М??алім: Балалар, к?зімізді ж?мып, біраз демалып жа?сы істерді к?з алдымыз?а елестетейік. Біз ?азір керемет, ?рі си?ырлы, мейірімділік пен с?йіспеншілікке, ізгілікке толы ?лемге саяхат жасайымыз.
Б?л ?лемні? ауасы тым таза, ж?пар иісті. Б?ріміз сол ?лемге ?арай ?адам басайы?. с?йспеншілік, мейірімділік, ізгілік н?ры бізге ?онып, жан - д?ниемізді осы жа?сы сезімге толтырады. Адамдар бір - біріне тек жа?сылы?, ?уаныш, ізгілік сыйлап жатса, ?андай жа?сы болар еді!
?айтатын уа?ыт жетті, си?ырлы ?леммен ?оштас отырып, мейірімділік н?рын ?зімізбен бірге ала кетейік. Енді балалар к?здері?ді ашы?дар
- Біз б?гінгі саба?та адамны? жа?сы ??ндылы?тарыны? бірі мейірімділік жайлы ??гімелесеміз. Адамдарды? бір - біріне деген мейірімділігі - ?дептілік белгісі.
«Мейірімді адам» бойында?ы ?асиеттерді атап ?тсек: жа?сы адам, а?к??іл, жаны таза, шыдамды, ра?ымшыл, жылы ж?ректі. Енді осындай адам деп кімді айтар еді?дер?
О?ушыларды? мейірімділік туралы пікірлері ??гіме мазм?ны бойынша берілген с?ра?тар?а жауаптары ар?ылы ты?далады.
. ??гіме не туралы?.
. Балапандар неге таласты?
- Сары тауы? ?з балапандарын ?андай жа?сы ?асиеттерге баулыды?
. Сары тауы? ?з аналы? мейірімін ?алай к?рсете білді?
. «К?н ашылып, ана ж?регіндей жадырады» дегенді ?алай т?сінесі?дер?
. К?нні? к?зін неге ана ж?регіне те?еп отыр?
. Сендер ?шін ?мірде е? мейірімді жан кім?
«Мейірімді адам» дегенді ?алай т?сінесі?дер?
?андай адамды мейірімді адам деп айтасы?дар?
І?. Д?йекс?з
??гіме мазм?ны бойынша ту?ан ойлар д?йекс?збен т?йінделеді.
М??алім:
- Балалар сары тауы? балапандарына бір-біріне адал, ?ам?ор, мейірімді болуды ?йретіп жатыр, ал сендерге балалар жа?сы болуды, мейірімді болуды кім ?йретеді?
М??алім та?та?а « Мейірімділікті анадан ?йрен» деген халы? даналы?ын жазып ?ояды ж?не оны? м?нін т?сіндіреді.
- Ана халы? ??ымында жаратушы. Олай дейтініміз таби?атты да, адамды да д?ниеге ?келуші ана. Таби?атты? ?ай жаратылысын алып ?арамайы?, б?рі де адамдар?а мейірімін сыйлайды. М?пелеп, аялап бар жа?сылы?ын мейірімін б?ріне бірдей к?рсетеді. Адамдар да д?л солай жасауы тиіс. Сонды?тан да халы? даналары «Мейірімділікті анадан ?йрен» деген.
О?ушылар д?йекс?зді д?птерлеріне жазып алады.
?. - Д?рыс балалар, сендерге мейірімді болуды мектепте ?стаздары?, ?йде аналары? ?йретеді. Ендеше сол ?зімізді? аналарымыз туралы айтайы?, ол ?андай адам? «Ана» Бес жол ?ле? жазу
( баяу музыка ойнап т?рады)
?І. Топпен ?н айту. «?же»
М??алім сыйы. «Си?ырлы санды?ша»
Балалар мейірімділік ?р адамны? ж?регінде ?мір с?реді. Мейірімділікті адамны? к?зінен к?руге, іс-?имылынан табу?а болады. Мейірімділік ж?ректе орналасады, ал мейірімді адамды барлы?ы жа?сы к?реді.
Балаларда ?ам?орлы?, жанашырлы? сезімдерін ояту ма?сатында ??гіме ?йымдастыру. мультфильмнен ал?ан ?серлері жайлы с?ра?тар?а жауап алу.
- Мейірімділікті ?алай к?рсетуге болады?
?здері?е мейірімділік к?рсеткен кезде ?андай сезімге б?ленді?дер?
Б?тен, танымайтын адамдар арасында?ы мейіріділік жайлы ??гімелесу.
?здері?ні? біреуге мейірімділік к?рсеткен кездері? болды ма? Балалар жауабы ты?далады.
Мейірімділік – ізгілікті? жолы.-Жа?сылы? жасау дегеніміз ?здері? айт?андай адамдар?а, айнала?а, таби?ат?а, ?айырымдылы? пен ?ам?орлы? жасауды, к?мек к?рсетуді білдіреді. Адамдарды? бір-біріне жиі жа?сылы? жасауы оларды жа?ындастырады, достастырады. Оларды? бір-біріне деген сыйласты?ы артады. Жа?сылы? жасау-адам бойында?ы асыл ?асиеттерді? бірі. Жа?сы адам ?ол ?шын беруге, ж?рдем етуге, жанашырлы? таныту?а, к?мек к?рсетуге, ?олдау жасау?а ?рдайым дайын т?рады. Риясыз жа?сылы? жасау - биік адамгершілікті? белгісі.
Сергіту с?ті. Балалар ?ле? жолдарыны? мазм?нына с?йкес ?имылдар мен дауыс шы?арады.
?ІІІ. Шы?армашылы? ж?мыс, топты? ж?мыс.
І топ «Кім ж?не не мейірімді?» т?сіп ?ал?ан с?здерді орнына ?ою керек. (баяу музыка ойнап т?рады)
К?лімдеген. мейірімді. (к?н)
Таза м?лдір. мейірімді! (су)
Б?рімізді к?теріп т?р?ан . мейірімді! (жер)
Аяулы. мейірімді! (анам)
?адірлі. мейірімді! (?кем)
?лпештеген. мейірімді! (?жем)
Еркелеткен. мейірімді! (атам)
Жылы ж?зді . мейірімді! (?стазым)
Тату-т?тті. мейірімді! (достарым)
ІІ топ. Жа?даяттарды шешу:
1-жа?даят: Сен аулада ролик теуіп ж?рді?, ал сені? досы?ны? ролигі жо?, сені? ?рекеті??
2-жа?даят: Сені? алды?нан бір ??ша? газет-журнал к?терген хат тасушы апай шы?ты, сен не істер еді??
3-жа?даят: Сені? ана? ас дайындап жатыр, ал іні? мазасызданып кетті,сені? ?рекеті??
4-жа?даят: Сені? алды?нан ауыр с?мкелерін к?терген ?же шы?ты, сен абайсызда ол ?жені ?а?ып кетті?, оны? с?мкесіндегі заттары шашылып ?алды, сен не істер еді??
ІІІ топ. «Мейірімділік ?йін ??растыру»
ІХ. Саба?ты бекіту:
- М??алім:Балалар сендер ?здері?ді мейірімді баламын деп санайсы?дар ма? Ендеше б?ріміз бірге «Мейірімділік а?ашын» ?сірейік, ол ?шін сендер ?здері?ді не ?шін мейірімді санайтындары?ды айтып, «мейірімділік а?ашына» жапыра?тар ілеміз.
?орытынды -Балалар б?гін саба?та адам бойында?ы та?ы бір асыл ?асиет мейірімділік туралы білді?дер. Осы саба?та ?здері?е не алды?дар, ?йренді?дер?
- Д?рыс балалар, адамдар бір-біріне ?р?ашан ?ам?оршы, адал, ?иын жа?дайда ?ол ?шын беруі керек, ?р к?нін к?лімдеп ?арсы алып, ?зін ?орша?ан адамдар?а,бауырларына мейірімділік таныта білуі керек.
Х. ?й тапсырмасы. – 107 бет, «Мейірімділік» кестесін толтыры?дар. Бірінші ба?ан?а-мейірімді істерді?,екінші ба?ан?а-?з ана?ны? ?асиеттерін жаз.
І. Ұйымдастырукезеңі: Оқушылардың көңіл күйін сұрау, сабаққа ынтасын аудару.
ІІ. Тыныштық сәті (Үнтаспадан арнайы әуен естіледі)
Балаларға мейірімділік сезімін сезіну мақсатында тыныштық сәті ұйымдастырылады.
Мұғалім: Балалар, көзімізді жұмып, біраз демалып жақсы істерді көз алдымызға елестетейік. Біз қазір керемет, әрі сиқырлы, мейірімділік пен сүйіспеншілікке, ізгілікке толы әлемге саяхат жасайымыз.
Бұл әлемнің ауасы тым таза, жұпар иісті. Бәріміз сол әлемге қарай қадам басайық. сүйспеншілік, мейірімділік, ізгілік нұры бізге қонып, жан - дүниемізді осы жақсы сезімге толтырады. Адамдар бір - біріне тек жақсылық, қуаныш, ізгілік сыйлап жатса, қандай жақсы болар еді!
Қайтатын уақыт жетті, сиқырлы әлеммен қоштас отырып, мейірімділік нұрын өзімізбен бірге ала кетейік. Енді балалар көздеріңді ашыңдар
Ойын арқылы оқушыларды топқа бөлу.
І топ «Қамқорлық» ІІ топ «Ынтымақ» ІІІ топ «Шуақ»
Сөзжұмбақ шешу.
Мұғалім оқушыларды жаңа сабақтың тақырыбымен таныстырады:
- Біз бүгінгі сабақта адамның жақсы құндылықтарының бірі мейірімділік жайлы әңгімелесеміз. Адамдардың бір - біріне деген мейірімділігі - әдептілік белгісі.
Топтық жұмыс. «Мейірімділік шуағы» сөзін топтастыру
Мейірімділік
Әңгімелесу
Мұғалім жаңа сабақтың тақырыбын таныстыру мен оның мәнін түсіндіру мақсатында әңгімелесу жүргізеді.
«Мейірімді адам» бойындағы қасиеттерді атап өтсек: жақсы адам, ақкөңіл, жаны таза, шыдамды, рақымшыл, жылы жүректі. Енді осындай адам деп кімді айтар едіңдер?
- Адамзат ненің мейіріміне бөленген?
- Күн, табиғат, ана, ұстаз, дәрігер және тағы басқалардың мейіріміне бөленеді.
ІІІ. Оқулықпен жұмыс «Сары тауық пен балапандары»М.Төрежанов
. Оқулықтағы мәтінді оқушы оқиды.
Сахналау. Балаларға мәтін мазмұнын тереңірек түсіндіру мақсатында сахналау ұйымдастырылады.
Оқушылардың мейірімділік туралы пікірлері әңгіме мазмұны бойынша берілген сұрақтарға жауаптары арқылы тыңдалады.
. Әңгіме не туралы?.
. Балапандар неге таласты?
- Сары тауық өз балапандарын қандай жақсы қасиеттерге баулыды?
. Сары тауық өз аналық мейірімін қалай көрсете білді?
. «Күн ашылып, ана жүрегіндей жадырады» дегенді қалай түсінесіңдер?
. Күннің көзін неге ана жүрегіне теңеп отыр?
. Сендер үшін өмірде ең мейірімді жан кім?
«Мейірімді адам» дегенді қалай түсінесіңдер?
Қандай адамды мейірімді адам деп айтасыңдар?
ІҮ. Дәйексөз
Әңгіме мазмұны бойынша туған ойлар дәйексөзбен түйінделеді.
Мұғалім:
-Балалар сары тауық балапандарына бір-біріне адал, қамқор, мейірімді болуды үйретіп жатыр, ал сендерге балалар жақсы болуды, мейірімді болуды кім үйретеді?
Мұғалім тақтаға « Мейірімділікті анадан үйрен» деген халық даналығын жазып қояды және оның мәнін түсіндіреді.
- Ана халық ұғымында жаратушы. Олай дейтініміз табиғатты да, адамды да дүниеге әкелуші ана. Табиғаттың қай жаратылысын алып қарамайық, бәрі де адамдарға мейірімін сыйлайды. Мәпелеп, аялап бар жақсылығын мейірімін бәріне бірдей көрсетеді. Адамдар да дәл солай жасауы тиіс. Сондықтан да халық даналары «Мейірімділікті анадан үйрен» деген.
Оқушылар дәйексөзді дәптерлеріне жазып алады.
Ү. - Дұрыс балалар, сендерге мейірімді болуды мектепте ұстаздарың, үйде аналарың үйретеді. Ендеше сол өзіміздің аналарымыз туралы айтайық, ол қандай адам? «Ана» Бес жол өлең жазу
(баяу музыка ойнап тұрады)
ҮІ. Топпен ән айту. «Әже»
Мұғалім сыйы. «Сиқырлы сандықша»
Балалар мейірімділік әр адамның жүрегінде өмір сүреді. Мейірімділікті адамның көзінен көруге, іс-қимылынан табуға болады. Мейірімділік жүректе орналасады, ал мейірімді адамды барлығы жақсы көреді.
Балаларда қамқорлық, жанашырлық сезімдерін ояту мақсатында әңгіме ұйымдастыру. мультфильмнен алған әсерлері жайлы сұрақтарға жауап алу.
-Мейірімділікті қалай көрсетуге болады?
Өздеріңе мейірімділік көрсеткен кезде қандай сезімге бөлендіңдер?
Бөтен, танымайтын адамдар арасындағы мейіріділік жайлы әңгімелесу.
Өздеріңнің біреуге мейірімділік көрсеткен кездерің болды ма?
Балалар жауабы тыңдалады.
Мейірімділік – ізгіліктің жолы.-Жақсылық жасау дегеніміз өздерің айтқандай адамдарға, айналаға, табиғатқа, қайырымдылық пен қамқорлық жасауды, көмек көрсетуді білдіреді. Адамдардың бір-біріне жиі жақсылық жасауы оларды жақындастырады, достастырады. Олардың бір-біріне деген сыйластығы артады. Жақсылық жасау-адам бойындағы асыл қасиеттердің бірі. Жақсы адам қол ұшын беруге, жәрдем етуге, жанашырлық танытуға, көмек көрсетуге, қолдау жасауға әрдайым дайын тұрады. Риясыз жақсылық жасау - биік адамгершіліктің белгісі.
Сергіту сәті. Балалар өлең жолдарының мазмұнына сәйкес қимылдар мен дауыс шығарады.
Шаршадым «Уһ» дедім Шарасыз «Еһ» дедім
Ренжідім «Туһ» дедім Таңырқап «О» дедім
Қорықтым «Ой» дедім Қуанып «Ха-ха-ха» дедім
Өкіндім «Аһ» дедім
ҮІІІ. Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.
І топ «Кім және не мейірімді?» түсіп қалған сөздерді орнына қою керек. (баяу музыка ойнап тұрады)
Күлімдеген .... мейірімді. (күн)
Таза мөлдір.... мейірімді! (су)
Бәрімізді көтеріп түрған .... мейірімді! (жер)
Аяулы .... мейірімді! (анам)
Қадірлі .... мейірімді! (әкем)
Әлпештеген .... мейірімді! (әжем)
Еркелеткен .... мейірімді! (атам)
Жылы жүзді .... мейірімді! (ұстазым)
Тату-тәтті .... мейірімді! (достарым)
ІІ топ. Жағдаяттарды шешу:
1-жағдаят: Сен аулада ролик теуіп жүрдің, ал сенің досыңның ролигі жоқ, сенің әрекетің?
2-жағдаят: Сенің алдыңнан бір құшақ газет-журнал көтерген хат тасушы апай шықты , сен не істер едің?
3-жағдаят: Сенің анаң ас дайындап жатыр, ал інің мазасызданып кетті,сенің әрекетің?
4-жағдаят: Сенің алдыңнан ауыр сөмкелерін көтерген әже шықты, сен абайсызда ол әжені қағып кеттің, оның сөмкесіндегі заттары шашылып қалды, сен не істер едің?
ІІІ топ. «Мейірімділік үйін құрастыру»
ІХ. Сабақты бекіту:
- Мұғалім:Балалар сендер өздеріңді мейірімді баламын деп санайсыңдар ма? Ендеше бәріміз бірге «Мейірімділік ағашын» өсірейік, ол үшін сендер өздеріңді не үшін мейірімді санайтындарыңды айтып, «мейірімділік ағашына» жапырақтар ілеміз.
Қорытынды -Балалар бүгін сабақта адам бойындағы тағы бір асыл қасиет мейірімділік туралы білдіңдер. Осы сабақта өздеріңе не алдыңдар, үйрендіңдер?
-Дұрыс балалар, адамдар бір-біріне әрқашан қамқоршы, адал, қиын жағдайда қол ұшын беруі керек, әр күнін күлімдеп қарсы алып, өзін қоршаған адамдарға,бауырларына мейірімділік таныта білуі керек.
Х. Үй тапсырмасы. – 107 бет, «Мейірімділік» кестесін толтырыңдар. Бірінші бағанға-мейірімді істердің,екінші бағанға-өз анаңның қасиеттерін жаз.
ХІ. Сабақты бағалау.(күн, бұлт)
ХІІ.Соңғы тыныштық сәті. (Баяу әуен қойылады) Балалар, бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерді ойымызға түйіп, жүрегімізде сақтайық. Рахмет!
