Просмотр содержимого документа
«Дүниетану ашық сабақ Пайдалы қазбалар»
Пәннің аты
Дүниетану
Уақыты: 05.09.2016ж
Кабинет: 202
Мұғалім Кожанова Т.А
Сабақтың атауы
Табиғатты зерттеу әдістері
Тақырыптың маңыздылығымен танысады, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйренеді, тпсырмаларды дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыланады
Мақсаты
Күтілетін нәтиже
Психологиялық ахуал
Психологиялық дайындық
«Жүректен - жүрекке» шеңбері
– Әрбір еркелетіп айтатын есім гүлге ұқсайды. Гүлдердің бәрі әдемі: раушан да, қызғалдақ та, бәйшешек те – бәрі де өзінше керемет, бәрі де адамға қуаныш сыйлайды. Біздің есіміміз де осындай керемет!
Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.
Топқа бөлу
Геометриялық фигуралар үлестіріледі
Оқушылар таңдаған фигураларына сай топтарға бөлініп отырады.
Қызығушылықты ояту
Бізді қоршаған орта: жан-жануарлар мен өсімдіктер, Жер мен Ай, Күн мен алыстағы жұлдыздар — осылардың барлығы датабиғат деген ауқымды ұғымды білдіреді.
Адам - табиғаттың ажырамас бөлігі. Сондықтан халқымызда «Жер-Ана» деген егіз үғым қалыптаскан. Жерді өз Анасындай, Анасын Күндей қастерлеу Ата қостаған салтымыз. «Жер шоқтығы - Көкшетау», «Жер жаннаты - Жетісу» деп, бабаларымыз туған жерге, табиғатқа деген ыстық махаббатын білдірген.
Сондықтан орман-тоғайларды сақтап, қоршаған ортаның, өзен мен көлдердің ластанбауына ерекше мән берген.
Сергіту сәті
«Халықтар» биі
Жаңа сабақ
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
Дәптермен жұмыс
Ойыңа түсір және талқыла.
Тақырыптық сөздік.
Ой толғаныс
БББ кестесі
Білем
Білдім
Білгім келеді
Үйге тапсырма
Мазмұндау
Күнделіктеріне жазып беремін
Бағалау
Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау
Бағалау парақшасын толтырады.
Кері байланыс
Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады
Пәннің аты Дүниетану
Уақыты:
Кабинет:210
Мұғалім Кожанова Т.А
Сабақтың атауы
Жергілікті жерді бағдарлау әдістері
Физикалық карта. Масштаб
Мақсаты: Табиғатты зерттеу және бақылау әдістері жайлы мағлұмат беру. Бақылаудың түрлерін таныстыру,тәжірибенің адамның тіршілігі үшін өте құнды екенін түсіндіру. Ой-өрісін, тіл байлығын, сөздік қорын, ойын анық жеткізе білу дағдысын дамыту. Табиғатқа жанашыр болуға, адамгершілікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер
Мақсаты
Күтілетін нәтиже
Психологиялық ахуал
– Балалар, айналамызда көңіл-күйі көтеріңкі, жақсы адамдардың болғанын бәріміз ұнатамыз. Ендеше қол ұстасып, бір-бірімізге жақсы көңіл-күй мен саулық тілейік.
Кел, балалар, күлейік!
Күлкіменен түлейік!
Күлкі- көңіл ажары !
Күліп өмір сүрейік!
Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.
Топқа бөлу
Шарлар арқылы топтарға бөлу.
Қызығушылықты ояту
Табиғат деп нені айтамыз?
Ойланып еске түсіреміз. 3 класта өткенді қайталайық. Табиғатты зерттеуде қандай басты әдісті қолданамыз? Өлі ,тірі денелерді бақылаудың қандай ерекшеліктері бар еді?Табиғатты зерттеуде қандай шамалар мен өлшем бірліктер қолданылады?
Оқулық бойынша балаларға түсіндіру
Д.М.3. Оқулықпен жұмыс Дауыстап тізбектей оқыту
Зерттеу қорытындысы бойынша берілген мысалдарды теріп оқып ,талдау.
–Өздерің бақылау әдісін табиғат аясында пайдаланып көрдіңдер ме?
Ғарыштан бақылау туралы не айта аласыңдар? Тәжірибе не үшін қажет?
Сергі
ту сәті
«Қаражорға» биі
Жаңа сабақ
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
Дәптермен жұмыс
- Адамдар нені бақылаған? - Ауа райын бақылау не үшін қажет деп ойлайсың?
- Өсімдіктер мен жануарлар әлемін бақылау үшін не істеу керек?
-Аспан денелерін қалай зерттейді?
Рефлексия
Екі жақты күнделік стратегиясы
Кітаптағы жазбалар
Менің жаңалығым
Үйге тапсырма
Мазмұндау
Күнделіктеріне жазып беремін
Бағалау
Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау
Бағалау парақшасын толтырады.
Кері байланыс
Бағалау парақшаларын толтыру.
Смайликтер арқылы кері байланыс орнату
Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады
Пәннің аты
Уақыты:
Кабинет:
Мұғалім
Сабақтың атауы
Физикалық карта. Масштаб
Тақырыптың маңыздылығымен танысады, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйренеді, тпсырмаларды дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыланады
Мақсаты
Күтілетін нәтиже
Психологиялық ахуал
Психологиялық дайындық
«Жүректен - жүрекке» шеңбері
– Әрбір еркелетіп айтатын есім гүлге ұқсайды. Гүлдердің бәрі әдемі: раушан да, қызғалдақ та, бәйшешек те – бәрі де өзінше керемет, бәрі де адамға қуаныш сыйлайды. Біздің есіміміз де осындай керемет!
Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.
Топқа бөлу
Геометриялық фигуралар үлестіріледі
Оқушылар таңдаған фигураларына сай топтарға бөлініп отырады.
Қызығушылықты ояту
Жергілікті жердің сұлбасы бойынша бағдарды тез анықттауға болады. Картада ең үлкен аумақ кескінделеді. Физикалық картада аумақ пен айдынның жалпы кескіні бейнеленеді. Картада масштабы жергілікті жерді толықтай бейнелеуге мүмкіндік жасайдды.
Сергіту сәті
«Халықтар» биі
Жаңа сабақ
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
Дәптермен жұмыс
Топқа тапсырма
1.топ. Карта туралы түсінік.
2.топ. Карта масштабын түсіндіру.
3.топ. Кескін картаға тоқталу.
Ой толғаныс
БББ кестесі
Білем
Білдім
Білгім келеді
Үйге тапсырма
Мазмұндау
Күнделіктеріне жазып беремін
Бағалау
Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау
Бағалау парақшасын толтырады.
Кері байланыс
Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады
Пәннің аты
Уақыты: 26.09.2016ж
Кабинет: 202
МұғалімКожанова Т.А
Сабақтың атауы
Жазықтар. Қазақстан таулары
Тақырыптың маңыздылығымен танысады, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйренеді, тпсырмаларды дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыланады
Мақсаты
Күтілетін нәтиже
Психологиялық ахуал
– Балалар, айналамызда көңіл-күйі көтеріңкі, жақсы адамдардың болғанын бәріміз ұнатамыз. Ендеше қол ұстасып, бір-бірімізге жақсы көңіл-күй мен саулық тілейік.
Кел, балалар, күлейік!
Күлкіменен түлейік!
Күлкі- көңіл ажары !
Күліп өмір сүрейік!
Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.
Топқа бөлу
Шарлар арқылы топтарға бөлу.
Қызығушылықты ояту
Өзің қандай мәліметтер қосар едің?
Өткен сабақта саған не әсер етті?
Сергіту сәті
«Қаражорға» биі
Жаңа сабақ
Таулар мен жазықтар –құрлық бетінің негізгі түрлері.
Таулардың биіктігі әртүрлі болады.
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
Дәптермен жұмыс
Тегіс жазықтар,ойпаттар,төбелі жазықтар,қыраттар туралы түсінік.
Рефлексия
Екі жақты күнделік стратегиясы
Кітаптағы жазбалар
Менің жаңалығым
Үйге тапсырма
Мазмұндау
Күнделіктеріне жазып беремін
Бағалау
Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау
Бағалау парақшасын толтырады.
Кері байланыс
Бағалау парақшаларын толтыру.
Смайликтер арқылы кері байланыс орнату
Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады
Пәннің аты
Уақыты:
Кабинет:
Мұғалім
Сабақтың атауы
Адам әрекетінен жер беті пішінінің өзгеруі 2017ж
Тақырыптың маңыздылығымен танысады, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйренеді, тпсырмаларды дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыланады
Мақсаты
Күтілетін нәтиже
Психологиялық ахуал
Психологиялық дайындық
«Жүректен - жүрекке» шеңбері
– Әрбір еркелетіп айтатын есім гүлге ұқсайды. Гүлдердің бәрі әдемі: раушан да, қызғалдақ та, бәйшешек те – бәрі де өзінше керемет, бәрі де адамға қуаныш сыйлайды. Біздің есіміміз де осындай керемет!
Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.
Топқа бөлу
Геометриялық фигуралар үлестіріледі
Оқушылар таңдаған фигураларына сай топтарға бөлініп отырады.
Қызығушылықты ояту
Желдің,судың,күннің және өсімдіктердің әсерінен жер беті біртіндеп өзгереді. Адам әрекеті қоршаған ортаны өзгертеді.
Сергіту сәті
«Халықтар» биі
Жаңа сабақ
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
Дәптермен жұмыс
Ой толғаныс
Сұрақ-жауап бөлімі.
Үгілу деп нені айтамыз?
Тау жыныстарын жел қалай бұзады?
Адам жер бетін қалай өзгертеді?
Террикон деген не?
Карьер деген не?
БББ кестесі
Білем
Білдім
Білгім келеді
Үйге тапсырма
Мазмұндау
Күнделіктеріне жазып беремін
Бағалау
Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау
Бағалау парақшасын толтырады.
Кері байланыс
Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады
Оқу ісінің меңгерушісі:
Пәннің аты
Уақыты:
Кабинет:
Мұғалім
Сабақтың атауы
Қазақстан жер бедерінің физикалық картада бейнеленуі
Тақырыптың маңыздылығымен танысады, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйренеді, тпсырмаларды дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыланады
Мақсаты
Күтілетін нәтиже
Психологиялық ахуал
– Балалар, айналамызда көңіл-күйі көтеріңкі, жақсы адамдардың болғанын бәріміз ұнатамыз. Ендеше қол ұстасып, бір-бірімізге жақсы көңіл-күй мен саулық тілейік.
Кел, балалар, күлейік!
Күлкіменен түлейік!
Күлкі- көңіл ажары !
Күліп өмір сүрейік!
Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.
Топқа бөлу
Шарлар арқылы топтарға бөлу.
Қызығушылықты ояту
Өзің қандай мәліметтер қосар едің?
Өткен сабақта саған не әсер етті?
Сергіту сәті
«Қаражорға» биі
Жаңа сабақ
Физикалық картада жер бедері,өзен-көлдер бейнеленеді. Картадағы әртүрлі түстер Қазақстан жер бедерінің алуан түрлілігін көрсетеді.
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
Дәптермен жұмыс
Рефлексия
Сұрақ жауап бөлімі.
Каспий маңы ойпаты неге қою жасыл түспен берілген?
Сарыарқаның жер бедері қандай?
Шөл және Шөлейттер қайда орналасқан?
Қазақстан таулары туралы әңгімеле.
Екі жақты күнделік стратегиясы
Кітаптағы жазбалар
Менің жаңалығым
Үйге тапсырма
Мазмұндау
Күнделіктеріне жазып беремін
Бағалау
Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау
Бағалау парақшасын толтырады.
Кері байланыс
Бағалау парақшаларын толтыру.
Смайликтер арқылы кері байланыс орнату
Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады
Пәннің аты
Уақыты: 29.10.2016ж
Кабинет: 202
Мұғалім Кожанова Т.А
Сабақтың атауы
Кенді пайдалы қазбалар
Білімділігі: Пайдалы қазбалардың түрлерімен таныстыру, олардың адамға тигізетін пайдасы мен зиянын түсіндіру. Пайдалы қазбалардың кен орындары, шартты белгілері, өндіру әдісі жайлы түсінік беру. Қазақстанда жер қойнауын зерттеген ғалым, академик Қ. И. Сәтбаев туралы әңгімелеу, Алматыдағы геологиялық мұражайлар туралы мағлұмат беру; Дамытушылығы: Оқушыларды пайдалы қазбалар түрлерін ажырата білуге баулу, логикалық ой - өрісін дамыту, ізденушілік қабілеттерін арттыру. Тәрбиелілігі: Еліміздің қазба - байлықтарын мақтан ете отырып, оны үнемдеп жұмсауға, қорғап, сақтай білуге баулу, өз еліне, жеріне, Отанына деген сүйіспеншілік сезімдерін ояту.
Мақсаты
Психологиялық ахуал
Бүгінгі сабақта қолданатын ұранымыз: Дүниетану сөзі Жер - Ана, кен - байлық, табиғатты сүйетін Әрбір сабақ Үйрену, ұғу, іздену, көп ғибрат алатын Әрбір ісім Тірлік, бірлік, адалдық пен шыншылдық Әрбір күнім Білімге зейін салатын,- дей отырып, сабақта үнемі есте боларлық ережені еске салып өтейін 1. Бір - бірімізді тыңдау, қатысу 2. Уақытты үнемдеу 3. Ойымызды еркін айту 4. Тақырыптан ауытқымау 5. Анық, нақты сөйлеу
Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.
Топқа бөлу
Геометриялық фигуралар үлестіріледі
Оқушылар таңдаған фигураларына сай топтарға бөлініп отырады.
Қызығушылықты ояту
«Ұяшық таңдау» ойыны арқылы ұпайларды жинай отырып, өз білімімізді көрсетеміз және бүгінгі танысатын тақырыбымызды білетін боламыз. 10 20 30 40 50 10 20 30 40 50 60 70 10 - Тау жыныстары дегеніміз не? 10 - Тығыз тау жыныстарына нелер жатады? 20 - Тау жыныстары қалай пайда болды? 20 - Бос тау жыныстарына нелер жатады? Құмның түсі қандай? 30 - Табиғатта тау жыныстары неше күйде кездеседі? 30 - Пайдалы қазбалар дегеніміз не? 40 - Гранит сөзі қазақшаға аударғанда қалай аталады? Гранит Қазақстанның қай жерлерінде көбірек кездеседі? 40 - Құмтас қалай пайда болады? Құм түйіршіктері бірігіп қатуы үшін нелердің ертіндісін араластыруы керек? 50 - Тамақ пісіру, үй жылыту, фабрика, зауыт, электр станциялары жұмыс істеуі үшін жұмсалатын қандай отын түрлерін білесіңдер? 50 - Үй жиҺаздары, түрлі машиналар, ұшақ, кеме, темір жол, көпір салу үшін қандай пайдалы қазбалар пайдаланылады? 60 - Адамдардың үй салғанын бақыладың ба? Қандай құрылыс материалдарын пайдаланылғанын көрдіңдер? 70 - Ең алғаш көмірдің табылуына өз үлесін қосқан, оны жылыну үшін жағып көрген кім еді? «Қазба түрлері» деген сөз шықты.
Сергіту сәті
«Халықтар» биі
Жаңа сабақ
Мақсатымыз: Пайдалы қазбалардың түрлерін бірнеше топқа бөле отырып, олар туралы білім түсініктерімізді кеңейтеміз «Ой қозғау» - Көмір қандай зат? Оның қасиеті (жанады) - Темір нелерден жасалады, қалай аталады? (металлдан) - Ас тұзы не үшін қажет? Жерді тыңайту үшін қандай қазбаның түрін қолданамыз? Оқушылардың ойларын тыңдай отырып, осы әрбір айтылған қазбаның түрлі топтарға бөлінетіндігін айту. Ү. Жаңа сабақ Мұғалім түсіндірмесі Пайдалы қазбалар қолдануына қарай үшке бөлінеді (жанғыш пайдалы қазба, кенді пайдалы қазба, кенге жатпайтын пайдалы қазба) Жанғыш - тас көмір, қоңыр көмір, мұнай, газ. Кенді - алюминий, мыс, қорғасын, күміс, мырыш Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар - ас тұзы, фосфор, құм, саз, цемент - Пайдалы қазбаларды кімдер зерттейді? - Геологтар - Қазақтың тұңғыш геологі кім еді? - Қаныш Имантайұлы Сәтбаев (түсіндіру) Жанғыш пайдалы қазбалар Тас көмір - ең көп өндірілетін пайда қазба. Біздің елімізде тас көмірдің қоры өте мол. Тас көмірдің аса ірі кен орны - Қарағанды. Екібастұзда ашық әдіспен арзан көмір өндіріледі. Мұнай - өте қызулы отын. Ол күл қалдырмай түгел жанып кетеді. Мұнайды айыру арқылы бензин, керосин, машина майы және басқа көптеген заттар бөлініп алынады. Каспий маңы ойпаты мен Маңғыстау түбегінде мұнай мен газдың аса бай кен орындары бар. Кенді пайдалы қазбалар Бұларға құрамында металл кездесетін тау жыныстары жатады. Оларды өңдеу арқылы темір, мыс, қорғасын, алюминий сияқты металдар алынады. кенді пайдалы қазбалар орталық Қазақстанда өте көптеп кездеседі. Әсіресе, Жезқазған және Қоңырат мыс кен орындары әлемге әйгілі. Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар Олар қышқыл алуға, тыңайтқыштар өндіруге, құрылыс материалдары үшін өте қажетті. Қаратаудағы фосфорит кен орны қоры жөнінен дүние жүзіндегі алдыңғы қатарлы орындардың бірін алады. Фосфоритті ұнтақтап, фосфорит ұны тыңайтқышын өндіреді. Мәрмәрдан әртүрлі ескерткіштер, үй баспалдақтары жасалады. Әктас, құм, саз құрылыс салу үшін өте қажетті. Қазақстанның физикалық картасынан пайдалы қазбалар қоры көп өндірілетін орындарды көрсету. Тас көмір - Қарағанды, Екібастұз Мұнай - Атырау, Ақтау, Орал өңірінде Газ - Ақтау, Орал облыстарында Алюминий – Арқалықта Мыс кені – Жезқазғанда Ас тұзы - Қызылорда, Павлодар, Алматы өңірінде Темір кені - Қостанай өңірінде Фосфорит - Ақтөбе, Тараз өңірлерінде Біз осындай тамаша пайдалы қазбаларымыз арқылы мақтана аламыз және мақтаныш сезіммен « Менделеев кестесіндегі 105 элементтің 99 - ы біздің еліміздің кен қойнауында бар. 70 элементтің қоры барланып зерттелген. Ал өндіріске 60 - тан астам элемент тартылған. Бүгінгі күнге дейін минерал шикізатының 1225 түрі бар 493 кен орыны белгілі. Пайдалы қазындылар қорының көлемі жағынан Қазақстан ТМД елдерінің алдыңғы қатарында: күміс, хромит, қорғасын, мырыш өндіруден бірінші орында, мұнай көмір, мыс, никель, фосфат шикізатын өндіруі бойынша – екінші, ал алтын өндіру жағынан үшінші орында тұр. Қазақстанда мұнай мен газдың елеулі қоры бар, жыл сайын мұнда 32 млн. тонна мұнай өндіріліп отырады екен» «Бақытты ұлы Отан» әнін шырқаймыз. Пайдалы қазбалардың шартты белгісімен таныстыру Тас көмір - Мұнай - Газ - Темір - Алтын - Мыс - Тұз - Әктас - Саз - Алюминий - Оқулықпен жұмыс 1. Іштей оқыту 2. Мәтіндегі оқығаны бойынша әңгімелету 3. Сурет бойынша жұмыс Оқулықтағы суреттер арқылы жұмыс жүргізу(суретті толықтыру арқылы қандай қазбадан жасалғанын айтқызу) Дәптермен жұмыс Пайдалы қазбалардың түрлерін жаздырту
Ой толғаныс
Шығармашылық тапсырма Пайдалы қазбалардың қажеттілігі туралы өз ойларынан өлең шығару Көзге сергіту (планета) Планетамызда қанша пайдалы қазбалар болса, соның бәрін біздің жерімізден, яғни жер қойнауынан табуға болады екен. Сабақты бекіту Тест тапсырмалары бойынша оқушылардың алған білімдерін тиянақтау, тексеру Пайдалы қазбаларға................ жатады. 1. Темір кенінен алынған металл 2. Жер қыртысының қатты бөлігі 3. Тау жынысы Пайдалы қазбалар 3 негізгі топқа бөлінеді. 1. Пайдалы, пайдасыз, жарамсыз. 2. Бағалы, құнсыз, жанатын. 3. Жанғыш, кенді, кенге жатпайтын. Кенге жатпайтын пайдалы қазба. 1. Мұнай, газ. 2. Алтын, күміс. 3. Құм және саз.
Үйге тапсырма
Мәтінді оқу, мазмұндау. іздену. Қазақстанның физикалық картасынан пайдалы қазбалар өндірілетін жерлерді көрсетуге дайындалу. Шартты белгілерін жатқа жаза білуге дайындық жасау.
Күнделіктеріне жазып беремін
Бағалау
Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау
Бағалау парақшасын толтырады.
Кері байланыс
Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады
Дүние тану 03.10.2016ж Сабақтың тақырыбы: Пайдалы қазбалар. Темір және түрлі түсті металл кендері.
Сабақтың мақсаты: 1) Түсті металл кендері және кен орындары туралы мағлұмат беру
олардың тұрмыста қолданылуын түсіндіру.Оқушылардың кен
пайдалы қазбалары және олардың топтары туралы түсінігін
толықтыру.
2) Оқушының ырықты зейінін, берік есте сақтау, ойлау қабілетін, шығармашылық қиялын дамыту; талдау, жинақтау, ой қорыту, ізденіс дағдыларын жетілдіру
3) Туған жерге,Отанға деген сүйіспеншілік сезімін арттыруға тәрбиелеу.
Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақтың формасы: ұжымдық, жеке дара
Сабақтың көрнекілігі: слайдтар, Қазақстанның пайдалы қазбалар картасы.
Қолданылған технология:Биоақпараттандыру және синергетика» білім беру технологиясы «Ауызша сабақ – 1» картасы.
Сабақтың барысы:І Ұйымдастыру
Арнайы психологиялық сергіту
ІІ . Үй тапсырмасы
1.Тренинг:
2.«Кенді пайдалы қазбалар», «Қара металл кендері» тақырыптары бойынша ТСҚ (тақырыптық сөздік қор) 5 минут . 44 сөзден жоғары жазған оқушылар ООМ – да (оқушылардың отыру матрицасы) белгіленеді, % шығарылады.
2. Мәтінді мазмұндату.
ІІІ. Актуалдау
ІV. Жаңа сабақты түсіндіру
Жаңа сабақ бойынша жалпы мағлұмат беріледі
V. Жаңа сабақты меңгерту
Қабылдауды ұйымдастыру .7 тірек сөз беріледі.
мыс
қола дәуірі
алюминий
боксит
қорғасын
мырыш
полиметалл кені
Есте сақтау. Тірек сөздерді жаттауға 30 сек. ,жатқа жазу – 30 сек. ООМ да 2- баға енгізіледі. Егер 63 % оқушы 6 – 7 сөз жазса, норматив тапсырылды деп есептелінеді. Оқушылар тірек сөздерді толықтырып жазады.
Сергіту сәті
Ұғынуды ұйымдастыру: Мәтінмен жұмыс. Жұмыс уақыты 6 минут.
Қиылыс сұрау. Түсініктің бірінші тексерілуі, тірек сөздер мағынасын ашу. ООМ да 3 - інші баға енгізіледі.
Бекіту. СТС (сын тұрғысынан сұрау)
1.Алюминий - қызғылт түсті жұмсақ металл (жоқ)
2. Мыс электр тоғын жақсы өткізбейді (жоқ)
3. Мыс телефон , телеграф байланысына кеңінен қолданылады. (иә)
4. Мыс басқа металдармен қосылып, қорытылмайды. (жоқ)
5. Жез алюминий мен мырыштың қосындысы (жоқ)
6. Мыстың қалайы, алюминий, никель және басқа металдармен қоспалары қола деп аталады. (иә)
7. Ежелгі дәуірде қоланы қару – жарақ жасауға пайдаланды. (иә)
8. Сондықтан ол кезең мыс дәуірі деп аталды. (жоқ)
9. Жезқазған, Қоңырат мыс кен орындары дүние жүзіне әйгілі (иә)
10.Алюминий – қара түсті ауыр металл (жоқ)
11. Алюминий бокситтен алынады. (иә)
12. Боксит Жезқазғаннан өндіріледі (жоқ)
13. Қорғасын – қоңыр түсті, өте жеңіл металл (жоқ)
14. Мырыш – сұрғылт түсті металл (жоқ)
15. Мырыш күнделікті тұрмыста қолданылмайды (жоқ)
16. Мырыш пен қорғасын қосылып, полиметалл кенін құрайды. (иә)
17. Полиметалл кенінде алтын, күмістің қоспасы жоқ (жоқ)
18. Полиметалл кені Алтай өлкесінде мол. (иә)
ООМ- да төртінші баға енгізіледі
Талдау және рефлексия
V. Қорыту.
VІ. Үйге тапсырма:
Мәтінді оқып, мазмұндау
Түсті металл кен орындарын кескін картаға түсіру
VІІ. Бағалау.
Дүниетану 10.10.2016ж
Сабақтың тақырыбы: Адам әрекетінен жер бетінің өзгеруі
Сабақтың мақсаты: Жер бетінің өзгерудегі адам әрекеті туралы түсінік беру
Сабақтың міндеттері:
Өсімдіктер мен жануарларды сақтап қалу үшін қандай іс-шара жасау керектігі жайлы түсіндіру;
Оқушылардың адам мен табиғат арасындағы экологиялық байланысты туралы алған білімдерін жүйелендіру;
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың жоспары:
1.Алтын ереже
2.Топқа бөлу
1.Ағаштар
2.Жер-Ана
3.Жануарлар
Оқушылар өздері жазады
Өз мақсаттарын айқындау отырып,проблеманы шешуге әрекеттенеді
3.Жаңа сабақ.
а)Сұрақ-жауап әдісі:
-Табиғатта қандай өзгерістер болып отырады?
-Неліктен?
-Ненің немесе кімнің әсерінен?
-Неліктен?
ә) Суретпен жұмыс
3 топқа суреттер тарату.
Мақсатқа жету жолдарын көрсету.
Қойылған сұрақтарға өзіндік көзқарастар қалыптастырады
Сабақтың тақырыбын баяндау. «Адам әрекетінен жер бетінің өзгеруі»
«Бағыттап оқу» арқылы,мәтінді бөлімдерге бөліп оқыту
Білімді жете, терең меңгеру үшін өзінің барлық іскерліктерін қолданады
Қосымша материалдармен жұмыс
Топпен жұмыс
Өз ойын өзгенің ойымен салыстыру дағдысы қалыптасады
Ойтолғаныс
І топ
-Орманның пайдасы туралы сызба құрастыру:
Орманның рөлі:
Қорықтар:
(Картамен жұмыс: картадан қорықтар мен ормандарды көрсету)
Осы бөлімде мұғалім өсімдіктер мен жануарларды қорғауға алу керектігін әңгімелейді. Сол үшін қорықтар мен құрылғанын, ондағы жұмыс түрлерімен таныстырады.
ІІ топ
-Адам өзінің әрекеттерімен дала топырақтарын құнарландыру үшін қандай пайда, қандай зиян келтіреді?
«Зиян. Пайда» кестесін құр.
Зиян
Пайда
Кеуіп кету
Жел ұшырып кету
Өнімнің төмендеуі
Қар тоқтату
Қорғау жолақтары үшін ағаш отырғызу
Көң, минералды тыңайтқыштар
ІІІ топ
Эссе жазу
«Автор орындығында» оқу.
Табиғаттың экологиялық проблемалары туралы жазып, өз пікірлерін ортаға салады.
Қойылған проблеманы шешудің өзіндік үлгісін жасау
Өзіндік қорытынды баға
Өз білімін бағалауға дағдыланады,ынтымақтастық пайда болады
Қорытындылау.
1. Сұрақ-жауап:
-Сонымен бұл мәтінді оқи отырып, қандай ой түйдіңдер?
-Ормандардың адам мен жануарлардың өмірі үшін қандай маңызы бар?
-Топырақтың құнарлылығын сақтау үшін қандай шаралар қолданады?
-Суқойма жануарлары мен өсімдіктерін қалай қорғау керек?
2. 5 жолды өлең
Зат есім: Табиғат
Үйге тапсырма
Дүниетану 4-сынып 17.10.2016ж Сабақтың тақырыбы:Қазақстанның жер бедері, оның физикалық картада бейнеленуі.
Сабақтың мақсаты:Қазақстанның жер бедері жайлы мәлімет беру.Тіл байлығын,ойлау,есте сақтау қабілеттерін жетілдіру,ойын толық жүйелі жеткізуге дағдыландыру.Отанын сүюге,табиғатына жанашыр болуға тәрбиелеу. Әдісі: сұрақ-жауап,әңгімелеу Түрі:аралас сабақ Көрнекілігі:суреттер ,слайдтар,карта. Сабақтың барысы І.Ұйымдастыру. Оқушылармен амандасу,түгендеу.Назарын сабаққа аудару 1-бөлім. «Қайталау-білім анасы» ІІ.Үй тапсырмасын сұрау «Адам әрекетінен жер бетінің өзгеруі» мазмұнын сұрау ІІІ.Үй тапсырмасын бекіту «Кім тапқыр?» ойыны Шарты:Берілген сұрақтарға дұрыс жауап беріп артында жасырынған суретті табу 1.Жер беті адамның қандай әрекетінен өзгереді? 2.Террикондар деген не? 3.Оба деген не? 4.Ашық карьерлердің орнын қалай пайдалануға болады? 5.Қазақстанның жер көлемі қанша? Суреттер: жазық,тау,өзен 2-бөлім.Білімге құштарлық IV.Жаңа сабақ Қазақстан туралы жалпы мәлімет беру (кесте бойынша) Жер көлемі 2.7млн км Көрші елдері Солтүстік және солтүстік-батысында Ресеймен,оңтүстікте Қырғызстанмен,Өзбекстанмен.Түркменстанмен,шығыста Қытаймен шектеседі Ең биік нүктесі (м) Хантәңірі (6995) Ең төмен нүктесі (м) Қарақия ойысы (-132) Табиғат зонасы Орманды дала (3%), дала (26%),шөлейт (14%),шөп (44%), биік белдеу(13%) Қазақстанның жер бедері Жер бедері дегеніміз не? Жер бедері дегеніміз - пішіні мен көлемі ,жаратылысы мен жасы,биіктігі жөнінен айырмашылық жасайтын жер бетінің сипаты.
Қазақстанның жер бедері жазықтар,ойпаттар,үстірттерден және қыраттар мен биік,аласа таулардан тұрады. Қазақстанның жер бедерінің басты ерекшеліктері 1.Жер бедерінің жазықтар мен аласа таулар Қазақстанның батысында,солтүстігінде және орталығында орналасқан. 2.Биік таулы аймақтар республиканың шығыс және оңтүстік - шығыс бөлігін алып жатқан шағын аумақты қамтиды. 3.Еліміздің бүкіл жер беті оңтүстіктен солтүстікке және шығыстан батысқа қарай бірте-бірте еңіс тартады. 4.Биік таулар мен аласа таулар тауаралық аңғарлармен және жазықтармен алмасып отырады. 3-бөлім. «Кітап - білім бұлағы» Оқулықпен жұмыс Мәтінді іштей,тізбектей дауыстап оқыту Сергіту сәті Қолымды көкке көтерсем Көрсетеді солтүстік. Аяқ бассам оңтүстік. Оң қолым шығысым, Ал сол қолым батысым. Бағыттарды анықтап, Айналамын жер шарын. 4-бөлім. «Іздеген жетер мұратқа» Сарамандық жұмыс Физикалық картадан жер беті қалай бейнеленгенін айту. Ойпатты,қыратты жазықтарды қалай ажыратамыз? Тауларды ше? Мұздықтардың шартты белгісі қандай? Картадан тауып көрсету. Менің ойымды жалғастыр (мақал-мәтелдерді жалғастыру) 1.Әркімге өз жері-мысыр шаһары 2.Отан үшін күрес, елге тиген үлес 3.Отансыз адам-қанатсыз құспен тең 4.Туған жердің күні де ыстық,түні де ыстық 5.Өзге елде сұлтан болғанша,өз еліңде ұлтан бол 6.Ел іші-алтын бесік Дәптермен жұмыс Физикалық картадан тапқан таулардың атауларын жазу Шоқы туралы түсінік беру,шоқыны көргендері болса әңгімелету.Картадан Қазақстанның тауларын көрсету,ең биік тауды,оның шыңын таныстыру. Шыңның атауы Орналасқан жері Биіктігі Хантәңірі шыңы Сарыжаз 6995 м Бүкіл одақтың география қоғамына 100 жыл шыңы Меридиандық жота 6276м Талғар шыңы Іле Алатауы 4973м Мұзтау шыңы Алтай тауы 4506м Манас шыңы Талас Алатауы 4482м Тау жотасы-созыла орналасқан көтеріңкі жер бедері.Тау жотасының ең биік бөлігін қырқа деп атайды,мұнда шыңдар мен олардың арасындағы төмендеу бөліктер орналасады.Бірнеше тау жоталары түйісетін ауданды тау түйінділері деп атайды.Тау жоталары аралығында тауаралық аңғарлар орналасады. Жазық деп құрлық бетінің тегіс немесе сәл белесті алқаптарын айтады.Жазықтар тегіс және төбелі деп бөлінеді. 5-бөлім. «Бәрін білгім келеді» Бұл қызық! Ең, ең,ең Қазақстандағы ең ұзын өзен-Ертіс Ең терең көл-Байкал Ең терең ойпат – Қарақия ойпаты Ең алғаш Қазақстан тәуелсіздігін мойындаған ел-Түркия Ең ұзын сөз-қанағаттандырылмағандықтан,залалсыздандырылмағандықтан 6-бөлім. «Үйренгенім көп менің» “Кім жүйрік” ойыны -Жер бедері деген не болды? Ең биік тау қандай тау? -Шоқы деген не? -Елімізде жазықтың қандай түрлері бар? «Алатау»сөзі қандай мағына береді? -Картадан Сарыарқаны көрсет және жер бедері қандай екенін айт. VI. Үйге тапсырма: мәтінді оқу, мазмұны. VIІ. Бағалау
Дүниетану 7.11.2016ж
Сабақтың тақырыбы: Қара түсті және түсті металл кендері
Сабақтың мақсаты: 1) Қара түсті және түсті металл кендері және кен орындары туралы мағлұмат беру олардың тұрмыста қолданылуын түсіндіру.Оқушылардың кенпайдалы қазбалары және олардың топтары туралы түсінігін толықтыру.
2) Оқушының ырықты зейінін, берік есте сақтау, ойлау қабілетін, шығармашылық қиялын дамыту; талдау, жинақтау, ой қорыту, ізденіс дағдыларын жетілдіру
3) Туған жерге,Отанға деген сүйіспеншілік сезімін арттыруға тәрбиелеу.
Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақтың формасы: ұжымдық, жеке дара
Сабақтың көрнекілігі: слайдтар, Қазақстанның пайдалы қазбалар картасы.
-Пайдалы қазба деген не? Ойланып есімізге түсірейік.
Олар қандай топтарға бөлінеді?
Кенді пайдалы қазбаларға темір, мыс, қорғасын, алтын, алюминий, никель және т.б.кендер жатады.
Металл мен олардың қоспалары алынатын тау жыныстары кен деп аталады.Ал кенді байыту дегеніміз кенді бос тау жыныстарынан бөліп алу. Металдар қара және түсті металдар болып бөлінеді.
Сарамандық жұмыс.
Бірнеше қолда бар металл түрлерін магнитке жақындатып көрейік. Не байқадық?
Металдардың кейбірі магнитке жабысады, ал кейбірі магнитке жабыспайды.
Магнитке жабысқан металдар қара металл, ал жабыспағаны түсті металл.
Қара металл түрлеріне тоқталсақ, қара металл кендерінен көбінесе темір қорытылады.
Дүние жүзі бойынша өндірілетін металдың 95% темір үлесіне тиеді.
Шойын мен болаттың түсіне қарай қара металл деп атап кеткен. Қара металл ішіндегі бастылары—магнитті теміртас, қоңыр және қызыл теміртас… Негізгі қорытылып алынатын заты темір болғандықтан бәрін темір кені деп атайды. Ол картада қара үшбұрыш түрінде белгіленеді.Оны ашық әдіспен де, шахталық әдіспен де өндіреді. Темір кені жер қойнауында түрлі тереңдікте кездеседі. Өндірілген кен металл қорытатын домна пештеріне жіберіліп, шойын қорытады. Шойынды басқа арнаулы пеште балқыту арқылы болат алынады.
Еліміздегі барланған темір кені қорының 90 проценті Қостанай мен Атасу аймағында шоғырланған.Олардың ең ірісі Соколов-Сарыбай.
Оқулықпен жұмыс. Өз беттерінше іштей оқыту.
Теріп оқу.(кен, кенді байыту, темір кені, өндіру әдістері)
Дәптермен жұмыс. Күн ретін, ауа райын жазу.
Қара металдарды және түсті металдарды топтап жазу.(магнит арқылы тексерген бойынша)
қоспалары қола деп аталады. (иә)
VІ. Үйге тапсырма:
Мәтінді оқып, мазмұндау
Түсті металл кен орындарын кескін картаға түсіру
VІІ. Бағалау.
Дүниетану 4 сынып 14.11.2016ж
Тақырыбы: Жанғыш пайдалы қазбалар
Мақсаты:
Білімділік: жанғыш пайдалы қазбалардың түрлері, қасиеттері, пайда болуы, өндірілуі, еліміздегі басты кен орындары туралы түсінік бере отырып, білімдерін арттыру;
Дамытушылық: пайдалы қазбалар жөнінде танымдарын кеңейту, өздігінен қорытынды шығара білуге дағдыландыру;
Тәрбиелік: ізденімпаздыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу, шығармашылықпен жұмыс істеуге ұйрету.
Міндеттері:
Жанғыш пайдалы қазбалардың қасиеттерімен таныстыру, пайдалы қазбаларды игеретін адамдардың кәсібі туралы мағлұмат беру.
Табиғаттағы заттар иен құбылыстар арасындағы қатынас түрлерін бақылату арқылы оқушының логикалық ойлауын жетілдіру, талдау, саралау, қорытынды жасай білу дағдыларын дамыту.
Табиғатқа деген сүйіспеншілік сезімін арттыру.
Көрнекіліктер: пайдалы қазбалар үлгісі, карта, карточкалар.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Типі: жаңа сабақты түсіндіру.
Әдіс-тәсілдері: Сын тұрғысынан ойлау элементтерін қолдану, сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, баяндау, сұрақ-жауап, топпен жұмыс.
Пайдалы қазбалар қолданылуына қарай топтарға бөлінеді?
Кенді пайдалы қазбаларға нелер жатады?
Түсті метал кендеріне нелер жатады?
Пайдалы қазбалар адамға қандай пайда әкеледі?
МысОй жинақтау (топпен жұмыс)
І- топ
Кен орны Қасиеті Игеру жолдары Өндіріс пен шаруашылыққа пайдалануы
Шартты белгілері
ҚорғасынІІ - топ
Кен орны Қасиеті Игеру жолдары Өндіріс пен шаруашылыққа пайдалануы
Шартты белгілері
АлюминийІІІ - топ
Кен орны Қасиеті Игеру жолдары Өндіріс пен шаруашылыққа пайдалануы
Шартты белгілері
МырышІV - топ
Кен орны Қасиеті Игеру жолдары Өндіріс пен шаруашылыққа пайдалануы
Шартты белгілері
Оқушылар орындаған тапсырмаларын қорғайды
Үй тапсырмасын қорытындылау сұрағы:
Түсті метал мен қара металды қалай ажыратады?
Сарамандық жұмыс: қара метал мен түсті метал. Алтын, күміс, мыс, шеге, қасық, темірді магнит арқылы анықтау.
Сергіту сәті
Жаңа материалмен жұмыс:
Шартты белгілер топтарға таратылады.
Бұлар пайдалы қазбалар картасында нелерді бейнелейтінін табыңдар.
Көмір мұнай табиғи газ
Әр топ шартты белгілермен жұмыс жүргізеді. Бұлар жанғыш пайдалы қазбалар деген қорытынды жасайды.
Оқулықпен жұмыс. Әр топ оқулықтағы өзіне тиісті тапсырмаларды оқып, ой жинақтайды, талдайды.
Таскөмір Мұнай Газ
Жоспар бойынша жұмыс істейді.
Пайда болуы (таскөмір, мұнай, газдың)
Шартты белгілері
Қасиеттері
Игеру жолдары
Өндіріс пен шаруашылықта пайдалану.
Кескінді картадан қай өлкеде көп өндірілетінін анықтап, шартты белгілерін салу.
Оқулықтағы суреттерге түсініктеме беру.
Ой , пікір
-Адам табиғи байлықтарды неліктен қамқорлыққа алады?
- Неліктен пайдалы қазбаларды қолданған кезде қауіпсіздік ережесін сақтау қажет?
-Адам осы байлықтардың бәрін игеріп, жойып жібермей ме?
-Егер пайдалы қазбалар қалмаса, онда не болады?
Сабақты қорытындылау:
Жанғыш пайдалы қазбаларға нелер жатады?
Тас көмірдің қандай түрлері бар?
Олардың ерекшелігі неде?
Елімізде мұнай қай жерде өндіріледі?
Мұнайдың қандай қасиеттері бар?
Газдың қандай пайдасы бар?
Бағалау парағы
Үйгеи тапсырма
Дүние тану 21.11.2016ж
Сабақтың тақырыбы: Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар
Сабақтың мақсаты:
кенге жатпайтын пайдалы қазбалар туралы түсінігін қалыптастыру. Кенге жатпайтын пайдалы қазбалардың қасиеттерімен, оны игеру жолдарымен таныстыру.
балаларды кенге жатпайтын пайдалы қазбалармен, оның қасиеттерімне, өндіру, пайдалану жолдарымен таныстырып, танымдық белсенділігін, Қазақстан картасымен жұмыс істеу білігін жетілдіру. Балалардың сөйлеу, логикалық ойлау, салыстыру, қорытынды жасау қабілетін дамыту.
табиғатқа деген сүйіспеншілігін арттыру.
Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ
Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақтың әдістері: сұрақ-жауап, эвристикалық, көрнекілік әдістер
Сабақтың көрнекіліктері: пайдалы қазбалар картасы, слайдтар
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылардың құралдарын түгелдеп, назарларын сабаққа аудару.
ІІ. Өткенді қайталау
Сұрақ-жауап
Пайдалы қазбалар деген не?
Олардың кен орындарын картадан көрсетіңдер.
Пайдалы қазбалар қандай екі топқа бөлінеді?
Қандай кенді пайдалы қазбаларды білесіңдер?
Кенсіз пайдалы қазбалар қандай екі топқа бөлінеді?
Кестемен жұмыс
Пайдалы қазбалар
Кенді
Кенге жатпайтын
Темір кені
Құрылыс
Жанғыш
Гранит, әктас, құм, сазбалшық
Таскөиір, мұнай, табиғи газ
Сөздік диктант
Пайдалы қазбалардың атын жазу.
1. Жеңіл, ылғалды сіңіріп алады, жақсы жанады, тыңайтқыш ретінде қолданады. (шымтезек)
- Біздің ғаламшарымыздың басым бөлігін су алып жатыр, сондықтан оны Жер ғаламшары емес, «Мұхит» ғаламшары деп атау керек еді. Жердегі жалпы су мөлшері өте үлкен, 1,4 млрд км, әрбір адамға 200 млн м су келеді, бірақ оның 97,5% тұзды екенін естен шығармау керек, 1,7% мұздықтар мен тұрақты қарлар, 1,7% жер асты сулары, 0,06% өзен, көл, батпақ, атмосферадағы су болып табылады. Тұщы судың үлесіне 2,5% тиеді.
2-бет. Судың қасиеттері
- Судың бірінші қасиеті: су - тірі ағзалардың құрамды бөлігі, екіншіден, құрлыққа қарағанда жылуды су баяу жинайды, соған орай ол жылуды бая береді. Осыған байланысты қыс мезгілінде мұхиттар құрлыққа жылу береді, ал жазда салқын әкеледі, үшіншіден, су ағыны жер бедерін өзгертеді. Олар теңіз және мұхит жағаларын жыралап, өте терең үңгірлер және алып өзен алқаптарын тудырады, төртінші су көптеген заттарды ерітеді.
3-бет. «Ең...Ең...Ең...»
Журналымыздың фототілшісі Мерлан Мұратбекұлы гидросфера тарауындағы ең терең көл, еңүлкен мұхит, ең биік сарқырама, ең ірі теңіз-көл, ең ірі өзен бассейні, ең ұзын өзен, ең кіші мұхит туралы қызықты әңгімелеп берді.
- Дүние жүзіндегі ең терең көл. Максимум тереңдігі 1637 м.- Дүние жүзіндегі ең үлкен мұхит. Ауданы.179,5 млн км2
- Ең биік сарқырама, биіктігі 1054 м.
- Ең ірі теңіз-көл. Ауданы 371 мың км2, ұзындығы 1200 км, ені 320 км.
- Ең ірі өзен бассейні. Ауданы 7 млн км2 жуық
- Ең ұзын өзен. Ұзындығы 6671 км.
- Ең кіші мұхит. Ауданы 14 млн км2.
4-бет. Дүниежүзілік су айналымы
Гидросфераның барлық суы дүниежүзілік айналыммен байланыста болады. Айналым процесінде барлық тоғандардағы су олардың орналасуына қарай түрлі жылдамдықпен үздіксіз жаңарып отырады. Мысалы: Антарктиданың полярлық мұздықтарында – ондаған млн жылда, жерасты суы – 5 мың жылда, мұхиттарда – 3 мың жылда бірте-бірте жаңарады. Ал құрлықтағы өзен суы әрбір 12 күнде, ал тірі ағзалардағы су бірнеше сағатта жаңарып отырады. Адамның өмірінде су ең басты рөл атқарады. Егер адам өз дене массасындағы ылғалдылықтың 6-8% ынан айырылса, есінен танып қалады, егер 10-12% ы жоғалса, жүрегі тоқтап қалады. Су тұрмыста және ауыл шаруашылығында, өнеркәсіпте кеңінен пайдаланылады.
5-бет. «Менің зерттеулерім»
Т а п с ы р м а: 1. су қайнаған сайын азаяды. Сонда су қайда кетті?
Егер далада күн суық болса қайнаған шәйнектің салдарынан терезе терлеп, су тамшылары пайда болады. Біраздан соң олар жоғалып кетеді. Олар қайд кетті?
6-бет. Өзіңді тексер
1 тапсырма. Табиғаттағы су айналымы қалай өзгеріске ұшырайды?- ...
Жер шарындағы судың .... мұхиттар мен теңіздердің үлесіне тиеді.
Мұздықтар мен тұрақты қарларға - ...., жер асты суларына - ...., өзен,көл, батпақтағы және атмосферадағы суларға - ... тиесілі.
Су табиғатта 3 күйде .... кездеседі.
Су – тірі ағзаның құрамды бөлігі..... %-ға жуығы судан тұрады.
Егер адам өз дене массасындағы ылғалдың 6-8% – нан айырылса, .... қалады, егер 10-12%- ы жолғалтса
су ... температурада мұзға айналады
Құрлықтағы өзен суы әрбір .... , ал тірі ағзадағы су .....ж аңарып отырады.
Жердегі тұщы су ....% ды құрайды.
2 тапсырма. «Ең ерекше» кестесін толтыру
7-бет. «Судың адам өміріндегі маңызы»тақырыбына әңгіме құрастыру
Қорытынды. Тілшілердің үздіктерін анықтап, марапаттау. Оқушылармен бірігіп отырып журналдың тақырыбын анықтау.
Үйге тапсырма:
“Табиғаттағы су айналымы” тақырыбын оқу.
“Дүниежүзілік су айналымының жергілікті жердің экологиялық жағдайына әсері” атты қосымша материалдар дайындау
Дүние тану 12.12.2016ж
Сабақтың тақырыбы: Жер асты сулары Сабақтың мақсаты: 1. Жер асты сулары, құдық, бұлақ, тұма, өзен - көлдер және олардың адамға тигізетін пайдасы туралы білім беру. 2. Ой - өрісін, елестету, есте сақтау, бақылағыштық қабілеттерін дамыту. 3. Қоршаған ортаны қорғай білуге, суды үнемдеуге, тиімді пайдалануға баулу. Сабақтың түрі: аралас Сабақтың әдісі: әңгімелеу, сұрақ - жауап.
Сабақтың барысы; 1. Ұйымдастыру 2. Психологиялық дайындық «Суқойма»сөзіне ассоциация жасау Кім жүйрік, кел ойланайық! - Біздің ауданымызда қандай суқоймалар бар? (Мұхиттар, көлдер, теңіздер, тоғандар, өзендер, жылғалар, құдықтар, ыстық сулар, бұлақтар)
- Әр жыл мезгілінде олар суын қалай толықтырады?
3. Үй тапсырмасын тексеру. Су. Табиғаттағы су айналымы 1 - топ «Судың өмірлік маңызы» 2 - топ «Судың қасиеті» 3 - топ «Ластанған суды тазартуға бола ма?» 4 - топ «Судың құрамы» 4. Үй тапсырмасын қорытындылау.
Тест 1. Табиғатта су қандай күйде кездеседі? А. сұйық, қатты, газ. Ә. сұйық, газ, ащы. Б. сұйық, газ, жұмсақ. 2. Су қабаты жер бетінің қандай бөлігін алып жатыр? А. үштен бір. Ә. үштен екі Б. екіден бір 3. 70 кг. адамның денесінде қанша кг. су бар? А. 60 кг. Ә. 70 кг. Б. 50 кг 4. Адам су ішпей қанша шыдайды? А. 1 күн. Ә. 1 апта Б. 3 күн. 5. Судың күйі неге байланысты болады? А. Суыққа Ә. Ауа райына Б. Температура мен ауаға
Күннің жадын, сабақтың тақырыбын жазу. Жаңа материалмен жұмыс;; Жерасты сулары. Мәтін неге бұлай аталған? Онда не туралы әңгімеленуі мүмкін? Жерасты сулары туралы не білесіңдер? Ол сулар қалай пайда болады деп ойлайсың? Оны пайдалануға бола ма?(оқушылар өз ойларын білдіреді) Оқулықпен жұмыс. 1. Мәтінді өз бетінше оқыту. Оқу барысында мәтіндегі негізгі ойды ашуға ынталану және жоспар құра әңгімелету.
Жерасты сулары туралы электронды оқулықтан бейне баян көрсету. Жерасты сулары қалай толығады? Жыл мезгілдеріндегі ауа - райының өзгерістері қалай ықпал етеді? Мәтіндегі жерасты сулары, бұлақ, тұма туралы бөліктерді белгілету.
Оқушылар кестені көрсетілген белгілер бойынша толтырады. Кестеге мәтін бойынша алған мәліметтерін қысқаша жазады. Жұптасып жұмыс істеу. Бір - бірлерінің кестелерін ауыстырып, белгілерді салыстырады. Пікір алмасады. Сергіту; Меркі жері емдік шипалы суларға бай өлке. Мерейлі Меркіміз қаншама ақындар мен жазушылардың шығармашылығына негіз болып, қалам тартуларына ықпал етті. Сұлулығына тәнті перзенттерінің дарынын ашты. Талай тарландар мен дарабоздарды түлеткен туған өлкеміз туралы ән тыңдайық «Аңсаған ауылым»А. Қоразбаев.
Сұрақтар мен тапсырмалармен жұмыс. 1. Судың қасиеті - жақсы еріткіштігі. Тәжірибе жасау.(Ас тұзын стақандағы суға салып еріту) 2. Жерге сіңген су тау жыныстарындағы әр түрлі минералды заттарын ерітеді. Физикалық қасиетін өзгертеді, дәм және иіс т. б 3. Минералды су жарамды, жарамсыз болады. Ішуге жарамды минералды судың 1 литрінде 2 - 20г. еріген тұздары болады. Адам ағзасына пайдалы әрі сырқаттарынан айыруға көмектеседі. Сондықтан оларды «Шипалы су»деп атайды 4 Меркі шипажайы туралы әңгімелету. Суреттерін көрсету. 5. Сарыағаш курорты туралы оқыту. Суреттерін көрсету. 6. Өз ауданымыздан шығарылатын су туралы әңгіме. 7. Шығармашылық тапсырма: 1 - топ. Су туралы мақал - мәтел жазу. 2 - топ. Су - нәр, су тұнық нұр(эссе) 3 - топ. Тыйым сөздер жазу.
7. Сабақты қорытындылау. Сұраққа жауап алу. А. Егер тіршілік сусыз қалса не болады? Ә. Терек бір жазда неше литр суды буға айналдырады? Б. Маңында өзен - көлі жоқ елді мекен суды қайдан алады? В. Құдық суы ішуге жарамды ма? Г. Біздің ауылымызда минералды су бар ма? Д. Жерасты сулары деген не? Оны қалай алуға болады? 8. Оқушыларды бағалау.
9. Үйге тапсырма беру. «Жерасты сулары» оқып, мазмұнын әңгімелеу. «Су тіршілік көзі» эссе жазу.
Дүниетану
Сабақтың тақырыбы: Топсаяхат ( Өзің тұратын туған жеріңнің өсімдіктері мен жануарлар дүниесімен танысу) Сабақтың мақсаты: Өзендер мен көлдер туралы толық мағұлмат беру; Қойылған сұрақтарға толық жауаптар алу.Оқушылардың мәтінді мәнерлеп,шапшаң оқу технологиясын жетілдіру. Негізгі идеялар: Ұжыммен,топпен,жеке жұмыстар орындау. Ұйымшылдыққа,бірлесе жұмыс жасай білуге, бағыт-бағдар беру; Еңбекқорлыққа, адалдыққа,үнемділікке, шыншылдыққа баули отырып,суды тиімді пайдалана білуге тәрбиелеу;
Күтілетін нәтиже: Болжау стратегиясын пайдаланып дәлелді сөйлейді; әркім өз ойларын еркін айта білуді үйренеді, бір-бірін бағалай білуге машықтанады.Ысырапшылдыққа жол бермеуге,үнемшіл болуды үйренеді.
Көрнекіліктер: Сюжетті суреттер, слайд, Қазақстанның физикалық картасы, постер,стикер, АКТ.
Дерек көздері: «Қазақстанның үлкенді-кішілі өзен, көлдері» дидактикалық материалдар, «Ең терең көл-Байкал» дидактикалық материалдар, ғаламтор. Жүрісі: Ұйымдастыру бөлімі:
а )Психологиялық ахуал. б)Оқушыларды түсті шарлар арқылы төрт топқа бөлу. Үй тап.сұрау : а) Жер асты сулары мен Минералды сулар туралы сұрау. ә) «Иә» немесе «Жоқ» деген пікірлерге жауап беру. б) «Көпір » стратегиясы арқылы үй жұмысын тексеру
Жаңа сабақ: 1.Сайдтар арқылы толық мағұлматтар беру.. 2.Адам тіршілігіндегі судың маңызы мұғалімнің қосымша түсінік беруі. 3.Іштей оқу. 4.Сұраққа жауап алу. 5.Сурет бойынша әңгіме. 6.Дәптермен ж ұмыс. Сөздік жұмысы. Суды қандай жолмен тазартуды ұсынар едің?Бір-біріңе хат жаз( 2мин) Топтық жұмыс: 1-топ: Венн диаграммасын құру. Өзен Көл 2–топ:Шағын эссе жазу. 3–топ:Мақал-мәтелдер жазу. 4-топ: Осы сөздерді үш тілге аударып,жазу. (өзен ,көл) Сергіту сәті: «Ақ бұлақ» Астана қаласының аумағынан ағып өтеді? «иә» «жоқ» Амазонка Есіл Шу Ніл Іле Балхаш Жайық «Өзгертулерді тап » ойыны. Өткен сабақты қорыту. «Ыстық орындық» әдісі. (Жаңа өтілген сабақтар бойынша оқушылар бір-біріне сұрақтар қояды)
Қорытынды: Сусыз-тіршілік жоқ.Унемдеу,көздің қарашығындай сақтау міндетіміз. Кері байланыс: Не ұнады? Не түсініксіз? Стикелер арқылы оқушылар өз ойларын ортаға салады. Оқушылардың бір-бірін бағалауы.
Үйге тапсырма: Өзендер мен көлдер түсініп оқып келу. Қосымша деректер жинап келу. Бағалау: «Бес саусақ» арқылы бағалау.
Дүниетану. 4-сынып. Тест. 2-жарты жылдық 2013-14 оқу жылы.
1-нұсқа.
1..Алғашқы адамның пайдаланған кұралын көрсет А)сіріңке, пышақ, найза Ә)доп,кесе,ожау Б)компас, карта, тас В)сүйеқ мүйіз
2.Сақ көсемінің Есік қаласынан табылган тарихи қазба ескерткіші
қалай аталады?
А) Алтын адам Ә) Бес күмбез мазары Б) Жошы хан күмбезі В) Сақ көсемінің күмбезі
3. 1.Табиғатты зерттеу әдістерін көрсет: А)зерделеу, түсіну Ә)экспедиция Б)бағдарлау,болжау В)бақылау, тәжірибелеу
4. Қазақстан дүние жүзінде жер көлемі жағынан нешінші орын алады?
А)1 Ә)8 Б)9 В)10
5. 1.Құрлық бетінің тегіс немесе сәл белесті алқаптарын не деп
атайды? А) жазық Ә) қырат Б) белес В) тау
6. Картада таудың түсі қандай түспен беріледі?
А) сары Ә)қошқыл қоңыр Б) көк В)жасыл .
7. Үгілуді туғызатын жағдайларды тап:
А)өсімдіқ, жел,мұз Ә)жауық мүк, жануар Б) жер сілкінісі,жаңбыр В)жел, жануарлар
8. .Кен қабатына жеткенге дейінгі бос жыныстардын үйіндісі:
А) конус Ә)террикон Б)таулар В)үйінділер
9. Басы үшкір келетін төбе калай аталады? А)құз Ә)белес Б)қырат В)шоқы
10. Металл мен олардың қоспалары алынатын тау жыныстары қалай аталады?
А) металдар Ә)металл қоспалары Б)кен В)қазба
11. Қызғылт түсті, жұмсақ металл қалай аталады?
А)тас көмір Ә)темір кені Б)мыс кені В)қоңыр көмір
12. Кенге жатпайтын пайдалы қазбаларды тап
А) тас көмір, қола, алюминий Ә) тұз, гранит, асбест
Б) мұнай, қоңыр көмір, қорғасын В) мырыш, тас көмір, мыс
13. Судың үш түрлі күйін белгіле
А) қатты, жұмсақ, тәтті Ә) қатты, сұйық, бу Б) сұйық, қощ, қатты В) бу, қатты, дәмді
14. Оңтүстік Қазақстан облысындағы шипажайдың атын тап
А) Қапаларасан Ә) Сарыагаш Б) Барлық арасан В)Жаркент-Арсан
15. 2. Климат деген не?А) күнделікті ауа райы Ә) Ауа райындағы сағаттық өзгерістер
Б) Ауа райындағы өзгеріс В) Ауа райының жыл сайын қайталануы
Дүниетану. 4-сынып. Тест. 2-жарты жылдық 2013-14 оқу жылы.
2-нұсқа.
1.Алғашқы адамның баспанасы:
А)үңгір Ә)үй Б)өзен жағасы В) ағаш басы
2. Адам еңбегінің жануарлар еңбегінен айырмашылығы неде? А) әртүрлі заттар жасайды Ә) адамдікі саналы еңбек Б) табиғаттан үйренеді В)әдемі бұйым жасайды
3. Жердің шар тәрізді екендігін қалай анықтаған? А)ертедегі жазбалардан Ә)көру арқылы Б)бақылау арқылы В)сана арқылы
4. Көкжиек түстарын түсбағдарсыз қалай анықтауға болады? А)айға қарап Ә)жұлдызға қарап Б)табиғат құбылысына қарап В)тауға қарап
І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын орындау сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Градус торы туралы сұрап ,білімдерін тиянақтау. Глобуспен тақтада жұмыс жүргізу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
-Экватор сызығы Жер шарын қаншаға бөледі? Олар қалай аталады?
-Параллельдер деген не? Меридиан деген не? -Градус торын не құрайды?
ІV.Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.
Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:Оқушыларды екі топқа бөлу.Әр топқа тапсырмалар беріп отыру.Сабақты сын тұрғысынан ойлау технологиясы арқылы өткізу.
Не білемін?
Не білдім?
Не білгім келеді?
Жер туралы бұрыннан білетіндерін айтқызу:
Жер шар тәрізді дене,сыртын атмосфера қаптап тұрады,күнді айналып жүреді,серігі-Ай,6 материктен тұрады,4 мұхиттан тұрады,
Бүгінгі сабақта алатын білімдері :Жер білігі дегенді түсіндіріп алу .Ол үшін пластиллиннен домалақ жасап ,ортасынан жіп жіберу . Сол жіптің білік екенін түсіндіру. Глобустан жер білігін көрсету.Жер осы өз білігінен айналады . Май шамын жағу.Бұл күн екенін ескерту.
1-тапсырма:Не байқадыңдар?
Ой толғау: бір жағы қараңғы, бір жағы жарық. Күн түскен жағы күндіз,қараңғы жағы түн болады.
Глобусты айналдыру.
2-тапсырма:Енді не өзгеріс болды?
Ой толғау:Күн мен түн ауысты. Жер өз білігінен батыстан шығысқа қарай 24 сағатта бір рет айналып шығады. Жердің өз білігінен айналып шығуына кеткен уақыт тәулік деп аталады. Тәулік бір күн мен бір түннен тұрады
Сабаққа қосымша материалдармен таныстыру:
Слайд көрсету:
1)Жер қалай пайда болған?
Жер газ бен тозаңнан тұрған.Бұл шар суып қатты қабыршақ пайда болған.
2)Жер ғарыштан қандай болып көрінеді?
Жасыл және қоңыр дақтары бар ашық көгілдір түсті шар.
3)Жер ішінде не бар?
Ядро бар,өте ыстық,өте қатты,оған бұрғылаумен жету мүмкін емес.+4000°С
Одан соң мантия болады.Ол ыстық тау жыныстарынан және жартылайбалқыған тау жыныстарынан тұрады.
Жер қыртысы болады.
4)Жердің магниттік өрісі
Жердің магниттілігі планетаның ішіндегі қозғалыспен өндірілген оның электр токтарынан пайда болады.магниттік өрісі көзге көрінбейді
5)Жердің ашылуы
Жерді алғаш Эратостен деген грек математигі ашты.
Оқулықпен жұмыс Іштей оқыту. Теріп оқыту.
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
Ой толғау:
Күн мен түннің ауысып тұруының адам баласы үшін тигізер пайдасын әр топ айтып береді
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
-Не себепті Күн сәулесі бір мезгілде Жердің бір жақ жартысына ғана түседі? -Күн мен түн неге ауысады? -Тәулік деген не?
-Жердің өз білігінен айналуының тіршілік үшін қандай маңызы бар?
VІІІ .Үйге тапсырма беру кезеңі: 124-125- беттерді оқу, мазмұны.Сармандық жұмыс жасап көру глобуспен. ІХ. Бағалау.
А.К Нуксарина
«Зырян қаласының №9 орта мектебі»КММ
бастауыш сынып мұғалімі
Дүниетану, 4-сынып
(интербелсенді сабақ)
Тақырыбы:Жердің өз білігінен айналуы.Күн мен түннің ауысуы.
Мақсаты: Жердің өз білігінен айналуы арқылы күн мен түннің ауысатыны туралы түсінік беру. Теориялық ойын ,сөйлеу тілін, сөздік қорын дамыту.Өз беттерінше тапсырма орындауға ,тиянақты болуға тәрбиелеу.
І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын орындау сабаққа аудару
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.
ІІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Топтық тапсырмалар:
1-топ:Екі жақты түсіндірме күнделігі«Жерді біз әке-шешемізден мұраға емес, балаларымыздан қарызға алдық» деген эколог Ли Таболтаның сөзін қалай түсінесің? (әркім өзі жазады,ішіндегі ең дұрысын таңдайды.)кімдікі ең жақсы соған топ басшы жұлдыз береді
2-топ: «Глассарий» жасау (мұғалім дұрыс жауаптарға жұлдыз береді)
Жер- шар тәрізді дене
Глобус- жердің барынша кішірейтіліп жасалған дәл үлгісі
Мұхит- жер бетінің су басып жатқан ірі бөлігі
Теңіз- мұхиттың құрлыққа кіріп жатқан шағын бөлігі
Материк-құрлықтың жан-жағынан мұхиттармен қоршалған ірі бөлігі
Антарикта –мұз құрсанған материк
3-топ: Қос шеңберде мазмұндау( 1 оқушы ортада тыңдап тұрады, қалған 3 жұп бір-біріне мазмұндайды, тоқтату арқылы бірнеше рет ауысады)(спикер бағдаршам түстерін береді)
4-топ:Жұптық жұмыс. 2 оқушы:Глобустан 4 мұхитты, 6 материкті табу. Қазақстан мемлекеті қай материкте орналасқанын тап, Антарктида қандай материк, неге?
Нашарлар:2 оқушы: тест шешеді.(бірін бірі бағалайды 7,8дұрыс-5 , 6-4, 4,5-3)
1.Жердің кішірейтілген үлгісі қалай аталады?
А) жер Б) глобус В) жер шары
2.Картада су қандай түспен белгіленген?
А) көк Б) жасыл В) қоңыр
3. Жер бетінің су басып жатқан ірі кеңістігін не деп атайды?
А) теңіз Б) өзен В) мұхит
4.Мыналардың қайсысы мұхит емес?
А) Тынық Б) Үнді В) каспий
5. Ең үлкен мұхитты тап
А)Тынық Б) Атлант В) Үнді
6. Жер бетінде неше материк бар?
А)4 Б) 5 В) 6
7. Қазақстан Республикасы қай материкте орналасқан?
А) Африка Б) Еуразия В) Австралия
8.Мұз құрсанған материк
А) Антарктида Б) Аустралия В) Солтүстік Америка
ІV.Жаңа сабақ
1.Х диаграммасын шешу арқылы күн мен түннің ауысуы жайлы білім жинақтайды
2. Оқулықпен жұмыс (жаппай оқу) Таңдану нүктесін салу(дәптерде таңданған нүктелерді кітаптан белгілеп отырады да, дәптерге нүкте қоя береді, қалай қосқыларың келсе солай қосасыңдар. Топта тізбектей бір-біріңе беріп тексересіңдер, стиктерге көршіңнің таңдану нүктесі жайлы пікір жазасыңдар.
3. Броундық қозғалыс арқылы бір-біріне айту
4. Мұғалімнің қорытынды түсіндіруі:
1. Электронды оқулықтан видео тыңдау
2. Жер үш бағытта қозғалады. 1-өз білігінен, 2-ғарыш бойынша, 3-Күн жүйесінің бөлігі. Жер әрдайым қозғалыста болады. Ол өз білігінен айналып тұрады. Жер өз білігін бір тәулік ішінде толық айналып шығады. Жердің өз білігінен мұндай жылдамдықпен айналуының ондағы табиғат құбылыстары үшін шешуші мәні бар. Жердің өз білігінен тәулік ішінде бір айналып шығуы нәтижесінде, күн мен түн ауысып қана қоймайды, жылу мен ылғал да бүкіл жер бетіне бөліне таралып отырады. Жер бетіндегі түрлі құбылыстардың дамуында Жердің өз білігінен айналуы және орбита бойынша Күнді айнала қозғалуы басты орын алады. V. Білімді бекіту.Қайтадан жер, күн, ай, түн топтарына бөлінеді.
Күн: Топ басшысы эмтихан алады(билет бойынша) дарындыларға спикер бағалайды жұлдыз, төртбұрыш, үшбұрыш
Жер: Кластер жасайды топтар бірін бірі бағалайды басбармақ арқылы
Түн: Күн мен түннің ауысуының жердегі тіршілік атаулыға қандай әсері бар?(пайымдау жасайды)
Ай: Суретпен көрсету(нашар)
VІ.Қорыту: Жер ана бізден не күтеді? Жер ананы қорғамасақ болашақ ұрпақтың өмір сүруіне қажетті жағдайлар болмайды.
VІІ.Үйге тапсырма беру кезеңі:
Барлығына:124-125- беттерді оқу, мазмұны.
А тобы: Жер ананы қорға(сурет салу)
Б тобы:Жер-Ана ( Ой-толғау жазу)
С тобы:Энциклопедиядан қызықты дерек іздеу
ІХ. Бағалау. Топ басшыларымен, мұғалім бағалауымен жүргізу(сумативті)
А.К Нуксарина
«Зырян қаласының №9 орта мектебі»КММ
бастауыш сынып мұғалімі
Дүниетану, 4-сынып
(интербелсенді сабақ)
Тақырыбы:Жердің өз білігінен айналуы.Күн мен түннің ауысуы.
Мақсаты: Жердің өз білігінен айналуы арқылы күн мен түннің ауысатыны туралы түсінік беру. Теориялық ойын ,сөйлеу тілін, сөздік қорын дамыту.Өз беттерінше тапсырма орындауға ,тиянақты болуға тәрбиелеу.
І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын орындау сабаққа аудару
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.
ІІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Топтық тапсырмалар:
1-топ:Екі жақты түсіндірме күнделігі«Жерді біз әке-шешемізден мұраға емес, балаларымыздан қарызға алдық» деген эколог Ли Таболтаның сөзін қалай түсінесің? (әркім өзі жазады,ішіндегі ең дұрысын таңдайды.)кімдікі ең жақсы соған топ басшы жұлдыз береді
2-топ: «Глассарий» жасау (мұғалім дұрыс жауаптарға жұлдыз береді)
Жер- шар тәрізді дене
Глобус- жердің барынша кішірейтіліп жасалған дәл үлгісі
Мұхит- жер бетінің су басып жатқан ірі бөлігі
Теңіз- мұхиттың құрлыққа кіріп жатқан шағын бөлігі
Материк-құрлықтың жан-жағынан мұхиттармен қоршалған ірі бөлігі
Антарикта –мұз құрсанған материк
3-топ: Қос шеңберде мазмұндау( 1 оқушы ортада тыңдап тұрады, қалған 3 жұп бір-біріне мазмұндайды, тоқтату арқылы бірнеше рет ауысады)(спикер бағдаршам түстерін береді)
4-топ:Жұптық жұмыс. 2 оқушы:Глобустан 4 мұхитты, 6 материкті табу. Қазақстан мемлекеті қай материкте орналасқанын тап, Антарктида қандай материк, неге?
Нашарлар:2 оқушы: тест шешеді.(бірін бірі бағалайды 7,8дұрыс-5 , 6-4, 4,5-3)
1.Жердің кішірейтілген үлгісі қалай аталады?
А) жер Б) глобус В) жер шары
2.Картада су қандай түспен белгіленген?
А) көк Б) жасыл В) қоңыр
3. Жер бетінің су басып жатқан ірі кеңістігін не деп атайды?
А) теңіз Б) өзен В) мұхит
4.Мыналардың қайсысы мұхит емес?
А) Тынық Б) Үнді В) каспий
5. Ең үлкен мұхитты тап
А)Тынық Б) Атлант В) Үнді
6. Жер бетінде неше материк бар?
А)4 Б) 5 В) 6
7. Қазақстан Республикасы қай материкте орналасқан?
А) Африка Б) Еуразия В) Австралия
8.Мұз құрсанған материк
А) Антарктида Б) Аустралия В) Солтүстік Америка
ІV.Жаңа сабақ
1.Х диаграммасын шешу арқылы күн мен түннің ауысуы жайлы білім жинақтайды
2. Оқулықпен жұмыс (жаппай оқу) Таңдану нүктесін салу(дәптерде таңданған нүктелерді кітаптан белгілеп отырады да, дәптерге нүкте қоя береді, қалай қосқыларың келсе солай қосасыңдар. Топта тізбектей бір-біріңе беріп тексересіңдер, стиктерге көршіңнің таңдану нүктесі жайлы пікір жазасыңдар.
3. Броундық қозғалыс арқылы бір-біріне айту
4. Мұғалімнің қорытынды түсіндіруі:
1.
білігінен айналуы және орбита бойынша Күнді айнала қозғалуы басты орын алады. V. Білімді бекіту.Қайтадан жер, күн, ай, түн топтарына бөлінеді.
Күн: Топ басшысы эмтихан алады(билет бойынша) дарындыларға спикер бағалайды жұлдыз, төртбұрыш, үшбұрыш
Жер: Кластер жасайды топтар бірін бірі бағалайды басбармақ арқылы
Түн: Күн мен түннің ауысуының жердегі тіршілік атаулыға қандай әсері бар?(пайымдау жасайды)
Ай: Суретпен көрсету(нашар)
VІ.Қорыту: Жер ана бізден не күтеді? Жер ананы қорғамасақ болашақ ұрпақтың өмір сүруіне қажетті жағдайлар болмайды.
VІІ.Үйге тапсырма беру кезеңі:
ІХ. Бағалау. Топ басшыларымен, мұғалім бағалауымен жүргізу(сумативті)
Тақырыбы: Жердің өз білегінен айналуы. Күн мен түннің ауысуы және оның себептері.
Мақсаты: Жердің өз білігінен айналуы арқылы күн мен түннің ауысатыны туралы түсінік
беру. Теориялық ойын ,сөйлеу тілін, сөздік қорын дамыту.
Өз беттерінше тапсырма орындауға ,тиянақты болуға тәрбиелеу.
І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын орындау сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Градус торы туралы сұрап ,білімдерін тиянақтау. Глобуспен тақтада жұмыс жүргізу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
-Экватор сызығы Жер шарын қаншаға бөледі? Олар қалай аталады?
-Параллельдер деген не? Меридиан деген не? -Градус торын не құрайды?
ІV.Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:Оқушыларды екі топқа бөлу.Әр топқа тапсырмалар беріп отыру.Сабақты сын тұрғысынан ойлау технологиясы арқылы өткізу.
Не білемін? Не білдім? Не білгім келеді?
Жер туралы бұрыннан білетіндерін айтқызу:
Жер шар тәрізді дене,сыртын атмосфера қаптап тұрады,күнді айналып жүреді,серігі-Ай,6 материктен тұрады,4 мұхиттан тұрады, Бүгінгі сабақта алатын білімдері :Жер білігі дегенді түсіндіріп алу .Ол үшін пластиллиннен домалақ жасап ,ортасынан жіп жіберу . Сол жіптің білік екенін түсіндіру. Глобустан жер білігін көрсету.Жер осы өз білігінен айналады . Май шамын жағу.Бұл күн екенін ескерту.
1-тапсырма:Не байқадыңдар?
Ой толғау: бір жағы қараңғы, бір жағы жарық. Күн түскен жағы күндіз,қараңғы жағы түн болады.
Глобусты айналдыру.
2-тапсырма:Енді не өзгеріс болды?
Ой толғау:Күн мен түн ауысты. Жер өз білігінен батыстан шығысқа қарай 24 сағатта бір рет айналып шығады. Жердің өз білігінен айналып шығуына кеткен уақыт тәулік деп аталады. Тәулік бір күн мен бір түннен тұрады Сабаққа қосымша материалдармен таныстыру:
Слайд көрсету:
1)Жер қалай пайда болған?
Жер газ бен тозаңнан тұрған.Бұл шар суып қатты қабыршақ пайда болған.
2)Жер ғарыштан қандай болып көрінеді?
Жасыл және қоңыр дақтары бар ашық көгілдір түсті шар.
3)Жер ішінде не бар?
Ядро бар,өте ыстық,өте қатты,оған бұрғылаумен жету мүмкін емес.+4000°С
Одан соң мантия болады.
4)Жердің магниттік өрісі
Жердің магниттілігі планетаның ішіндегі қозғалыспен өндірілген оның электр токтарынан пайда болады.магниттік өрісі көзге көрінбейді
5)Жердің ашылуы
Жерді алғаш Эратостен деген грек математигі ашты.
Оқулықпен жұмыс Іштей оқыту. Теріп оқыту.
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
Ой толғау:
Күн мен түннің ауысып тұруының адам баласы үшін тигізер пайдасын әр топ айтып береді
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
-Не себепті Күн сәулесі бір мезгілде Жердің бір жақ жартысына ғана түседі?
-Күн мен түн неге ауысады? -Тәулік деген не?
-Жердің өз білігінен айналуының тіршілік үшін қандай маңызы бар?
VІІІ .Үйге тапсырма беру кезеңі: 124-125- беттерді оқу, мазмұны.Сармандық жұмыс жасап көру глобуспен. ІХ. Бағалау.
Геометриялық фигуралар үлестіріледі
