Түс және символ

Бейнелеу өнері

Сабақтың атауы

Түс және символ

Сілтеме

Бейнелеу оқулығының әдістемесі

Сабақтың жабдығы

Оқушылардың түс таңудағы білімін жүйелендіру,түстердің қолдану технологиясы туралы түсіндіру.Символдар жайлы мағлұмат беру.Түс және символ туралы түсіндіре отырып,түс пен символдың ерекшеліктерін ажырата алуға үйрету.Бағыт бағдар бере отырып,өздігінен жұмыс істеуге дағдыландыру.Салт дәстүрімізге байланысты ұлттық тәрбие беру.

Жалпы мақсаттар

Оқыту  нәтижесі

Топқа бөлу

Төрт түс бойынша топқа бөліну

Мұғалімнің іс әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ынтымақтас

тық атмосферасы

Психологиялық ахуал

Шіркін сурет сабағы,

Ауылды еске алады.

Мың құбылтып бояймын,

Туып өскен даланы.

Қызыл бояу- қызғалдақ,

Сары бояу-сарғалдақ,

Жасыл бояу-жайлауым,

Іздеп келер армандап.

-Балалар, сендер не үшін түрлі түске бөлініп отырсыңдар?

-Осы түстер қандай белгіні немесе көңіл күйді білдіреді деп ойлайсыңдар?

Топ түстеріне байланысты мінездеме беру.

Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.

Оқушылар осы түсті өздерінің не үшін қалаға

ны туралы айтады.

Өткенді қайталау

«Кім жылдам?» ойынымен сұрақтар арқылы жауап береді.

1 Портрет дегеніміз не?

2 Автопортрет дегеніміз не?

3 Натюрморт дегеніміз не?

4 Пейзаж дегеніміз не?

5 Композиция дегеніміз не?

6 Перспектива дегеніміз не?

7.Қазақстанның көне қалаларының бірі?

8.Араб тілінен аударғанда «Медресе» қандай мағына береді?

Топтық тапсырма

Оқушылар өткен сабақтар бойынша сұраққа жауап береді.

Қызығушылық

ты ояту

-Балалар, символ дегенді қалай түсінесіңдер?

Олай болса балалар, түс және символмен танысамыз.

Сендер табиғатттағы сан алуан түстерді бақылаған боларсыздар.Табиғатттағы белгілі заттар өздеріне ғана тән түске ие. Сонымен қатар түспен түрлі сезімді, көңіл күйді және көптеген басқа құбылыстарды көрсетуге болады.

Символ дегеніміз-бұл кез келген бір түсінікті, құбылысты білдіретін шартты белгі.Әрбір халықтың, адамдар тобының өз символдары болады.

Бейнелеу өнерінде де, өмірде де түстер символ ретінде жиі қолданады.Түрлі елдердің мәдениетін тереңірек зерттей түссе, кез- келген символдың түпкі тамыры қызыл, ақ, қара түстер символ ретінде жиі кездеседі.

Қызыл түс -махабаттың, сұлулықтың, қуаныштың,байлықтың, жеңістің, жастықтың белгісі.Қытайда бай, ауқатты адамдар үйлерінің қақпаларын қызылмен бояған.

Ежелгі құдайлардың үстемдігін, табиғаттан тыс ерекшеліктерін көрсету үшін оларды қызыл киімде бейнелеген.

Көптеген халықтарда ақ түс жарықты,өмірді, тазалықты, бейбітшілікті білдіреді.Ежелгі Римде ақбоз аттар, ал Оңтүстік-шығыс Азия елдерінде ақ пілдер қасиетті саналған. Қара түске ақ түс қарама-қарсы, сондықтан да болар, суретшілер шығармаларындағы ел қорғаған батырлар мінген ат ақ түспен бейнелесе, зұлымдылықтың аты қара түспен бенелеген.

Барлық халықтар үшін символ бірдей болмайды.Олар халықтың мәдениетіне, тұрмысы мен салт-дәстүріне, елдің географиялық орналасуына және басқада көптеген жағдайларға байланысты.Қазақтың декоративтік шығармашылығында алуан түрлі түстер пайдаланылады.

Қазақ халқының да өзіндік ұлттық символары бар.Апа-әжелеріміз осыдан 2,5 мың жыл бұрын қолданылатын символдардың мағынасына терең түсінген. «Үйде құт береке болсын -деп, оларды тоқыған кілемдеріне түсіріп жоғары ілген.Қазақтың барлық кілемдерінде кездесетін «Қошқар мүйіз» оюы, тау ішінен шығып келе жатқан адамды бейнелейді.

Түс және символ туралы түсінік алады

Мағынаны тану

Білгенге маржан

Баланың тұсауы ала жіппен, қойдың майлы ішегімен немесе өрілген көк шөппен кесіледі.Ала жіп ақтық пен адалдыққа жол ашады, майлы шек байлыққа, тоқтыққа жетелейді, көк шөп көбеюге, өсуге, өнуге шақырады. Тіпті жаңа түрмысқа шыққан қыздың ата-анасына орамал тігіп, өз мұңын, жағдайын қуанышын,көңілін жіптің түр түсімен білдіріп отырған. Егер орамал қызыл жіппен кестеленсе,оның әке-шешесі бұл хабарға өте қатты қуантып, барған жеріне риза болған.Өйткені қызыл жіп қуаныштың белгісі, ал сары жіп уайым қайғының белгісі.

Топтық жұмыс. Ойлан да жауап бер.

Сергіту сәті

Практикалық жұмыс

І топ.Тудағы символдарды ата.

ІІ топ.Тудағы көгілдір түс нені білдіреді?

ІІІ топ.Тудағы ою нені білдіреді?

ІV топ.Елтаңбаның символдарын ата.

Елтаңба мемлекеттің басты рәміздерінің бірі.Мемлекеттің мәдени және тарихи дәстүрін бейнелейтін символдық мәні бар үйлесімдік пішіндер мен заттардың мирастық белгісін білдіреді.ҚРМ елтаңбасы дөңгелек нысанды.Бұл-Ұлы дала көшпенділері айырықша қастер тұтқан өмір мен мәңгіліктің символы.Елтаңбаның көгілдір түс аясында шаңырақ күмбез тәрізді орналасқан.Шаңырақтың оң жағы мен сол жағында қанатты пырақ бейнесі орналасқан.Жоғарғы бөлігінде бес бұрыш ал төменгі бөлігінде «Қазақстан» деген жазу бар. Елтаңбамыздағы шаңырақ бейнесі-еліміздегі мекендейтін барлық халықтардың ортақ қонысы, біртүтас Отанның символы.Тұлпар бейнесі батылдықты, сенімділікті білдіреді.

Елтаңбадағы бес жұлдыз бейнесі барлық халықпен ынтымақтастық пен серіктік орнатуға ықпал етеді.

ҚРМ туы ортасында күн, оның астында қалықтап ұшқан қыран бейнеленген.Ою өрнекпен нақышталған.Аспандай көк түс адам бойындағы адалдық, тазалық,сенімділік сияқты қасиеттерді білдіреді.Бүркіт күш қуатты білдіреді.Ою өрнектер мәдени мен дәстүрін символдық тұрғыда бейнеленген.

Қызыл, жасыл, қарамыз,

Қолға кезек аламыз.

Қарындашпен әр түрлі,

Алуан сурет саламыз.

Қарындаштың көмегі,

Міне, қандай көп еді,

Ұштай біл де, ұстай біл.

Түрлі өрнек сала біл.

-Балалар,бейбітшілік символы қандай құс?

-Балалар, біз қазір осы көгершіннің суретін саламыз.

Алдыңызда тұрған форматқа көгершінді бейнелейсіздер.

Көгершіннің салыну кезеңдерін айтып, тақтаға салып көрсетемін.

Балалар форматтарыңа көгершінді әр кезеңдермен, рамка сыза отырып бейнелейді.

Суретші туралы мәлімет беру.

Пабло Пикассо 25 қазан 1881ж Испанияда дүниеге келген.Ол әкесінен сурет салуды үйренеді.Әкесі суретші болған.Бала кезінен сурет сала бастаған.Оның суреттері ең қымбат.

Ту,елтаңба туралы білетіндерін айтады.

Оқушылар орындарынан тұрып серігіп алады.

Көгершін туралы әңгімелейді.

Көгершінің суретін салады.

Суретші туралы мәлімет алады

Топтық жұмыс. Ойлан да жауп бер.

І топ.Мына сөз тіркесткер қандай мағынаны білдіреді,сен қалай ойлайсың «жарық дүние», « ақ тілек», «қара ниет»,

ІІ топ.Қалыңдықтың ақ көйлегі,жол жөндеушілердің сары киімі, ашық хаттардағы қызыл жүрек, пираттардың жалауының қара түсі қандай мағынаны білдіреді?

ІІІ топ. Мына сөз тіркесткер қандай мағынаны білдіреді,сен қалай ойлайсың «ақсүйек», «сары уайым», «ақ жүрек»?

ІV топ. «қолы алтын», «ақ ту»?

Әр топ өздерінің тапсырмала

ры бойынша жауап береді.

Қорытынды.

 Сұрақ жауап

1.Негізгі үш түсті ата?

2. Ақ түс қандай мағынаны білдіреді?

3.Көк түс қандай мағыгагы білдіреді?

4.Қызыл түс қандай мағынаны білдіреді?

5.Символ деген не?

«Көгершін» әнін орындату.

Сұрақтарға жауап береді.

Үй тапсырмасы

Түс және символ туралы толығырақ танысу

Күнделіктері

не жазады

Кері байланыс

«Бағдаршам» әдісі

Қызыл: «түсінбедім»

Сары: «сенімді емеспін»

Жасыл: «түсіндім»

Бүгінгі алған әсерін білдіреді

Бағалау

Топты және жеке оқушыларды бағалау.