Әдәби уку. 16.01.2019.
Тема: Дөньяны танып белүнең яңа ысуллары. Ш.Галиев “Яңа фотоаппарат”.
Проблема: Ничек итеп дөнья турында күбрәк белергә?
Безнең төп максатыбыз: Дөньяны танып – белүнең яңа ысулларын табу.
Безнең бурычларыбыз: Дөньяны танып – белү турында мәгълүмат җыю.
Бу хакта күбрәк өйрәнү. Дәреслектән Фоат Садриевның “Тәҗрибә” хикәясе, Ш.Галиевның “Яңа фотоаппарат” шигыре белән танышу, Фоат Садриев турында мәгълүмат туплау.
Сәнгатьле уку күнекмәләре формалаштыру. Фикерләшеп эшләргә өйрәнү. Нәтиҗә ясарга өйрәнү.
Төп тәлапләр: Мәгълүматлар тулы, аңлаешлы булсын. Аралашып эшләргә, фикерләрне ачык итеп әйтергә. Әсәрләрне дөрес укырга.
Дәрес барышы.
1. Оештыру моменты.
Д өньяны танып – белү нәрсә дигән сүз?
Үзең яшәгән тирә – юньне өйрәнү, аның төрле вакытта төрлечәгә әйләнүенә, табигатенә, анда урнашкан күптөрле корылмаларга, кешеләргә һәм башка төрле тереклек ияләренә үзеңнең мөнәсәбәтеңне белдерү дип әйтәбез. Иң беренче, күз белән күреп , колак белән ишетеп, тәнебез белән тоеп сизәбез һәм үзебез дә сизмәстән, дөнья белән танышабыз. Күбрәк белер өчен төрле чыганаклардан файдаланабыз.
1. Дөньяны өйрәнер өчен күзәтүчән булырга кирәклеген без һәркайсыбыз да яхшы беләбез. Елның һәр фасылында да табигатькә чыгу мөһим чара.
(слайд 1)
2. Сәламәтлекне ныгытырга да безгә табигать ярдәм итә, аны яратырга, сакларга кирәклеген без яхшы аңлыйбыз.Кыш көне кошлар тук булсалар, аларга салкыннар куркыныч булмавын китаплардан укып беләбез, шуңа күрә без аларга җимнәр куябыз, үзебез читтән карап, аларныкүзәтәбез . Күзәтүләрне тәрәзә аша карап та, бинокль кулланып та, югарыдан карап та алып барып була.
(слайд 2)
3. Д өньяны танып – белүне китаплардан башка күз алдына китереп тә булмый. Дәреслекләрдән алган белемнәр өстенә әдәби китаплар биргән материаллар безгә дөньяның матурлыгын күрергә, табигатьтәге ел вакытларының, көн белән төннең алмашуын, коры җирдә кемнәр яки нәрсәләр, ә кайсылары суда яшәгәнен, ни өчен иң беренче булып карлыгачлар киткәнен, нигә малайлар кызлардан көчлерәк икәнен һәм башкалар турында кызыклы китаплар барлыгына без авыл китапханәсендә тагын да ныграк ышандык.
II. Яңа материалны өйрәнү.
(танып-белү эшчәнлеген активлаштыру)
1.- Тагын нинди юл белән дөньяны танып – белергә мөмкин?
(Фикерләр тыңлана). Компьютер, телевизор, телефон.
Фотоаппарат. Менә шул хакта сөйләшәбез бүген. Безнең алда төрле фотокарточкалар. Дөньяның төрле почмаклары турында белеп була икән алар аша.
2. Дәреслектән Ш. Галиевның “Яңа фотоаппарат”шигырен уку. “Фотоапппарат” сүзенең язылышына, 2 сүздән ясалган булуына игътибар итү.
- Малай нәрсә төшерергә тели?
- Фоторәсем килеп чыкканмы?
- Ни өчен шулай уйлыйсың?
- Кемнәрнең фотога төшергәннәре бар?
(слайд 4)
(коммуникатив эшчәнлек күнекмәләрен үстерү)
Өстәлдәге фоторәсемнәрне бер-берегезгә күрсәтеп, фикер алышыгыз. Үзегезнең 1 нче тапкыр фотога төшүегезне искә төшерегез һәм шул турыда сөйләгез. (Бер – берегезгә билгеләр куегыз)
Бүгенге көндә компьютер, видеолар белән шаккатырып булмаса да, кайчандыр фотоаппаратның да бала өчен яңалык булуы мәгълүм.
III. Ныгыту.
(регулятив эшчәнлекне арттыру)
Фоат Садриевның “Тәҗрибә” хикәясен уку һәм малайның ни өчен киреләнгәнен сурәтләгән урыннарны табу.
(слайд 5)
(танып-белү эшчәнлеген үстерү)
Фоат Садриевның портреты, иҗаты белән танышу. (Китапханәдән тапкан материалларны карау): “Мәйдан” җурналы 2011 ел, №3; китаплары “Бәхетсезләр бәхете”, “Таң җиле”, “Тозлы бал”.
IV . Д өньяны танып – белү юллары турында тупланган белемнәрне системага салу. (көтелгән нәтиҗәләр)
Беренчел нәтиҗә. (слайд 6)
Тормыш гел үзгәреп тора. Бүгенге көндә яңалык булган предметның иртәгә инде бик таныш әйбергә әйләнүе мөмкин.
(Хәзер цифрлы фотоаппаратлар белән төшерәләр сурәткә, Айбулат үзе ясаган фотоаппаратын да күрсәтә)
Икенчел нәтиҗә.
Д өньяны танып – белүдә фотографияләр, фоторәсемнәр, фотосурәтләр зур урын алып тора. Үзбәя.
V. Рефлексия. (слайд 7)
- Бүген дәрестә дөньяны танып – белүнең нинди ысулы белән таныштык?
- Фотографияләр, фоторәсемнәр, фотосурәтләр белән дөньяны ничек өйрәнеп була?
VI. Модельләштерү.
Дөньяны танып – белү:
Күреп, күзәтеп
Табигатьтә йөреп
Телевизор, интернет, телефон аша
Китаплардан укып
Фотога төшереп
VII. Йомгаклау. Билгеләр кую. Өй эше: 1. “Яңа фотоаппарат”, “Тәҗрибә” хикәясен укырга.
2. “Минем хыялымдагы дөнья” дигән темага хикәя төзеп килергә.
3. *