О?ушылар ба?алау критерийлерін ескере отырып, белсенді ?атысады жа?сы ба?алану?а ?мтылады.
Топ ережесін естеріне т?сіру
6 минут
Топпен ж?мыс
1-топ: Жануарлар?а ауа ?ажет екенін д?лелдеу.
2-топ: Жануарлар?а жылу мен жары? ?ажет екенін д?лелдеп айту.
3-топ: Жануарлар ?шін суды? ?ажеттілігіне д?лел келтіру
«Ту?ан ?лке таби?атында ?ыста тіршілік ететін жануарлар туралы сендерді? ойлары?» (Мысалы: ?ас?ыр, т?лкі, ?оян- осы жануарлар туралы 3 топ слайдтарын ?ор?ату
3 минут
ІІІ. С?ра?тары бар ?орап
Кабинетте ?орап ?ойылады, топ басшылары келіп, с?ра? суырады.Сурыл?ан с?ра?тар?а келесі топ о?ушылары жауап беру керек. Жауап болма?ан жа?дайда м??алім жауап береді.
Жануарлардың немен, қалай қоректенетінімен таныстыра отырып, жануарлар түрлері туралы ақпарат алуға үйрету
Оқушылардың жануарлар немен қоректенеді деген ойларын, шығармашылығын дамыту.
Жануарларды қорғауға, оларды күтіп бағуға тәрбиелеу.
Оқыту нәтижесі
С оқушы
В оқушы
А оқушы
Оқушылардың ойын жинақтап, сөйлеуге үйрету, жануарлар туралы алған білімдерін пысықтай отырып, жануарлар тіршілігі туралы мағлұмат бере алады.
Тіршілік иелерінің бір-бірімен байланысы туралы білімдерін жетілдіріп, оқушылардың экологиялық білімдері, дүниетанымдарын дамиды
Оқушылардың жан уарлардың қалай қоректенетіні туралы білім қалыптасып, оларға қамқорлық пен қарауға үйренеді
Негізгі идеялар
Жануар тіршілігі туралы білім, білік, дағдысын қалыптастыру, түрлі тапсырманы орындауда оқушы белсенділігін арттыру
Тапсырмалар
Топпен жұмыс
Сұрақтары бар қорап
Электроны оқулықпен жұмыс
Оқулықпен жұмыс
Экологиялық есептер:
,,Оқы да біл,,
Оқыту әдістері
Топтық және жұппен жұмыс, постер қорғату, жұмбақтар шешу, кесте толтыру, экологиялық есептер
Дереккөздер
Power Point, эпипроектор, электронды оқулық, ресурстар, кесте, бағалау парақшалары, т.б
Бағалау критерийі
Критерий бойынша оқушыларды жиынтық бағалау
Фармативті бағалау
Жүргізетін жұмысым
Уақыт
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушылардың іс-әрекеті
минут
І. Психологиялық дайындық
Мұғаліммен сәлемдесу.
Оқушыларды жануарлар, құстар, балықтардың суреттері арқылы 3-топта бөлініп, отырғызу.
Оқушылар бағалау критерийлерін ескере отырып, белсенді қатысады жақсы бағалануға ұмтылады.
Топ ережесін естеріне түсіру
6 минут
ІІ. Үй тапсырмасы
Топпен жұмыс
1-топ: Жануарларға ауа қажет екенін дәлелдеу.
2-топ: Жануарларға жылу мен жарық қажет екенін дәлелдеп айту.
3-топ: Жануарлар үшін судың қажеттілігіне дәлел келтіру
«Туған өлке табиғатында қыста тіршілік ететін жануарлар туралы сендердің ойларың» (Мысалы: қасқыр, түлкі, қоян- осы жануарлар туралы 3 топ слайдтарын қорғату
3 минут
ІІІ. Сұрақтары бар қорап
Кабинетте қорап қойылады, топ басшылары келіп, сұрақ суырады.Сурылған сұрақтарға келесі топ оқушылары жауап беру керек. Жауап болмаған жағдайда мұғалім жауап береді.
Қабықжегі- ағаштың қабығын, өзегін кеміретін ұсақ қоңыз
Ағашжегі – түн көбелектерінің бір тұқымдасы. Дене тұрқы кішкентай, қанатының жайылғандағы ұзындығы 23 – 85 мм.
Тоқалтіс- кеміргіштер отряды ,атжалмандар тұқымдасына жататын тышқан
Дене тұрқы 90 — 115 мм, салмағы 32 — 35 г.
7 минут
ІҮ. Мағынаны тану
Электроны оқулықпен жұмыс
Жануарлардың немен қоректенетіні туралы оқушыларға әңгімелету
Дәнмен қоректенетін шымшық тұмсығының бұдан қандай ерекшелігі бар?
4 минут
ҮІ. «Қара-жап-айт-жаз-тексер» стратегиясы
Дәптермен жұмыс
Күннің жадысы мен сабақтың тақырыбын жазу
7 минут
ҮІІ. Ойтолғаныс
Экологиялық есептер:
І – топ: 1.Бір илеудің құмырсқалары 1тәулікте 20мың зиянкес жәндіктерді құртады. Ал үш тәулікте қанша зиянкестерді құртады?
2. Егер бір борсық бір күнде 1кг жәндіктер мен тышқандарды жейтін болса, 1 аптада қанша зиянкестерді жей алады?
ІІ – топ:3.Бұлан қыс уақытында тәулігіне 12кг шөп жейді екен. 2 бұланға тәулігіне неше кг шөп керек?
4.Ең ірі тоқылдақтың денесінің ұзындығы 50см. Осындай 3 тоқылдақ денесінің ұзындығы қанша болады?
ІІІ – топ: 5.Ақ аюдың дене тұрқы 3м, салмағы 1000кг дейін жетеді..Осындай 2 аюдың салмағы қанша болады?
6.Тоқалтістер аязды күндері ұйықтайды. Сондықтан олар қоректі көп жинайды. Кейбір індерде 4кг дейін дән жиналады. Осындай 3 інде неше кг дән болады?
Оқушыларды топпен және жұппен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру, сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін арттыру, және сабақ барысында диалогты оқыту моделін басшылыққа алу, сөздік қорларын молайту, сөйлеу мәдениетін дамыту
7 минут
ҮІІІ. Сабақты бекіту
Жұппен жұмыс
Оқушылар жұптары мен берілген тапсырманы қорғау
,,Оқы да біл,, Жануарлар туралы қызықты деректер
Ешкі бекер секеңдемейді
Жайлы жылдың жаршысы
Қара малдың қылығы
Аса сезімтал жануар
Жылқы жаңылдырмайды
Ойын арқылы жаңа сабақты бекіту, бүгінгі алған білім, білік дағдыларын «Бас бармақ» әдісі арқылы тексеру
2 минут
ІХ. Критерий бойынша оқушыларды жиынтық бағалау. 2. Фармативті бағалау
Оқушының аты - жөні
Үй тапсырмасы Топпен жұмыс жасауы
2 ұпай
Сұрақтары бар қорап
3 ұпай
Кесте толтыру
2 ұпай
Экологиялық есептер
3 ұпай
«Оқы да біл» жануарлар туралы
3 ұпай
Барлығы
«5»
12-12 ұпай
«4»
9-11 ұпай
«3» -
5-8 ұпай
Үйге тапсырма
Мәтінді түсініп оқып келу
Оқушылар өздері қалаған бір жануардың суретін салып келу
Пән мұғалімі
Жылқы жаңылдырмайды
Қазақ халқы жылқыны сергек мал дейді. Олардың қылығы арқылы ауа райын алдын-ала болжайды. Мысалы, жылқылар топтасып, жүйткіп, кісінеп, ойнақтаса, кешікпей күн суытып, ызғар соғып, боранды жауын, қарлы борасын болады деп біледі. Ал жылқылардың жүні үрпиіп, жайылуға зауқы жоқ болса, онда біраздан кейін күн суытып, ауа райы бұзылады. Ат әлсін-әлсін пысқырса, жазда жел күшейіп, жауын жауатынын, ал қыста қар жауып, қарлы борасын болатынын білдіреді екен.
Жылқы ыққа жайылса, жел, жауын, қарлы борасындар, ызғар, суық жел болады. Айғыр мойнын жерге сала үйірін жинаса, ауа райы кешікпей бұзылады. Қыста, көктемде жайылғанда ық жаққа қарап жайыла берсе, демек, алда жайлы, жылы күндер тосып тұр деген сөз. Ал желге қарсы жайылса, жайсыз күндер болатынының белгісі.
Бие кенет суалса, кешікпей жауын жауады екен. Соғымға сойылған жылқының бауыр жүні (қылшығы) ұзын болса, алдағы қыста қар көп жауады. Жылқының жүні үрписе, жазда жауын жауып, қыста күн суытады.
Бұл жануар жазда ыққа қарап жусаса, қыс қатты болады. Ал ішін тартса, ауа райы бұзылады. Егер оқыранып, жусаса, боран соғады. Қыста оқыранып, ернін жыбырлатса, кешікпей күн жылынып, қар суын ішеді.
Жайлы жылдың жаршысы
Қазақтар қойдың қылығы арқылы да ауа райын алдын ала болжайды. Қой тынышсызданып, көңді тарпып, қазып мазасызданса, қар жауып, қарлы борасын болатындығының сыңайы. Таңертең ерте қойдың жағдайын байқағанда олар желге қарсы күйсеп жатса, ауа райы жақсы болатынының белгісі. Қой көп пысқырса, аспанға бұлт жиылып, тұмандатып, жауын жауатынының ишарасы болады. Қой жүнін сілкіп, сілкінсе, жауын жауғанын қойып, күн ашылады. Қойдың жүні дымқылданып, суланса, ол – жауын жауардың белгісі. Қыстың басында қой қорадан өзі шығып жатса сол жылғы қыс жайдары, жақсы болады. Қой күйездеп жиыла бастаса, кешікпей күн шіліңгір ыстық болады. Қыста, көктемде қой кез келген жаққа қарап жайыла берсе, келер күндер жайлы болатынының белгісі, ал желге қарсы жайылса, күн суытудың ишарасы. Қыста сойылатын қойлардың бауыр жүні ұзын өскен болса, алдағы жылы қыста қар көп болады.
Егер қойлар өрістен қайтқанда ауызына бір-бір тал шөп тістеп қайтса, сол жылы жұт келеді деп біледі халық. Қойлар тісін қайраса, кешікпей күн борандатады, ал қой тұяғымен кеудесін, төсін қасыса, қыста қар қалың жауатынының ишарасы болмақ.
Егер қойлар сілкініп, сүйкенсе, маңырап, шуылдаса, жауын басылып, күннің көзі шығады.
Қара малдың қылығы
Қазақ халқы бұл түліктің қылығын да жіті бақылап, сол арқылы ауа райының жағдайын алдын-ала болжап айтатын болған. Мысалы, сиыр таңертең ерте желге қырыс қарап, бейғам күйсеп жатса, сол күні ауа райы жылы, желсіз, жауынсыз, қарсыз болады. Қара мал күн бұзылатынын алдын-ала біліп, өрістен ауылға ерте қайтады. Ал өріске шығарда тынышсызданып, жан-жағына қарап, басын шайқап мөңіресе, мазасызданса, көп кешікпей қарлы борасын соғып, қар жауып, күн суытады дей беріңіз.
Жазда сауын сиырлары бұзауларына қарай мөңіресе, жауын жауардың ишарасы болмақ. Жаңбыр жауып жатқанда бұқа мөңіреп, өкіре бастаса, аздан соң аспан ашылады деп сеніңіз.
Сиырлар жайылып жүргенде жүндері үрписе, ауа райы бұзылуы мүмкін. Ал желге қарап жайылса, күн суытады.
Аса сезімтал жануар
Түйені қазақ басқа малдардан артық сезімтал деп біледі. Түйелер ауа райының өзгерісін екі-үш күн бұрын білетін көрінеді. Жел соғып, қарлы борасын, боран, дауыл соғатын болса, түйе күлде, бұта, ши түбінде төмен қарап шөгіп жатады.
Түйе ертеңгісін жайылымға жайбарақат өзі шықса, күн жайлы, желсіз, жауынсыз, қарсыз болады.
Топ түйе ыққа жайылса, сол күні ауа райы бұзылады. Ал қыста, көктемде кез-келген жаққа, басы ауған тұсқа жайыла берсе, келер күндері ауа райы жылы, жақсы болады.
Қыс айларында түйе малы ернін жыбырлатса, кешікпей қар жауып, қар суын ішеді, қар асайды деп болжанады. Бұл көктемнің уақытынан бұрын басталатынын да көрсетеді.
Ауа райын болжаушы есепшілер күн мен түннің теңелу тоғысын мизамнан бастап есептейді. Алғашқы мизам көрініп, туған күні түйе малы басын құбылаға қаратып, төрт аяғын төрт жаққа керіп, талтая керіліп, жайбарақат ұйықтаса, сол жылғы қыс жайсыз болады деп сенеді.
Ешкі бекер секеңдемейді
Қазақ халқы ешкі малын ауа райына төзімсіз мал, сондықтан олар ауа райын алдын-ала сезінуге сергек, сезімтал келеді деп есептейді. Егер ешкілер тасқа, биік жерге шығып, секеңдеуін қойып, қораға үйген тезек, жүк ықтасынына тығылып тұрса, онда кешікпей жауын-шашын, қар жауып, бұрқасын суық жел соғатынының белгісі. Кешке өрістен қайтқан ешкілер ауылға қарай асыға жүгірсе, қораға асықса, түнде күн суытып, ауа райы бұзылады. Қорадағы ешкілер тынышсызданса, ол ауа райы қолайсыз болатынының белгісі.
Таңертең ешкілерге назар салғанда олар ешбір қаперсіз күйсеп жатса, сол күн тынық, жылы болады. Ешкілер «шыжбыңдап», салқын, тығылатын жер іздеп жүгірсе, күн шыбынды, мұнартқан болады. Бұл күн ысуының да ишарасы болмақ. Егер олар басқа малдан бұрын өрсе, күн тынық болады. Ал түшкіріп-пысқырып мазасызданса, онда аспан түнеріп, жауын жауады. Қорадан тыс, дөңес жерге жатса, қыс жақсы болады.
