?рмелі аспаптар оркестрі

М??алім: - Кірі?із (ел бала кіреді). О, Елбала кіре?ой, ?айдан ж?рсі??

Елбала: -Жа?а жолда кетіп бара жат?анымда, балаларды? ?н айтып жат?анын естіп ?алып едім, олар осындама екен?

М??алім: - Ия, олар осы сыныпта. Кел т?рлет.

Елбала: -Б?л балалар к?п біледі ме? Мен жолдан к?п кілттер тауып алдым, біра? ?андай кілттер нені ашатынын білмей басым ?атты. (бірнеше скрипка кілттерді к?рсетеді)

М??алім: -Балалар б?л кілттер нені ашады біздер елбала?а бірігіп к?мектесейік. Д?рыс айтасы?дар балалар. Енді осы си?ырлы кілтпен ноталарды ашайы?.(ішіндегі жылтыра?ан ерекше скрипка кілтті к?рсетеді). Сіздер білесіз балалар. Б?л соль кілті. Нота дыбыстарын ашады.

Елбала: - ?ал?ан кілттерді кімде-кім саба??а жа?сы ?атысып отырса, со?ан беріп отырамын. Кімде к?п кілттер болса, ол жа?сы ба?а алады, келістікпе?

М??алім: - Жарайды, келісейікпе балалар? Ендеше елбаланы? ?оржынында бізге деген сыйлы?ы бар. Соны ашайы?. 1-ші «До» нотасы.

?й тапсырмасы:

Б?гінгі заман музыкасын ?алай т?сінесіз?
Нота дегеніміз не?
Ертегідегі жеті баланы? аттарын атап бер?
Музыканы? е? бірінші нотасы?
?рмелі музыкалы? аспаптарды ата?

М??алім: - Жарайсы?дар, балалар. ?й тапсырмасына жа?сы дайынды?пен келген екенсіздер. ?рі ?арай елбаланы? ?оржынынан сыйлы? алайы?. Б?л ?андай нота? Д?рыс айтасыз. «Ре» нотасы.

Жа?а саба?

Балалар д?птерлерімізді ашып жазайы?. Б?гінгі к?нні? ретін ж?не б?гінгі жа?а та?ырыбымыз «?рлемелі аспаптар оркестрі».

Yрлемелі музыкалы? аспаптар оркестрі — а?аштан не жезден жасал?ан ?рлемелі ж?не со?палы музыка аспаптарда?ы орындаушылар ?жымы. Yрлемелі музыкалы? аспаптар оркестрі ?р ?илы акустикикалы? жа?дайда — концерт залдарында, ашы? ауада, марштарда пайдаланылады. Сондай-а? м?дени-к?пшілік, ?о?амды?, спорт, салтанатты мейрам-той жиындарын ?ткізуде ке?інен ?олданылады. Yрлемелі музыкалы? аспаптар оркестрі — к?пшілікке ке?інен тара?ан музыкалы? ?жымдарды? бірі.

Yрлемелі ж?не со?палы музыкалы? аспаптар тобы б.з.б. Ежелгі Египет, Иран, Грекия, ?ытай, Yндістан елдерінде салтанатты діни жиындарда ж?не ?скери жоры?тарда ?олданыл?ан. Еуропада XVII ?асырда пайда болды; ал Ресейді? ?скери полктеріне т???ыш рет XVII ?асырды? ая?ы мен XVIII ?асырды? басында енгізілді. XIX ?асырда жетілдірілген ?рлемелі музыкалы? аспаптарды? пайда болуы Yрлемелі музыкалы? аспаптар оркестріні?орындаушылы? ?абілетін ке?ейтті. XX ?асырда Yрлемелі музыкалы? аспаптар оркестріні? 3 т?рі (кіші, орташа, ?лкен) ?алыптасып, кейбір ?лгілі ?скери оркестрде ж?не мемлекеттікYрлемелі музыкалы? аспаптар оркестрі ??рамында 80 — 100 орындаушы?а дейін болды. Оны? ??рамына а?аштан жасал?ан музыкалы? аспаптар (флейта, гобой, кларнет, саксофон, фагот), жезден жасал?ан музыкалы? аспаптар (валторна, труба, тромбон, корнет,баритон, бас ж?не контрабас) ж?не со?палы музыкалы? аспаптар тобы кіреді. Кейде ?лкен оркестр ??рамында арфа, рояль, челеста, ?о?ырау, там-там, маримба, вибрафон, т.б. музыкалы? аспаптар да пайдаланылады. Ол м?дениет сарайлары мен музыка насихаттау кештерінде, к?ркем?нерпаздар ?йірмелерінде ?ойылатын опера, балет, драма спектакльдер мен концерттерде, т.б. ?олданылады. 1990 жылы ?аза? мемлекеттік филармониясы жанынан ?рлемелі аспаптар оркестрі ??рылып, оны? к?ркемдік жа?ын ?.Ахметов бас?арды. Б?л ?жым Франция мен Испанияда ?ткен ?рлемелі музыка фестиваліне, ал 1998 жылы Тайваньда ?ткен Халы?араралы? музыка фестиваліне ?атысты. ?аза?ты? мемлекеттік ?рлемелі оркестрі репертуарынан Е.Рахмадиев, Б.Баяхунов, ?.Бестібаев, Т.?ажы?алиев, Б.?ыдырбек, т.б. композиторларды? шы?армалары елеулі орын алады.

Флейта Саксафон

Ерте заманда адамдар ??стармен, жан-жануарлармен с?йлесе білген. Олар алдымен ??сты?, жануарды? дыбысын жа?сылап ты?дап, кейін д?л сондай дыбысты ?здеріайтып к?руге талпын?ан. Т?рлі дыбысты алдымен ?рып, сілкіп ойнайтын аспаптармен салды. ?рып, сілкіп ойнайтын аспаптарда атты? шабысын, ??сты? ?ш?анын жануарды? ж?ргенін т.б. салатын бол?ан. Аспаптар осылай «с?йлей» бастады.
?рмелі аспаптар арасында сыбыз?ы - халы? ?шін е? с?йікті аспап болып табылады. Ол халы?ты? музыкалы? ?нерді? ажырамас б?лігіне айналды. Сыбыз?ы шопандарды? отар ба?ып ж?рген кезде жал?ызды?ын жебейтін аспап ретінде, ал кешкі демалыс мезгілінде музыканттар ол ар?ылы ескі а?ыздар-жырларды айт?ан. Сыбыз?ышылар барлы? тойлар мен мерекелердегі ??рметті ?она?тар бол?ан. Сыбыз?ыны? ке? таралуы, ?олданылуы оны? ?арапайымдылы?ымен т?сіндіріледі. Сыбыз?ыны ?уыс талдан жаса?ан, одан ?ш са?ылау ой?ан. ?урайдан, а?аштан, кейде жезден де жасалады. ?зынды?ы 600 – 650 мм немесе 700 – 800 мм болады; 3 – 4 ойы?ты.

Сыбыз?ы

Сазсырнай — ?рлемелі аспап. Сазсырнай – сопа?ша келген, ?лкендігі ?азды? ж?мырт?асындай саздан жасал?ан ?рмелі аспап. Б?л аспапты кішкентай балалар мен жас?спірімдер ермек ?шін пайдалан?ан, диапозоны аса ?лкен емес. Сазсырнайда ойнай отырып, балалар а?-??стар мен таби?ат дыбыстарын шы?ар?ан Сазсырнай ыс?ырып ойналатын флейталар тобына жатады. Кейбір сазсырнайды? ыс?ыр?ыш тетігі болмайды. О?ан ?аза? хал?ыны? сазсырнайы мысал. Сазсырнай?а ??сас аспаптар к?птеген халы?тарда кездеседі. Атауы ?р халы?ты? ?з тілінде айтылатын аспапты? пішіні де ?р т?рлі. Оны? пішінін шеберлер ??с?а, балы??а, к?п басты ат?а, ж?мырт?а?а ??сатып жасай берген. Сазсырнайды? дыбыс диапазоны терция, кейде октава?а шейін барады. 1971 жылы Отырарда ж?ргізілген ?азба ж?мыстарда саздан жасал?ан ?азды? ж?мырт?асындай музыкалы? аспап табыл?ан. Аспаптанушыларды? зерттеуінен ?ткен б?л сазсырнай ?ш дыбыс шы?арады. Олар екінші октаваны? “ми-бемоль”, “фа”, “соль” ноталары. Ше?бер аума?ы 15-18 см, жалпы ?зынды?ы 10-12 см болады. Ертеде 3-4 ойы?ы болса, ?азіргі та?да 5-6 ойы?тары салынады. Ойы?тарды сауса?пен басып, ерінге ?иыстау та?ап, ?рлеп ойнайды. Сазсырнай ?ні жа?ымды, ?о?ыр ?рі ж?мса? болады. Сондай-а?, аспап дыбыс тембрі, к?ші, ?уезділігі ауа тол?ыныны? д?рыс жетуіне байланысты.

Аспапты сапалы саз-балшы?тан жасайды. Сазды илеген со?, оны біркелкі пішінге келтіріп, кептіреді. Кептірілген саз белгілі бір температурда ?ыз?ан пеш ішіне салынып, к?йдіріледі. Кейін дыбыс ойы?ы салынып, сырт?ы жа?ын оюлармен ?рнектейді. 1971 жылы Отырар ?аласыны? орнында археологиялы? ?азба ж?мыстары ж?ргізілгенде табыл?ан болатын. ?аза? жеріні? к?п айма?тарында ке? тарал?ан.

Ша??обыз -?аза?ты? к?не музыкалык аспабы. А?аштан, темірден кейде к?містен жасалады. А?аштан жасал?ан ша??обыз?а жіп байланып, сол жіпті серпіп тарту ар?ылы ортасында?ы тілше тербеліп дыбыс шы?арады. Ол ашалы сым темірден не к?містен жасал?ан. Ша??обыз арасына бекітілген тілін сауса?пен шалып тарту ар?ылы орындалады. Негізгі дыбысы (тоны) тілді? м?лшеріне байланысты. Дыбыс к?лемі бір октава ша??обыз тартушы тіл ?имылы ар?ылы да т?рлі дыбыстар шы?арып отырады. Кейде орындаушылар сауса?тарына ко?ырау іліп алып та ойнайды. 19 ?асырда музыкалы? аспап ретінде к?біне ?йелдер пайдаланды. Ша??обыз?а арнал?ан "?ыз зары", "?ыз ?зату", "?ызды? м??ы" ?ндері мен "Ша?кауызды? тол?ауы" секілді к?й де бар. Ша??обыз халы? аспаптар оркестрінде, ансамбльдерде ?олданылады ?рі жеке де ойналады. Ш. тектес музыкалы? аспаптар мо??ол, ?збек, ?ыр?ыз, орыс, украин, т.б. халыктары арасында да ке? тара?ан.Ша??обызды?сирек кездесетін т?рі – а?аш ша??обыз.?йе?кі, ?айы?, жеміса?аштарынанжасалады. Ортадан кесілген а?аш ?штары екі жа?ынан тесіліп, жіп-бау та?ылады. Аспап орындаушысы жіп-баудытарта отырып, босату, тербету ар?ылы тілшені ?оз?алтады. А?ашша??обызда же?іл ?ндер мен ша?ын к?йлер орындалады.

Ертеде ша??обыз кішкентай балалар мен ?йелдер аспабы бол?ан. Ша??обыз?а арнал?ан «?ыз?зату», «?ыззары», «?ызм??ы», «Ша??обыз тол?ауы» сия?ты ша?ын к?йлер шы?арыл?ан.

Балалар елбаланы? ?оржынынан та?ы да сыйлы? алайы?. Б?л ?андай нота? Д?рыс айтасыз.

«Ми» нотасы-Музыка сауаттылы?ы.

-Балалар, енді музыкалы? сауаттылы?ымызды ары ?арай жал?астырамыз. Б?гінгі таныс?алы отыр?ан нотамыз:

Бес сызы?ты? астында

Орналас?ан жайы бар

«До»-ны? ыл?и ?асында

?атарлан?ан жолы бар

Б?л «Ре» нотасы. Т?мендегі бірінші сызы?ты? астында орналасады. -Балалар, д?птерімізге жазып алайы?.

Балалар елбаланы? ?оржынынан та?ы да сыйлы? алайы?. Б?л ?андай нота? Д?рыс айтасыз.

«Фа» нотасы- ?н орындау.

Отан ?нін ?йрету. (1. С?зін о?ып, мазм?нымен таныстыру, о?ушылармен бірігіп орындау)

Отаным ке? далам орманды, ?-сы: Ту?ан жер алтын та?

Болаттан со?ыл?ан ?ор?анды Ке? далам таулы орман

Ба?ытты?, шатты?ты? мекені ?л мен ?ыз ?ор?аймыз

?олдаймын, ?ор?аймын Отанды Ба?ытты ?лы Отан, Отан

Балалар елбаланы? ?оржынынан та?ы да сыйлы? алайы?. Б?л ?андай нота? Д?рыс айтасыз.

«Соль» нотасы- Саба?ты бекіту

Б?гінгі саба?ты мына с?зж?мба? ар?ылы ?орытындылаймыз

С?ра?тар:

1. Бірінші сызы?ты? бойында орналас?ан нота?

2.?рлемелі аспаптар оркестр ??рамында?ы аспатарды? бірі?

3. ?рлемелі музыкалы? аспаптарды? бірі?

4. ?аза?ты? ?рмалы аспаптарыны? бірі?

5. ?аза?ты? аспапты? музыкасы ?алай аталады?

6. Музыкада дыбысты? жазылу белгісі ?алай аталады?

Балалар елбаланы? ?оржынынан та?ы да сыйлы? алайы?. Б?л ?андай нота? Д?рыс айтасыз.

«Ля» нотасы- ?йге тапсырма

?рмелі аспаптар суретін салып, т?сіндіру
Отаным ?нін жаттау.

Балалар елбаланы? ?оржынынан та?ы да сыйлы? алайы?. Б?л ?андай нота? Д?рыс айтасыз.

«Си» нотасы- Ба?алау

Саба??а белсене ?атыс?ан о?ушыларды ба?алау.

Балалар елбаланы? ?оржынынан та?ы да сыйлы? алайы?. Б?л ?андай нота? Д?рыс айтасыз.

«До» нотасы- Саба? ая?талды. Сау болы?ыз!

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?рмелі аспаптар оркестрі »

Пәні: Музыка
Сыныбы: 3
Сабақтың тақырыбы: Үрмелі аспаптар оркестрі.
Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға үрмелі музыкалық оркестр құрамындағы аспаптармен таныстыру, оларға түсінік беру;

Дамытушылық: Музыкалық аспаптармен таныстыра отырып, оқушылардың ойлау, тыңдау қабілеттерін дамыту;

Тәрбиелік: Музыкалық аспаптарды қадірлей, қастерлей білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақты түсіндіру.

Сабақтың әдісі: Түсіндіру, тыңдау, ән айту.

Көрнекілігі: үрлемелі музыкалық аспаптардың суреті, нота тақтасы.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру бөлімі

Оқушылармен амандасу;
Балаларды түгелдеу;

Балалар әнұран орындайды. Сол кезде есік қағылады.

Мұғалім: - Кіріңіз (ел бала кіреді). О, Елбала кіреғой, қайдан жүрсің?

Елбала: -Жаңа жолда кетіп бара жатқанымда, балалардың ән айтып жатқанын естіп қалып едім, олар осындама екен?

Мұғалім: - Ия, олар осы сыныпта. Кел төрлет.

Елбала: -Бұл балалар көп біледі ме? Мен жолдан көп кілттер тауып алдым, бірақ қандай кілттер нені ашатынын білмей басым қатты. (бірнеше скрипка кілттерді көрсетеді)

Мұғалім: -Балалар бұл кілттер нені ашады біздер елбалаға бірігіп көмектесейік. Дұрыс айтасыңдар балалар. Енді осы сиқырлы кілтпен ноталарды ашайық.(ішіндегі жылтыраған ерекше скрипка кілтті көрсетеді). Сіздер білесіз балалар. Бұл соль кілті. Нота дыбыстарын ашады.

Елбала: - Қалған кілттерді кімде-кім сабаққа жақсы қатысып отырса, соған беріп отырамын. Кімде көп кілттер болса, ол жақсы баға алады, келістікпе?

Мұғалім: - Жарайды, келісейікпе балалар? Ендеше елбаланың қоржынында бізге деген сыйлығы бар. Соны ашайық. 1-ші «До» нотасы.

Үй тапсырмасы:

Бүгінгі заман музыкасын қалай түсінесіз?
Нота дегеніміз не?
Ертегідегі жеті баланың аттарын атап бер?
Музыканың ең бірінші нотасы?
Үрмелі музыкалық аспаптарды ата?

Мұғалім: - Жарайсыңдар, балалар. Үй тапсырмасына жақсы дайындықпен келген екенсіздер. Әрі қарай елбаланың қоржынынан сыйлық алайық. Бұл қандай нота? Дұрыс айтасыз. «Ре» нотасы.

Жаңа сабақ

Балалар дәптерлерімізді ашып жазайық. Бүгінгі күннің ретін және бүгінгі жаңа тақырыбымыз «Үрлемелі аспаптар оркестрі».

Yрлемелі музыкалық аспаптар оркестрі — ағаштан не жезден жасалған үрлемелі және соқпалы музыка аспаптардағы орындаушылар ұжымы. Yрлемелі музыкалық аспаптар оркестрі әр қилы акустикикалық жағдайда — концерт залдарында, ашық ауада, марштарда пайдаланылады. Сондай-ақ мәдени-көпшілік, қоғамдық, спорт, салтанатты мейрам-той жиындарын өткізуде кеңінен қолданылады. Yрлемелі музыкалық аспаптар оркестрі — көпшілікке кеңінен тараған музыкалық ұжымдардың бірі.

Yрлемелі және соқпалы музыкалық аспаптар тобы б.з.б. Ежелгі Египет, Иран, Грекия, Қытай, Yндістан елдерінде салтанатты діни жиындарда және әскери жорықтарда қолданылған. Еуропада XVII ғасырда пайда болды; ал Ресейдің әскери полктеріне тұңғыш рет XVII ғасырдың аяғы мен XVIII ғасырдың басында енгізілді. XIX ғасырда жетілдірілген үрлемелі музыкалық аспаптардың пайда болуы Yрлемелі музыкалық аспаптар оркестрініңорындаушылық қабілетін кеңейтті. XX ғасырда Yрлемелі музыкалық аспаптар оркестрінің 3 түрі (кіші, орташа, үлкен) қалыптасып, кейбір үлгілі әскери оркестрде және мемлекеттікYрлемелі музыкалық аспаптар оркестрі құрамында 80 — 100 орындаушыға дейін болды. Оның құрамына ағаштан жасалған музыкалық аспаптар (флейта, гобой, кларнет, саксофон, фагот), жезден жасалған музыкалық аспаптар (валторна, труба, тромбон, корнет,баритон, бас және контрабас) және соқпалы музыкалық аспаптар тобы кіреді. Кейде үлкен оркестр құрамында арфа, рояль, челеста, қоңырау, там-там, маримба, вибрафон, т.б. музыкалық аспаптар да пайдаланылады. Ол мәдениет сарайлары мен музыка насихаттау кештерінде, көркемөнерпаздар үйірмелерінде қойылатын опера, балет, драма спектакльдер мен концерттерде, т.б. қолданылады. 1990 жылы Қазақ мемлекеттік филармониясы жанынан үрлемелі аспаптар оркестрі құрылып, оның көркемдік жағын Қ.Ахметов басқарды. Бұл ұжым Франция мен Испанияда өткен үрлемелі музыка фестиваліне, ал 1998 жылы Тайваньда өткен Халықараралық музыка фестиваліне қатысты. Қазақтың мемлекеттік үрлемелі оркестрі репертуарынан Е.Рахмадиев, Б.Баяхунов, Ә.Бестібаев, Т.Қажығалиев, Б.Қыдырбек, т.б. композиторлардың шығармалары елеулі орын алады.

Флейта Саксафон

Ерте заманда адамдар құстармен, жан-жануарлармен сөйлесе білген. Олар алдымен құстың, жануардың дыбысын жақсылап тыңдап, кейін дәл сондай дыбысты өздеріайтып көруге талпынған. Түрлі дыбысты алдымен ұрып, сілкіп ойнайтын аспаптармен салды. Ұрып, сілкіп ойнайтын аспаптарда аттың шабысын, құстың ұшқанын жануардың жүргенін т.б. салатын болған. Аспаптар осылай «сөйлей» бастады.
Үрмелі аспаптар арасында сыбызғы - халық үшін ең сүйікті аспап болып табылады. Ол халықтық музыкалық өнердің ажырамас бөлігіне айналды. Сыбызғы шопандардың отар бағып жүрген кезде жалғыздығын жебейтін аспап ретінде, ал кешкі демалыс мезгілінде музыканттар ол арқылы ескі аңыздар-жырларды айтқан. Сыбызғышылар барлық тойлар мен мерекелердегі құрметті қонақтар болған. Сыбызғының кең таралуы, қолданылуы оның қарапайымдылығымен түсіндіріледі. Сыбызғыны қуыс талдан жасаған, одан үш саңылау ойған. Қурайдан, ағаштан, кейде жезден де жасалады. Ұзындығы 600 – 650 мм немесе 700 – 800 мм болады; 3 – 4 ойықты.

Сыбызғы

Сазсырнай — үрлемелі аспап. Сазсырнай – сопақша келген, үлкендігі қаздың жұмыртқасындай саздан жасалған үрмелі аспап. Бұл аспапты кішкентай балалар мен жасөспірімдер ермек үшін пайдаланған, диапозоны аса үлкен емес. Сазсырнайда ойнай отырып, балалар аң-құстар мен табиғат дыбыстарын шығарған Сазсырнай ысқырып ойналатын флейталар тобына жатады. Кейбір сазсырнайдың ысқырғыш тетігі болмайды. Оған қазақ халқының сазсырнайы мысал. Сазсырнайға ұқсас аспаптар көптеген халықтарда кездеседі. Атауы әр халықтың өз тілінде айтылатын аспаптың пішіні де әр түрлі. Оның пішінін шеберлер құсқа, балыққа, көп басты атқа, жұмыртқаға ұқсатып жасай берген. Сазсырнайдың дыбыс диапазоны терция, кейде октаваға шейін барады. 1971 жылы Отырарда жүргізілген қазба жұмыстарда саздан жасалған қаздың жұмыртқасындай музыкалық аспап табылған. Аспаптанушылардың зерттеуінен өткен бұл сазсырнай үш дыбыс шығарады. Олар екінші октаваның “ми-бемоль”, “фа”, “соль” ноталары. Шеңбер аумағы 15-18 см, жалпы ұзындығы 10-12 см болады. Ертеде 3-4 ойығы болса, қазіргі таңда 5-6 ойықтары салынады. Ойықтарды саусақпен басып, ерінге қиыстау тақап, үрлеп ойнайды. Сазсырнай үні жағымды, қоңыр әрі жұмсақ болады. Сондай-ақ, аспап дыбыс тембрі, күші, әуезділігі ауа толқынының дұрыс жетуіне байланысты.

Аспапты сапалы саз-балшықтан жасайды. Сазды илеген соң, оны біркелкі пішінге келтіріп, кептіреді. Кептірілген саз белгілі бір температурда қызған пеш ішіне салынып, күйдіріледі. Кейін дыбыс ойығы салынып, сыртқы жағын оюлармен өрнектейді. 1971 жылы Отырар қаласының орнында археологиялық қазба жұмыстары жүргізілгенде табылған болатын. Қазақ жерінің көп аймақтарында кең таралған.

Шаңқобыз -қазақтың көне музыкалык аспабы. Ағаштан, темірден кейде күмістен жасалады. Ағаштан жасалған шаңқобызға жіп байланып, сол жіпті серпіп тарту арқылы ортасындағы тілше тербеліп дыбыс шығарады. Ол ашалы сым темірден не күмістен жасалған. Шаңқобыз арасына бекітілген тілін саусақпен шалып тарту арқылы орындалады. Негізгі дыбысы (тоны) тілдің мөлшеріне байланысты. Дыбыс көлемі бір октава шаңқобыз тартушы тіл қимылы арқылы да түрлі дыбыстар шығарып отырады. Кейде орындаушылар саусақтарына коңырау іліп алып та ойнайды. 19 ғасырда музыкалық аспап ретінде көбіне әйелдер пайдаланды. Шаңқобызға арналған "Қыз зары", "Қыз ұзату", "Қыздың мұңы" әндері мен "Шаңкауыздың толғауы" секілді күй де бар. Шаңқобыз халық аспаптар оркестрінде, ансамбльдерде қолданылады әрі жеке де ойналады. Ш. тектес музыкалық аспаптар моңғол, өзбек, қырғыз, орыс, украин, т.б. халыктары арасында да кең тараған.Шаңқобыздыңсирек кездесетін түрі – ағаш шаңқобыз.Үйеңкі, қайың, жемісағаштарынанжасалады. Ортадан кесілген ағаш ұштары екі жағынан тесіліп, жіп-бау тағылады. Аспап орындаушысы жіп-баудытарта отырып, босату, тербету арқылы тілшені қозғалтады. Ағашшаңқобызда жеңіл әндер мен шағын күйлер орындалады.

Ертеде шаңқобыз кішкентай балалар мен әйелдер аспабы болған. Шаңқобызға арналған «Қызұзату», «Қыззары», «Қызмұңы», «Шаңқобыз толғауы» сияқты шағын күйлер шығарылған.

Балалар елбаланың қоржынынан тағы да сыйлық алайық. Бұл қандай нота? Дұрыс айтасыз.