Просмотр содержимого документа
«Аңыздан жаралған жетіген»
Мектебі:№202 З.Жарқынбаев атындағы орта мектеп
Пән мұғалімі:Рахманқұлова Қадиша Жорабекқызы
Сабақтың тақырыбы: Аңыздан жаралған жетіген
Мақсаты: Жетіген аспабы туралы терең мағлұмат беру, өнерге құрмет сезімін тудыру. Оқушылардың ән- күйлерді тыңдау арқылы әуендік сезімталдығын арттыру. Есте сақтау, қиялдау, ойлау қабілетін дамыту.
Міндеті: Музыкалық бейнелеушілік қасиетін ажырату, музыкаға сәйкес би қимылдарын жасауға үйрету. Динамикалық есту қабілетін арттыру. Әнді әдемі сезіммен орындауға баулу. Өткен сабақтан алған білімін тереңдету, тыңдаған, орындаған халық әні мен күйлерін еске түсіру, дәріптеу, ұғыну.
-Балалар, бүгінгі өтетін тақырыбымыз «Аңыздан жаралған жетіген» - деп аталады. Алдымен көне дәуірге саяхаттайық.
Бірінші суретте садақ және бір ішекті алғашқы арфаның қалай пайда болғандығын бейнелейтін сурет көрсетілген. Әлемдегі ең алғашқы ішекті аспап, садақ аңшылық. Ертеде аңшылар садақпен атқанда оның дыбысы қатты әрі ұзақ сақталса, ол алысқа жететін болған. Ал ақырын және оның дірілі өысқа ғана естілсе, ол ұзаққа жетпеген.
Садақтың осындай әдемі әуенге ұқсас дыбысын тек қана аңшылар ести алған. Бір ішекті арфа аспабы әлі күнге дейін африка халықтарында бар. Кейін келе аңшы садағын музыкалық аспап ретінде қолданады. Аңшылар садақты жерге немесе ағашқа тіреп тартса, оның дыбысы күшейе түседі.
Екінші суретте арфаның көне түрлері бейнеленген. Оның ішегін көбейтіп түрлі дыбыстар шығара бастайды. Ол бірте – бірте әдемі әуен беріп, сұлу сазды музыкалық аспапқа айналады. Қазақ халқында мұндай музыкалық аспапты жетіген деп атайды.
Жетіген аспабы жеті ішектен тұрады. Сондықтан қазақтар оны жетіген дейді.
Ең әуелі оның ішегін тегіс тақтайға тағады. Оның дыбысы өте ақырын әрі аса естіле қоймайды. Кейін келе ағашты ойып , ішін қуыс етіп жасап, бетіне ішектерін тағады. Сонда жетігеннің дыбысы күшейіп, нәзік әрі сұлу сазбен сөйлеп қоя береді.
Бейнеролик : Қарақат мектебі «Келші, келші балапаным»
«Кім жылдам» ойыны
Қобыз атасы кім? (Қорқыт)
«Менің Қазақстаным» әнін кім шығарған? (Шәмші Қалдаяқов)
Күй анасы кім? (Дина Нүрпейісова)
Құрманғазы кімге арнап күй шығарды? (Қайран шешем)
Дина кімнің шәкірті болды? (Құрманғазының)
«Жезкиік» күйінің авторы кім? (Ықылас Дүкенұлы)
«Сарыжайлау» күйінің авторы кім (Тәттімбет Қазанғапұлы)