Балалар енді бүгінгі сабағымызға мақсат қойып алайық. - Біз бүгін зат есім туралы түсінігі-мізді молайтамыз. -Балалар қазір қандай жыл мезгілі? -Қыстан кейін қай мезгіл? -Дұрыс, жарайсыздар мерекеге толы көктемнің алғашқы айы – наурыз жақындап қалды. -Наурызда қандай мереке бар? Кітапты ашамыз. 49-бет. 24-жаттығу. Сурет бойынша әңгімеле. Бұл суретте көптен күткен көктем кезіндегі ауыл бейнеленген. Үлкен, әдемі киіз үйлер, мәз-мейрам болып домбырамен ән салып жүрген қыздар мен жігіттер, аман саулық білісіп отырған аталар.Апамыздың дайындаған наурызкөжесінен келген кісілер дәм татуда. Бір топ жігіттер ат үстінде серуен салып жүр. Барлығының жүзінде қуаныш, себебі Наурыз мейрамы аталып өтілуде. Батыс жақта Атырау, Маңғыстау Ақтөбеде мереке ерте басталады. 14 наурыздан бастап алдымен «көрісу» мерекесін атап өтеді. Себебі, бұрынғы заманда көлік болмаған сол кезде туыс-туғандар бір-біріне ат ізін сала алмаған. Сол себепті наурыз айы туғанда хал жағдай сұрасу ниетпен бір біріне барған. Топтық жұмыс. Оқы. 25-жаттығу Мәтінді түсініп оқы. -Наурызкөже деген не, ата? -Наурызкөже деген – жеті түрлі дәм салып жасаған өте дәмді көже. -Ата, наурызкөжені неге ішеміз?-деді Нартай. -Наурызкөже ішкен соң көне жыл бітіп, жаңа жыл басталады. Наурызкөже ішкен адам бір жасқа үлкейеді,-деді атасы. Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мерекесін дәстүрлі наурызкөжесіз елестету мүмкін емес. Бұл күні әрбір үйде қазан оттан түспей наурызкөже дайындалады. Ырым-шыл қазақ халқы әу бастан киелілікке, қасиетті сандарға мән берген. Сол себепті бұл тағамды жеті түрлі тағамнан жасап, молшылық болсын, береке болсын деп ниет еткен. Сонымен наурызкөжеге жеті түрлі тағам қосылады. Біз бүгін сол тағам атауларын білу мақсатпен 7 тапсырма орындаймыз. Топтық жұмыс. 1-тапсырма Постер: Наурыз мерекесінің ерек-шелігі Су – тіршілік көзі, сондықтан наурызкөженің де негізі су болып табылады. 2-тапсырма «Наурызда күн мен түн теңеледі» деп неліктен айтатынын үлкендер-ден сұрап біліп ал. Балалар сіздер-ге үйдегі үлкендер осы туралы айтқан шығар. Қане, есімізге түсі-ріп алайықшы. Қазақтың ең жақсы көретін, негізгі ас дәмдерінің бірі – сүр ет. Қашанда қазақы дастарханның берекесін ет келтіреді. Сол себепті Наурызкөжеге қазақтың төл асы – ет қосылады. Қуыр, қуыр, қуырмаш. 3-тапсырма жаз 26-жаттығу. Өлеңді көшіріп жаз. Жұмыс дәптерді ашамыз. Тапсырманы орындаймыз. Көжеге үшінші - дәм арпаны қосады. Арпаның емдік қасиеті жайлы бәріне белгілі. 4-тапсырма жаз 27-жаттығу. Оңнан солға қарай оқылғанда жаңа сөз шығатын сөздерді теріп жаз. Қамыт, кесе, ішік, мысық, қыран. Қолғанат – көмекші деген мағына-ны береді. Арпамен қоса, тары да қосылады. Тарыны қосу себебі тоқшылық болсын деген сөз. 5-тапсырма ойлан 28-жаттығу. Жұмбақ өлеңді оқып, шешуін тап. Тары-сары. Тары-пшено-millet. Cары-желтый-yellow. Күріш сияқты дәнді дақылдар қосылады. Жалпы, Наурызкөжеге дәнді дақыл қосудың бір мағынасы – бір тамырдан өсіп-өнген дәндей ұрпағымыз көп болсын деген тілек болса керек. 6-тапсырма топтық жұмыс. Тарыдан жасалатын қандай тағам түрлерін білесің? жент,ботқа,көже Көжеге міндетті түрде айран немесе ақ құяды. Бұның да негізінде – сүттей ұйып отырайық, ақ мол болсын деген ниет жатқан болар. 7-тапсырма ойын «Кім көп сөз айтады?» Наурызкөжеге де дәм беретін тұз жетінші тағам ретінде қосылады. Үй жұмысы. Жұмыс дәптерде 39-бет Шығармашылық тапсырма. 1. Өзіңе ұнайтын наурызкөжені қалауың бойынша жеті түрлі тағам қосып жаса. (жұмыс дәптерден) 2. 28-жаттығудағы 3-тапсырма: Өзің білетін бір тағамның құрамын жаз. 3. 28-жаттығудағы 2-тапсырма: Өз отбасы мүшелеріңнің сүйікті тағамын анықта. Смайликтер арқылы. Шарды бояу. |