Қазақ тілі "Барыс септік" 4 сынып

Сапиоллина Ақманар

Жоғары санатты бастауыш сынып мұғалімі

Облыстық арнаулы тіл мүкістігі

бар балаларға арналған №3 мектеп –

интернаты, Атырау қаласы.

Қазақ тілі 4 сынып

Сабақтың тақырыбы: Барыс септік

Сабақтың мақсаттары: 
1. Білімділік: Оқушылардың зат есімнің септелуі туралы түсініктерін кеңейте түсу, өз бетімен жұмыс жасату арқылы барыс септік туралы білім алуға жағдай жасау, сөйлеу кезінде септік жалғауларын дұрыс қолдана білуге үйрету.
2. Дамытушылық: Ойындар арқылы пәнге қызығушылығын арттыру, білімділігін

дамыту, шығармашылық қабілетін шыңдау
3. Тәрбиелік: Оқушыларды оқу білімге шақыру, білімпаздылыққа, сауаттылыққа,

ұжымдастыққа, шапшаңдыққа тәрбиелеу;
Түрі: жаңа білімді меңгерту
Әдістері: сұрақ - жауап, талдау, салыстыру, ажырату, топтау, ойын, баяндау, ізденіс әдісі,

жазба жұмысы, өз бетімен жұмыс, деңгейлік тапсырмалар.
Көрнекілік: слайд, сызба, деңгейлік тапсырмалар, парақшалар.
Пәнаралық байланыс: әдебиет, математика, дүниетану

Сабақ барысы
I. Ұйымдастыру бөлімі. Психологиялық дайындық
Қайырлы күн деп айтамыз, Терең ғылым сананың,

Бір болып кешке қайтамыз . Тегі деп ой саламын.

Отбасының гүліміз, Маңыз беріп оқимыз,

Көңілді өтер күніміз. Қазақ тілі сабағын.

II. «Алақан» тренингі.

Топтың алтын ережесін еске түсіру. Егер «ия» деген жауап болса балалар қол соғады.

1. Сыныпта тыныштық сақтаймыз.

2. Бір - бірімізді тыңдаймыз

3. Қапталдасып сөйлейміз

4. Мұғалімнің түсіндіргенін мұқият тыңдау.

5. Жолдастарына қарсы сөйлеу.

6. Сабақта белсенді қатысу

7. Далаға бірінші болып шығу үшін, басқаларды итеру.

8. Қыз балаларға жол беру.

9. Үлкендерге құрмет көрсету.

10. Басқаның пікірін сыйлаймыз.

III. Үй тапсырмасын тексеру.  38 – жаттығу (Өлеңді жатқа сұрау. Ілік септіктегі сөздерді тауып, олардың қай сөзбен байланысып тұрғанын айту)

- Өлеңнің авторы кім? - Абай Құнанбаев.

- Ол кім? – Абай – ұлы ақын, жазушы.

- Абайдың тағы қандай өлеңдерін білесіңдер? Қыс, көктем, жаз, күз.

IV. Өткенді қайталау «Мен бастаймын, сен жалғастыр» ойыны. Қазір мен сөйлемді бастаймын сендер жалғастырасыңдар.

1. Морфология - сөз тұлғаларының түрленуін ... (бөлшектенуін, әртүрлі

өзгеріске түсуін анықтайды)

2. Зат есім дегеніміз ... (заттың атын білдіреді)

3. Зат есімнің септік жалғануы арқылы өзгеруін... (зат есімнің септелуі дейді)

4. Қазақ тілінде жеті септік бар: (атау, ілік, барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес)

- Жеті саны киелі сан.

- Жеті санына қатысты ұғымдарды еске түсіріп, айтып көрейікші.

- Жеті ата, жеті қазына, жеті күн, жеті септік, жеті шелпек, т.б

V. Ойын: «Көбелектерді өз гүліне қондыр»

VI. Жаңа сабақ. Ой қозғау

1. Шифрограмма шешкізу арқылы бүгінгі сабақтың мақсаты хабарланады.

Өсу ретімен орналастыр

Кему ретімен орналастыр

- Қандай сөз шықты?
- Бүгінгі жаңа тақырыбымыз «Барыс септік»

VII. Оқулықпен жұмыс. 41 – жаттығу. Қарамен жазылған сөздерге сұрақ қой. Бұл сөздерді сөз құрамына ажырату.

Тірек – сызба бойынша жұмыс (Барыс септік ережесімен танысу)

VII. Дәптермен жұмыс. 42 – жаттығу Берілген сөздерді барыс септігіне қойып, сөйлем құрап жазу. Тақтаға 1-2 сөйлем жазу. Қалған сөйлемді дәптерге жазу.

Теңіз, ауыл, мал, мектеп, тай. Үлгі: Тай – талға. Азамат тайға мінді.

Теңіз- теңізге, ауыл – ауылға, мал – малға, мектеп – мектепке, тай – тайға.

VIII. Ауызша орындау. 43 – жаттығу. Сөйлемдерді оқы.

Барыс септіктегі сөздерді тап. Олар сөйлемде қандай мүше болып тұрғанын айт.

• Кестені пайдаланып, пікіріңді дәлелде.

ол кімге? (неге?) сұрағына жауап беріп

Бұл – барыс септіктегі тұр.

сөз, өйткені ол сөйлемде тұрлаусыз мүше болып тұр.

XI. Тақтамен жұмыс: 46 – жаттығу (Сөйлемдерді көшіріп жазып, барыс септіктегі сөздердің қандай сөйлем мүшесі болып тұрғанын анықтау)

X. «Демалыс» (сергіту сәті)

XI. Топтық жұмыс.

1. топқа тапсырма: Суреттегі заттардың атауын барыс септігіне айналдырып жаз. Еңбек құралдары:

2 – топқа тапсырма: Берілген суреттегі зат есімдерді барыс септік күйінде қатыстырып сөйлем құрап жазу.

1. топ: Сөйлемдерді толықтырыңдар. Суреттің орнына сөзді барыс септікте жазу.

Біз сабақтан соң барамыз.

Балалар шықты. Біз сабақта жазамыз. мектепке келді.

2 – топ: Сөйлемдерді толықтырыңдар. Суреттің орнына сөзді ілік септікте жазу.

Мұғалім дәптерін тексерді. кітаптары, қаламдары бар.

тапсырмасы қиын болды. күнделігі таза. гүлі әдемі.

XII. «Білгенді пайдалан» (сабақты бекіту)

- Жеті саны киелі сан.

- Жеті санына қатысты ұғымдарды еске түсіріп, айтып көрейікші.

- Жеті ата, жеті қазына, жеті күн, жеті септік, жеті шелпек, т.б

Балалар, біз жеті септік атауларымен, сұрақтарымен, жалғауларымен танысқан болатынбыз. Олай болса, семантикалық карта толтырайық.

Семантикалық карта

XIII. Ойын: «Сақ бол, жаңылма» (Оқушылар шеңбер құрып тұрады. Біреуі допты лақтырады. Допты қағып алған оқушы сол сөзге барыс септігінің жалғауын жалғап, допты кейін лақтырады)

XIV. Сабақты қорытындылау:

• Балалар, сонымен біз бүгінгі сабағымыздың мақсатына жеттік пе?

«Мен журналистпін» ойыны арқылы. Қолында микрофоны бар оқушы сұхбат алады.

Журналист оқушыға карточкамен сұрақтар беріледі.

Оқушы пікірін сұрау.

• Аты жөніңіз кім?

• Бүгінгі сабақта не ұнады? Несімен ұнады?

• Өмірде септіксіз сөйлем құрастыруға бола ма?

• Сабақта нені білдің?

XVII. Поэзия минуты. Балалар бәрімізде сабақ соңында нені қолымызға аламыз? Күнделікті.

• Ендеше «Күнделік» деген өлең шығарайық.

........... аламыз. Күнделікті аламыз

Тапсырманы .............. Тапсырманы жазамыз.

Жақсы оқып .............. Жақсы оқып сабақты.

Бестік болсын............ Бестік болсын бағамыз.

• Қазақ тілінде неше септік бар?

• Сабақта кімдер белсене қатысты деп ойлайсыңдар?

XVI. «Нәтиже» (бағалау)

XVI. «Қойын дәптер» (үйге тапсырма) 47 - жаттығу