Сабақ әдісі: Топтау, құрастыру, ребус шешу, жинақтау, ой толғау, қортындылау, жұптық, жеке, өзін-өзі бағалау.
1.Сабақтың барысы:
А/ Ұйымдастыру кезеңі
Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу.
Үлкенге де сіз. Кішіге де сіз.
Сәлем беріп сіздерге
Бас иеміз біз.Қонақтарға арнап.
2.Психологиялық дайындық жасау./ ахуал туғызу./
Хормен.
Қазақ тілім- өз тілім, ана тілім,
Абай , Мұхтар сөйлеген дара тілім!
дей келе сабағымызды жаңашыл педагог Шерхан Әленовтің тәлім сәтінен бастайық.
---Әрбір адам?- туыс, дос , жұрағат,
--Әрбір сабақ?--Үйрену, ұғу, ұлағат.
--Әрбір ісің? --Тірлік, тірек,адамдық.
---Әрбір сөзің?--Шындық, бірлік, адалдық.
Олай болса әрбір ісімізге мұхият болайық!
Мен сендерге сәттілік тілеймін!
І. Мотивациялық—бағдарлау кезеңі:
Мына өлеңді тыңдайық!
Теңіз де тартылады,
Мұхиттта тартылады.
Жер болып тау шөгеді,
Көз жастан қақалады.
Сонда не сақталады?
Мәңгілік .../сөз/ қалады?
Ендеше мәңгілік өлмейтін—СӨЗ.
Үй. Тапсырмағак не берілген еді?
Түбір сөз ережесі? Түбір сөзге жұрнақ қосылу арқылы жасалған сөзді туныды сөз дейміз. Ережесі. Мысалдар:
Ер-лік, тату-лық, жұмыс-шы, іс-кер, көңіл-ді,
Түбір сөз + жұрнақ ----- ТУЫНДЫ СӨЗ.
ӨТКЕНДІ ҚАЙТАЛАУ.
--Бүгінгі білім алатын тақырыбымыз не екен ?
Түбір мен қосымшаның жазылуы.
--Талдау—Түбір деген не?
Қосымша деген не?
--Өткен спабақтарда қандай сөз жайлы айтылды ?
Жоқ. Ендеше балалар бұл сұрақтарды бірігіп шешейік!
--Өлең оқылады.
Баяғы өткен заманда,
Бақ болыпты ғажайып,
Суретіне сол бақтың,
Қане, бірге барайық!
Ортасында бұл бақтың,
Зәулім ағаш өсіпті.
«.....ТҮБІР..» атты бұл ағаш,
«.ҚОСЫМШАСЫН..» -ын жалғасаң,
Жемісін көп беріпті.
Жарайсыңдар құлыншақтар!
Мына сызбаны есте сақтайық!
-Ал балалар ойнайық,
Ойнайық та ойлайық.
Қандай сөзжұмбақ болса да,
Шешпей оны қоймайық!
Сөзжұмбақ шешу. .
Т
Ү
Б
І
Р
қ
о
с
ы
м
ш
а
«........» деген бұл—жемістер,
Тәтті екен шырынды.
Қане қайсың ұғындың?
................. сөзге .......................
Жалғап « ................» деп аталар.
« Кім жылдам?» ойыны. СЛАЙД
Берілген сөзге оқушылар өз бетімен қосымша / жұрнақ, жалғау, /жалғап, сөйлем құрайды./
М. Орман+шы—орманшы.
Орман не? Орманшы. Кім?деген сұраққа жауап береді./ Адам/Бұдан нені байқадың? Орман—дар –қосымшасын жалғаңдар. Ормандар, орманның көп екенін білдіреді.
Не өзгерді? Сөздің мағынасы. Оқушылар өз бетімен
Мысалдар жазады. Күй-күйші, жыр-шы, Балық- балықшы. Жылқы-жылқышы.
М: Балық-суда жүретін жәндік ал осы сөзге- шы- жалғанып сөздің мағынасы өзгеріп кетті.
Балық-шы—балық аулайтын адам.
Сергіту сәті.
Ән-айту, мақал айту,/ билеу/
Дұрыс балалар!
Ендеше мына сөздерді /суреттер көрсету арқылы/ су, ай, күн, кеме/- ары қарай бөлуге бола ма?
/Болады, болмайды/
Олай болса анықтамасын шығарайық.Дәптерге әркім өз ойын жазссын. Сөздің одан әрі бөлінбейтін мағыналы бөлігін түбір дейміз.Мысалы: Қой, көк, күріш, гүл, сиыр/
Сөздің түбірге жалғанған бөлігін / қосымша/ не дейміз?ҚАЙТАЛАУДА АЙТУ:
М. Күріштің, гүлдің, қойшы, қобызшы, сиырды. т/б
Түбір сөзге жалғану арқылы қосымшалар сөздің мағынасыни өзгертеді., және сөйлемдегі сөзбен сөздібайланыстырады. М: Гүл сөзіне сөйлем. Ара гүлге қонды.
Сөздерді байланыстырып тұр.Қобызшы қобыз ойнады.
«СӨЗ ойла, ТЕЗ ОЙЛА» жарысы
Жаңа сөз жасалып тұр.
Түбірге кім көп қосымша жалғаса жеңімпаз болады.
ОҚУ- сөзі сөзжұмбақ арқылы шешу.
ОҚУ :::::::::::
ЖАЗ:::::::::::
ГҮЛ:::::::::
БІЛ:::::::::
ЖАС:::::::::::
/АЯЗ, ҚАР, БОРАН./
Қима қағазға жаттығу./
«Қолғап ойыны»
Бір сыңарында: түбір сөз,
Екінші сыңарында: қосымша/жалғау, жұрнақ/
Алма------ЕР--------ТАУ—ЖЕР-----АСПАН-----
ТЕҢІЗ---МАЛ-----ДОМБЫРА-----
Сергіту сәті:
Орнымыздан тұрамыз
Алақанды ұрамыз,
Бір отырып, бір тұрып/ 2рет/
Иіліп оңға бір,
Иіліп солға бір
Бір жақсы дем алайық! /НАН өлеңін айту/
Оқулықтан тапсырмалар алу......................
СЛАЙД келдім
міндім
түстім
3.ҰШАҚ ....... көрдім
Сыздым.
келдім
кеттім
4.Мектеп .......... оқыдым
Сыздым жұппен жұмыс
7. Реяфлексиялық ---бағалау кезеңі.
«Сөз ойла, тез ойла!» ойыны.
Әрбір оқушы . Өзгертеді. Сөйлем құрайды.
Берілген тест тапсырмаларын орындайды.
М:
Түбір сөзді тап?
а/ жаңалық
ә/ күй
б/ құрылысшы
Түбір жалғанатын бөлік не деп аталады?
а/ қосымша
ә/ түбір
б/ жалғау
3.Қосымшаның неше түрі бар?
а/ 4
ә/2
4.
5.
6.
б/3
Мұғалім қортындысы.Ертегі. Оқушыларды бағалау .
Өте жақсы. 18 ұпай
Жақсы 15-17 ұпай
Орта 10-15 ұпай
Жаман 0-10 ұпай тақтаға ашық бағалау әр оқушы өзін-өзі бағалайды.