Қысқа мерзімді жоспар: Қыс. Абай

Күні: 10.12.2016ж

Тақырыбы: Қыс.Абай

Пәні: Әдебиеттік оқу

Мақсаты

1. Абай Құнанбаевтың өмірі,оның шығармалары туралы білімін кеңейту.Қыс туралы өлеңнің мазмұны мен идеясын ашу.Оқушылардың таным мүмкіндіктерін анықтау.Қоршаған ортаның тылсымсырларына қызықтыру арқылы туған елінің табиғатын сүйе білуге баулу.Абай өлендерін оқуға сүйіспеншілігін арттыру.

Көрнекілігі

Интер тақта, Абай суреті,тірек сызба, қыс суреттері.

Сабақ түрі

Жаңа сабақ

Әдіс-тәсіл

Сұрақ жауап, сын тұрғысынан ойлау стр-сы,топпен жұмыс,ой қозғау, топтастыру стр-сы венн диограммасы,әңгімелеу.

Сабақ барысы

Шырша,оынышық,қар

Үй тапсырмасы

Психологиялық ахуал

Мынау менің –жүрегім

Бәрі осыдан басталған

Мынау басым ақылды

Бәрін осы басқарған

Мынау менің он қолым

Мынау менің сол қолым

Барлық істі басқарған.

Топқа бөліну.

Түстерді ала отырып,сол түстер бойыншатоптарға бөліну.

I-топ Желтоқсан тобы

II-топ Қаңтар тобы

III- топ Ақпан тобы

Осы топтардың орысшасын ағылшынсаын айтқызу.

Топ ережесін еске түсіру.

-Балалар біз қандайтарауды анықтаған болатынбыз?

Ата-бабам тарихы-менің тарихым

1-Ақжалтай Ағыбай батыр мәтінің авторы (Марат Әбжет)

2-Езілген қазақ елінің бағы үшін туған ер қай өлеңнен алынған үзінді (Амангелді батырым)

3-Қара судан басқа түк татпағына бүгін үшіншң күн қай мәтінен алынған (Күлпаш)

4-Ол кезде С.Сейфуллиннің әлі ақталмаған есімін атауға жұрттан қорқатын кезі еді. (Қай мәтіннен алынған авторы кім? (Мәңгі жасар өмір .Тұрснбек Кәкішев.

Ой шақыру

Шаттық шеңбері

Оқушылар қыс айларына байланысты топқа бөлінеді декабрь,январь,февраль

Сұрақтарға жауап береді

Мұғалімнің түсіндіруі

Жаңа сабақ

3-топқа жұмбақ жасыру

Желтоқсан Тобына

1.Құлағы мен көзі жоқ

Жоқ тіпті қолмен аяғы

Бірақ ғажап өнерпаз

Мәнерлеп ою ояды ( Қырау)

2.Қыста бар да, жазда жоқ (қар)

2.Қаңтар тобына

1.Көлге жапқан қақпақ

Сіресіп тұр қатты-ақ (мұз)

2.Қанаты жоқ – ұшады

Аяғы жоқ – желеді

Аузы жоқ –ұшады. (боран)

3.Ақпан тобына

1.Бес ін,бес аузы бір ін (қолғап)

2. Ақ сақалды атаны-ай

Мінезінің шатағы-ай (қыс)

Бұл жұмбақтар қай жыл мезгіліне қатысты айтылған?

Қыс дегенде көз алдымызға не елестейді?Қыс несімен ұнайды?

Топтастыру 2 слайд

Үскірік Боран

Қыс

Салқын Аяз

Жақсы балалар олай болса,бүгінгі жаңа тарауымыз Туған жерге қыс келді деп аталады.

Мағынаны ашу.

Ендеш бүгін Абай Құнанбайұлының «Қыс» өлеңімен танысамыз.Абай Құнанбайұлының өмірі туралы мен танысайық.

1-оқушы

Абай Құнанбаев (1845-1904) қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Семей өңіріндегі Шыңғыстау мағында туған Кішкене кезінен Зере әжесінің тәрбиесін көрді.Жастайынан зерек болды.Ол жас шағында Семей қаласындағы медреседе мұсылманша оқды.Ол жастарды өнер білімге, адал еңбек етуге,халыққа пайда келтіруге шақырады. Әкесінің аты- Құнанбай

Шешесі Ұлжан.Абай аты Ибраһим.

2-оқушы Абай ақын

«Ғылым таппай мақтанба», «Әсемпаз болма әрнеге», «Жасымда ғылым бар деп ескермедім», «Интернатта оып жүр» деген өлеңдері бар.

3- оқушы.Абай табиғат суретшісі

Лирик ақын.Абай жыл мезгілдеріне арнаған «Күз», «Жаз», «Қыс», «Қансонарда» деген

өлеңдері бар.

4-оқушы. Абай аудармашы «Қарға мен түлкі», «Шегіртке мен тау құмырсқа», «Емен мен шілік», «Есек пен бұлбұл» деген мысалдары бар.

5- оқушы Абай сазгер

«Айттым салем Қаламқас» Көзімнің қарасы, Сегіз аяқ, Қараңғы түнде тау қылған,Жлсіз түнде жарық ай деген әндері бар.

6-оқушы Абай данышпан. Оның 45 қара сөз, 500-ге тарта өлеңдері бар.

Аудармашы Ақын

Абай

Сазгер данышпан табиғат суретшісі лерик

Әр оқушы сөздерді апарып топтастырады.Сонымен Абай атамыздың шын аты- Ибраһим. 1845 жылы өмірге келіп , 1904 жылдар аралығында өмір сүрген.Ол ақын, данышпан,лерик сазгер аудармашы болды.

Бүгін «Қыс» өлеңімен танысамыз

«Қыс» өлеңі

Өлеңнің шығу тарихы – Қыс өлеңін Абай атамыз 1884 жылы Семей өңірінде қыс қатты болып,ел жұтаған мал қырылған екен.Қыста жауған қар сәуір айында бірақ еріген екен.Бұл өлең сол кезде шыққан екен.Сондықтан ақын қысты «Ақ киімді денелі, ақ сақалды» зор тұлғалы адам ретінде суреттеген.

Слайд

Оқулықпен жұмыс

Өлеңді мәнерлеп дауыстап оқу. Дауыстап оқушыларға оқыту, өлеңдегі мағынасы таныс емес сөздердің астын сызу.

Сөздікпен жұмыс

Соқыр мылқау-түк көрмиді

Оқшырайтып-бір шекесіне сәндеп қию

Шидем- жұқа тоқылған сырт киім

Долданғанда-аяз, жел, тым күшейгенде.

Бұрқ-сарқ- қатты боран дауыл.

Дәптермен жұмыс

Адам кейпіндегі қыстың суретін бейнелеп тұрған сөздерді тауып жазу.

Ақ киімді денелі ақ сақалды

Үсті басы ақ қырау түсі суық

Бұлттай қасы жауып екі көзін

Сергіту сәті

Желсіз түнде жарық ай өлеңінен үзінді айту.

Желсіз түнде жарық ай

Сәулесә суда дірілдеп,

Ауылдың маңы терең сай

Тасыған өзен гүрілдеп,

Әр топ жұмбақтарды шешеді

Оқушыларды қыс сөзіне топтасырады.

Өлеңнің мәнін сұрақ жауап арқылы ашу.

Слайд

Сұрақ- жауап әдісі

Желтоқсан тобына

1. Автор қысты кімге теңеп тұр?

(қысты адамға , кәрі шалға)

1. Шалдың киімдері қандай?

( ақ киімді , үсті ақ қырау басқан)

1. Киім деп отырғаны не?

(ол жауған қар, қатқан мұз)

Қаңтар тобына

1. Автор суреттеп отырған шалды кімге ұқсатуға болады?

(Аяз атаға)

1. Соқыр мылқау дейтін себебі не?

(Ол ештеңені кормиді, аямайды, бәрін тоңдырады)

Түр- түсі ақ қырау тұсі суық болады)

Ақпан тобына

1. Түсі суық дегенді қалай түсінесіздер? (қатал ашулы адамның түсі суық болады.)

2. Өлеңдегі шалдың мінезі қандай?(Ол қатал, ашулы адамның түсі суық болады)

3. Ақын балалар мен малшына қалай суреттеген?( Ойнаған балалрадың беті қолы тоңып, малшылар жылы киінседе, шыдай алмайды боранға)

Сұрақтарға жауап береді

Слайд сиқырлы сандық

Топтық жұмыс3

3 топтан 3 оқушы шығып суырып билет суырады.

I-топ Қыс туралы өлең құрастыру

-------------------- Кереме

-------------------- Себелеп

Үшып жүрген бейне

--------------------- көбелек

II-топ «Қыс» туралы сурет салу

III- топ «Қыс» суреті бойнша шағын әңгіме құрау.

Өлең құрастырады

Слайд

Веин диаграммасы Сонмен балалар қыс мезгілі мен жаз мезгілін салыстырып көрйік.

Боран жыл Ыссы

Аяз мезгілі Жемістер

Суық піседі

Салыстырады

Рефлекциялық бағалау

Семантикалық карта

Сонымен біз бүгін Абай Құнанбаевтың «Қыс» өлеңімен таныстық

«Ортадағы қаламым» ойыны арқылы оқушылардың ойларын тиянақтау, сұрақтар беру

Сонымен балалр біз қандай тақырыппен танысық? Қыс

1. Қыс өлеңінің авторы кім?

2. Абай кім? Ақын,аудармашы,суретші. Сазгер

3. Қыс несімен көңілді?

4. Автор қысты кімге теңеді?

Өзін - өзі бағалау баспалдақ арқылы өздерін өзі бағалайды