Сабақтың тақырыбы: Абайдың қарасөздері (№6,19,25,29,33,37)
Сабақтың мақсаты: Қарасөздердің мазмұнын меңгерту. Оқушыларды шығармашылыққа,ізденіске баулу,оқушының өзіндік пікірінің қалыптасуына ықпал жасау. Абай еңбектерін оқу арқылы адамгершілігі мол, ғылым-білімді жан-жақты меңгерген көкірегі ояу, елін,жерін сүйетін азамат болуға тәрбиелеу.
Бүгінгі сабақта Абайдың философ екенін дәлелдейтін өмірінің соңғы кездерінде жазылған еңбегі қарасөздерімен танысамыз. Абайдың І-ші сөзін оқи отыратүсіндіру.
Абай қарасөз жазудағы өз мақсатын осылай түсіндіреді. Қарасөздері арқылы кейінгі ұрпаққа ақыл-өнеге, өсиет, ғибрат қалдыруды көздейді.Бүгінгі сабағымызда сөз еткелі отырған№6,19,25,29,33,36 қарасөздерін әр топтан жекелеген оқушылар түсіндіріп береді.
І топ - №6,19 сөз
ІІ топ - №25,29 сөз
ІІІ топ - №33,37 сөз
Тапсырма концептуалдық кесте толтыру.
І топқа
Абайдың қарасөздерінің ұнаған тұстары
Себебі
ІІ топқа
№
Абайдың сөзі
Абайдың айтпақ ойын анықтайтын мағыналас мақал- мәтел табу
1
Жаман дос-көлеңке.
Басыңды күн шалса,
Қашып құтыла алмайсың.
Басыңды бұлт алса,
Іздеп таба алмайсың.
2
Әкесінің баласы- адамның дұшпаны,
Адамның баласы- бауырың.
ІІІ топқа
Р/с
Абай пікірі
Сенің пікірің
1.
Егерде мал керек болса қолөнер үйренбек керек. Мал жұтайды, өнер жұтамайды.
2.
Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселермен озады. Онан басқа нәрсе мен оздым ғой демектің бәрі де ақымақшылдық.
Ортақ тапсырма
І.Тапсырма «Егер мен ақын болсам» (ой толғау)
ІІ.Абайдың нақыл сөзге,мақал-мәтелге арналған қандай сөзін білесің?
Мысалы: Еңбек етсең,ерінбей
Тояды карның тіленбей.
ІІІ. Тест (10 сұрақ)
1.Абай өмір сүрген жылдар?
а)1841-1900ж ә)1842-1901 ж б)1843-1902ж в)1844-1903ж г)1845-1904ж
2.Ақ қағаз бен қара сияны ермек қылып,жаза берейін. Абайдың нешінші қарасөзі?
а)1 ә) 5 б)10 в) 15 г) 20
3.Әкесі Абайды неше жасында қай қалаға оқуға жіберді?
а) 7 жас Тараз ә) 8 жас Семей б) 9 жас Торғай в) 10 жас Семей г) 11 жас Омбы
4. Ей, жігіт, не қылсаң да ер екенсің,
Көргейсің ерлігіңнің берекесін. Қай поэмасынан үзінді?
Просмотр содержимого документа
«Абайдың қарасөздері (№6,19,25,29,33,37)»
Қазақ тілі пәнінен тест жұмысы.
Өлеңті ЖОББМ Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі: Орынбаева Б.Т
9-сыныптарда қазақ тілі пәні бойынша аптаның әр жұма күні оқулықтан өткен тарау бойынша сынақ өткіземін,соңынан талдау жұмыстары жүргізіледі..Бұл жұмыс оқушы үшін қайталау-пысықтау үшін өте пайдалы деп есептеймін
1,2 тараулар бойынша қазақ тілі пәнінен тест жұмысы.
9 сынып
1.«Түріктің тұнық таза тілі, түзу емлесі-қазақта» кімнің сөзі?
А)М.Жұмабаев
Б)М.Әуезов
В) Ш.Құдайбердиев
Д)А.Байтұрсынов
Е)Ж.Аймауытов
2.12-15 ғ жазба туындылар қай дәуірдікі?
А)көне түркі дәуірі
Б)жаңа түркі дәуірі
В)орта түркі дәуірі
Д)қазіргі қазақ әдебиеті
Е)қазақ тарихы
3.Түркі тілдеріне ортақ тарихи жазба мұралар дәуірі
А)бір
Б)екі
В)үш
Д)төрт
Е)бес
4.Көне түркі дәуіріне жататын жазбалар
А)Хорезми»Мұхаббатнаме»
Б)Ж.Баласағұн»Құрадғу білік»
В)қыпшақ жазбасы «Кодекс куманикус»сөздігі
Д)А.Иассауи»Диуани хикмет»
Е)Орхон-Енисей жазба ескерткіштері
5.Қай дәуірдің туындылары екі кезеңнен тұрады?
А)көне түркі дәуірі
Б)жаңа түркі дәуірі
В)орта түркі дәуірі
Д)қазіргі қазақ әдебиеті
Е)қазақ тарихы
6. «Шешеннің тілі –шебердің бізі» кімнің сөзі?
А)Ж.Жабаев
Б)А.Йүгінеки
В)М.Қашқари
Д)Ж.Баласағұн
Е)А.Құнанбаев
7.1960ж Анкарада жарық көрген еңбек қалай аталады?
А) «Түркмен энцоклопедиясы»
Б) «Түрк энцоклопедиясы»
В)«Қазақ энцоклопедиясы»
Д) «Қырғыз энцоклопедиясы»
Е)«Түркия энцоклопедиясы»
8.Алтын Орда кезеңі қай ғасырға тән?
А)3-5 ғасыр
Б)6-8 ғасыр
В)9-11ғасыр
Д)12-15 ғасыр
Е)16-18 ғасыр
9. «Бар жақсылықтың басы-тіл»кімнің сөзі?
А)М.Қашқари
Б)Ж.Баласағұн
В) А.Йүгінеки
Д)Хорезми
Е)С.Сарайи
10.Қазақ тілі түркі тілдерінің қай тобына жатады?
А)қарлық
Б)бұлғар
В)оғыз
Д)қырғыз-қыпшақ
Е)қыпшақ-ноғай
11.Қазақ тілінің ұлттық әдеби тіл ретінде қалыптасуына үлес қосқан ғалымдар
А)А.Байтұрсынов
В)Ш.Уәлиханов
С)М.Әуезов
Д)С.Аманжолов
Е)Қ.Жұмалиев
12.15-18ғ ақын-жыраулар шығармаларының тілін қазіргі әдеби тілдің алғашқы үлгісі ретінде талдап көрсеткен ғалым
А)А.Байтұрсынов
В)Р.Сыздықова
С)М.Әуезов
Д)М.Балақаев
Е)А.Құнанбаев
13.19ғ 2-жартысындағы басылымдар мен Абай,Ыбырай шығармаларын байланыстырып қарауды ұсынған ғалымдар
А)А.Байтұрсынов
В)М.Әуезов
С)Қ.Жұбанов
Д)Ш.Уәлиханов
Е)В.Радлов
14.Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде қызмет етудің алғышарттары
А)біреу
В)екеу
С)үшеу
Д)төртеу
Е)бесеу
15.Ішкі тілдік факторлар түрін анықта:
А)ауызша,жазбаша қоғам өмірінің алуан саласында қызмет етеді
В)заман талабына сай тілді қолданушы саны арта түседі
С)табиғи,табиғи емес тілдік орта қалыптасады
Д)республиканың барлық аймағында таралған,кеңінен қолданылады
Е)лексика-фразеологиялық қоры мол
16.сыртқы факторлар анықтамасын тап:
А)тілдік құрылым жүйесі жетілген
В)лексика-фразеологиялық қоры мол
С)ежелден қалыптасқан жазба,ауызша дәстүрі бар
Д)туыстас тілдердің отақтығына дәлел бола алатын,бәсекеге қабілетті тіл
Е)заман талабына сай тілді қолданушы саны арта түскен
17.»Тіл туралы»Заңның тарауы,баптары
А)l-тарау,22 бап
В)ll-тарау, 25бап
С)lV-тарау, 26 бап
Д)Vl-тарау, 27 бап
Е)lll-тарау,24 бап
18.ҚР-ның жаңа Ата Заңында қазақ тілі мемлекеттік мәртебеге ие болған жыл
А)1987-1990ж
В)1991-1993ж
С)1993-1994ж
Д)1993-1995ж
Е)1995-1997ж
19.ҚР Елбасы Жарлығымен «Қазақстан Республикасының тіл саясаты Тұжырымдамасы»мақұлданды
А)1996ж 4қараша
В)1995ж 4қараша
С)1993ж 4 қараша
Д)1992ж4 қараша
Е)1991ж 4қараша
20.Орхон ескерткіштерін оқудың кілтін тапқан ғалымдар
А)Потанин,Ш.Уәлиханов
В)В.Томсен,В.Радлов
С)Менандр,Земарх
Д)Далан,Байғұт
Е)С.Аманжолов,М.Балақаев
21.»Қиссасул әнбиясы» жазба туынды авторы кім?
А)М.Қашқари
Б)әль-Фараби
В)Рабғузи
Д)С.Сарайи
Е)Хорезми
22.Төте жазуды ұсынған қазақ ақыны кім?
А)Абай Құнанбаев
Б)Жамбыл Жабаев
В)Мағжан Жұмабаев
Д)Ахмет Байтұрсынов
Е.)Шәкерім Құдайбердиев
23.»Қазақтардың тілі-түпкі түрін-түркі сипатын сақтап қалған тіл» кімнің сөзі?
А)П.Мелиоранский
Б)В.Радлов
В)Н.Ильминский
Д)А.Янушкевич
Е)М.Байғұт
24.»Гүлістан-би-түркиі»кімнің еңбегі?
А) Сайф Сарайи
Б)Махмуд Қашқари
В)Жүсіп Баласағұн
Д) Әль-Фараби
Е)Ахмет Йүгінеки
25.»Ана тілі дегеніміз-сол тілді жасаған, жасап келе жатқан халықтың мәңгілігінің мәңгілік мәселесі»кімнің сөзі?
