Дауыссыз дыбыстар. ?ата? дауыссыздар

Саба?ты? та?ырыбы: Дауыссыз дыбыстар. ?ата? дауыссыздар

Саба?ты? ма?саты: О?ушыларды? дауыссыз дыбыстар, ж?п дауыссыздар туралы білімдерін ке?ейту, жасалу жолдарын, дыбысталуын ме?герту. ?ата? дауыссыздарды? жасалуын, емлесін т?сіндіру;

Дауыссыз дыбыстар?а байланысты грамматикалы? тапсырмалар орындату ар?ылы ойын, ?з бетімен ж?мыс жасату ар?ылы есте са?тау да?дыларын дамыту, ал?ан білімдерін бекітуге жа?дай жасау;

Т?ртіпті, жолдастарымен досты? ?арым-?атынаста болу?а, зейінділікке, м??ияттылы??а, жан-жа?ты болу?а т?рбиелеу.

К?рнекілігі: слайд кестелер, грамматикалы? тапсырмалар жазыл?ан топшамалар

П?наралы? байланыс: ?дебиет, жаратылыстану, математика

Саба?ты? т?рі: жа?а білім беру

?дісі: с?ра?-жауап, т?сіндіру, ?з бетімен ж?мыс

Саба?ты? барысы: І ?йымдастыру б?лімі

О?ушыларды? зейінін саба??а аудару, ба?алау пара?ымен ж?мысты т?сіндіру

О?ушыны? аты-ж?ні

?й тапсырмасы

С?ра?-жауап

№1 тапсырма

№2 тапсырма

№3 тапсырма

?орытынды ба?а

?ткенге шолу. –Дауысты дыбыстар деген не?

- Тілді? ?атысына ?арай, жа?ты? ?атысына ?арай, ерін мен езуді? ?атысына ?арай б?лінуін ата.

ІІ ?й тапсырмасын тексеру

258-жатты?у С?зді? басы мен со?ы бірдей дауысты немесе бірдей дауыссыз болып келетін 10 с?з

259-жатты?у. Дауысты дыбыс?а басталып, дауыысты дыбыс?а ая?талатын жер-су аттарын 10 с?з

Бірдей дауысты дыбыс?а басталатын ?ле? жолдарын, ма?ал-м?тел, ж?мба? немесе жа?ылтпаштар жазу.

ІІІ. Жа?а саба?

«?й?асын тап» ойыны, тап?ан с?здердегі бірінші дыбыстарды? астын сыз

1. Са?атты? жа?ылма да есебінен,

?зі? оян, ?зі? т?р. (т?сегі?нен)

2. Дер кезінде тама?тан,

Кешікпей кел. (саба?тан)

3. Е?бекте бол т?зімді,

О?уда бол. (зейінді)

4. ?ызы?ты ?тсін ?мірі?,

Таза болсын. (к??ілі?)

5. О?ы?аны? болсын есте,

К?нделігі? толсын. (беске)

- Асты сызыл?ан дыбыстар ?андай дыбыстар?

- Б?гінгі саба?ымызда дыбыстарды? ?ай т?рімен танысамыз?

(дауыссыз дыбыстар)

Кестелер ар?ылы т?сіндіру

№1 кесте: - Дауыссыз дыбыстарды? т?рлерін атайы??

Дауыссыз дыбыс

?ата? ?я??нді

Тек салдырдан жасалады ?ннен салдыры басым салдырдан ?ні басым

№2 кесте: - ?я? дауыссыздарды? ?ата? сы?арлары бар:

б-п, в-ф, г-к, ?-?,д-т, ж-ш, з-с

№3 кесте: ?ата? дауыссыз дыбыстарды? емлесі

1. «?» дыбыстары с?з басында келмейді

2. «в, ф, ч, ц, щ» дыбыстары тек орыс тілінен енген с?здерде кездеседі

Ескерту: щ ?рпі ?аза?ты? ащы, т?щы, кеще деген с?здерінде жазылады

3. «х» ?рпі орыс, араб, парсы тілдерінен енген с?здерде кездеседі.

4. «?» ?рпі араб, парсы тілінен енген с?здерде ж?не ода?айларда кездеседі.

Бай?ау тапсырмалары. Уа?ыты 5 мин

1. С?йлемді к?шіріп жазып, дауыссыз дыбыстарды? астын бір сызы?пен сыз.

Адам ата-анадан ту?анда есті болмайды: естіп, к?ріп, ?стап, татып ескерсе, д?ниедегі жа?сы-жаманды таниды- да?ы, сондайдан білгені, к?ргені к?п бол?ан адам білімді болады.

/Абай ?ара с?зі/

2. Мына с?здерге к?рсетілген ж?п дауыссыздарды? тиістісін жаз:

п-б:.айдасыз,.аласыз,.алы?, са.ар, са.тау, ?а.ылда, ла.ылда, са.а?.

с-з: а.амат, ба.тыр, с?.бе, с?.істі,.а?ыз, ?а..

3. Мына ж?мба?ты к?шіріп жаз, жауабын тап.

К-ден бастап о?ыса?-

??с атауы, ?арашы!

Е-ден бастап о?ыса?-

Жал?ау бала ба?асы. (кекілік-екілік)

Кекілік с?зіне дыбысты? талдау жаса.

Тапсырмаларды тексеру, ?пайларын аны?тау

Бекіту тапсырмалары

1. Мына с?здерге к?рсетілген ж?п дауыссыздарды? тиістісін ?ойып жаз:

т-д: ба.па?, ?а.да?, са.а?,.абыс,.алап,.?рі,.аналы?

к-г: ?.е, е.ін, к?.тем, к?.ер,.?л,.еремет, т?., тер.еу.

2. Ж?мба?ты к?шіріп жаз, жауабын тап.

Егер т-дан басталсам,

Бар та?ам?а д?м берем.

Егер ?-дан басталсам,

Шы?ыраумын е? тере?. (т?з- ??з)

Шы?ырау с?зіне дыбысты? талдау жаса.

3. Мына ?ле? шума?тарын к?шіріп жаз, ?арамен жазыл?ан с?здерге ма?ыналы? жа?ынан талдау жаса.

Кітап??мар ?а?арман, - баланы? аты

Таппа?ан со? ша?ардан, - ?ала, кент

Аттай ?алап «?а?арды» - кітапты? аты (І.Есенберлинні? «К?шпенділер» трилогиясыны? ?шінші кітабы)

С?рап алды Гау?ардан – ?ызды? аты

Тапсырмаларды тексеру, ?пайларын аны?тау

Есте са?тау тапсырмалары

1. М?тінді к?шіріп, тек ?ата? дауыссыздарды? астын бір сызы?пен сыз.

- Ей, а?ыл! Сені? айт?андары?ны? б?рі рас. Сенсіз еш н?рсе табылмайтыны да рас. Жарат?анды да сен танытасы?, жарал?ан екі д?ниені? де жайын сен білесі?. Біра? сонымен т?рмайсы?, амал да, айла да – б?рі сенен шы?ады. Жа?сыны? да, жаманны? да с?йгені - сен, екеуіні? іздегенін тауып беріп ж?ресі?.

2. Ж?мба?ты? шешуіне дыбысты? талдау жаса.

М?хиттарды? ортасында

Аппа? тау бар, т?к ?спейді.

Жер шарыны? картасында

О?ан еш шы? те?еспейді. (айсберг)

3. Берілген м?тіннен ?ата? дауыссыздан басталып т?р?ан с?здерді теріп жаз.

?ошан жер бауырлап келіп, атасы айт?ан кезе?ге д?рбісін кезеніп, а?ды ба?ылау?а кірісті. ??лжа ?оладан ??й?андай ма??аз ?алпы к?нге жонын т?сеп т?р. Тым кербез, т?рысыны? ?зі салтанатты. Биік жартасты? бауырынан ?лдене ?ыбырла?андай бол?ан со?, бала солай ?арай к?з тікті. Жусап жат?ан бір топ ар?арды к?рді.

Есте са?тау б?ліміні? тапсырмаларын тексеру, ?пайларын аны?тау

І?. Саба?ты бекіту

- Дауыссыз дыбыстар ?андай дыбыс?

- Т?рлерін ата, жасалу жолдарын т?сіндір

?. ?йге тапсырма. Ереже жаттау.

267-жатты?у. Бірдей дыбыстардан басталатын с?здері бар с?йлемдер, ?ле? шума?тарын ??растыру.

269-жатты?у. 1,3,4 ж?мба?тарды к?шіріп жазып, б?ла? с?зіне дыбысты? талдау жасау.

?ІІ. Кесте бойынша ?пай сандарын санап, ба?алау

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Дауыссыз дыбыстар. ?ата? дауыссыздар»

Аймухамбетова Шолпан Ізтұрғанқызы

Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Батыс Қазақстан облысы

Бөрлі ауданы

Қызылтал жалпы орта білім беретін мектебі

Сабақтың тақырыбы: Дауыссыз дыбыстар. Қатаң дауыссыздар

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың дауыссыз дыбыстар, жұп дауыссыздар туралы білімдерін кеңейту, жасалу жолдарын, дыбысталуын меңгерту. Қатаң дауыссыздардың жасалуын, емлесін түсіндіру;

Дауыссыз дыбыстарға байланысты грамматикалық тапсырмалар орындату арқылы ойын, өз бетімен жұмыс жасату арқылы есте сақтау дағдыларын дамыту, алған білімдерін бекітуге жағдай жасау;

Тәртіпті, жолдастарымен достық қарым-қатынаста болуға, зейінділікке, мұқияттылыққа, жан-жақты болуға тәрбиелеу.

Көрнекілігі: слайд кестелер, грамматикалық тапсырмалар жазылған топшамалар

Пәнаралық байланыс: әдебиет, жаратылыстану, математика

Сабақтың түрі: жаңа білім беру

Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, өз бетімен жұмыс

Сабақтың барысы: І Ұйымдастыру бөлімі

Оқушылардың зейінін сабаққа аудару, бағалау парағымен жұмысты түсіндіру

Оқушының аты-жөні

Үй тапсырмасы

Сұрақ-жауап

№1 тапсырма

№2 тапсырма

№3 тапсырма

Қорытынды баға

Өткенге шолу. –Дауысты дыбыстар деген не?

- Тілдің қатысына қарай, жақтың қатысына қарай, ерін мен езудің қатысына қарай бөлінуін ата.

ІІ Үй тапсырмасын тексеру

258-жаттығу Сөздің басы мен соңы бірдей дауысты немесе бірдей дауыссыз болып келетін 10 сөз

259-жаттығу. Дауысты дыбысқа басталып, дауыысты дыбысқа аяқталатын жер-су аттарын 10 сөз

Бірдей дауысты дыбысқа басталатын өлең жолдарын, мақал-мәтел, жұмбақ немесе жағылтпаштар жазу.

ІІІ. Жаңа сабақ

«Ұйқасын тап» ойыны, тапқан сөздердегі бірінші дыбыстардың астын сыз

1. Сағаттың жаңылма да есебінен,

Өзің оян, өзің тұр ... (төсегіңнен)

2. Дер кезінде тамақтан,

Кешікпей кел ... (сабақтан)

3. Еңбекте бол төзімді,

Оқуда бол ... (зейінді)

4. Қызықты өтсін өмірің,

Таза болсын ... (көңілің)

5. Оқығаның болсын есте,

Күнделігің толсын ... (беске)

- Асты сызылған дыбыстар қандай дыбыстар?

- Бүгінгі сабағымызда дыбыстардың қай түрімен танысамыз?

(дауыссыз дыбыстар)

Кестелер арқылы түсіндіру

№1 кесте: - Дауыссыз дыбыстардың түрлерін атайық?

Дауыссыз дыбыс

Қатаң ұяңүнді

Тек салдырдан жасалады үннен салдыры басым салдырдан үні басым

№2 кесте: - Ұяң дауыссыздардың қатаң сыңарлары бар:

б-п, в-ф, г-к, ғ-қ,д-т, ж-ш, з-с

№3 кесте: Қатаң дауыссыз дыбыстардың емлесі

1. «һ» дыбыстары сөз басында келмейді

2. «в, ф, ч, ц, щ» дыбыстары тек орыс тілінен енген сөздерде кездеседі

Ескерту: щ әрпі қазақтың ащы, тұщы, кеще деген сөздерінде жазылады

3. «х» әрпі орыс, араб, парсы тілдерінен енген сөздерде кездеседі.

4. «һ» әрпі араб, парсы тілінен енген сөздерде және одағайларда кездеседі.

Байқау тапсырмалары. Уақыты 5 мин

1. Сөйлемді көшіріп жазып, дауыссыз дыбыстардың астын бір сызықпен сыз.

Адам ата-анадан туғанда есті болмайды: естіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы-жаманды таниды- дағы, сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады.

/Абай қара сөзі/

2. Мына сөздерге көрсетілген жұп дауыссыздардың тиістісін жаз:

п-б: ...айдасыз, ...аласыз, ...алық, са...ар, са...тау, қа...ылда, ла...ылда, са...ақ.

с-з: а...амат, ба...тыр, сү...бе, сү...істі, ...ағыз, қа... .

3. Мына жұмбақты көшіріп жаз, жауабын тап.

К-ден бастап оқысаң-

Құс атауы, қарашы!

Е-ден бастап оқысаң-

Жалқау бала бағасы. (кекілік-екілік)

Кекілік сөзіне дыбыстық талдау жаса.

Тапсырмаларды тексеру, ұпайларын анықтау

Бекіту тапсырмалары

1. Мына сөздерге көрсетілген жұп дауыссыздардың тиістісін қойып жаз:

т-д: ба...пақ, қа...дақ, са...ақ, ...абыс, ...алап, ...әрі, ...аналық

к-г: ә...е, е...ін, кө...тем, кө...ер, ...үл, ...еремет, тө... , тер...еу.

2. Жұмбақты көшіріп жаз, жауабын тап.

Егер т-дан басталсам,

Бар тағамға дәм берем.

Егер қ-дан басталсам,

Шыңыраумын ең терең. (тұз- құз)

Шыңырау сөзіне дыбыстық талдау жаса.

3. Мына өлең шумақтарын көшіріп жаз, қарамен жазылған сөздерге мағыналық жағынан талдау жаса.

Кітапқұмар Қаһарман, - баланың аты

Таппаған соң шаһардан, - қала, кент

Аттай қалап «Қаһарды» - кітаптың аты (І.Есенберлиннің «Көшпенділер» трилогиясының үшінші кітабы)

Сұрап алды Гауһардан – қыздың аты

Тапсырмаларды тексеру, ұпайларын анықтау

Есте сақтау тапсырмалары

1. Мәтінді көшіріп, тек қатаң дауыссыздардың астын бір сызықпен сыз.

- Ей, ақыл! Сенің айтқандарыңның бәрі рас. Сенсіз еш нәрсе табылмайтыны да рас. Жаратқанды да сен танытасың, жаралған екі дүниенің де жайын сен білесің. Бірақ сонымен тұрмайсың, амал да, айла да – бәрі сенен шығады. Жақсының да, жаманның да сүйгені - сен, екеуінің іздегенін тауып беріп жүресің.

2. Жұмбақтың шешуіне дыбыстық талдау жаса.

Мұхиттардың ортасында

Аппақ тау бар, түк өспейді.

Жер шарының картасында

Оған еш шың теңеспейді. (айсберг)

3. Берілген мәтіннен қатаң дауыссыздан басталып тұрған сөздерді теріп жаз.

Қошан жер бауырлап келіп, атасы айтқан кезеңге дүрбісін кезеніп, аңды бақылауға кірісті. Құлжа қоладан құйғандай маңғаз қалпы күнге жонын төсеп тұр. Тым кербез, тұрысының өзі салтанатты. Биік жартастың бауырынан әлдене қыбырлағандай болған соң, бала солай қарай көз тікті. Жусап жатқан бір топ арқарды көрді.

Есте сақтау бөлімінің тапсырмаларын тексеру, ұпайларын анықтау

ІҮ. Сабақты бекіту

- Дауыссыз дыбыстар қандай дыбыс?

- Түрлерін ата, жасалу жолдарын түсіндір

Ү. Үйге тапсырма. Ереже жаттау.

267-жаттығу. Бірдей дыбыстардан басталатын сөздері бар сөйлемдер, өлең шумақтарын құрастыру.

269-жаттығу. 1,3,4 жұмбақтарды көшіріп жазып, бұлақ сөзіне дыбыстық талдау жасау.

ҮІІ. Кесте бойынша ұпай сандарын санап, бағалау