III. Жаңа сабақ. Жаңа сабаққа кіріспе. Көрінбейтін сиқыршы. Жер бетінде көзге көрінбейтін бір сиқыршы бар. Онымен әркім-ақ күнделікті кездесіп отырады. Сен оны көрмейсің, бірақ маңайында екенін сезесің. Тіпті басын шұлғып, ырғалған шөптерді байқайсың. Ол сені үнемі қоршап тұрады. Сенімен бірге жүреді. Бар ма, жоқ па оны анық білмейсің. Ол жоқ жерде өмір сүріп жүрмейсің. Ол не? (Ауа) Сергіту сәті. «Ауада жазу». Оқушылармен бірге «ауа» сөзін үш тілде айту, ауада жазу. Ауа Воздух Аir Саусақпен мұрын қысайық, Әншіге біраз ұқсайық. Әрбір сөздің дыбысын, Қандай екенін ұғайық. Сергіту сәтінде дыбыс неге дұрыс шықпады? Ауа аузымыз арқылы шығатындықтан дыбысымыз өзгереді. 2) Оқулықпен жұмыс. Енді бәріміз оқулықтың 40-41 бетін ашайық. Мәтінді ішімізден оқып шығайық. Атмосфера - Жердің ауа қабаты. Ол Жерді қатты суып, не ысып кетуден сақтайды, сондай-ақ зиянды әсерлерден қорғайды. Ауаның түсі, иісі болмайды. Ол жеңіл әрі газ тәрізді. Ауа барлық тірі ағзалардың тыныс алуы үшін қажет. Енді оқулықтағы мәліметтерді пайдаланып, оның ақиқаттығына көз жеткізу үшін тәжірибе жүргізіп көрейік. 3) Тәжірибе жасау. 1 тәжірибе. Жіңішке май шамның біреуін үшке тең бөліп, әрқайсысын жағып, үстел үстіне қою. Оның біреуін стаканмен жабу. Екіншісін банкімен жабу. Үшіншісін ашық қалдыру. Қай май шам сөнер екен? Қорытындыны жасату. (Алдымен стакандағы майшам сөнеді. Себебі, ол жерде ауа жоқ). 2 тәжірибе. Алдымен терең тыныс ал, содан кейін деміңді шығар. Не сездің? Қайта тыныс алып, деміңді шығармай, ішіңде ұстап тұр. Енді не байқадың? (ауасыз тіршілік жоқ). 3 тәжірибе. Суретті алақаныңмен жап. Не көресің? Әрине, сен ештеңе көре алмадың. Себебі, сенің алақаның мөлдір емес. Алақаныңды көтер. Қазір сурет пен сенің аралығында тек ауа ғана бар. Оның арасынан сен суретті анық көресің. Ауа қандай екен ? (мөлдір) 4 тәжірибе. Допты қолымызға ұстап, бүйірінен қысамыз. Не байқадың? (доп ішіндегі ауа сығылады). Допты жерге ұрсақ секіреді. Неге? (Доптың ішінде ауа болғандықтан ол секірді. Бұл ауаның серпімділік қасиеті). 5 тәжірибе. Кейде гүлдің, әтірдің немесе түтіннің иісін сеземіз. Неліктен? Ауаның иісі шықпайды ғой. (таза ауаның иісі жоқ, бірақ иістер ауа арқылы таралады). 6 тәжірибе. (Жұппен орындайды) Келесі тәжірибелерді жұппен орындаймыз. Шарды үрлеу. Шарды екі бүйірінен қысу. Не байқадың?(ауаның ығылуы). 7 тәжірибе.(Жұппен орындайды) а) түтікшені алып, алақанға үрлету. ә) Стакандағы суды түтікшемен үрлеу. Не байқадың? (судағы көпіршіктер судың ішінде де ауаның бар екенінің дәлелі). 4) Дәптермен жұмыс. Жұмыс дәптердің 26 бетіндегі тапсырмаларды орындайық. Сонымен, ауаның қандай қасиеттерін білдік? Ауаның қасиеттерін топтастыру арқылы дәптерлеріне жазады. Күнделікті өмірмен байланыстыру. Егер пештегі ағаштың, көмірдің жануын күшейту керек болса, оған ауа мол кіретіндей ету керек. Мысалы, ақырын жанып жатқан отты үрлесең, ауа мол кіріп, жану күшейеді. Егер жанып тұрған отқа ауа жібермесең, ол сөнеді. 5) Бейнежазба. Ауаның ластануы және маңызы. Бейнежаз-баның мазмұны бойынша топтарға тапсырма беріледі. 6) Постермен жұмыс. Топпен орындайды 1-бала: Ауаның ластануы. Ауаны қорғау шаралары. 2-бала: Лас ауадағы және таза ауадағы тіршілік. 3-бала: Тіршілік иелерінің атынан (жануарлар, құстар, өсімдіктер, балықтардың) хат. |