«Алтын сақа» атты интеллектуалды сайыс (3 сыныптар)
Мақсаты: Білімге деген көзқарасын қалыптастыра отырып, білім жарыстырып, ой шапшаңдығын, тіл шешендігін дамыту. Ұйымшылдыққа, ізденімпаздыққа, шығармашылыққа тәрбиелеу.
Просмотр содержимого документа
«"Алтын сақа" интеллектуалды сайыс»
«Алтын сақа» атты интеллектуалды сайыс (3 сыныптар)
Мақсаты: Білімге деген көзқарасын қалыптастыра отырып, білім жарыстырып, ой шапшаңдығын, тіл шешендігін дамыту. Ұйымшылдыққа, ізденімпаздыққа, шығармашылыққа тәрбиелеу.
Ойын барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Топтарға бөлу. Жарыс ережесімен таныстыру.
Жүргізуші: Сәлеметсіздер ме, ұстаздар!
Айтар ойын тұспалдар.
Біз оқытқан оқушылардың
Сәті келді сыналар.
Сәлеметсіздер ме, оқушылар!
Нақты білімге қызығушылар.
Естігенін естіп тұрып,
Оқығанын миға тоқығандар.
Жүргізуші:
-Қош келдіңіздер, қадірлі ұстаздар, әділқазылар және оқушылар!
-Қымбатты білім сүйгіш жас достар! Бұл сайыста әртүрлі қызықты сұрақтар мен тапсырмалар ұсынылады. Сайыста жеңу үшін сендер белсенділік танытып берілген сұрақтарға өзгелерден тезірек ойланып, жауап берулерің керек және тапсырмаларды дұрыс орындауларың қажет.
Бұл сайыс-үлкен еңбек. Сондықтан сайыс кезінде өте ұқыпты, ойларың жинақталған болу керек және тәртіп сақталғаны жөн.
-Енді сайысымыздың өтілу ережесімен танысыңыздар:
1. «Алшы»-(Тұрақты сөз тіркесінің мәнін ашу)
2. «Тәйке»-Тапқыр болсаң тауып көр.(Логикалық есептер)
3. «Шік» -Мәтін мазмұнына сай мақал-мәтел айту
4. «Бүк»- Сиқырлы ұяшықтар
Жүргізуші: Мектебімізде өткізіліп жатқан «Алтын сақа» ойынына қош келдіңіздер демекпін! Бұл сайыста мектебіміздің 3 сынып оқушыларының ең тапқыр, алғыр, білгір оқушылары өз білімдерімен сынасады. Сайыс екен деп қобалжымай,өздериңизди оз достарыңыздың ортасындамын деп сезінсін деген оймен орындарыңызға отырғызған едік.Ендеше, менімен бірге ұйымшылдық пен қатысып отыруға шақырамын.
-Жүрегінде от,
Көздерінде жалын бар- дей келе 1-топ окушыларын қолдап жіберелік.
-Үлгілі тәртіп, жақсы оқу,
Алға қойған мақсаты- дей келе 2-топ оқушыларын мадақтап қоялық.
-Әрқашан да мектепте,
Шығып жүрген жақсы аты- дей келе 3-топ оқушыларына қол шапалақ ұралық.
-Асып әсте саспайтын,
Батыл қадам бастайтын- дей келе 4-топ оқушыларын мадақтап алалық.
-Еркін сөйлеп барынша,
Жарыстан сірә қалмайтын- дей келе 5-топ оқушыларын мадақтайық.
-Бәрінен де білгір,
Бәрінен де тапқыр- дей келе 6-топ оқушыларын мадақтайық.
3. Қармысова Толғанай Е.-мүше,БҮО-ның «Дарынды» балалармен жұмыс жөніндегі әдіскері;
4.Құлбарақ Рысгүл Қожабергенқызы-мүше,№1 орта мектептің оқу ісінің меңгерушісі;
5.Төлегенова Қарлығаш Садыхинқызы-мүше,№4 орта мектептің оқу ісінің меңгерушісі;
ІІ. Ойын барысы.
1-сайыс
1.Арасынан қыл өтпейтін - Тату, дос 2. Ит арқасы қиянда, ит өлген жер - Алыс, қашық 3. Жерге кіріп кете жаздау - Ұялу. 4. Қолды болды - Ұрлық 5. Қой аузынан шөп алмас - Момын 6. Төбесі көкке жеткендей - Қуану 7. Қуанышы қойнына сыймады -Қуанды 8. Қолы қолына жұқпады- Тез қимылдады 9. Саусағының ұшын қимылдатпады- Қозғалмады, еш нәрсе істемеді 10. Ине шаншар жер жоқ – Толық, тығыз
11.Санын соқты - Өкінді
12. Қол ұшын берді -Көмектесті
13.Көзді ашып-жұмғанша -Жылдам, тез
14.Соқырға таяқ ұстатқандай- Анық
15.Қырық қазанның құлағын тістеген- Қыдырымпаз
16.Арасынан қыл өтпейді – Өте тату
17.Екі езуі екі құлағына жету – Қуану
18.Инемен құдық қазғандай – Қиын, ауыр
19.Көздің жауын алу – Қызықтыру
20.Ақ саусақ – Жалқау
21.Қабыргаңмен кеңес - Ойлан
22.Бесіктен белі шықпай -Ерте
23.Жүрек жұтқан - Батыр
24.қоян жүрек -Қорқак
25.қолы ашық-Жомарт
2- сайыс.
3 –сайыс
Боран таң ата толастады. Айнала аппақ қар. Тұраш пен Сапашты тысқа еріксіз жетеледі. Олар шаналарын алып далаға шықты. Дәукен қарт ауланы басып қалған қарды күреп жатыр екен. Екі бала қартқа көмектесті. Олардың астау шаналары бар еді. Дәукен қарт күрекпен шанаға қарды үйіп салып тұрды. Екеуі қора бұрышына апарып төге берді. Лезде кең аула қардан тазартылды.
Жауабы: Жұмыла көтерген жүк жеңіл.
Биыл қар қалың түскен еді. Бірақ көктем шығысымен, күн тез жылынды .Қар еріп, сарқырап су аға бастады. Түс мезгілінде, сабақтан қайтқанда, өткел іздеп сай жағалап жүргеніміз.
Балалар арнасы тарлау жерден кешіп өтті. Ең соңында кішкентай екі қыз тұрып қалды. Бойшаңдауы оп-оңай секіріп өтті де, қолын созды. Қыздар аман есен өтті. Балалар қуана-қуана үйлеріне жетті.
Жауабы: Бірлік болмай – тірлік болмас.
Біздер, жеті-сегіз бала, жаздыгүні тоғайға бардық.Тоғай таудың етегінде ағашы қалың, іші көлеңкелі екен. Ағаш көлеңкесінде отырып дем алдық. Күн қызуы күшейе түсті. Шөлдеген соң, жидек теріп жедік. Кенет тоғай іші қара көлеңке болып кетті. Аспанды қалың бұлт бүркеді. Жел тұрды. Найзағай жарқылдап, күн күркіреді. Жаңбыр басталды. Біздер бір биік ағаштың түбін паналадық. Жаңбыр шелектеп құйды. Киімдеріміз су болды. Көп ұзамай жаңбыр да басылды. Күннің көзі көрінді. Киімдерімізді сығып, кептіріп алдық. Содан үйді-үйімізге қайттық.
Жауабы: Жаңбырменен жер көгереді,батаменен ел көгереді.
Бөгенбай батыр - Абылай заманындағы атақты қолбасшы, батыр. Сол кездегі қазақ сарбаздарының үлкен ағасы болған. Бөгенбай Арғын ішіндегі Қанжығалы руынан шыққан. Оны халық аңызында «Қанжығалы қарт Бөгенбай» деп атаған. Бөгенбай халық тәуелсіздігі үшін талай шайқастарға қатысты. Ол жоңғарлармен соғыста ерен ерлік көрсетті. (41 сөз)
Жауабы: Батыр туса - ел ырысы, жаңбыр жауса - жер ырысы.
Ыстық күндердің бірінде әсем мүйізді бұғы бұлақтан су ішеді. Су бетінен өзінің дидарын көріп, көңілі тасып:
- Апырмай, мына мүйіз не деген әсем! Өзі басыма да жақсы жарасып тұр. Мұндай сымбатты мүйіз жер бетінде тағы біреуде бар ма екен? - деп мақтаныпты.
Кенеттен дабырлаған дауыстар, иттің үргені естілді. Тазы ерткен үш аңшы орманнан сау етіп шыға келді. Бұғы да зыта жөнелді. Біраз қашқан соң, күтпеген жерден мүйізі ағаштың бұтағына ілініп қалды. Ары жұлқынып, бері жұлкынып босана алмайды. Аңшылар қуып жетіп, бұғыны бауыздап жібереді. Әдемі сұлу мүйіздер бұғының қазасына себепкер болады.
Жауабы: Мақтанып жүрмей, сақтанып жүр.
Қыстың ашық күнінде Ернар, Айдын, Талғат үшеуі ауыл шетіндегі кішкентай көлшіктің жанына ойынға шықты. Олар қардан аққала жасап, бір-бірімен қар лақтырысып ойнады. Одан кейін үшеуі қатып жатқан көлшікке сырғанақ тебе бастады. Кенеттен көлдің мұзы жарылып, Айдын суға күмп ете түсті. Ол қорыққанынан айқайлап жіберді. Осы кезде Ернар мен Талғат жүгіріп келіп, оған қолдарын созып , судан шығарып алды. Бұл жағдайды естіген Айдынның анасы достарына рахмет айтып, « Міне, нағыз достық осындай болады!»- деді.
Жауабы: Ағаш тамырымен мықты,адам досымен мықты.
4- сайыс.
1. Үш жұртты ата. (өз жұртың, қайын жұртың, нағашы жұртың.) 2. Қазақстан халқы өзінің тұңғыш Президентін қашан сайлады? (1991 ж. 1 желтоқсан) 3. Қазақстан Туының авторы? (Ш. Ниязбеков)
4. Әлібек 1 айда 7 қызықты ертегі оқыды, ол бір жылда қанша кітап оқыды? 5. Үш арсызды ата?( ұйқы, күлкі, тамақ) 6. Елтаңбамыздың авторын ата. (Ш. Уалиханов, Ж. Мәлібеков) 7. Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін қашан алды? (1991 жылы 16 - ХІІ) 8. Киіз үйдің бөліктерін ата? (Кереге, уық, есік, шаңырақ) 9. Мал сүтінен жасалған қандай тағамдарды білесің? (Құрт, май, ірімшік, сүзбе)
10. Қазақстан Республикасының Ата заңы қай жылы қабылданды? (30 тамыз, 1995 ж.) 11. Әнұранның авторлары? (Ш. Қалдаяқов, Ж. Нәжімеденов, Н. Назарбаев)
12. Қазақтың ұлттық аспабында орындалатын әуен? (күй)
Жүргізуші.
Жарысымыздың соңғы сәті таяп қалды,
Ал, қазір әділқазы сөз алады.
Жарыстың жеңімпазын анықтап,
Мақтау қағаз, сыйлықтарын тапсырады.
ІІІ. Жарысты қорытындылау.
Мақсаты: 1. Оқушылардың бойында салт - дәстүрге деген сүйіспеншілікті одан әрі дамыту, оны әрқашан құрметтеуге баулу. Оқушылардың білім деңгейін байқау Өз отбасын, Отанын сүйіп, әдепті болуына бағыт - бағдар беру.
Оқушыларды топқа бөлу І топ: Тапқыр тобы ІІ топ: Намыс тобы ІІІ топ: Жігер тобы Сайыс бағдарламасымен таныстыру
Топты таныстыру Топ басшыларының құттықтауы Жалғасын тап Кім шапшаң? Мәтін - мазмұнына байланысты мақал – мәтел айту Кейіпкерге хат Киелі сандарға байланысты сұрақ – жауап Құпия хаттарға жауап бер Сиқырлы ұяшықтар Поэзия минуты
Кіріспе бөлім: Құрметті ұстаздар, сайысқа қатысатын ұландар! Бүгін 2 - 4 – сынып оқушылары аралығында өткізгелі отырған «Алтын сақа» ойын – сайысын көріп тамашалайсыздар. Бұл сайысқа әрбір сыныптан өздерінің ұлттық намысын топпен бірге көрсете алатын оқушылар қатысып отыр.
Қазақ халқы ежелден салт - дәстүрін қастерлеген. Міне, осы уақытқа дейін, салт - дәстүріміз ұмытылмай, сақталып келді. Ендігі жалғастырушы келешек - жас ұрпақтар. Сол салт - дәстүрді жалғастырушы ұландарға сәттілік тілейік «Алтын сақа» сайысы 10 бөлімнен тұрады. Олай болса, өзіміз білетін ұлттық ойын түрлерін ортаға салып көрейік.
Ой қозғау. Ұландар өнеріне әділ қазы беретін әділ қазыларымызды таныстырып өтейік. ------------------------- І кезең: Топты таныстыру ІІ кезең: Топ басшыларының құттықтауы ІІІ кезең: Жалғасын тап Ойынның шарты: Мен мақалдың бастапқы қатарын айтамын, келесі жолы топ жалғастырады.
1 – топ: Тапқыр тобы. 1. Өз үйім... (өлең төсегім) 2. Батыр туса ел ырысы,... (Жаңбыр жауса жер ырысы) 3. Асыл тастан шығады,... Өнер жастан шығады.
2 – топ: Намыс тобы. 1. Отан... (оттан да ыстық) 2. Ғылым теңіз,.... (білім кеме) 3. Оқу инемен.... (құдық қазғандай)
3 - топ: Жігер тобы 1. Өзге елде сұлтан болғанша, Өз еліңде........................ ІҮ. «Кім шапшаң?» ойыны Ойынның шарты, мен жаңылтпаш айтамын, сол жаңылтпашты қай топ жаңылмай, мүдірмей қайталайды және тез айтады сол топ жеңіске жетеді.
1 – топ: Тапқыр тобы. Екеуінің жасы шамалас, Бірінің шашы қара шаш Екіншісінің шашы ақ шаш аралас.
3 - топ: Жігер тобы Шеше, шеше, неше кесе, Сынды кеше.
Ү. Мәтін мазмұнына сай мақал – мәтел айту. Мәтіннің мазмұнын мұқият тыңдап алып, мазмұнына сай мақал айту. Яғни, тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін жасау керек.
І топ. Алты түлкі Ертеде алты түлкі дос болыпты. Біреуінің құйрығы шолақ екен. Құйрығы ұзын бес түлкі: -«Сенің құйрығың жоқ» - деп келеке қылып, күле беріпті. Сол уақытта шолақ түлкі «осы бес түлкінің де құйрығын шолақ қылып қояйын» деп ойлап, бес түлкіге айтыпты. - «Біз бір жақсы ойын ойнайық» - деп түлкілерді алып келіп, қарағайға байлап қойып, өзі бір талдың басына шығып түлкілерге: - «Мына жақта бүркіттер келе жатыр» дейді де, өзі қаша жөнеледі. Сонда бес түлкі қашамын деп құйрықтарын үзіп, бәрі де шолақ болып қалады. Бесеуі бірдей шолақ болғаннан кейін мазақ етіп, күлмейтін болыпты.
ІІ топ. Атасы мен немересі Ата қартайып, күші кеміді, нашар көретін, нашар еститін болды, ішкен тамағын алдына төгетін болды. Не үшін десеңіз, оның аяқ қолы кәріліктен қалтыраушы еді. Шалдың бұл ісі баласы мен келініне ұнамады. Олар шалға алдына жаман дастарқан жайып, тамақты жаман ыдысқа құйып, бөлек беретін болды. Немересі өзінің әкесіне атамды бөлек отырғызба деуге бата алмайды. Бір күні ол ағаш жонып отырады. Әкесі көріп; «Шырағым не істеп жатырсың?» - дейді. Сонда баласы; «Аяқ істеп жатырмын, шешем мен екеуің атам кұсап қартайғанда, сендерге тамақты осы аяққа құйып беремін»- дейді. Бұл сөзді естіп, шалдың баласы ұялып, әкесін бөлек отырғызып тамақ беруді қояды (Әкеңе не қылсаң. Алдыңа сол келер)
ІІІ топ. Шибұт, Қылмойын, Қарынбас. Қарынбас, Қылмойын, Шибұт үшеуі жолдас екен. Бір күні бұлар бір тоқты ұрлап сойыпты. Тоқтыны бұзып, етін қазанға салайын деп жатады. Қарынбасқа жынын төгіп кел деп қарынды беріпті. Қарынбас қарынды тысқа алып шығады. Сол кезде қара шыбындар қарынға да, Қарынбастың басына да үймелепті. Басындағы шыбынды қағамын деп, Қарынбас басын ұрып алыпты. Жұмыртқадай жұқа бас жарылып, жан тапсырыпты. Қарынбас қалайша кешікті деп, Шибұт далаға шығады. Өліп жатқан Қарынбасты көре салып; Әй, Әттеген - ай!- деп екі қолымен санын салып қалады. Сол кезде ши бұты шырт етіп, ол да мүрдем кетіпті. Шибұттың даусын естіп, Қылмойын жүгіріп шығады. Өліп жатқан екі жолдасын көреді де; - Ойбай! Бауырым - ай!- деп дауыстай бергенде қыл кеңірдегі үзіліп кетіпті (Ұрлық - түбі қорлық)
ҮІ. Кейіпкерге хат. Мұхтар Әуезовтің «Жетім» әңгімесі. Әңгімедегі басты кейіпкер Қасымға хат жазу Шерхан Мұртаза «Интернат қоймасы». Атамырзаның айтағына ерген Серікке хат жазу. ҮІІ. Сұрақ – жауап.
1 – топ: Тапқыр тобы. 1. Жеті атаны ата? (Әке, бала, немере, шөбере, шөпшек, немене, туажат, жұрағат) 2. Қазақша ай аттарын ата? (Наурыз, сәуір, мамыр, маусым, шілде, тамыз, қыркүйек, қазан, қараша, желтоқсан, қаңтар, ақпан) 3. Қазақстан Республикасының Ата заңы қай жылы қабылданды? (30 тамыз, 1995 ж.) 4. Әнұранның авторлары? (Ш. Қалдаяқов, Ж. Нәжімеденов, Н. Назарбаев) 5. Қазақтың ұлттық аспабында орындалатын әуен? (күй)
2 – топ: Намыс тобы. 1. Үш жұртты ата? (өз жұртың, қайын жұртың, нағашы жұртың.) 2. Қазақша апта аттарын ата? (Дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі, жексенбі) 3. Қазақстан халқы өзінің тұңғыш Президентін қашан сайлады? (1991 ж. 1 желтоқсан) 4. Қазақстан Туының авторы? (Ш. Ниязбеков) 5. Әнді орындайтын адамды кім дейміз? (әнші)
3 - топ: Жігер тобы. 1. Үш арсызды ата?( ұйқы, күлкі, тамақ) 2. Елтаңбамыздың авторын ата? (Ш. Уалиханов, Ж. Мәлібеков) 3. Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін қашан алды? (1991 жылы 16 - ХІІ) 4. Қазақ үйдің бөліктерін ата? (Кереге, уық, есік, шаңырақ) 5. Мал сүтінен жасалған қандай тағамдарды білесің? (Құрт, май, ірімшік, сүзбе)
ҮІІІ. Құпия хаттарға жауап беру. 1 – топ: Тапқыр тобы. Құрметті достар! Менің көршімнің бір баласы бар. Өзі өтірікші, көзбе – көз өтірік айта қояды. Маған күнде келіп ойнағысы келеді. Мен өтірік айтқанды жаным сүймейді. Менің онымен ойнағаным дұрыс па?
2 – топ: Намыс тобы. Құрметті оқырмандар! Менің бір досым бар. Өзі мақтаншақ. Ойнап жүргенде үй – ішін айтып, алған ойыншықтарын көрсетіп мақтанады. Және өзінен кіші балаларды үнемі ренжітеді. Мен онысын ұнатпаймын. Бірақ ойынды жақсы ойнайды. Мен осы баламен дос болайын ба, айтыңдаршы?
3 - топ: Жігер тобы. Құрметті достар. Менің бір кластасым бар. Ол үнемі класқа сотка алып келеді де, біздерге көрсетіп мақтанады. Мен оның соткасын көріп, өзім де сондайын алғым келеді. Ал менде оны алатын ақша жоқ. Сендер айтыңдаршы менің не істегенім дұрыс?
ІХ. Сиқырлы ұяшықтар. Математика пәні бойынша 1. 1 жұмыртқа пісіру үшін 5 минут қажет, 4 жұмыртқа пісіру үшін қанша минут қажет? 2. Ұзындығы 4 м, ені2 м, биіктігі 3 м. Бөлменің көлемін тап? 3. 1 сыйлықты орауға 70см жылтыр қағаз керек, 9 сыйлыққа неше метр керек? 4. Әлібек 1 айда 7 қызықты ертегі оқыды, ол бір жылда қанша кітап оқыды? 5. Ең үлкен 4 таңбалы санға 1 қосқанда неше шығады?
Қазақ тілі пәні бойынша: 1. Заттың ісін, қимылын білдіретін сөздерді не дейміз? 2. Қазақ тілінде неше септік бар? 3. Түбір дегеніміз не? 4. Мал - сөзінің алғашқы дыбысын өзгерт. 5. Жалғауы жоқ септікті ата?
Ана тілі бойынша: 1. Қала аттарын алфавит ретімен ата (Қарағанды, Көкшетау, Алматы, Шымкент) 2. Ақжолтай атанған батыр кім? 3. Жасында Төле бидің түйесін баққан хан кім? 4. Мәншүктің соғыстағы қаруы? 5. Құрманғазының анасы?
Х. Поэзия минуты. Бүгінгі сайысқа байланысты бір шумақ өлең шығару. ХІ. Қорытынды. Қазылар алқасы әр сыныптың ұпайларын айтты. Сөз кезегін тәрбие ісінің меңгерушісі А. Баспаев алды.- Құрметті балалар, міне бүгін сендердің мынадай талапты, салт - дәстүрімізді жалғастырушысы екендеріңді көріп, сүйсініп отырмыз. Талаптарыңа нұр жаусын!- деп қорытындыланады...
«Алтын сақа» атты интеллектуалды сайыс (3 сыныптар)
Мақсаты: Білімге деген көзқарасын қалыптастыра отырып, білім жарыстырып, ой шапшаңдығын, тіл шешендігін дамыту. Ұйымшылдыққа, ізденіпаздыққа, шығармашылыққа тәрбиелеу.
Ойын барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Қатысатын оқушыларды анықтау. Топтарға бөлу. Жарыс ережесімен таныстыру.
Жүргізуші: Сәлеметсіздер ме, ұстаздар!
Айтар ойын тұспалдар.
Біз оқытқан оқушылардың
Сәті келді сыналар.
Сәлеметсіздер ме, оқушылар!
Нақты білімге қызығушылар.
Естігенін естіп тұрып,
Оқығанын миға тоқығандар.
Жүргізуші:
-Қош келдіңіздер, қадірлі ұстаздар, әділқазылар және оқушылар!
-Қымбатты білім сүйгіш жас достар! Бұл сайыста әртүрлі қызықты сұрақтар мен тапсырмалар ұсынылады. Сайыста жеңу үшін сендер белсенділік танытып берілген сұрақтарға өзгелерден тезірек ойланып, жауап берулерің керек және тапсырмаларды дұрыс орындауларың қажет.
Бұл сайыс-үлкен еңбек. Сондықтан сайыс кезінде өте ұқыпты, ойларың жинақталған болу керек және тәртіп сақталғаны жөн.
-Енді сайысымыздың өтілу ережесімен танысыңыздар:
1. «Алшы»-(Тұрақты сөз тіркесінің мәнін ашу)
2. «Тәйке»-Тапқыр болсаң тауып көр.(Логикалық есептер)
3. «Шік» -Мәтін мазмұнына сай мақал-мәтел айту
4. «Бүк»- Сиқырлы ұяшықтар
Жүргізуші: Мектебімізде өткізіліп жатқан «Алтын сақа» ойынына қош келдіңіздер демекпін! Бұл сайыста мектебіміздің 3 сынып оқушыларының ең тапқыр, алғыр, білгір оқушылары өз білімдерімен сынасады. Сайыс екен деп қобалжымай,өздериңизди оз достарыңыздың ортасындамын деп сезінсін деген оймен орындарыңызға отырғызған едік.Ендеше, менімен бірге ұйымшылдық пен қатысып отыруға шақырамын.
-Жүрегінде от,
Көздерінде жалын бар- дей келе 1-топ окушыларын қолдап жіберелік.
-Үлгілі тәртіп, жақсы оқу,
Алға қойған мақсаты- дей келе 2-топ оқушыларын мадақтап қоялық.
-Әрқашан да мектепте,
Шығып жүрген жақсы аты- дей келе 3-топ оқушыларына қол шапалақ ұралық.
-Асып әсте саспайтын,
Батыл қадам бастайтын- дей келе 4-топ оқушыларын мадақтап алалық.
-Еркін сөйлеп барынша,
Жарыстан сірә қалмайтын- дей келе 5-топ оқушыларын мадақтайық.
-Бәрінен де білгір,
Бәрінен де тапқыр- дей келе 6-топ оқушыларын мадақтайық.
Жүргізуші:
Әділ бағаға қалтасы толы,
Әділ-қазылармен танысайық.
1. Бекова А-төрайымы.ББ -ның сектор меңгерушісі;
2. Аюпова Ж.Р.-мүше,БҮО-ның әдіскері;
3. Қармысова Т.Е.-мүше,БҮО-ның «Дарынды» балалармен жұмыс жөніндегі әдіскері;
4.Құлбарақова Р.-мүше,№1 орта мектептің оқу ісінің меңгерушісі;
5.Төлегенова Қ.-мүше,№4 орта мектептің оқу ісінің меңгерушісі;
ІІ. Ойын барысы.
1- сайыс.
2- сайыс.
3 -сайыс
4- сайыс.
Жүргізуші.
Жарысымыздың соңғы сәті таяп қалды,
Ал, қазір әділқазы сөз алады.
Жарыстың жеңімпазын анықтап,
Мақтау қағаз, сыйлықтарын тапсырады.
ІІІ. Жарысты қорытындылау.
Алтын сақа (интеллектуалды ойын – сайысы)
24 ақпан 2012, Жұма
Категориясы: Бастауыш сынып
ramuk_b
Мақсаты: 1. Оқушылардың бойында салт - дәстүрге деген сүйіспеншілікті одан әрі дамыту, оны әрқашан құрметтеуге баулу. Оқушылардың білім деңгейін байқау Өз отбасын, Отанын сүйіп, әдепті болуына бағыт - бағдар беру.
Оқушыларды топқа бөлу І топ: Тапқыр тобы ІІ топ: Намыс тобы ІІІ топ: Жігер тобы Сайыс бағдарламасымен таныстыру
Топты таныстыру Топ басшыларының құттықтауы Жалғасын тап Кім шапшаң? Мәтін - мазмұнына байланысты мақал – мәтел айту Кейіпкерге хат Киелі сандарға байланысты сұрақ – жауап Құпия хаттарға жауап бер Сиқырлы ұяшықтар Поэзия минуты
Кіріспе бөлім: Құрметті ұстаздар, сайысқа қатысатын ұландар! Бүгін 2 - 4 – сынып оқушылары аралығында өткізгелі отырған «Алтын сақа» ойын – сайысын көріп тамашалайсыздар. Бұл сайысқа әрбір сыныптан өздерінің ұлттық намысын топпен бірге көрсете алатын оқушылар қатысып отыр.
Қазақ халқы ежелден салт - дәстүрін қастерлеген. Міне, осы уақытқа дейін, салт - дәстүріміз ұмытылмай, сақталып келді. Ендігі жалғастырушы келешек - жас ұрпақтар. Сол салт - дәстүрді жалғастырушы ұландарға сәттілік тілейік «Алтын сақа» сайысы 10 бөлімнен тұрады. Олай болса, өзіміз білетін ұлттық ойын түрлерін ортаға салып көрейік.
Ой қозғау. Ұландар өнеріне әділ қазы беретін әділ қазыларымызды таныстырып өтейік. ------------------------- І кезең: Топты таныстыру ІІ кезең: Топ басшыларының құттықтауы ІІІ кезең: Жалғасын тап Ойынның шарты: Мен мақалдың бастапқы қатарын айтамын, келесі жолы топ жалғастырады.
1 – топ: Тапқыр тобы. 1. Өз үйім... (өлең төсегім) 2. Батыр туса ел ырысы,... (Жаңбыр жауса жер ырысы) 3. Асыл тастан шығады,... Өнер жастан шығады.
2 – топ: Намыс тобы. 1. Отан... (оттан да ыстық) 2. Ғылым теңіз,.... (білім кеме) 3. Оқу инемен.... (құдық қазғандай)
3 - топ: Жігер тобы 1. Өзге елде сұлтан болғанша, Өз еліңде........................ ІҮ. «Кім шапшаң?» ойыны Ойынның шарты, мен жаңылтпаш айтамын, сол жаңылтпашты қай топ жаңылмай, мүдірмей қайталайды және тез айтады сол топ жеңіске жетеді.
1 – топ: Тапқыр тобы. Екеуінің жасы шамалас, Бірінің шашы қара шаш Екіншісінің шашы ақ шаш аралас.
3 - топ: Жігер тобы Шеше, шеше, неше кесе, Сынды кеше.
Ү. Мәтін мазмұнына сай мақал – мәтел айту. Мәтіннің мазмұнын мұқият тыңдап алып, мазмұнына сай мақал айту. Яғни, тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін жасау керек.
І топ. Алты түлкі Ертеде алты түлкі дос болыпты. Біреуінің құйрығы шолақ екен. Құйрығы ұзын бес түлкі: -«Сенің құйрығың жоқ» - деп келеке қылып, күле беріпті. Сол уақытта шолақ түлкі «осы бес түлкінің де құйрығын шолақ қылып қояйын» деп ойлап, бес түлкіге айтыпты. - «Біз бір жақсы ойын ойнайық» - деп түлкілерді алып келіп, қарағайға байлап қойып, өзі бір талдың басына шығып түлкілерге: - «Мына жақта бүркіттер келе жатыр» дейді де, өзі қаша жөнеледі. Сонда бес түлкі қашамын деп құйрықтарын үзіп, бәрі де шолақ болып қалады. Бесеуі бірдей шолақ болғаннан кейін мазақ етіп, күлмейтін болыпты.
ІІ топ. Атасы мен немересі Ата қартайып, күші кеміді, нашар көретін, нашар еститін болды, ішкен тамағын алдына төгетін болды. Не үшін десеңіз, оның аяқ қолы кәріліктен қалтыраушы еді. Шалдың бұл ісі баласы мен келініне ұнамады. Олар шалға алдына жаман дастарқан жайып, тамақты жаман ыдысқа құйып, бөлек беретін болды. Немересі өзінің әкесіне атамды бөлек отырғызба деуге бата алмайды. Бір күні ол ағаш жонып отырады. Әкесі көріп; «Шырағым не істеп жатырсың?» - дейді. Сонда баласы; «Аяқ істеп жатырмын, шешем мен екеуің атам кұсап қартайғанда, сендерге тамақты осы аяққа құйып беремін»- дейді. Бұл сөзді естіп, шалдың баласы ұялып, әкесін бөлек отырғызып тамақ беруді қояды (Әкеңе не қылсаң. Алдыңа сол келер)
ІІІ топ. Шибұт, Қылмойын, Қарынбас. Қарынбас, Қылмойын, Шибұт үшеуі жолдас екен. Бір күні бұлар бір тоқты ұрлап сойыпты. Тоқтыны бұзып, етін қазанға салайын деп жатады. Қарынбасқа жынын төгіп кел деп қарынды беріпті. Қарынбас қарынды тысқа алып шығады. Сол кезде қара шыбындар қарынға да, Қарынбастың басына да үймелепті. Басындағы шыбынды қағамын деп, Қарынбас басын ұрып алыпты. Жұмыртқадай жұқа бас жарылып, жан тапсырыпты. Қарынбас қалайша кешікті деп, Шибұт далаға шығады. Өліп жатқан Қарынбасты көре салып; Әй, Әттеген - ай!- деп екі қолымен санын салып қалады. Сол кезде ши бұты шырт етіп, ол да мүрдем кетіпті. Шибұттың даусын естіп, Қылмойын жүгіріп шығады. Өліп жатқан екі жолдасын көреді де; - Ойбай! Бауырым - ай!- деп дауыстай бергенде қыл кеңірдегі үзіліп кетіпті (Ұрлық - түбі қорлық)
ҮІ. Кейіпкерге хат. Мұхтар Әуезовтің «Жетім» әңгімесі. Әңгімедегі басты кейіпкер Қасымға хат жазу Шерхан Мұртаза «Интернат қоймасы». Атамырзаның айтағына ерген Серікке хат жазу. ҮІІ. Сұрақ – жауап.
1 – топ: Тапқыр тобы. 1. Жеті атаны ата? (Әке, бала, немере, шөбере, шөпшек, немене, туажат, жұрағат) 2. Қазақша ай аттарын ата? (Наурыз, сәуір, мамыр, маусым, шілде, тамыз, қыркүйек, қазан, қараша, желтоқсан, қаңтар, ақпан) 3. Қазақстан Республикасының Ата заңы қай жылы қабылданды? (30 тамыз, 1995 ж.) 4. Әнұранның авторлары? (Ш. Қалдаяқов, Ж. Нәжімеденов, Н. Назарбаев) 5. Қазақтың ұлттық аспабында орындалатын әуен? (күй)
2 – топ: Намыс тобы. 1. Үш жұртты ата? (өз жұртың, қайын жұртың, нағашы жұртың.) 2. Қазақша апта аттарын ата? (Дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі, жексенбі) 3. Қазақстан халқы өзінің тұңғыш Президентін қашан сайлады? (1991 ж. 1 желтоқсан) 4. Қазақстан Туының авторы? (Ш. Ниязбеков) 5. Әнді орындайтын адамды кім дейміз? (әнші)
3 - топ: Жігер тобы. 1. Үш арсызды ата?( ұйқы, күлкі, тамақ) 2. Елтаңбамыздың авторын ата? (Ш. Уалиханов, Ж. Мәлібеков) 3. Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін қашан алды? (1991 жылы 16 - ХІІ) 4. Қазақ үйдің бөліктерін ата? (Кереге, уық, есік, шаңырақ) 5. Мал сүтінен жасалған қандай тағамдарды білесің? (Құрт, май, ірімшік, сүзбе)
ҮІІІ. Құпия хаттарға жауап беру. 1 – топ: Тапқыр тобы. Құрметті достар! Менің көршімнің бір баласы бар. Өзі өтірікші, көзбе – көз өтірік айта қояды. Маған күнде келіп ойнағысы келеді. Мен өтірік айтқанды жаным сүймейді. Менің онымен ойнағаным дұрыс па?
2 – топ: Намыс тобы. Құрметті оқырмандар! Менің бір досым бар. Өзі мақтаншақ. Ойнап жүргенде үй – ішін айтып, алған ойыншықтарын көрсетіп мақтанады. Және өзінен кіші балаларды үнемі ренжітеді. Мен онысын ұнатпаймын. Бірақ ойынды жақсы ойнайды. Мен осы баламен дос болайын ба, айтыңдаршы?
3 - топ: Жігер тобы. Құрметті достар. Менің бір кластасым бар. Ол үнемі класқа сотка алып келеді де, біздерге көрсетіп мақтанады. Мен оның соткасын көріп, өзім де сондайын алғым келеді. Ал менде оны алатын ақша жоқ. Сендер айтыңдаршы менің не істегенім дұрыс?
ІХ. Сиқырлы ұяшықтар. Математика пәні бойынша 1. 1 жұмыртқа пісіру үшін 5 минут қажет, 4 жұмыртқа пісіру үшін қанша минут қажет? 2. Ұзындығы 4 м, ені2 м, биіктігі 3 м. Бөлменің көлемін тап? 3. 1 сыйлықты орауға 70см жылтыр қағаз керек, 9 сыйлыққа неше метр керек? 4. Әлібек 1 айда 7 қызықты ертегі оқыды, ол бір жылда қанша кітап оқыды? 5. Ең үлкен 4 таңбалы санға 1 қосқанда неше шығады?
Қазақ тілі пәні бойынша: 1. Заттың ісін, қимылын білдіретін сөздерді не дейміз? 2. Қазақ тілінде неше септік бар? 3. Түбір дегеніміз не? 4. Мал - сөзінің алғашқы дыбысын өзгерт. 5. Жалғауы жоқ септікті ата?
Ана тілі бойынша: 1. Қала аттарын алфавит ретімен ата (Қарағанды, Көкшетау, Алматы, Шымкент) 2. Ақжолтай атанған батыр кім? 3. Жасында Төле бидің түйесін баққан хан кім? 4. Мәншүктің соғыстағы қаруы? 5. Құрманғазының анасы?
Х. Поэзия минуты. Бүгінгі сайысқа байланысты бір шумақ өлең шығару. ХІ. Қорытынды. Қазылар алқасы әр сыныптың ұпайларын айтты. Сөз кезегін тәрбие ісінің меңгерушісі А. Баспаев алды.- Құрметті балалар, міне бүгін сендердің мынадай талапты, салт - дәстүрімізді жалғастырушысы екендеріңді көріп, сүйсініп отырмыз. Талаптарыңа нұр жаусын!- деп қорытындыланады...
Маңғыстау облысы, Мұнайлы ауданы, «№7 жалпы білім беру орта мектебі»КММ бастауыш сынып мұғалімі Джумабекова Маруза Сарсенбаевна
«Алтын сақа» интеллектуалды ойын - сайыс Мақсаты: Оқушылардың білімдерін сайысқа түсіріп, білімді жан - жақты болуға, өзіне деген сенімділік қасиеттерін қалыптастыруға бейімдеу, дарынды, озық болуға тәрбиелеу.
Ойын - сайыстың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі Жүргізуші: - Тыңдаңыздар! Тыңдаңыздар! Сайыстан тыс қалмаңыздар! Мұнда қызық табылар, Білім нұры шашылар. Ақыл, тілі дамыған, Үлгі алайық балалардан! - Құрметті ұстаздар, ата - аналар, оқушылар! Еліміздің болашағы тек қана білімді жастар екені даусыз. Осы мақсатпен 3 сынып оқушыларының арасында «Алтын сақа» атты интеллектуалды ойын - сайысын өткізгелі отырмыз.
Сайыс бағдарламасымен таныстыру: - Бүгінгі интеллектуалды ойын 8 кезеңнен тұрады: 1. Таныстыру. 2. Жалғасын тап. 3. Кім шапшаң? 4. Мәтін - мазмұнына байланысты мақал – мәтел айту. 5. Сұрақ – жауап. 6. Берілген сөздерден сөздер құрастыру 7. Сиқырлы ұяшықтар. 8. Поэзия минуты.
- Әділқазы алқасына бір сәлем! Әділдікке бас иеді күллі әлем! Жүйрік озар сайыстарда неше бір. Сарапқа сап әділдікпен шеше біл! Сайыстың әділ бағасын беретін, әділқазы алқасымен таныс болыңыздар. 1. 2. 3. - Білген сайын келеді біле бергім, Біле беру емес пе тілегі елдің. Бүгін осы сайыста жеңіске жет, Білімді, әрі білікті жас жеткіншек - деп сайысымызға бастаймыз. Сонымен, оқушыларға сәттілік тілей отыра, ойынымызды бастаймыз. 1 - кезең “ Таныстыру ”Ортаға 3 сынып оқушыларын шақырамыз:
2 - кезең: «Жалғасын тап» Ойынның шарты: Мен мақалдың бастапқы қатарын айтамын, келесі жолын оқушы жалғастырады. 1. Ананың көңілі балада, баланың көңілі далада. Дені саудың, жаны сау 2. Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен. Әдепті бала арлы бала, әдепсіз бала сорлы бала 3. Үлкенге – құрмет, кішіге ізет Өнерлінің қолы алтын, өлеңшінің сөзі алтын 4. Ақыл – тозбайтын тон,, білім - таусылмайтын кен. Ырыс алды - ынтымақ 5. Көп жасаған білмейді, көп оқыған біледі. Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей. 6. Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар. Білім қымбат, білу қиын. 7. Туған жердің күні де ыстық, түні де ыстық Отансыз адам – ормансыз бұлбұл 8. Еңбектің наны тәтті, жалқаудың жаны тәтті Ердің көркі елімен, отан көркі жерімен. 9. Бірлік болмай, тірлік болмас Ақыл - дос, ашу дұшпан. 10. Батыр туса ел ырысы, жаңбыр жауса жер ырысы. Оқу инемен құдық қазғандай.
3 - кезең «Кім шапшаң?» ойыны Ойынның шарты, мен жаңылтпаш айтамын, сол жаңылтпашты қай оқушы жаңылмай, мүдірмей қайталайды және тез айтады сол оқушы жеңіске жетеді.
Жабайы маралдар бар, Араларында жаралы маралдар бар.
Шалшық, балшық, Балшық, шалшық, Балшықтан ал шық
4 - кезең. Мәтін мазмұнына сай мақал – мәтел айту. Мәтіннің мазмұнын мұқият тыңдап алып, мазмұнына сай мақал айту. Яғни, тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін жасау керек. Бүгін Жанар мен Айнұр сыныпта кезекші. Олар мектепке басқа балалардан бұрын келді. Алдымен парталарды реттеп қойды. Жанар терезелерді ашты. Айнұр партаның үстін, тақтаны дымқыл шүберекпен сүртті. Бірінші сабақ қазақ тілі. Кезекшілер әр партаға сөздіктерді дайындайды. Сөздіктер сөреде тұрған. Қыздар өз міндеттерін ұқыпты орындады.
