Алдар к?се ашы? саба?

П?ні : ?дебиеттік о?у

К?ні: 18.12.2015

Саба?ты? та?ырыбы : «Алдарк?се мен салт атты»

Саба?ты? ма?саты :

Білімділігі: О?ушылар?а а?ызда?ы негізгі о?и?аны, идеяны ??ындыру, ?ызы?ушылы?ын ояту,

ой т?йіндей білуге ?йрету.

Дамытушылы?ы: О?ушыларды? ой – ?рісін, шы?армашылы? ?иялын дамыту, танымды? білімін арттыру.

Т?рбиелігі: О?ушыларды тап?ырлы??а, а?ылдылы??а, батылды??а т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: аралас саба?

Саба?ты? ?дісі: с?ра? – жауап, т?сіндіру, топтастыру, топты? ж?мыс, тапсырма.

К?рнекілігі : Алдар к?се суреті, с?зж?мба?, сызбалар.

Саба? барысы:

I. ?йымдастыру кезе?і

Мынау мені?- ж?регім

Б?рі осыдан бастал?ан.

Мынау басым –а?ылды

Б?рін осы бас?ар?ан.

Мынау мені? о? ?олым,

Мынау мені? сол ?олым

Барлы? істі ат?ар?ан.

(ендеше жа?сы істерді осы ?олымызбен ат?арайы?,ж?регімізбен сезейік)

II.Ынтыма?тасты? атмосферасын ?алыптастыру.

Балалар, ?р кімні? ?зіні? с?йікті г?лі болады. К?зімізді ж?мып, а? пара??а сол г?лді? суретін салып к?ршімізге сыйлаймыз.

Топ?а б?лу. А??ала тобы. ?ар тобы.

III.?й тапсырмасын тексеру. Балалар ?й тапсырмасын с?зж?мба? ар?ылы орындайтын боламыз.Балалар тігінен о?ы?анда ?андай с?з шы?ты?(Алдарк?се).Ендеше,б?гінгі бізді? саба?ымызды? та?ырыбы «Алдар к?се мен салт атты» жайлы болма?.

1)Жер бетін ?ппа? ?лпа не бас?ан?

2)Кімді ертіп ауылды? сыртына шы?тым?

3)?з ізі ??гімесін жаз?ан кім?

4)?андай ?ар?а ізі ап-ай?ын т?сті?

5)?лкен жолмен ж?рді ме?

6)Жолдан ?з ізім. деді

7)?ара?ызшы,мына жердегі ізім ?андай ?демі!Ап-аны?!деп..кімні? ізіне с?йсіне ?арады?

8)Малды?,адамны?,жор?ала?ан тор?айды? ізі ?алай жатыр?

9)?мірде де ?з ізі?,?з белгі? болсын!-деп не білдірді?

III. Жа?а саба?ты ашу.Топты? ж?мыс.

Аяз атаны? хаты.(электронды? т?рде)

-Балалар Алдарк?се туралы не білесі?дер?

А?ша?арды? хаты.(электронды т?рде)

-Алдарк?сені? ?андай мултьфильмдерін білесі?дер?

IV.Жа?а саба?.(ж?пты? ж?мыс)

Р?лге б?ліп о?ыту.

VI.С?ра? –жауап.Аяз атаны? хаты.№2 тапсырмасы

1.Алдар кімге кездесті?

2.Салт атты адам Алдар?а ?андай с?ра? ?ойды?

3.Алдар салт атты адамды ?алай алдады?

4.Салт атты адам ?алай ?кінді?

Халы? ауыз ?дебиеті

ж?мба?тар ма?ал-м?телдер жа?ылтпаштар ертегілер а?ыз-??гімелер

- А?ыз дегеніміз не? А?ыз туралы ма?л?мат.

А?ыз- халы? ауыз ?дебиетіні? бір т?рі. А?ыз ??гіме дегеніміз – ?мірде бол?ан адамны? басына ??рыл?ан ??гімені «а?ыз» дейді. А?ыздар тарихта бол?ан адамдарды? іс-?рекетіне байланысты о?и?алар ??гімеленеді.А?ыз ??гімелер ел аузынан тара?ан екен.А?ыз ??гімелер ертегіге ??сайды. Ертегіден айырмашылы?ы – а?ыздар ?мірде бол?ан адамдар туралы айтылады.

?андай а?ыз адамдарды білеміз?

Халы? ауыз ?дебиетіндегі а?ыз адамдарды? бірі – Алдарк?се.

- Оны? аты неге Алдарк?се бол?ан? Себебі, Алдарк?сені? ?кесін бай адамдар алдап кете беріпті. ?кесі ?те а??ау, сенгіш, ?олы ашы? адам бол?ан екен. Ашын?ан ?кесі Алладан ?л тілепті. ?йткені оны? баласы болма?ан екен. С?йтіп ж?ргенде ?лды болып, баланы? атын Алдар деп ?ойыпты.»Мені? байларда кеткен ?шімді алып берсе екен» деп тілепті. Шынды?ында Алдар ?скенде байларды? ?арапайым адамдар?а жаса?ан ?иянатын к?ріп, оларды алдауды? жолын ?арастырыпты. Ол есейе келе о?ан са?ал м?рт шы?папты. Сол себепті Алдар атына «к?се» деген атты ?осып, Алдарк?се атаныпты.

- Тарихта ?зіндік орны бар, кедейге жаны ашып, тап?ан-таян?анын солар?а беретін ?те жомарт, а?ыз адамны? бірі – осы Алдарк?се.
Алдар К?се — ?аза? ауыз ?дебиетіні? кейіпкері, а?ылды айлакер, ?уды? жиынты? бейнесі. Оны? ма?саты – сара? байды, пайдак?нем саудагерді, озбыр ханды, т. б. ?жуа ету. Мысалы, ол ас?ан сара?ды?ы ?шін халы? Шы?бермес Шы?айбай ата?ан байды? асын ішіп, атын мініп, ?ызын алады; алыпсатар саудагерді? алдынан ?гіздерін айдап кетеді; оны? б?л ?рекетін халы? айыптамайды, ?айта ??птап, ?ошеметтеп отырады. ?йткені, Алдар К?се ?ділетсіз билік иелерінен ?иянат, ?орлы? к?рген ?арапайым халы?ты? ?кілі. Алдар к?се т?ркі тілдес халы?тар (?ыр?ыз, ?збек, ?ара?алпа?, т?рікмен, т. б.) ?дебиетіні? к?біне орта? т?л?а. Оны? ?мірде бол?анын, ?ай заманда ?мір с?ргенін д?лелдейтін тарихи дерек жо?.

Балалар мен сендерге Алдарк?се жайлы мультфилмін ?сынба?пын. «Алдайтын та?ия».

-Балалар,о?улы?та?ы ??гімемен салыстырып к?рейікші.

-??састы?ы бар ма?

Айырмашылы?ы ?андай?

Сергіту с?ті.Алдарк?се.

Суретпен ж?мыс.

Суреттен не к?ріп т?рсы?дар ?

Жылды? ?ай мезгілі деп ойлайсы?дар ?

Сурет жайында ?з ойлары?ды ??гімеле?дер.

Алдар ?андай адам?
Бай ?андай адам ?
Алдар байды алдай алды ма?
Сен ?алай ая?тар еді? ?
Суреттегі жерде т?р?ан кім деп ойлайсы??
Ат ?стіндегі кім ?

С?здік ж?мыс

Ж?н с?расу - не себепті ж?ргенін, хал – жа?дайын с?рау.

Ой тол?ау

Айлакер Еріккен

А?ылды Халы??а дос Ма?танша? Халы??а ?ас

Батыл Алдарк?се тап?ыр Озбыр Бай А?ыма?

З?лымды??а ?арсы Аяушылы?ы жо?

?орытындылау

Б?гінгі саба?та кім туралы білдік?

Алдар кімдерді алда?ан?

Алдар ?андай кейіпкер?

Алдарды неге к?се деп ата?ан?

Ол атты адамды ?алай алдады?

?йге тапсырма: «Алдарк?се мен салт атты» а?ызын мазм?ндау

VII. Ба?алау.Формативті ба?алау.?з-?здерін ба?алау.Мен ?зімді 5 деген ба?амен ба?алаймын.?йткені,барлы? тапсырмалар?а жауап бердім.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Алдар к?се ашы? саба?»

Пәні : Әдебиеттік оқу

Күні: 18.12.2015

Сабақтың тақырыбы : «Алдаркөсе мен салт атты»

Сабақтың мақсаты :

Білімділігі: Оқушыларға аңыздағы негізгі оқиғаны, идеяны ұғындыру, қызығушылығын ояту ,

ой түйіндей білуге үйрету.

Дамытушылығы: Оқушылардың ой – өрісін , шығармашылық қиялын дамыту, танымдық білімін арттыру.

Тәрбиелігі: Оқушыларды тапқырлыққа , ақылдылыққа , батылдыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ – жауап , түсіндіру , топтастыру , топтық жұмыс , тапсырма.

Көрнекілігі : Алдар көсе суреті , сөзжұмбақ , сызбалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі

Мынау менің- жүрегім

Бәрі осыдан басталған.

Мынау басым –ақылды

Бәрін осы басқарған.

Мынау менің оң қолым,

Мынау менің сол қолым

Барлық істі атқарған.

(ендеше жақсы істерді осы қолымызбен атқарайық,жүрегімізбен сезейік)

II.Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.

Балалар, әр кімнің өзінің сүйікті гүлі болады. Көзімізді жұмып, ақ параққа сол гүлдің суретін салып көршімізге сыйлаймыз.

Топқа бөлу. Аққала тобы. Қар тобы.

III.Үй тапсырмасын тексеру. Балалар үй тапсырмасын сөзжұмбақ арқылы орындайтын боламыз.Балалар тігінен оқығанда қандай сөз шықты?(Алдаркөсе).Ендеше,бүгінгі біздің сабағымыздың тақырыбы «Алдар көсе мен салт атты» жайлы болмақ.

1)Жер бетін әппақ ұлпа не басқан?

2)Кімді ертіп ауылдың сыртына шықтым?

3)Өз ізі әңгімесін жазған кім?

4)Қандай қарға ізі ап-айқын түсті?

5)Әлкен жолмен жүрді ме?

6)Жолдан өз ізім ... деді

7)Қараңызшы,мына жердегі ізім қандай әдемі!Ап-анық!деп .....кімнің ізіне сүйсіне қарады?

8)Малдың,адамның,жорғалаған торғайдың ізі қалай жатыр?

9)Өмірде де өз ізің,өз белгің болсын!-деп не білдірді?

III . Жаңа сабақты ашу.Топтық жұмыс.

Аяз атаның хаты.(электрондық түрде)

-Балалар Алдаркөсе туралы не білесіңдер?

Ақшақардың хаты.(электронды түрде)

-Алдаркөсенің қандай мултьфильмдерін білесіңдер?

IV.Жаңа сабақ.(жұптық жұмыс)

Рөлге бөліп оқыту.

VI.Сұрақ –жауап.Аяз атаның хаты.№2 тапсырмасы

1.Алдар кімге кездесті?

2.Салт атты адам Алдарға қандай сұрақ қойды?

3.Алдар салт атты адамды қалай алдады?

4.Салт атты адам қалай өкінді?

Халық ауыз әдебиеті

жұмбақтар мақал-мәтелдер жаңылтпаштар ертегілер аңыз-әңгімелер

- Аңыз дегеніміз не? Аңыз туралы мағлұмат.

Аңыз- халық ауыз әдебиетінің бір түрі. Аңыз әңгіме дегеніміз – өмірде болған адамның басына құрылған әңгімені «аңыз» дейді. Аңыздар тарихта болған адамдардың іс-әрекетіне байланысты оқиғалар әңгімеленеді.Аңыз әңгімелер ел аузынан тараған екен.Аңыз әңгімелер ертегіге ұқсайды. Ертегіден айырмашылығы – аңыздар өмірде болған адамдар туралы айтылады.

Қандай аңыз адамдарды білеміз?

Халық ауыз әдебиетіндегі аңыз адамдардың бірі – Алдаркөсе .

- Оның аты неге Алдаркөсе болған? Себебі, Алдаркөсенің әкесін бай адамдар алдап кете беріпті. Әкесі өте аңқау, сенгіш, қолы ашық адам болған екен. Ашынған әкесі Алладан ұл тілепті. Өйткені оның баласы болмаған екен. Сөйтіп жүргенде ұлды болып, баланың атын Алдар деп қойыпты.»Менің байларда кеткен өшімді алып берсе екен» деп тілепті. Шындығында Алдар өскенде байлардың қарапайым адамдарға жасаған қиянатын көріп, оларды алдаудың жолын қарастырыпты. Ол есейе келе оған сақал мұрт шықпапты. Сол себепті Алдар атына «көсе» деген атты қосып, Алдаркөсе атаныпты.

- Тарихта өзіндік орны бар, кедейге жаны ашып, тапқан-таянғанын соларға беретін өте жомарт, аңыз адамның бірі – осы Алдаркөсе.
Алдар Көсе — қазақ ауыз әдебиетінің кейіпкері, ақылды айлакер, қудың жиынтық бейнесі. Оның мақсаты – сараң байды, пайдакүнем саудагерді, озбыр ханды, т. б. әжуа ету. Мысалы, ол асқан сараңдығы үшін халық Шықбермес Шығайбай атаған байдың асын ішіп, атын мініп, қызын алады; алыпсатар саудагердің алдынан өгіздерін айдап кетеді; оның бұл әрекетін халық айыптамайды, қайта құптап, қошеметтеп отырады. Өйткені, Алдар Көсе әділетсіз билік иелерінен қиянат, қорлық көрген қарапайым халықтың өкілі. Алдар көсе түркі тілдес халықтар (қырғыз, өзбек, қарақалпақ, түрікмен, т. б.) әдебиетінің көбіне ортақ тұлға. Оның өмірде болғанын, қай заманда өмір сүргенін дәлелдейтін тарихи дерек жоқ.

Балалар мен сендерге Алдаркөсе жайлы мультфилмін ұсынбақпын. «Алдайтын тақия».

-Балалар ,оқулықтағы әңгімемен салыстырып көрейікші.

-Ұқсастығы бар ма?

Айырмашылығы қандай?

Сергіту сәті.Алдаркөсе.

Суретпен жұмыс.

Суреттен не көріп тұрсыңдар ?

Жылдың қай мезгілі деп ойлайсыңдар ?

Сурет жайында өз ойларыңды әңгімелеңдер.