Мемлекетімізді? басшысы Н.?.Назарбаевты? ?аза?стан хал?ына ?р жыл сайын?ы жолдауларында педагогтар ??рамыны? сапасын арттыру?а ерекше ма?ыз беріліп келеді. Со??ы кездері а?парат ??ралдарында мектепте о?ыту сапасын к?теру ?шін т?л?алы?-ба?дарлы білім беру, саралап ж?не даралап о?ыту, инновация, жа?а а?паратты? технологияларды ме?герту, топтап о?ыту т.б. ?діс –т?сілдерді пайдалану керек деген ой-пікірлер айтылып та, жазылып та ж?р. ?Р педагог кадрларыны? біліктілігін арттыру курстарыны? де?гейлі теориялы? о?ыту?а негізделген ба?дарламасы Англияны? Кэмбридж университетінде дайындал?ан. Осыны іске асыруды? жолы жас ?рпа?ты сындарлы т?р?ыдан о?ытып, н?тижесінде ойын еркін жеткізетін, ынталы, сыни пікір-к?з?арастары ж?йелі дамы?ан, санды? технологияларда ??зырлылы? танытатын о?ушы ?алыптастыру. ?лы неміс педагогы А. А.Дистервег: «Жаман м??алім а?и?атты ?зі айтып береді, ал жа?сы о?ушыны? ?зін ізденуге жетелейді, ойлау?а ?йретеді» – деген. М?нда?ы сындарлы о?ытуды? ма?саты ретінде, бірінші кезекке о?ушыларды? п?нді тере? т?сінуін дамыту м?селесін ?ой?ан. Ба?дарламадан к?тілетін н?тиже о?ушыларды ?алай о?у керектігіне ?йрету. Соны? н?тижесінде еркін, ?зіндік д?лел у?ждерін нанымды жеткізе білетін,ынталы,сенімді, сыни пікір – к?з?арасы ж?йелі дамы?ан, санды? технологияларда ??зырлылы? таныта білетін о?ушы ретінде ?алыптастыру.
?азіргі та?да о?ушы білімді ?зі ?шін алуы керектігін, я?ни ?алай о?у керектігін ?йреніп, ?зіндік ой-пікірі бар ?алыптастас?ан т?л?аны т?рбиелеу ?ол?а алынып отыр. Б?л теорияда балаларды? ойлау ?абілеттерін дамыта отырып, дайын білімді алу?а емес, оларды? ?осымша іздену ар?ылы о?улы?тан, м??алімнен, ?р т?рлі дерек к?здерінен ал?ан білімдерін практикада, іс-ж?зінде ж?зеге асыру?а м?мкіндік береді. Ш?кірттерді? к?кейкесті ойларын толы? жеткізіп, ?ысылмай еркін жеткізуіне жа?дай жасау да ?арастырыл?ан. Сонымен ?атар м??алімдерге де о?ушыларды? жан д?ниесін т?сініп, ?осымша е?бектеніп, ізденуіне, оларды? жеке т?л?аны тануы ?шін ?лкен талаптар ?ояды. О?ушылар да білімді ?зі ?шін алуы ?ажет екендігін ??ынып, ?з бетімен білім алу?а ?мтылады ж?не о?ушылар ?здеріне сын к?збен ?арап, е?бектеріне ?діл ба?а береді.
Барлы? о?ыту ?дерісін ?йымдастырып, к?шбасшылы? жасайтын м??алім бол?анды?тан, ба?дарлама е? алдымен, м??алімге ?арай ба?ытталады. ?йткені м??алімдер ойлау ?абілеттері жо?ары де?гейде дамы?ан о?ушыларды ?алыптастыр?ылары келсе, онда алдымен ?здеріні? де тере? ойлау ?абілеттерін дамыт?ан ж?н. Сонда ?ана біржа?ты, «тек менікі д?рыс» деген сенімнен г?рі, жа?ашыл идеялар?а деген к??іл к?кжиектері ашылып, жа?аша ?алыптасуы м?мкін.
Д?ст?рлі о?ытуда о?у жылыны? басында о?у ба?дарламасыны? негізінде ?р сынып?а та?ырыпты? – к?нтізбелік жоспар ??ратын едік, осы курстан кейін ?р сыныпта?ы тараулар?а орта мерзімді жоспар ??руды ж?не жоспарды басшылы??а ала отырып ?ыс?а мерзімді жоспар ??руды ?йрендік. Сонымен бірге д?ст?рлі о?уда ?ш ма?сат жазатын болса?, орта мерзімді жоспарда ?ш к?тілетін н?тиже ж?не саба?тарда ?олданылатын ?діс- т?сілдерді ай?ын жазамыз. Саба?ты? ма?саты бір ?ана «?йрену» етістігімен ая?талады. Ал, к?тілетін н?тиже Блум таксономиясы бойынша о?ушы де?гейлеріне орайластырлып ??рылады.
Осы?ан орай білім берудегі Кембридж т?сілі бойынша ба?дарламаны? негізгі мазм?ны 7 модуль т?рінде берілген. Олар:
1) Білім беру мен білім алуда?ы жа?а т?сілдер.
2) Сыни т?р?ыдан ойлау?а ?йрету.
3) Білім беру ?шін ба?алау ж?не о?уды ба?алау.
4) Білім беруде а?паратты?-коммуникациялы? технологияларды пайдалану.
5) Талантты ж?не дарынды балаларды о?ыту.
6) О?ушыларды? жас ерекшеліктеріне с?йкес білім беру ж?не о?ыту.
7) Білім берудегі бас?ару ж?не к?шбасшылы?.
Мектебіміздегі Кембридж ба?дарламасы бойынша білім ал?ан м??алімдер бастауыш сыныптарына осы жеті модуль бойынша д?ст?рлі саба? беру ?дісін м?лдем ?згерттік. Осы ма?сатты ал?а ?ойып, ?з т?жірибелерімізде о?ытуды жа?аша ?йымдастыру, о?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру ма?сатында ?рбір саба?тарымызды т?рлендіріп ?ткізуге тырысты?. Е? алдымен б?рын саба? жоспарлан?ан кезде, ?зіміз ?шін жазды?, ал енді о?ушыларды? даму де?гейін, жас ерекшелігін ескере отырып, олар?а бейімдеп жазамыз. ?деттегідей ма?сат пен міндет белгілеп ал?ан со?, мынадай аспектілерге назар аударды?:
*Біз ?шін саба?тан к?тілетін о?у н?тижесі,
*саба?ты? негізгі идеясын аны?тау,
*о?ушыдан к?тілетін н?тиже,
*саба?ты? ма?ыздылы?ы.
*- Б?рын?ы білімін ?алай пайдалана алады?
*-?мірден ал?ан т?жірибесіні? ?сері?
*-саба?ты? болаша?та о?ушы?а ?андай пайдасы бар?
*?ызы?ушылы?ын арттыру ?шін ?андай іс-?рекет ?олдану керекпін?
*?здері ?здерін ба?алай алама?
Деген с?ра?тар туа бастады. Б?л с?ра?тарды? б?ріне жауап беру ?шін, к?п е?бектену керек болды. Бастап?ы кезде ?те ?иын болды. Жоспар ??р?ан кезде е? т?йінді м?селені табуда ?иналды?.?рбір саба??а жоспар ??рар алдында алдымен ойланып алды?: « Бізді? о?ушыларымыз не істей алады?»-деген с?ра?тар мазалады. Саба? кезінде берілген тапсырмаларды орында?ан кезде к?п дайынды?ты талап етті, уа?ыттан ?тылып ?алды?. Біра? к?нделікті саба?та жа?а ?діс- т?сілдерді ?олдануды? н?тижесінде о?ушыларымызды? саба??а деген ынтасын, ?ызы?ушылы?ын бай?ады?. О?ушыларымыз ал?аш?ы саба?тарда?ыдай емес, сыныпта ?з белсенділіктерін к?рсете бастады. Б?дан бай?а?анымыз о?ушы санасына білімді ж?йелі т?рде ме?геруіне ж?не о?ушыны? ?абілет де?гейлерін дамытуда осы ?діс-т?сілдерді? ма?ызы ерекше екендігіне к?зіміз жетті. Олай дейтініміз б?л ?дістер о?ушыларды? шы?армашылы? ?абілеттерін арттырып, ?з бетімен ж?мыс істеуге, ?орытындылар жасау?а, ж?йелі білім алу?а жетелейді. Сонымен ?атар осы ба?дарлама бойынша бастауыш сынып?а саба? беру кезінде кемшіліктерді? к?рініс беріп кеткеніне то?тал?ымыз келеді. Уа?ытты? жетіспеушілігі о?ушыларымызды?да бізді? де кей саба?ты барлы? саба?тарда емес) толы? талдауымыз?а м?мкіндік бермей ?ал?андай болды. Біра?, б?л келе?сіздіктер уа?ыт ?те келе шешімін таба білді.
?стаздарды? ?станымы мы?ты болса, онда мектепте білім н?рімен сусындап жат?ан ш?кірттерімізді? де к?з?арасы ке?ейіп, ал?ан білімі салма?ты болары аны?. Осындай да шетелді? ата?ты педагогы Hattieні? с?зі еске т?седі. Сонда ол: «Орта білім беру ж?йесінде ?лемдік жо?ары де?гейге ?ол жеткізген ана??рлым танымал о?ыту ?дістемелері арасында сындарлы о?ыту теориясына негізделген т?сіл ке? тара?ан»,–деген пікірі ?азіргі заман талабына сай туында?анын бай?аймыз.
?лі к?нге дейін бала о?ытуды? ж?йесі ескі ?дісті? шырмауынан толы? шы?па?анына к?зім жетті. Кейбір ?стаздар «саба? ?тті ме, ?ттімен» ж?ргендері бар екені сонадайдан к?рініп т?рды. Белгіленген 45 минутты амалдап ?ткізуді ниет еткендерде кездесті. Ондай «м??алімдерге» жа?а ж?йені ??ындыру, т?сіндіру ?иын?а со?атыны белгілі. Біра?, «Бес сауса? бірдей емес», дегендей, мектепте Кембридж т?сіліне деген жа?ашыл ?стаздарды? ынтасы бар екені к??ілімді мар?айтты. Жа?алы??а жаны ??мар м??алімдерді? ?сынысы, ?оз?а?ан к??ілге ?онымды о? пікірлерімен ?з істеріне деген жауапкершілігін толы? бай?айсы?. ?р м??алім к?нделікті ж?мыс?а келер алдында «?з мектебіме ?згеріс енгізу ?шін ма?ан не істеу керек?» деген ?зекті сауалды ?немі жадында т?т?аны абзал. Сонда ?ана балалар?а берер т?лім-т?рбие жа?сарып, білімді азамат ?алыптастыра аламыз.
?айтсем, ?зім ?ызмет ететін мектебіме жа?аша ?згеріс енгізсем деп ой ?стінде ж?ремін. Б?л ?шін не істеуім керек? – деген сауал ?немі мазалайды. Со??ы кездерде ?ызметтес ?ріптестеріммен бірге осы ?зекті м?селе т??ірегінде ?дайы пікірлер алмасып келемін. ?рине, мектебімізде т?жірибесі мол ?стаздар бар. Оларды? кейбіріні? пікірлері к??ілге ?онады. Саралап, сараптап т?йген ойларым да жо? емес.
Ата?ты педагог Sinek:«К?шбасшылы? ?асиеттерді зерделеу ма?сатында ж?ргізілген зерттеулер к?шбасшыларды? ?здері ат?арып отыр?ан істеріні? ма?саттарын, сондай-а? к?шбасшылы?ты? алып отыр?ан орнын ж?не жа?сарту ?шін нені ?згерту ?ажеттілігін ??ынуды? ма?ызды екендігіне ерекше к??іл б?леді», дегені к?п жайтты а??артса керек. ?алымны? б?л с?зінен т?йеріміз, ?рбір азамат заманны? а?ымына ілесу керектігін ?ндейді. Іскерлікпен ?атар н?тижелі тірлікті? орын алуын ме?зеп отыр?анын ай?ын білеміз. Сол ?шін ол к?шбасшылы?ты? конусты? метафорасын ?сынуы к?п жайтты а??артып отыр. Осы метафорада мектепке не ?шін ?згеріс енгізуге тиістілігін, бас?ару ?дісінде ?андай т?сілді ?олдануды аны?тауымыз керек. Б?дан ?орытынды шы?арар болса?, к?шбасшы ?з ?жымында?ы барлы? м?шелерін жа?а ж?йені? тиімділігін жан-жа?ты ??ындырып, тере? білімді болуына себепкер бол?аны д?рыс.
Мектептегі о?ытуды? ?дістерін не ?шін ?згерту керек? Б??ан жауап берер болса?, ?азіргі жа?андану кезе?інде ?ылым к?н сайын ?арыштап даму ?стінде. Сол ?шін білім беру саласын ?айта ?арап, ?лемдік білім беру де?гейіне жетуге ?мтыл?анымыз ж?н. ХХІ ?асырда мектеп о?ушыларына нені о?ыту керектігін т?сінетін уа?ыт жетті. ?йткeнi ?aзiргi o?yшы - ?ылым мeн тexникaны? дaмы?aн зaмaныны? o?yшысы. A?пaрaттaр a?ымы тoлaссыз бeрiлiп жaт?aн зaмaндa б?рын?ы д?ст?рлi т?сiлдeрмeн бeрiлeтiн бiлiм oлaрды ?ызы?тырмaйды. Сoнды?тaн бoлaр eлiмiздi? бiлiм дe?гeйi xaлы?aрaлы? д?рeжeмeн сaлыстыр?aндa т?мeндеу бoлып т?р. ?aзa?стaн aзaмaты рeтiндe б?л м?сeлeгe менде aлa?дaймын.
?зімді б?гінгі та?да «керемет ?стазбын» деп айту ол тым арты? деп ойлаймын, дегенмен де мен – заман а?ысысына сай біліммен ?арулан?ан, ой-?рісім жо?ары, ?здіксіз ізденісте ж?рген, жан-жа?ты дамып, ?алыптасып келе жат?ан ?атарда?ы м??аліммін.
«Ескіден ?ол ?збей, жа?а?а ?ол жеткізгендер ?ана м??алім бола алады», - деген екен ?ытайды? дана ойшылы Конфуций. Алайда ?андай істі де жа?адан бастау о?ай?а со?пайды.
«Жа?а саба?ы? ?ткен саба?ты? жал?асы ?ана емес, ол жа?а ой, жа?а сезім, жа?а ?ызы?ушылык ж?не ??марлы? тудыратындай саба?тасуы керек»- дегендей, мен де ?р саба?ымда балаларды? ?ызы?ушылы?ын,белсенділігін арттыру ?шін т?рлі ?діс-т?сілдерді топты? ж?мыс, сын т?р?ысынан ойлауды? ?дістерін, диалог ар?ылы о?ыту, АКТ сынды модульдерді ке?інен ?олданып келемін. Сындарлы о?ыту теориясы бойынша ?ткізілген саба?ыма шолып ?арасам, жалпы 7 модульді? ішінде ?зін-?зі ба?алау, жалпы ба?алау модульі осы к?нге дейін мен ?шін ?иынды? ту?ызып келді. Мен осы ?иынды?ты ?з ?ріптестеріммен, ПШО порталында?ы ?ріптестеріммен ой б?лісе отырып, т?жірибе алмасып шешімін тап?андаймын. Жалпы ?ал?ан модульдерді саба?тарымда ы?апаластыра отырып ?ткіземін.
Шетелдік ?алымдар Стронг, Уорд ж?не Грандты? с?здерімен ойымды ая?та?ым келіп отыр. Олар: «Мектеп ж?мысы мен о?ушы жетістіктерін ?рістетудегі негізгі т?л?а – м??алім», – деп бекер айтпа?ан. Бала о?ыту ж?йесінде м??алімдерге ?лкен міндет ж?ктелетіні айдай аны?. Сол міндетті абыроймен ат?ару ?шін к?ні-т?ні іздену, ?лемдегі озы? ?діс-т?сілдерді барынша мектеп ?міріне ендіру – ?стаздар ?шін парыз.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Мемлекетіміздің басшысы Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына әр жыл сайынғы жолдауларында педагогтар құрамының сапасын арттыруға ерекше маңыз беріліп келеді. Соңғы кездері ақпарат құралдарында мектепте оқыту сапасын көтеру үшін тұлғалық-бағдарлы білім беру, саралап және даралап оқыту, инновация, жаңа ақпараттық технологияларды меңгерту, топтап оқыту т.б. әдіс –тәсілдерді пайдалану керек деген ой-пікірлер айтылып та, жазылып та жүр. ҚР педагог кадрларының біліктілігін арттыру курстарының деңгейлі теориялық оқытуға негізделген бағдарламасы Англияның Кэмбридж университетінде дайындалған. Осыны іске асырудың жолы жас ұрпақты сындарлы тұрғыдан оқытып, нәтижесінде ойын еркін жеткізетін, ынталы, сыни пікір-көзқарастары жүйелі дамыған, сандық технологияларда құзырлылық танытатын оқушы қалыптастыру. Ұлы неміс педагогы А. А.Дистервег: «Жаман мұғалім ақиқатты өзі айтып береді, ал жақсы оқушының өзін ізденуге жетелейді, ойлауға үйретеді» – деген. Мұндағы сындарлы оқытудың мақсаты ретінде, бірінші кезекке оқушылардың пәнді терең түсінуін дамыту мәселесін қойған. Бағдарламадан күтілетін нәтиже оқушыларды қалай оқу керектігіне үйрету. Соның нәтижесінде еркін , өзіндік дәлел уәждерін нанымды жеткізе білетін ,ынталы ,сенімді, сыни пікір – көзқарасы жүйелі дамыған , сандық технологияларда құзырлылық таныта білетін оқушы ретінде қалыптастыру.
Қазіргі таңда оқушы білімді өзі үшін алуы керектігін, яғни қалай оқу керектігін үйреніп, өзіндік ой-пікірі бар қалыптастасқан тұлғаны тәрбиелеу қолға алынып отыр. Бұл теорияда балалардың ойлау қабілеттерін дамыта отырып, дайын білімді алуға емес, олардың қосымша іздену арқылы оқулықтан, мұғалімнен, әр түрлі дерек көздерінен алған білімдерін практикада, іс-жүзінде жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Шәкірттердің көкейкесті ойларын толық жеткізіп, қысылмай еркін жеткізуіне жағдай жасау да қарастырылған. Сонымен қатар мұғалімдерге де оқушылардың жан дүниесін түсініп, қосымша еңбектеніп, ізденуіне, олардың жеке тұлғаны тануы үшін үлкен талаптар қояды. Оқушылар да білімді өзі үшін алуы қажет екендігін ұғынып, өз бетімен білім алуға ұмтылады және оқушылар өздеріне сын көзбен қарап, еңбектеріне әділ баға береді.
Барлық оқыту үдерісін ұйымдастырып, көшбасшылық жасайтын мұғалім болғандықтан, бағдарлама ең алдымен, мұғалімге қарай бағытталады. Өйткені мұғалімдер ойлау қабілеттері жоғары деңгейде дамыған оқушыларды қалыптастырғылары келсе, онда алдымен өздерінің де терең ойлау қабілеттерін дамытқан жөн. Сонда ғана біржақты, «тек менікі дұрыс» деген сенімнен гөрі, жаңашыл идеяларға деген көңіл көкжиектері ашылып, жаңаша қалыптасуы мүмкін.
Дәстүрлі оқытуда оқу жылының басында оқу бағдарламасының негізінде әр сыныпқа тақырыптық – күнтізбелік жоспар құратын едік, осы курстан кейін әр сыныптағы тарауларға орта мерзімді жоспар құруды және жоспарды басшылыққа ала отырып қысқа мерзімді жоспар құруды үйрендік. Сонымен бірге дәстүрлі оқуда үш мақсат жазатын болсақ, орта мерзімді жоспарда үш күтілетін нәтиже және сабақтарда қолданылатын әдіс- тәсілдерді айқын жазамыз. Сабақтың мақсаты бір ғана «үйрену» етістігімен аяқталады. Ал, күтілетін нәтиже Блум таксономиясы бойынша оқушы деңгейлеріне орайластырлып құрылады.
Осыған орай білім берудегі Кембридж тәсілі бойынша бағдарламаның негізгі мазмұны 7 модуль түрінде берілген. Олар:
1) Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер.
2) Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету.
3) Білім беру үшін бағалау және оқуды бағалау.
4) Білім беруде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану.
5) Талантты және дарынды балаларды оқыту.
6) Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес білім беру және оқыту.
7) Білім берудегі басқару және көшбасшылық.
Мектебіміздегі Кембридж бағдарламасы бойынша білім алған мұғалімдер бастауыш сыныптарына осы жеті модуль бойынша дәстүрлі сабақ беру әдісін мүлдем өзгерттік. Осы мақсатты алға қойып, өз тәжірибелерімізде оқытуды жаңаша ұйымдастыру, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру мақсатында әрбір сабақтарымызды түрлендіріп өткізуге тырыстық. Ең алдымен бұрын сабақ жоспарланған кезде, өзіміз үшін жаздық, ал енді оқушылардың даму деңгейін, жас ерекшелігін ескере отырып, оларға бейімдеп жазамыз. Әдеттегідей мақсат пен міндет белгілеп алған соң, мынадай аспектілерге назар аудардық:
*Біз үшін сабақтан күтілетін оқу нәтижесі,
*сабақтың негізгі идеясын анықтау,
*оқушыдан күтілетін нәтиже,
*сабақтың маңыздылығы.
*- Бұрынғы білімін қалай пайдалана алады?
*-өмірден алған тәжірибесінің әсері?
*-сабақтың болашақта оқушыға қандай пайдасы бар?
*қызығушылығын арттыру үшін қандай іс-әрекет қолдану керекпін?
*Өздері өздерін бағалай алама?
Деген сұрақтар туа бастады. Бұл сұрақтардың бәріне жауап беру үшін, көп еңбектену керек болды. Бастапқы кезде өте қиын болды. Жоспар құрған кезде ең түйінді мәселені табуда қиналдық.Әрбір сабаққа жоспар құрар алдында алдымен ойланып алдық: « Біздің оқушыларымыз не істей алады?»-деген сұрақтар мазалады. Сабақ кезінде берілген тапсырмаларды орындаған кезде көп дайындықты талап етті, уақыттан ұтылып қалдық. Бірақ күнделікті сабақта жаңа әдіс- тәсілдерді қолданудың нәтижесінде оқушыларымыздың сабаққа деген ынтасын, қызығушылығын байқадық. Оқушыларымыз алғашқы сабақтардағыдай емес, сыныпта өз белсенділіктерін көрсете бастады. Бұдан байқағанымыз оқушы санасына білімді жүйелі түрде меңгеруіне және оқушының қабілет деңгейлерін дамытуда осы әдіс-тәсілдердің маңызы ерекше екендігіне көзіміз жетті. Олай дейтініміз бұл әдістер оқушылардың шығармашылық қабілеттерін арттырып, өз бетімен жұмыс істеуге, қорытындылар жасауға, жүйелі білім алуға жетелейді. Сонымен қатар осы бағдарлама бойынша бастауыш сыныпқа сабақ беру кезінде кемшіліктердің көрініс беріп кеткеніне тоқталғымыз келеді. Уақыттың жетіспеушілігі оқушыларымыздыңда біздің де кей сабақты барлық сабақтарда емес) толық талдауымызға мүмкіндік бермей қалғандай болды. Бірақ, бұл келеңсіздіктер уақыт өте келе шешімін таба білді.
Ұстаздардың ұстанымы мықты болса, онда мектепте білім нәрімен сусындап жатқан шәкірттеріміздің де көзқарасы кеңейіп, алған білімі салмақты болары анық. Осындай да шетелдің атақты педагогы Hattieнің сөзі еске түседі. Сонда ол: «Орта білім беру жүйесінде әлемдік жоғары деңгейге қол жеткізген анағұрлым танымал оқыту әдістемелері арасында сындарлы оқыту теориясына негізделген тәсіл кең тараған»,–деген пікірі қазіргі заман талабына сай туындағанын байқаймыз. Әлі күнге дейін бала оқытудың жүйесі ескі әдістің шырмауынан толық шықпағанына көзім жетті. Кейбір ұстаздар «сабақ өтті ме, өттімен» жүргендері бар екені сонадайдан көрініп тұрды. Белгіленген 45 минутты амалдап өткізуді ниет еткендерде кездесті. Ондай «мұғалімдерге» жаңа жүйені ұғындыру, түсіндіру қиынға соғатыны белгілі. Бірақ, «Бес саусақ бірдей емес», дегендей, мектепте Кембридж тәсіліне деген жаңашыл ұстаздардың ынтасы бар екені көңілімді марқайтты. Жаңалыққа жаны құмар мұғалімдердің ұсынысы, қозғаған көңілге қонымды оң пікірлерімен өз істеріне деген жауапкершілігін толық байқайсың. Әр мұғалім күнделікті жұмысқа келер алдында «Өз мектебіме өзгеріс енгізу үшін маған не істеу керек?» деген өзекті сауалды үнемі жадында тұтқаны абзал. Сонда ғана балаларға берер тәлім-тәрбие жақсарып, білімді азамат қалыптастыра аламыз. Қайтсем, өзім қызмет ететін мектебіме жаңаша өзгеріс енгізсем деп ой үстінде жүремін. Бұл үшін не істеуім керек? – деген сауал үнемі мазалайды. Соңғы кездерде қызметтес әріптестеріммен бірге осы өзекті мәселе төңірегінде ұдайы пікірлер алмасып келемін. Әрине, мектебімізде тәжірибесі мол ұстаздар бар. Олардың кейбірінің пікірлері көңілге қонады. Саралап, сараптап түйген ойларым да жоқ емес. Атақты педагог Sinek:«Көшбасшылық қасиеттерді зерделеу мақсатында жүргізілген зерттеулер көшбасшылардың өздері атқарып отырған істерінің мақсаттарын, сондай-ақ көшбасшылықтың алып отырған орнын және жақсарту үшін нені өзгерту қажеттілігін ұғынудың маңызды екендігіне ерекше көңіл бөледі», дегені көп жайтты аңғартса керек. Ғалымның бұл сөзінен түйеріміз, әрбір азамат заманның ағымына ілесу керектігін үндейді. Іскерлікпен қатар нәтижелі тірліктің орын алуын меңзеп отырғанын айқын білеміз. Сол үшін ол көшбасшылықтың конустық метафорасын ұсынуы көп жайтты аңғартып отыр. Осы метафорада мектепке не үшін өзгеріс енгізуге тиістілігін, басқару әдісінде қандай тәсілді қолдануды анықтауымыз керек. Бұдан қорытынды шығарар болсақ, көшбасшы өз ұжымындағы барлық мүшелерін жаңа жүйенің тиімділігін жан-жақты ұғындырып, терең білімді болуына себепкер болғаны дұрыс.
Мектептегі оқытудың әдістерін не үшін өзгерту керек? Бұған жауап берер болсақ, қазіргі жаһандану кезеңінде ғылым күн сайын қарыштап даму үстінде. Сол үшін білім беру саласын қайта қарап, әлемдік білім беру деңгейіне жетуге ұмтылғанымыз жөн. ХХІ ғасырда мектеп оқушыларына нені оқыту керектігін түсінетін уақыт жетті. Өйткeнi қaзiргi oқyшы - ғылым мeн тexникaның дaмығaн зaмaнының oқyшысы. Aқпaрaттaр aғымы тoлaссыз бeрiлiп жaтқaн зaмaндa бұрынғы дәстүрлi тәсiлдeрмeн бeрiлeтiн бiлiм oлaрды қызықтырмaйды. Сoндықтaн бoлaр eлiмiздiң бiлiм дeңгeйi xaлықaрaлық дәрeжeмeн сaлыстырғaндa төмeндеу бoлып тұр. Қaзaқстaн aзaмaты рeтiндe бұл мәсeлeгe менде aлaңдaймын.
Өзімді бүгінгі таңда «керемет ұстазбын» деп айту ол тым артық деп ойлаймын, дегенмен де мен – заман ағысысына сай біліммен қаруланған, ой-өрісім жоғары, үздіксіз ізденісте жүрген, жан-жақты дамып, қалыптасып келе жатқан қатардағы мұғаліммін.
«Ескіден қол үзбей, жаңаға қол жеткізгендер ғана мұғалім бола алады», - деген екен Қытайдың дана ойшылы Конфуций. Алайда қандай істі де жаңадан бастау оңайға соқпайды.
«Жаңа сабағың өткен сабақтың жалғасы ғана емес, ол жаңа ой, жаңа сезім, жаңа қызығушылык және құмарлық тудыратындай сабақтасуы керек»- дегендей, мен де әр сабағымда балалардың қызығушылығын,белсенділігін арттыру үшін түрлі әдіс-тәсілдерді топтық жұмыс, сын тұрғысынан ойлаудың әдістерін, диалог арқылы оқыту, АКТ сынды модульдерді кеңінен қолданып келемін. Сындарлы оқыту теориясы бойынша өткізілген сабағыма шолып қарасам, жалпы 7 модульдің ішінде өзін-өзі бағалау, жалпы бағалау модульі осы күнге дейін мен үшін қиындық туғызып келді. Мен осы қиындықты өз әріптестеріммен, ПШО порталындағы әріптестеріммен ой бөлісе отырып, тәжірибе алмасып шешімін тапқандаймын. Жалпы қалған модульдерді сабақтарымда ықапаластыра отырып өткіземін.
Шетелдік ғалымдар Стронг, Уорд және Грандтың сөздерімен ойымды аяқтағым келіп отыр. Олар: «Мектеп жұмысы мен оқушы жетістіктерін өрістетудегі негізгі тұлға – мұғалім», – деп бекер айтпаған. Бала оқыту жүйесінде мұғалімдерге үлкен міндет жүктелетіні айдай анық. Сол міндетті абыроймен атқару үшін күні-түні іздену, әлемдегі озық әдіс-тәсілдерді барынша мектеп өміріне ендіру – ұстаздар үшін парыз.
