Открытый урок на тему "Вода и рыба"

Сабақтың тақырыбы: Мысал «Су мен балық»
Сабақтың мақсаты:
1. Мәтіннің негізгі идеясын аша отырып оқушының шындыққа көзқарасын қалыптастыруға жағдай жасау.

2. Іздену, талдау, білім көкжиегін кеңейтуге мүмкіндік жасай отырып, оқуға, жазуға дағдыландыру.
3. Өз ойларын жеткізе білуге, шығармашылық қаблеттерін ашуға жағдай жасау, жаман әдеттерден аулақ болуға, менмен, такаппар болмауға, адамгершілікке тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Ш. Смаханұлы портреті, оқулық, мақал-мәтел

Түрі: аралас сабақ
Әдіс -тәсілдері: түсіндіру, талдау, әңгіме, сұрақ-жауап, бақылау, ой толғаныс, викториналық сұрақтар, бес жолды өлең, топтастыру.
Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, дүниетану

Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, назарын сабаққа аудару

2. Үй тапсырмасын сұрау

- М.Зверевтің өмірбаянын баяндау

Зверев Максим Дмитриевич 1986 жылы 29 қарашада Ресейдің Алтай өлкесі, Барнаул қаласында дүниеге келген Қазақстанның халық жазушысы. 1923 жылы Томск университетін бітірген. Томск университетінде доцент болған. 1937 жылы Қазақстанға қоныс аударып, 1937 – 52 жылы Алматы зоопаркінде ғылыми бөлімнің меңгерушісі, директоры, ҚазМУ-де доцент қызметтерін атқарды. 1952 жылдан ғұмырының соңына дейін еркін шығармашылық жұмыспен айналысты. Алғашқы повесі – “Ақ марал” 1920 жылы жарық көрген. Жазушы шығармашылығы Сібір мен Қазақстан табиғатына тікелей байланысты, оқырмандарды құстар мен аңдардың тіршілігімен таныстырып, туған табиғатты қорғап аялау туралы мол мағлұмат береді. Кітаптары бірнеше шет елдердің тілдеріне аударылған.

Еңбек Қызыл Ту, “Халықтар достығы”, 2 рет “Құрмет Белгісі” ордендерімен, бірнеше медальдермен марапатталған.

Қазақтың  көрнекті  ақыны  Мұзафар  Әлімбаев  1923  жылы 29  қазанда  Павлодар  облысы  Шарбақты  ауданы  Маралды  ауылында дүниеге келген. Мұзафар  Әлімбаев  -  қазіргі  әл-Фараби  атындағы  Қазақ  ұлттық  уни-верситетінің түлегі (1965), ҚазКСР-нің еңбек сіңірген мәдениет қайраткері (1978),  Қазақстанның  халық  жазушысы  (1994),  Жамбыл  атындағы Халықаралық сыйлықтың иегері (1996).

М.  Әлімбаев  қазақ  балалар  әдебиетін  дамытуға  көп  еңбек  сіңірді. «Менің ойыншығым» (1953), «Отпен ойнама» (1959), «Шынықсаң – шымыр  боларсың»  (1977),  «Аспандағы  әпке»  (1984)  т.б.  кітаптары  қазақ балалары  әдебиетіне  қосылған  елеулі  үлес  болып  саналады.  Сонымен  бірге  мақал-мәтелдерді  жинау,  зерттеу,  басқа  халықтардың  мақалдарын  қазақ  тіліне  аудару  жұмыстарымен  де  жүйелі  айналысып  келеді. 

- Әңгіме, повесть, романдар жазатын адамдарды кім деп атайды?
- Мәтіннің мазмұнын сұрау

- Жазушы өмір бойы нені сүйіп өткен?
- Әрі «екі», әрі «бес» қоюға лайық болған шығарма қалай мақталды?
- Қалай ойлайсың, бала қандай қасиеттері арқылы жазушы болды?
- Жазушының өмірінен сені не таңдандырды, не қызықтырды?

Қызығушылықты ояту
Жұмбақ жасыру

Суда өседі, өнеді,

Сыртқа шықса, өледі.

Балық

3. Жаңа сабақ

Ал, бүгін біз сендермен тәкаппар адам қандай болатынын жайлы «Су мен балық» мысалынан оқып білеміз.

Мысал өлең деген не?  
Жан- жануарлар мен өсімдіктерге адамдық қасиет  беріп беинелеу арқылы  адамдар ортасындағы жағымсыз қылықтар мен іс әрекеттерді сын тезіне алып, ой - пкірді  астарлы бейнелейтін  уақиғалы өлеңдерді мысал өлең дейміз.

Мысалды жазған белгілі сқақшы Шона Смаханұлы. 1924 жылы 2 қарашада Жамбыл облысы, Талас ауданында дүниеге келген. Балаларға арналған «Шимайбек пен Шыңқ етпе», «Тотияйын», «Қу түлкінің сыбағасы», «Такаппар» өлеңдері бар.

(Слайдтан автор және оның өмірбаяны көрсетіледі)

Мәтінмен жұмыс
• Мысалды оқушылар 3 топқа бөлініп, әр топтан бір оқушы оқиды.

• Әр топта талдау
• Мазмұнын айтқызу
• «Мен - саған, сен - маған» Әр топ бір - біріне сұрақтар қойғызу.

Шығармашылық жұмыс
1 - топ Мәтінге байланысты көрініс.

2 - топ 3 минутта қысқаша «Су мен балық» мысалын жалғастырып, әңгіме құрастыру

3 - топ Бес жолды өлең жазады.

1) Не? Балық

2) Қандай? Тәкаппар

3) Не істеді? Судан шықты

4) Не үшін? Өз бетінше өмір сүргісі келді

5) Жалпы ойды түйіндеу. Тәкаппарлық жақсылыққа әкелмейді

Оқушылардың жұмыстары қорытындыланады.

4. Ой – қозғау

- Шона Смаханұлы туралы не білесіңдер?
- «Су мен Балық»мысал өлең сені қандай ойға қалдырды?
- Мысал деген не?
- Бұл шығарманы неліктен мысалға жатқызтамыз?

- Мысалдан қандай жаңа сөздер  үйрендік, мағаналарын айтып жіберіңдерші

- Бұл мысалда қандай әдет сыналды?

- Тағы да қандай жақсы, жаман әдеттер туралы шығармалар оқыдық?

- Бұл мысалдың негізгі идеясы не?

5. Мағынаны тану.
Сөздік жұмысын жүргізу.

6. Рефлексия

Викториналық сұрақтар

1. ертегілер дегеніміз не? нешеге бөлінеді?

Ертегі дегеніміз - жазу, сызу  өнері жоқ  кезде  ауызша шығарылып,ауызша таралған ,ауызша сақталған халықтық көркем сөз жа-сампаздығы.ертегы ертедегі әңгіме деген ұғым береді.Ертегілер  жануарлар  жәйлі ертегілер,    хял  ғажәйып  ерте-гілер және реәлистіиік ертегілер болып үш түрге бөлінеді.

2. Аңыз дегеніміз не?
Халық тарихында болған елеулі  оақиғалар мен  тарихыи жекелер  және тұрлы тарихи деректер негізінде туған халық арасына ауыз-ша таралған әңгімелер аңыз әңгіме деп аталады.

3. Мақал дегеніміз не ?

Мақал дегеніміз – белгілі заңдылық сипатты ұғымды беинелеитін, тәрбиелік, өнегелік маңызы күшті нақыл сөздер .мақал сөз асылы, ой тұйыны.

4. Мәтел деген  не?
Мәтел  дегеніміз -  қортындысы  түте  айтылмайтын,  мақалдағыдай   шендестрлген  қосалқы мазмұны жоқ  беинелі нақыл сөз.
 

5. Жұмбақ деген не? 
Жұмбақ дегеніміз – сұрақ жауап үлгісінде келетін  адамдардың ойлау қаблиетын сынайтын және жетілдіретін, заттар мен  құбылыстардың  басты белгілерін айту арқылы  оның  не  екені  табуды талап  ететін  ауыз әдебиетіміздің  бір түрі.

6. Мысал өлең деген не?  
Жан- жануарлар мен өсімдіктерге адамдық қасиет  беріп беинелеу арқылы  адамдар ортасындағы жағымсыз қылықтар мен іс әрекеттерді сын тезіне алып, ой - пкірді  астарлы бейнелейтін  уақиғалы өлеңдерді мысал өлең дейміз.

7. Бағалау
8. Үйге тапсырма.