И, й әріптерінің жазылуы

Сабақтың тақырыбы: И, Й әріптерінің жазылуы

Сабақтың мақсаты: Балаға и және й әріптері бар сөздерді дұрыс жазуға үйрету, олардың дауысты немесе дауысссыз екенін ажырата білу, сауаттылыққа тәрбиелеу.

Сілтемелер: Қазақ тілі оқулығы мен әдістемесі.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Көрнекіліктер: Сын кітапша, парақшалар, әріпті суреттер, плакаттар.

Сынып ахуалы: Психологиялық көңіл-күй, «шашу»-ойыны арқылы суретті әріпті алған оқушыға дыбыстарды түрге ажыраттыра айттыру.

Сабақ барысы: Үй жұмысын тексеру. У дыбысы бар сөздерді буынға дұрыс бөлдіре атату, сөздегі у-дыбысын дауысты дауыссызға ажыраттыру. О-қу, та-су-ға, мал-ту-дан, қар-ғу-ға.

1,2,3,4 сандарын іліп, қай санды таңдайтынына қарай 4 топқа бөлу.

Жаңа сабақ ілінген суреттер атын атату қой, түйе, машина, тиін осы сөздердің бәрінде де қай әріп қайталанады?-и –нақтырақ айтамыз. Ұзақ и мен қысқа й-бұлар қандай дыбыстар? И- дауысты дыбыс жуанмен келсе жуан дауысты, жіңішкемен келсе жіңішке дауысты, й-үнді дауыссыз.

Өте жақсы сөздерді буынға бөліп жазайық, енді айтамыз қой, тү-йе, ма-ши-на, ти-ін сөздер неліктен 1,2,3 буынға бөлінді? Себебі сөз ішінде дауысты дыбыс қанша болса, сөз сонша буынға бөлінеді.

Қой, түйе сөзінде қысқа й-дауыссыз, машина, тиін сөзінде ұзақ и дауысты. Оны қалай білдіңдер? Дауысты дыбыстан кейін тұрса дауыссыз, дауыссыз дыбыстан кейін келсе дауысты болады. Өте жақсы менің де сіздерге түсіндіргім келгені осы болатын.

1-жаттығу. Ауызша оқыта дауысты, дауыссызға ажыраттыру және осындай сөздер жұбын айттыру.

2-жаттығу. Өлеңдегі и, й әрпі бар сөздерді көшіртіп астын сыздыра и, й әріптің сөздің қай жерінде жазылып тұрғанын атату.

Ережені қайталата оқыту, ұғындыру.

3-жаттығу. Суреттер атын жаздыру и мен й дыбыстарын салыстыру, ерекшелігін айттыру. Сөйлем құрату.

Сергіту сәті: Қимылды қозғалыстар.

Шығармашылық жұмыс: Адам, тіл, әріп, сөйлем-суретті парақшаларын төрт топқа беру. Сол суреттер туралы әр топ өз ойларын айтады. (І-топ жауабы. Адам сөйлейді, күледі, бір-бірімен ұғысады. ІІ-топ жауабы. Тіл дәм сезу мүшеміз. Түрлі ұлт тілдері бар адамдар тілдеседі. ІІІ-топ жауабы. Әріптер буын құрап сөз жасалады. Сөзден сөйлем құралады. ІV-топ жауабы. Сөйлем үш түрге бөлінеді. Хабарлы, сұраулы, лепті.Сөйлем арқылы біз болып жатқан оқиғаларды түсінеміз.)

4-жаттығу. Сөздерді оқытып, мағынасын айттыру.

И- дыбысы жуан естілетін сөздерді бір бөлек, и-дыбысы жіңішке естілетін сөздерді бір бөлек жаздыру, себебін айттыру.

Екі топқа жіңішке, екі топқа жуан естілетінін жаздырту, дұрысына қарай сайыстыру.

Үй жұмысы. 5-жаттығу. Көп нүктенің орнына и, й әріптерінің тиістісін қойып сөйлемдерді көшіртіп, салыстырту дауысты и астын бір сызып, дауыссыз й астын екі рет сыздыруға беру.

Сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды түстермен бағалау.

Сабақты бекіту: Балалар қандай тақырыппен таныстық? И мен Й қандай дыбыстар? - И- жай дауысты, й- үнді дауыссыз. Сөз ішінде оларды қалай ажыратамыз?- Дауыссыз дыбыстан кейін келген и- дауысты ұзақ и, дауысты дыбыстан кейін келген й-дауыссыз й-болады.

-Балалар, өте жақсы, олай болса бүгінгі сабақтың ұнаған ұнамағанына өз бағаларыңды смайликтерге салыңдар.