"Ас атасы-нан"

                                                          Т?рбие са?аты

Та?ырыбы : Т?рбие са?аты. «Ас атасы – нан».

Ма?саты : 1. Асты ?адірлеуге ?йрету.
2.Нанны? дастар?ан?а ?алай келетіндігін айтып, о?ан к?птеген адамдар е?бек ететіндігін т?сіндіру.
3.Е?бек адамдарын сыйлай білуге, ?р адам нанды ?немдей білуге т?рбиелеу.
Нанды ?адірлеуге т?рбиелеу.

К?рнекілігі:  нан   туралы на?ыл с?здер, стенд, интерактивті та?та, нанны? т?рлері, наннан жасалатын та?амдар. 

Барысы :

1.?йымдастыру кезе?і.

2.Кіріспе.

         Интерактивті та?тада к?ктем мезгіліні?  суреті к?рсетіледі.

         Сурет бойынша ??гіме ??рау, с?ра?тар?а жауап алу :

-?азір жылды? ?ай мезгілі ?

-?ыс.

-Келесі ?ай жыл мезгіл келеді ?

-К?ктем.

-К?ктемде таби?атта ?андай ?згеріс болады ?

-?ар ериді, к?н жылиды, а?дар ?й?ыдан оянады, ??стар ?шып келеді.

-Ал, адамадар бау-ба?шада егіс даласында к?ктемгі дала е?бегін бастайды.

Т??ірек тегіс к?ктеді,

Т?сіне ?ыр?а та?ты г?л.

Даланы? к?ркем к?ктемі,

Дабылын  ?айта  ?а?ты  бір.

Жа?а саба? :

1.Егін даласында жерді жырту басталды.Ал адамдар?а к?мекші  техника келді. Сурет  (трактор) бойынша т?сінік беру.

-Тракторды кім ж?ргізеді ?

-Тракторшы.

Тракторшы жерді жыртты, жыртыл?ан жерге бидай, арпа д?ндерін септі.

2.Енді егін шы??анын к?теміз. Егін жа?сы шы?у ?шін жа?быр ж?не к?н ?ажет. Олай болса жа?быр жаусын.

Сергіту жатты?уын жасату.

Т?улік бойы ты?байтын,

Болайы?шы а? жа?быр.

Арпа, бидай ?сетін,

Жаусын ты?бай н?р жа?быр.

Ал, олай болса к?нді шы?арайы? (жатты?у—к?нді ?имылмен к?рсету).

         3.Жаз мезгілі келді. Егін пісіп т?р.Егін басын диханшылар келді.

Жарып шы??ан хауызын,                                               Ерте т?рып а? та?нан,

Д?н ?мірлік азы?ын.                                                         ?ара жерге н?р ??й?ан.

Жегенінде а? нанды.                                                       Айналайын диханнан, 

Н?рге толар ауызын.                                                        Егін егіп д?н жи?ан.

Диханшы?а к?мекшіге та?ы бір техника келді. Ол комбайн еді.

-Комбайнды кім ж?ргізеді ?

-Комбайншы.

         Комбайн піскен бидай мен арпаны орып, д?ндерін б?лек алады да ж?к машиналарына ??яды.

4.Ж?к машиналары бидайды элеватор?а тасиды.

5.Элеватор бидайды жиып, са?тайды, диірменге жібереді.

6.Диірменде ?н тартады.

         7.?нды ?р т?рлі нан зауытына, наубайханалар?а, д?кендерге апарады.

         8.Наубайханада ?н?а су мен т?з бас?а да ?р т?рлі заттарды ?осып бізді? дастарханымыз?а келетін ?р т?рлі нандарды пісіреді. Наубайханада ж?мыс істейтін кісілерді наубай деп атауды.

       Наубай ж?мыс істейді,                                Лебі беті шарпы?ан,

       Жат?анында ?йы?тап.                                  Пеш отына ?а?талып.

       А? ?алпа?ы т?спейді,                                  Нан боп исі а??ы?ан,

       Баса киген мы?тап.                                      Ащы тері а?талып. 

Наубайханаларда, нан зауыттарында ?амыр илеу ?шін ?лкен машиналар (станоктар) ж?мыс жасайды.

         Бізді? ауылда т?ратын ?желеріміз нанды ?з ?олдарымен жабады. Ертеде нан пісіруге арнал?ан ыдыстар мен жабды?тар  ?азіргіге ?ара?анда ?згеше бол?ан. Мысалы. тандыр, ?азан, таба (сурет бойынша т?сінік беру).

Нанны? бірнеше т?рлері бол?ан :

-Тандыр?а пісірілген нан – тандыр нан.

-Таба?а пісірілген нан –таба нан.

-?азан?а ?а?тап пісірілген нан – ?азан жаппа.

-??р от?а к?міп пісірілген нан к?мбе нан.

-Ал, ішіне ет, картоп, ?ыры??абат салып пісірілген нанды кісе нан деп ата?ан.

         Сурет бойынша ?азіргі нан т?рлеріне т?сінік беру.

-К?нделікті жеп ж?рген нан т?рлерін атайы? :

-Б?лке нан, бауырса?, шелпек, п?тір нан.

-Мереке к?ндері , ту?ан к?ндерде жейтін нанымыз :

-Бауырса?, торт, жеміс-жидек, жа??а? ?осыл?ан т?тті нандар.

Нан арда?ты, адал ас,               Нандай жо? ?ой асыл д?м,

                 К?рі, жас одан аттамас.           Жеп ?йренген жасыннан.

      А? дастархан ?стінде,                Дастарханнан нан кетсе,

      ?ол жумай оны ?стамас.           Береке кетер асыннан.

Ей балалар, балалар !                                                Нан ?и?ымын шашпа?дар !

Болма?дар сір? нан?а тар,                                         Жерде жатса, баспа?дар !

?мірді? алтын ар?ауы,                                             Теріп алып, ?астерлеп,

Бар ?асиет нанда бар !                                               Тор?айлар?а таста?дар.

« ?айдан келді?, бауырса? ! » диалог о?у.

         Нан?а ?атысты тиымдар мен ырымдар :

1.Дастархан жаса?анда  алдымен нан ?ою керек.

2.Нанды т??керіп ?ою?а болмайды.

3.Нанды бір ?олы?мен сындыру?а не ?зуге болмайды.

4.Нансыз ?мір жо?, сонды?тан нанды шашу?а, жерге тастау?а, басу?а  болмайды.

5.Жол ?стінде жат?ан нанды алып, адам баспайтын жерге ?ою керек.

         Нан туралы ма?ал – м?телдер :

1.Нан болса, ?н болады.

2.Жал?ауды? жаны т?тті, е?бекті? наны т?тті.

3.Ас атасы - нан, Нан атасы – д?н.

         ?н : Е.Хасан?алиевті? орындауында «А? бидай» ?ні? ты?дау.