"Менің құқығым" тәрбие сағаты

Тақырыбы: "Менің құқығым"
Мақсаты:
- оқушылардың құқықтық білімін жетілдіру, құқықтық білім әр адамның ісі екенін ұғындыру;
- ой-өрісін дамыту, белгілі бір пікір айтуға, тұжырым жасауға үйрету, есте сақтау қабілетін жетілдіріп, сөздік қорын молайту;
- оқушылардың бойына құқықтық, патриоттық, адамгершілік тәрбиені сіңіру;
көрнекілік: нақыл сөздер, бала құқығы туралы конвенция

Барысы:
Мұғалім сөзі:
Қазіргі уақытта құқықтық тәрбие беру өте қажет. Ол оқушылардың ой-өрісін кеңейтіп, ойлау қабілеттерін дамытады, өз пікірін айтуға, тұжырым жасауға үйретіп, патриоттық тәрбие береді.
Әрбір адам өзінің құқықтары мен бостандықтарын қорғайтын заңдарды білуі қажет. Сондай-ақ заң адамға міндеттер жүктейді. Адам басқалардың құқықтарын бұзбауы, олардың өміріне, денсаулығына, ар-намысына қол сұқпауы керек. Адам түрлі жағдайда өмір сүреді:отбасында, жұмыста, мектепте, көпшілік жерде. Адамның қоғам мен мемлекет алдындағы міндеті:мемлекетті қорғау, салық төлеу, мемлекеттік рәміздерді құрметтеу. Сен сияқты қаншама адам дүниеге келуде. Осы адамдардың барлығы бір заңға бағынады. Ол – конституция деп аталады. Әр елдің, мемлекеттің өз азаматтарына арналған Заңы – Конституциясы бар. Бұл Заңда біздің құқықтарымыз ғана емес, міндеттеріміз де қатар жазылған. Оның дәлелі міне, сен бүгін мектепте отырсың, сен барлық адамдар сияқты оқуға, білім алуға құқығың бар. Сонымен қатар, сенің де міндетің де бар. Ол – сен орта білім алуға міндеттісің. Мына үлкен мектеп, жарық та, кең әдемі бөлме жақсы білім алып, тәртіпті, саналы азамат болып, өсіп Отаныңа қызмет етуің үшін жасалған.
«Бала құқығы туралы халықаралық конвенциядан»

   - Мемлекет әрбір баланың аман-сау өсіп, жан-жақты дамуын қамтамасыз етеді.

   - Бала өмірге келе салысымен тіркеуге алынады және өзіне есім мен азаматтық алуға құқылы.

   - Әрбір бала өз отбасында ата-анасымен бірге өмір сүруге құқылы.

   - Бала мектепте кінәлі болғанда да оны ешкім ұрып жазалауға, кемсітіп қорлауға құқығы жоқ.

   - Бала тынығуға және мәдени демалуға құқылы.

   -  Әрбір баланың ой-пікір, ар-ождан және дін еркіндігіне құқығы бар.

   - Бала   өзі қалаған спорт түрімен шұғылдануға құқылы.

   -  Бала денсаулығын сақтауға, емделуге құқылы.

   - Бала өз ойын еркін айтуға құқылы.

   Балалар адамға қатысты барлық құқықтарға ие, бірақ ересектерге қарағанда өз құқықтарын қорғау мүмкіндіктері аз болғандықтан ерекше құқықтық қорғауды қажет етеді. Қазақстанда балалардың құқығын қорғау үшін арнайы күндер берілген.

«Біз неге құқылымыз?» сұрақ-жауап ойыны.
1. Құқық деген не?
- Мемлекет шығарған немесе бекіткен тәртіп ережелерінің жиынтығы.
2. Құқық немен қорғалады?
- Заңмен қорғалады.
3. Адам құқығының қорғалуы қай елде бастау алған? 1789жылы. Францияда.
4. Адам құқықтары мен бостандықтары туралы Декларацияны қандай ұйым қабылдады?(БҰҰ. )
5. БҰҰ-ның мақсаты не?
- Әлемде бейбітшілікті сақтау, адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау.
6. Қазақстан БҰұ-на қашан мүше болды?
- 1992жылы. 2-наурыз.
7. БҰҰ адам құқығына байланысты қандай халықаралық шарттар қабылдады?
- Бала құқығы туралы конвенция.
8. Бала болып кімдер саналады?
- 18 жасқа толмағандар бала болып саналады.
9. Бала құқығы туралы Конвенцияға Қазақстан Президенті қай жылы қол қойды?
- 1995жылы Нью-Йорк қаласында 156 мемлекет болып қол қойды.
10. Деклараци деген не?
- Үкіметтің, саяси партияның, халықаралық ұйымның аса маңызды мәселесі.
11. Құқық туралы заңдарды қандай орган шығарады?
- Парламент шығарады.
12. Адам құқығы қандай жағдайда бұзылады?
- Соғысып жатқан елдерде.
13. Адам құқығы жат елдерде жүрсе қалай қорғалады?
- «Әр адамның құқығы қайда жүрсе де заңмен қорғалады» деп Декларацияның 6-бабында айтылған.
«Сен білесің бе?» сұрақ-жауап.

Біздің мемлекет – ҚР. ә) Мемлекеттік тіл – қазақ тілі. б) Мемлекеттік рәміздеріміз – әнұран, ту, елтаңба. в) Елорда – Астана. г) ҚР кім басқарады? – Президент.

Конституция – бұл Қазақстан Республикасында тұратын барлық азаматтардың құқықтары мен міндеттері белгіленген құжат.

Конвенция – арнайы бір мәселе жөніндегі мемлекеттердің өзара келісімі.

Құқық немен қорғалады? -Заңмен қорғалады.

Құқық – мемлекет тарапынан, болмаса тиісті қаулы, заңмен әрбір адамға берілген ерік, бостандық.

Бала құқығын қорғау туралы заң қанша бап,қанша тараудан тұрады?

Құқық сөзінің кілті

Қ-азақ

Ұ-лты

Қ-айырымдылықты

Ы-ымырашылдықты

Қ-олдайды

«Қызықты сұрақтар»
а) Алғаш рет сыныпқа кіммен келдің?
ә) Партада кіммен отырдың?
б) Білім туралы мақал айт.
в) 1- қыркүйекті неге Білім күні деп атаймыз?
г) Қыркүйек айы қай мезгілге жатады?
«Бәріміз бірге!»
а) Біздің мемлекет – ҚР.
ә) Мемлекеттік тіл – қазақ тілі.
б) Мемлекеттік рәміздеріміз – әнұран, ту, елтаңба.
в) Елорда – Нұр -Сұлтан
г) ҚР кім басқарады? – Президент.
Тренинг «Ақ пен қара».

Бір оқушының көзін байлап , кабинеттің ішінде жүреді. Ал бір оқушы оны қасына алып жүреді.

Екі оқушыға:

-Сіздер қандай сезімде болдыңыздар?

- Қандай қорытынды жасар едіңіздер?

Бұл тренингтің қорытындысы заңды білетін адам өзін еркін,тыныш, қорқынышсыз өмір сүре алатынын сезінеді, ал көзін байлаған оқушы өзінің қорқыныш сезімде болғанын, заңды білмейтін адам қалай қайда жүретінін білмейтінін байқауға болады.

Оқушылардың пікірлері

Гүлназ

Ата – заңым , алтын заңым – ардағым,

Аялаған азаматтың арманын

Жол бастайды болашаққа жасампаз,

Әрбір бабаң, тарауларың тармағаң – дегендей Қазақстан Республикасының Конституциясының кейбір баптарына тоқтала кетсек

Арайлым

Адам дүниеге келгеннен кейін оның өмірін , денсаулығын, тыныштығын біздің мемлекетіміздің Ата Заңы қорғайды. ҚР- Конституциясы барлық заңдардың негізгі басты құжаты.

Қайсар:

Бала өмірге келе салысымен тіркеуге алынеады және өзіне есіммен азаматтық алуға құқылы. Мемлекет әрбір баланың аман сау өсіп, жан – жақты дамуын қамтамасыз етеді.

Зарина:

Бала міндетті түрде алғашқы білімін тегін алуға құқылы

Бала денсаулығын сақтауға , емдеуге құқылы

Әсемай:

Табиғатты қорғауға

Тарихи мәдени мұраларды сақтауға міндетті

«Жалғасын тап»
1. Ұрлық түбі...........

2. Біреуге ор қазба..........

3. Заңның құрығы ..................

4. Өтірікшінің құйрығы ..............

5. Қолыңмен істегенді..............

6. Еңбек түбі.................

7. Ош алғаннан гөрі.............

8. Ақырын жүріп ...............

9.Әдепті бала............

10. Әдепсіз бала ...................

«Кім жылдам»

1 Көшеде ақсақал ата суға барып су алып жатыр. Сен не істер едің?
2. Сыныпта бір досым қаламын үйге қалдырып кетеді. Сен не істер едің?

3 Қарт әже көшеде келе жатып құлап қалды. Сен не істер едің?
4 Үзілісте бір досыңды байқамай қағып кеттің. Сен не істер едің?

5.Көшеде кетіп бара жатқан апа әмиянын түсіріп алғанын байқамады. Сен не істер едің?

6. Үзіліс кезінде екі оқушы керісіп қалды? Сен не істер едің?

Оқушы міндетті

1 Жол тәртібін бұзбауға

2.Қоғамдық жұмысқа қатысуға
3.Білімді менгеруге

4..Шындықты білуге
5.Үлкенді сыйлауға

6.Кішіге көмектесуге
7.Өтірік айтпауға

8.Шыдамсыз болмауға
9.Денсаулығын күтуге

10.Денені шынықтыруға
11.Қазақ тілін құрметтеу

Оқушы жауапкершілігі

1.Уақытында келу

2.Уәдеде тұр
3.Тиянақты болу

4.Мектеп мүлкін бүлдірмеу

5.Тәртіпті бұзбау
6.Жаман сөз айтпау

7.Досына көмектесу
8.Оқушы ережесін орындау

9.Кітапты күтіп ұстау
10.Күн тәртібін бұзбау

11.Талапты орындау
12.Әдепті болу

12.Табиғатты қорғауға

Ойын «Сиқырлы жіп»

Мұғалім қолына жіп ұстап тұрып бірінші оқушыға жіптің ұшын береді . Жіпті барлық оқушылар үзбей ұстап тұруы керек. «Бұл – сиқырлы жіпше», Ол шұбатылып, бізді байланыстырады. Осы жіп - өмір. Жіп қолыңызға түскен кезде, сіз өмірді қандай болып көретініңізді бір – екі сөзбен айту керексіз.Мысалы: «Мен өмір сүруден еш қашан қорықпаймын қиыншылыққа төземін т.б» бүкіл сыныптың қолдарынан өтіп, мұғалімнің қолына оралады.

Балалар өмір жібі үзілмеу керек екеніне көңіл аударыңдар!

Сендер бұл кезде қандай күйде болдыңдар?

-Қорықтық жіп үзіліп кетпесін деп.

Өмірді қайта сүре алмаймыз! Сондықтан өмірде тек жақсылық,қызықты

болу үшін өмір сүреміз.

Қорытынды
Көптеген адамдар санасында құқық ұғымы жазалау, соттау, құқық бұзылуының ұғымдарымен байланысты түсіндіріледі. Бірақ құқық әділеттілік, теңдік, ізгілік екендігін, қоғамға негізделген тәртіп ережелері екенін естен шығармау керек. Дүние жүзі елдеріне ортақ заңдар бар. Біз ол заңға да бағынуға міндеттіміз. Ол былай аталады: «Адам құқықтары жайлы жалпыға бірдей декларациясы». Дүние жүзінің балаларын қорғауға арналған «Балалар конвенцияның 6-бабында былай делінген: «Сіздің өмір сүруге құқығыңыз бар, ал мемлекет сіздің жан-жақты еркін дамуыңызға көмектесуге міндетті. Денсаулығына, өміріңе қамқорлық жасап, қорғауға міндетті».