Е. Өтетілеуұлы "Балмұздақ"

Сабақтың атауы

Е Өтетілеуұлы Балмұздақ

Мақсаты

Күтілетін нәтиже

Күтілетін нәтижелері

Берілген шығарманы түсініп оқуға үйрету. Шығарманың негізгі идеясын түсіне білуге және Е. Өтетілеуұлының өмірімен қысқаша таныстыру.

Оқушы: – шығарманы, түсініп оқи алады;
Алған білімдерін айта алады;

Психологиялық ахуал

Топқа бөлу

Орнымыздан тұрайық 
Амандасып алайық 
Ұқыпты тыңдап сабақты 
Үздік баға алайық 
-Көңіл-күйлеріңіз қалай? 
-Керемет!(қолдарын көтереді) 
-Сабаққа дайындықтарың қалай? 
-Тамаша! (алақандарын шапалақтайды) 
-Ынталарыңыз қалай? 
-Ғажап! (қолдарын көтереді) 
-Ендеше сабағымызды бастайық! 
-О, о, о(бас бармағын көтереді) 

«Сипап сезу» әдісі арқылы топқа бөлу

Балалар көзін жұмып отырады, мұғалім олардың кез-келген дене мүшесін (құлағын, көзін, басын) ұстап кетеді. Балалар есіне сақтап отырады. Сол сезім мүшелері арқылы топқа бөлінеді

Үй жұмысын сұрау

«Өрмекші» әдісі

-Әскербектің әтеші туралы ауылдастары не дейді?

-Әскербек әтешін «көз тигеннен» қалай емдеп алмақшы болды?

-Амангелді Әскербек досына тағы қандай ақыл айтты?

-Әкесі бұрынғы ойынан неге айнып қалды?

-Соңғы сөйлемді оқығанда қандай қорытындыға келдің?

-Егер сен Әскербектің орнында болсаң, әтешті қалай емдер едің?

Оқушылар сұрақтарға жауап береді.

Мағынаны тану

 Ұнатары баланың-

Балдай тәтті тағаммын.

Ортаңғы буын алынса,

Сүйеніш боп қаламын. Балмұздақ

Қыс бітіп көктем шыққаннан бастап кішкентайдан үлкендерімізге дейін дүкендерге жүгіретініміз анық. Неге дейсіз ғой?! Балмұздақ алуға әрине. Оны тамсанып жемейтін адам жоқ шығар. Жаз маусымында көшеде, кафелерде, дүкендерде, сауда орталықтарында балмұздақтардың түр-түрі қаптап кетеді.

 Осы балмұздақтың қайдан шыққанын білесіз бе?Бұл жайлы көптеген деректер бар.
Ертедегі гректің қолбасшысы Александр Македонскийдің әрбір қырғын ұрыстан кейін, қарды балмен немесе жеміс шырынымен араластырып жегені айтылады.Қар мен жеміс шырынын қосып жеуді тұңғыш рет шығыс елдерінің тұрғындары ойлап тапқан. Бұл елдерден итальян саяхатшысы Марко Поло балмұздақтың жасалу жолының түрлі әдістерін жазып алып қайтқан екен. 
Дүние жүзінің көптеген елдеріне балмұздақ дайындаудың жолы итальяндықтар мен испандықтардан таралған деген де дерек бар. 1676 жылы француз қаласы Пломбирда тәтті тағамдар дайындайтын мамандар балмұздақтың жаңа түрін жасап шығарады. Осыдан бастап балмұздақтың «пломбир» атауы осы қаланың атымен аталып қалса керек. Ал «эскимо» деген атауды қай ел бергені белгісіз, бірақ француздар мен америкалықтар әлі күнге дейін өздеріне меншіктеп, таласып келеді. 
Тұңғыш рет Нью-Йоркта балмұздақ 1786 жылы 10 маусым күні сатылыпты

Тарихшылардың айтуынша, балмұздақ осыдан 5000 жыл бұрын пайда болған. Б.з.д 3000 жылдары Қытайда дастарқанға апельсин, лимон, анар кесінділері араластырылған қар мен мұз қойылатын болған екен. 

Балмұздақ адамды психологиялық күйзеліс пен ұйқысыздықтан арылта алады. Химиктер оның құрамында триптофан деген заттың жүйке жүйкесіне оң әсер ететенін анықтаған. Ол адамның көңіл күйін көтеріп, ұйқысын реттейді. Балмұздақтың құрамында адам ағзасына қажетті А, В, Д, Р, Е витаминдері мен темір, калий, магний сияқты минералды заттар мол.

Сонымен қатар балмұздақтың да зиянды жақтары да бар екен. Жалпы балмұздақты күніге 2-3реттен артық жеуге болмайды . Кариес, атеросклероз, жүрек ауруы барларға мүлде пайдасы жоқ. Сол сияқты денесін май басқан, артық салмақтан құтыла алмай жүрген жандардың балмұздақты шектегені дұрыс.

Дәптермен жұмыс

Олай болса күннің жадын жазамыз. Е. Өтетілеуұлының «Балмұздақ» әңгімесімен танысамыз.

Е. Өтетілеуұлы— 1938 жылы 1 каңтарда Ақмола (қазіргі Астана) қаласында туған. 1957 жылы Алматыдағы Абай атындағы педагогтік институтыңың филология факультетіне оқуға түседі, кейін орыс тілі мен әдебиеті пәні мұғалімінің мамандығын алып шығады. Ақынның шығармашылығы бірыңғай балаларға арналғандықтан, оның редакторлық қызметі де жас оқырмандар үшін жазылған көркем әдебиетпен тікелей байланыста болады.

Оқулықпен жұмыс

Іштей оқу. Дауыстап, тізбектеп оқу.

1-топ. Әңгімені сатылай кешенді талдау.

Авторы: .......................................................

Тақырыбы:...................................................

Жанр түрі:..................................................

Идеясы :.......................................................

Әңгіменің тәрбиелік мәні:...........................

2-топ Мәтінді мазмұндау
3- топ Сахналық көрініс

Сергіту сәті

Кері байланыс: «Аяқталмаған сөйлемдер» -Егер де мен біреудің ақшасын тауып алсам....

-Егер мен Мирастың орнында болсам....

-Егер де мен Алмастың орнында болсам...

-Менің бұл әңгімеден түйгенім.....

-Менің ойымша.....

Оқушылар ойды аяқтайды

Бағалау критерийлерін қорытындылайды

Бағалау парағы

Үйге тапсырма беру:

Әңгімені оқу. Алмас пен Маралға мінездеме беру

Бүгін мен .......... ...... білдім.           

...............................қызықты болды.

....................................қиын болды