АТАЛАР М?РАСЫ – ХАЛЫ? ?АЗЫНАСЫ
Ашы? т?рбие са?аты
Та?ырыбы: Аталар м?расы – халы? ?азынасы.
• Ма?саты:
а. Білімділік: Аталардан ?ал?ан ?ла?атты ?ибрат аларлы? с?здерді балалар?а ??ындыру;
?. Т?рбиелілігі: Сол с?здерден ?неге алу?а баулу.
б. Дамытушылы?ы: Ойын на?ты д?рыс жеткізуге, тап?ыр с?йлеуге, а?ылды, салма?ты ой айту?а ?йрету.
• Жоспар:
1.Аталар с?зі – а?ылды? к?зі.
2. Ата ?сиеті.
3. Баталы ??л – арымас.
4. Жарасып т?рд?ст?рім.
1 – ж?ргізуші: «С?лем с?зді? анасы» демекші, армысыздар а?айын!
2 – ж?ргізуші: ?адірменді к?пшілік. Б?гінгі «Аталар м?расы – халы? ?азынасы» атты т?рбие са?атымыз?а ?ош келіпсіздер!
1 – ж?ргізуші: Ата бабаларымыздан бізге жеткен к?птеген ?ла?атты ?ибрат аларлы?, тамаша т?лім – т?рбие берерлік ?сиет с?здер ?те к?п.
2 – ж?ргізуші: Ендеше, к?нделікті ?мірде ата - ?желерімізді?, ата – аналарымызды? айтып отыратын, «Аталар с?зі – а?ылды? к?зі» б?ліміне с?з кезегін берейік.
Жігіт:
Ата! ?ол бастау ?иын ба,
Жол бастау ?иын ба,
С?з бастау ?иын ба?
?арт: Е, балам!
?ол бастау ?иын емес,
К?к найзалы ері? болса,
Жол бастау ?иын емес,
Соны?нан ерген елі? болса,
Б?рінен де с?з бастау ?иын.
Тауып айтса?, мереке ?ылады.
Таппай айтса?, келеке ?ылады.
Жігіт: Д?рыс айтасыз, д?рыс айтасыз.
?арт: Е,балам!
Таза мінсіз асыл с?з,
Ой т?бінде жатады.
Таза мінсіз асыл тас,
Су т?бінде жатады.
Су т?бінде жат?ан тас,
Жел тол?ытса шы?ады.
Ой т?бінде жат?ан с?з,
Шер тол?ытса шы?ады.
?арт: С?з туралы ?ла?атты с?здер ?те к?п
?діл т?ре ел бастар,
Батыр жігіт жау бастар.
А?а жігіт ?ол бастар,
Шешен адам с?з бастар.
??сты жиса?,б?ркіт жи.
?ыс тоны?ды т?лкі етер.
Бір жа?сымен дос болса?,
Азбас – тозбас м?лк етер.
Бір жаманмен дос болса?,
Б?кіл ала??а к?лкі етер.
?арт: И?, балаларым, с?з кезегін т?йіндейтін болса?
А?ыл – адамды аздырмайтын ем.
Білім – таусылмайтын кен.
Адамны? басшысы - а?ыл.
Жетекшісі – талап.
Шол?ыншысы – ой.
Жолдасы – к?сіп.
?ор?аны – сабыр.
?ор?аушысы – мінез болуы керек.
1 – ж?ргізуші: Аталар м?расы – халы? ?азынасыны? бірі домбыра.
2 – ж?ргізуші: Халы? ?ні. «Еркем - ай»
1 – ж?ргізуші:
?й, т?капар, д?ние!
Ма?ан да бір ?арашы!
Танимысы? сен мені,
Мен ?аза?ты? баласы.
2 – ж?ргізуші:
Ізеті?ді ине етіп
Иманы?ды т?йме етіп
Инабатты к?йме етіп,
Ж?рші балам жаманды?ты к?йретіп, - дегендей біз, я?ни елімізді? ерте?і, бабаларымызды? м?расын, хал?ымызды? жа?сы д?ст?рлерін бойымыз?а сі?іріп, жал?астырып, жаманды?тан аула?, жаны таза елжанды ?рпа? болып ?сейік.
1 – ж?ргізуші: К?рініс «Ата ?сиеті» ертегісі.
Жігіт: Ассалаума?алеукум, ата!
?арт: Уа алейкум ассалам! Аманбысы?, балам!
Балам, ба?ытты болу о?ай ма?
Жігіт: Ата, жары жа?сы болса, ба?ыты жанында
?арт: Жо?, балам! А?ыл басы?да болса, ба?ыт жаны?да болады.
А?ыл адамды азаттанда маза?тан да ??т?арады. ?мірде шын ба?ытты болам десе? а?ылды?ты ?йрен, не а?ылды ?ызы?а ?йлен.
?арт: Д?рыс айтасыз, д?рыс айтасыз!
Балам, ?йде кім, елде кім ?адірлі?
Жігіт: Ата, ?йде ана, елде басты? ?адірлі.
?арт: Жо?, балам ?йде ?она?, ?арт, бала ?адірлі. Елде хан, ?кім, ?стаз ?адірлі. ?она?ты ?адірлеуді б?рі біледі. Бала – ?йді? патшасы, балалы ?й базар, баласыз ?й мазар деген хал?ым.
?арт: Балам, ?йдегі алтын ?азы? кім?
Жігіт: Ата, ?йдегі алтын ?азы? бала.
?арт: Жо?, ?йдегі алтын ?азы? – ана. Ана а?ылды болса, бала дана болады. Ана т?рбиесі ?ыз?а, ?ке т?рбиесі ?л?а ?лгі. Ана – а?ылшы?, ?ке – ?ам?оршы?, а?а? – ?ор?аушы?, іні? – с?йеніші?, ?арындасы? – ?анаты? екенін ?мытпа. Ананы сыйлама?нны? а?ылы кем, ?кені сыйлама?анны? жа?ыны кем. Ананы? мейрімі к?зінде, ы?ыласы к??ілінде, а?ылы с?зінде болады балам.
?арт: Ой, ?андай керемет с?здер!
Балам, досты?ты ны?айтатын не?
Жігіт: Ата, досты? пен жолдасты?ты ынтыма?, бірлік, те?дік, туысты?, бауырмалды? ны?айтады.
?арт: Д?рыс, балам сені? айт?аны? досты? пен жолдасты?ты дамытады. Есі?де болсын, шын досты? а?ылды?а т?н. ?мірде дос болуды ойласа? «С?леметсіз бе?», «Кешірі?із», «Рахмет», «Сау болы?ыз», «С?лем айты?ыз», «Р??сат па» - деген с?здерді шын к??ілмен айту?а ?йрен.
С?лемдесуді білген кешіре де біледі. Ж?н с?з – к??ілді ?сіреді, ж?нсіз с?з – ?міті?ді ?шіреді.
Жігіт: Рахмет, ата, сізді? ?ибрат аларлы? с?здері?ізді есте са?таймын!
И? барлы?ымыз са?таймыз.-
-
2 – ж?ргізуші: Домбыра. Халы? ?ні «Еркем - ай»
1 – ж?ргізуші: Салт – д?ст?р халы? педагогикасыны? бастауы. Елдігімізді?, егемендігімізді? ар?асында ?айтып орал?ан салт –д?ст?рімізді т?рмысты? негізде ?олданып ж?рміз. Соны? ішінде, бата туралы т?сінік бермекшіміз.
Баталы ??л – арымас,
Батасыз ??л – жарымас.
Батаменен ел к?гереді
Жауынменен жер к?гереді – дейді дана хал?ымыз.
2 – ж?ргізуші: Бата халы?ты? рухани к?ш алатын ??діретті сенім к?ші ж?не жа?сылы?ты? бастауы. Ол ел сенімін а?тайтын абзал азаматтар?а, таланты жастар?а, к?пті? ж?гін к?терген, адамдар?а, жас с?биге, немесе ?лкендер жа?сы ісіне риза бол?ан жа?дайларда берілетін ?лы адамдар мен а?са?алдарды? а? тілегі, ?рі ?мірлік жолдамасы.
Батаны? т?рлері к?п.
Жас?лан?а бата беру.
Жігіт: ?умин!
?арт:
Ата с?зі дарып мол,
А? уыз?а арып бол,
Абылайдай алып бол,
Шо?ан сынды жары? бол,
Абай?а ??сап милы бол,
??рман?азыдай к?йші бол,
А?андайын сері бол,
?ажым??андай ері бол,
С?кен сынды с???ар бол,
Ба?ы? жанып ?рдайым,
Жа?сылар?а жа?ын бол,
Осы айт?аным періште, ??ла?ы?а шалынсын.
Б?рінен де ??лыным,
Аман бол, ?ал?ам, аман бол!
?умин!
1 – ж?ргізуші:
Ке? даланы? ежелгі,
?аза? деген хал?ымыз.
?зге ?лттай бізді? де,
Бар д?ст?р мен салтымыз.
2 – ж?ргізуші:
Ата салты арда?ты,
?рбір с?зі салма?ты.
Сол с?здерді ??паса?
Тістерсі? бір к?н барма?ты.
1 –ж?ргізуші:
Тілім бар да, ?аза?ым бар, хал?ым бар,
Д?ст?рім бар, ата жолы салтым бар.
Ке? даладай жиналма?ан шал?айы,
А??ау ашы? мінезім бар а??ылда? – деп ендеше «Жарасып т?р д?ст?рім» к?рінісін тамашала?ыздар.
Жарасып т?р д?ст?рім!
А: С?йінші, с?йінші! Ауылдан ?жем келді.
Е: С?йінші с?рау шын ?уан?анды?ты? белгісі, ?атты ?уанып т?р екенсі?, м?, сыйлы?ы?ды ала ?ой.
А: Айбота, арты?а жасырып т?р?аны? не н?рсе?
А: Бай?азы берсе?, к?рсетем.
А: Бай?азы балаларды? жа?а киімі ?шін берілетін сыйы.
Бай?азы с?ра?анны? арты?шылы?ы жо?. М?, ала ?ой, са?ан монша?ымды берейін, к?рсетші.
А: (Басына бас киімін киіп) Міне, ?жем тігіп берген бас киім. Ал, атам ма?ан жа?а ?оша?ан сыйлады. ?озымды к?ргілері? келсе, к?рімдігін даярла?дар.
А: Бай?азы жансыз д?ниеге, ал к?рімдік жанды?а беріледі.
М: ?йгерім, білесі? бе? Мені? а?ам Т?ркия?а ?ыдырып кетті.
А: Онда сені? ?же? то?ым?а?ар жасайды екен ?ой.
М: Ол не?
А: Жас жігіт ал?аш рет жол?а шы??анда жасалатын бас ?осу. Мал сойылып, ойын – сауы?, ?ле? – жыр айтылады.
М: Егер, а?ам ма?ан сыйлы? ?келсе, е? жа?сысын са?ан беремін. ?йткені сен мені? на?ыз досымсы? ?ой.
А: Алыс сапар?а шы??ан адамдар туыстарына, балалар?а, ірілі – ?са?ты сыйлы?тар ?келеді. Оны «Базарлы?» деп атайды. Б?л жа?сы к?руді?, сыйласты?ты? белгісі.
М: Ж?лдызай, ба?анадан ?ндемей т?р?ан мына досы? кім?
Ж: Б?л – Арайлым. Жа?ын да к?шіп келген к?ршіміз.
М: Бас?а жа?тан к?шіп келген к?ршілерге т?р?ындар «Ерулік» береді деген ?жем. Ендеше, Арайлымды б?ріміз ?она??а ша?ырады екенбіз ?ой. Ж?рі?дер бізді? ?йге Арайлым мен бірге. (Б?рі шы?ып кетеді.)
?орытындылау: Балалар б?гінгі т?рбие са?атынан ?андай ?сер алды?дар, ой т?йді?дер, ?андай ?неге алды?дар. ?з ойларымызбен б?лісіп б?гінгі т?рбие са?атын ?орытындылайы?.
М??алім: Кешеге к?нсіз келешек жо?. Б?гінгі жас ?рпа?ты сонау замандардан жина?тал?ан ата – бабаларымызды? мол м?расы мен сусындату бізді? міндетіміз. ?лды? батыр, ?ызды? ?депті болып ?алыптасуы, бабалар м?расына байланысты. Демек, бабаларымызды? ?неге ?сиетін пайдалана отырып т?рбиелеу ?лтты? т?л?аны ?алыптастырады.
1 – ж?рг: Аталар с?зімен ?сіп-?нген,
2 – ж?рг: Бабалар б?ла?ынан н?р ал?ан,
1 – ж?рг: Даналар ?сиетінен т?рбие ал?ан,
2 – ж?рг: ?лылар т?рбиесіне та?зым еткен
1 – ж?рг: ?рпа?ымыз халы?ты? ?ибрат еткен.
2 – ж?рг: Кешімізді? ?адірменді ?она?тарын орта?а с?з кезегіне ша?ырамыз.
