kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Қазақ тілінің синтаксисі

Нажмите, чтобы узнать подробности

Синтаксистік талдау — сөйлемді, оның мүшелерін, түрлерін, құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сейлемдерді анықтау.
Сөйлем мүшелері — сөздердің мағыналық тұрғыдан өзара тіркесуі нәтижесінде синтаксистік қызметте жұмсалатын сөйлемнің дербес бөлшектері. Олар үлкен екі топқа бөлінеді:
 

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Қазақ тілінің синтаксисі»

Синтаксис      грек сөзі «құрастыру, ретке келтіру »  Қазақ тілінің синтаксисі үш салаға бөлінеді: жай сөйлем синтаксисі сөз тіркесі синтаксисі Құрмалас сөйлем синтаксисі

Синтаксис

грек сөзі

«құрастыру, ретке келтіру »

Қазақ тілінің синтаксисі үш салаға бөлінеді:

жай сөйлем синтаксисі

сөз тіркесі синтаксисі

Құрмалас сөйлем синтаксисі

Сөйлем мүшелері: бастауыш пысықтауыш толықтауыш  баяндауыш анықтауыш

Сөйлем мүшелері:

бастауыш

пысықтауыш

толықтауыш

баяндауыш

анықтауыш

Құрамына қарай сөйлем түрлері:  жай сөйлем:  құрмалас сөйлем:

Құрамына қарай сөйлем түрлері:

жай сөйлем:

құрмалас сөйлем:

  • Салалас
  • Сабақтас
  • Аралас
  • Жалаң
  • Жайылма
  • Толымды
  • Толымсыз
  • Жақты
  • Жақсыз
  • Атаулы
Байланысу тәсіліне қарай: жалғаулықты  жалғаулықсыз

Байланысу тәсіліне қарай:

жалғаулықты

жалғаулықсыз

Айтылу мақсатына қарай сөйлемнің түрлері:   лепті сөйлем бұйрықты сөйлем хабарлы сөйлем сұраулы сөйлем

Айтылу мақсатына қарай сөйлемнің түрлері:

лепті

сөйлем

бұйрықты

сөйлем

хабарлы

сөйлем

сұраулы

сөйлем

Тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелердің қатысына қарай: жалаң жайылма (тек тұрлаулы мүшелер) (тұрлаулы+тұрлаусыз) Баяндауыштың қатысына қарай: жақты жақсыз

Тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелердің қатысына қарай:

жалаң

жайылма

(тек тұрлаулы мүшелер)

(тұрлаулы+тұрлаусыз)

Баяндауыштың қатысына қарай:

жақты

жақсыз

Сөйлем мүшелерінің қатысына қарай: толымды толымсыз   Атаулы сөйлем    Іс-оқиғаны баяндамайды, тек заттың, құбылыстың, мезгілдің,  мекеннің атауын білдіреді. Бір сөзден немесе сөз тіркесінен  тұрады. М: Күз. Қара суық.

Сөйлем мүшелерінің қатысына қарай:

толымды

толымсыз

Атаулы сөйлем

Іс-оқиғаны баяндамайды, тек заттың, құбылыстың, мезгілдің,

мекеннің атауын білдіреді. Бір сөзден немесе сөз тіркесінен

тұрады. М: Күз. Қара суық.

Салаластың түрлері: Ыңғайлас Қарсылықты Себеп-салдар Талғаулы Кезектес Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлем Сабақтастың түрлері: Шартты Қарсылықты Себеп-салдар Мезгіл Мақсат Қимыл-сын бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем

Салаластың түрлері:

  • Ыңғайлас
  • Қарсылықты
  • Себеп-салдар
  • Талғаулы
  • Кезектес
  • Түсіндірмелі

салалас құрмалас сөйлем

Сабақтастың түрлері:

  • Шартты
  • Қарсылықты
  • Себеп-салдар
  • Мезгіл
  • Мақсат
  • Қимыл-сын

бағыныңқылы сабақтас

құрмалас сөйлем

Сөз тіркестері  етістікті  сөз тіркесі есімді сөз тіркесі сөз тіркестерінің алғашқы, соңғы сөзінің қай сөз табынан  болғанына байланысты

Сөз тіркестері

етістікті

сөз тіркесі

есімді сөз тіркесі

сөз тіркестерінің алғашқы, соңғы

сөзінің қай сөз табынан

болғанына байланысты

Б айланысу тәсілдеріне қарай сөз тіркесінің 5 түрі бар:  1. Қиысу  – бастауыш + баяндауыш  2. Меңгеру – барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес септігіндегі сөз +етістіктер  3. Матасу – ілік септіктегі сөз бен тәуелдік жалғаулы сөздің байланысы.

Б айланысу тәсілдеріне қарай сөз тіркесінің 5 түрі бар: 1. Қиысу – бастауыш + баяндауыш 2. Меңгеру – барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес септігіндегі сөз +етістіктер 3. Матасу – ілік септіктегі сөз бен тәуелдік жалғаулы сөздің байланысы.

4. Қабысу – орын тәртібімен байланысқан сөз тіркесі.  Алдыңғы компоненті соңғысын анықтап, қандай? қай? неше? қалай? қайтіп? деген сұрақтарға жауап береді.  5. Жанасу – қимыл-сыннан басқа үстеудің немесе шылаудың өзінен кейінгі сөзбен байланысы.

4. Қабысу орын тәртібімен байланысқан сөз тіркесі. Алдыңғы компоненті соңғысын анықтап, қандай? қай? неше? қалай? қайтіп? деген сұрақтарға жауап береді. 5. Жанасу – қимыл-сыннан басқа үстеудің немесе шылаудың өзінен кейінгі сөзбен байланысы.

Сөйлемді талдау үлгісі: М: Абай бір топ кісімен үйге келді. Бұл – жай, хабарлы, жайылма, жақты, толымды сөйлем. Не істеді? –келді - баяндауыш Кім келді? – Абай – бастауыш Қайда келді?- үйге – мекен пысықтауыш Кіммен келді? – бір топ кісімен – жанама толықтауыш Қанша кісімен келді ? – бір топ – анықтауыш .  Сөздердің байланысу тәсілдері: Қиысу: Абай келді Меңгеру: үйге келді, кісімен келді. Матасу: -- Қабысу: - бір топ Жанасу: -

Сөйлемді талдау үлгісі:

М: Абай бір топ кісімен үйге келді.

Бұл – жай, хабарлы, жайылма, жақты, толымды сөйлем.

Не істеді? –келді - баяндауыш

Кім келді? – Абай – бастауыш

Қайда келді?- үйге – мекен пысықтауыш

Кіммен келді? – бір топ кісімен – жанама толықтауыш

Қанша кісімен келді ? – бір топ – анықтауыш .

Сөздердің байланысу тәсілдері:

Қиысу: Абай келді

Меңгеру: үйге келді, кісімен келді.

Матасу: --

Қабысу: - бір топ

Жанасу: -


Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Прочее

Категория: Презентации

Целевая аудитория: 9 класс

Скачать
Қазақ тілінің синтаксисі

Автор: Аленова Кымбат Биржановна

Дата: 14.11.2018

Номер свидетельства: 485717

Похожие файлы

object(ArrayObject)#851 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(67) "С?з тіркесі туралы т?сінік.Синтаксис."
    ["seo_title"] => string(33) "soztirkiesituralytusiniksintaksis"
    ["file_id"] => string(6) "316089"
    ["category_seo"] => string(7) "prochee"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1460020296"
  }
}
object(ArrayObject)#873 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(81) "Синтаксис. С?здерді? байланысу т?рлері. ?иысу."
    ["seo_title"] => string(41) "sintaksissozdierdinbailanysuturlierikiysu"
    ["file_id"] => string(6) "257285"
    ["category_seo"] => string(13) "vsemUchitelam"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1448297106"
  }
}
object(ArrayObject)#851 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(60) "Бағдарлама құрылымы, синтаксисі."
    ["seo_title"] => string(33) "bag_darlama_k_u_rylymy_sintaksisi"
    ["file_id"] => string(6) "457990"
    ["category_seo"] => string(11) "informatika"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1518865401"
  }
}
object(ArrayObject)#873 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(42) "С?з тіркесі синтаксисі "
    ["seo_title"] => string(23) "soz-tirkiesi-sintaksisi"
    ["file_id"] => string(6) "147311"
    ["category_seo"] => string(13) "vsemUchitelam"
    ["subcategory_seo"] => string(11) "presentacii"
    ["date"] => string(10) "1419355560"
  }
}
object(ArrayObject)#851 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(189) "Пәні Қазақ тілі Тақырыбы Синтакистен өткенді қайталау. Повторение по синтаксису. Repetition of the topic “Sintaksis”"
    ["seo_title"] => string(80) "p_ni_k_azak_tili_tak_yryby_sintakistien_otkiendi_k_aitalau_povtorieniie_po_sinta"
    ["file_id"] => string(6) "452109"
    ["category_seo"] => string(13) "vsemUchitelam"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1516771457"
  }
}


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства