Сабақтың тақырыбы Киелі аспап-қобыз
Сабақтың мақсат-міндеттері:
А) білімділік:
Киелі аспап қобыз арқылы қазақ халқыныңтарихын,музыкалық мәдениетін, ұлттық музыкасыннасихаттай отырып,ұлттық өнерді оқушылардың бойынасіңіру,
музыкалық білімін жетілдіру.
Ә) дамытушылық:
Музыкалық қабілетін, іскер-дағдысын,дүниетаны-
мын байыту
Б) тәрбиелік:
Рухани адамгершілікке, әлемдік этикетке,ұлттық рухта тәрбиелеу.
Әсемдікке,музыканы түсіне білуге баулу.
Сабақтың типі:
Білік пен дағдыны қалыптастыру
Сабақтың түрі:
Жаңа сабақ
Сабақтың әдістері:
Түсіндіру, талдау,ой қозғау ,тыңдау,салыстыру, сұрақ-жауап
Сабақтың формасы:
Жеке, топтық
Сабақтың көрнекілігі:
Интерактивті тақта,фортепиано, қобыз, ұрмалы аспаптар, тақырыптық көрнекіліктер
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі:
Оқушылармен музыка тілімен амандасу,түгендеу, сабаққадайындығын тексеру.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
1.Аспанмен тілдескен музыка туралы білімдерін
сұрау
«Музыкалық турнир» арқылы уй тапсырмасын сұрау
Кім тапқыр?
Кім білгір?
Келіңдер,ән шырқайық!
2.Дауыс жаттығуын жасау
3.«Күн дидарлы Қазақстан» Е.Хасанғалиев- әнін
жатқа сұрау
ІІІ. Өткен материалдар бойынша оқушы білімін тексерукезеңі:
Арфа,лира,жетіген аспаптары туралы
шығармашылық жұмыстарын тексеру
ІV. Мақсат қою кезеңі
Қорқыт ҮІІІ-ІХ ғасырларда ғұмыр кешкен оғыз-қыашақтайпаларының ұлы ойшылы, алдағы күнді болжаған көріпкеліжәне шебер күйшісі болған. Қорқыт-қобыз аспабыныңқұдіретін танытқан ұлы күйші. Ол қобызды тек бақсы-балгермен кезбе дуаналардың қолында жүретін жай құрал есебіндеемес, нағыз халықтық музыка аспабы ретінде таныта білді.
Бүгінгі біздің сабағымыз қобыз аспабыжөнінде болмақ.(Қобыз аспабыныңшығу тарихы жөнінде айтылады)
Ү. Жаңа материалды түсіндіру
Қобыз – ысқышпен ойналатын ішекті музыкалық аспап. Мойны имек келетін бұл аспап сол қол саусақтарытырнақтарының сыртын ішекке тигізу арқылы ойналады. Аспатың шанағы терімен қапталып, ысқыштары мен ішектері жылқының қылынан жасалады. Ертеде қобыздыбақсылар құдіретті күш ретінде пайдаланған. Бүгіндеқобыз аспабында ойнау шеберлігінің күрделенуінебайланысты төрт ішекті қобыз да пайда болды. Бұлқобыздың ішектері сымнан жасалады.
Киелі қобыз аспабы жөнінде ғалымдар не дейді?
Қобыз – таңқаларлық пішінді және ғажайып сазды, бай тембрлі аспап.
Біреулер оны құс даусына ұқсатады: «Оның даусыаспаптың шегін аттың жалынан керілген қылдантартылған еспе ысқышпен үйкелегенде аққудың үнінеұқсас дауыс шығады» – дейді
(П. Паллас).
Енді біреулер қобыз үнін адам даусына ұқсатады
(Б. Сарыбаев)
Ащы, зарлы, өксікті үн шығарады деген де пікір айтады
(И. Гмелин).
Қобыз аспабы оркестрдегі скрипка аспабының атасы болыпсаналады. Бұл жайлы батыстық ғалымдар Слави Дончев, Вернер Бачман, қазақтың белгілі өнерзерттеушісі,профессор Әсия Мұхамбетова дәлелдеді
Қобыз аспабының киесі қандай?
1. Қобыз аспабын бақсылар адам емдеу үшін пайдаланған.
2. ХV-XVII ғасырларда жыраулар қобыз аспабымен ұзақжырларды орындаған. Жырау қобызды киелі аспап ретіндебатырлар мен жауынгерлердің рухын көтеріп жырорындауда құдіретті күш береді деп сенген. Сонымен біргеқобыз жырауларға болашақты болжап,істің жөніңнұсқауда мол әсерін тигізетін болған.
Қобыз өнерін дамытқан ұлы күйшілер
•
o Айрауық
o Көккесене
o Кетбұға,
o Қорқыт ата
o Ықылас
o Жаппас Қаламбаев
o Дәулет Мықтыбаев
Қобыз қазақ халқының ұлттық мақтанышы. Ол қазіргі кездеұлтымыздың символы есебінде сый кәделерге ұсынылатынқұндылығымыздың бірегейі.
Музыка тыңдау:
1. Қорқыт «Ұшардың ұлуы»-тыңдау
2. «Асыл» тобы- попурри-тыңдау
3. «Қорқыт-қобыз»-Г.Оразымбетова-(клип)тыңдау
Сергіту сәті:
-Ырғақтық жаттығулар жасату.
-«Әуенді тап» ойынын ойнату
Ән үйрену: «Егеменді Қазақстан» әні мен өлеңін жазған Н. Алғашбаев
-«Егеменді Қазақстан» әнінің мағынасын, тәрбиелік мәнінтүсіндіру.
-«Егеменді Қазақстан» әнінің авторы Н.Алғашбаев туралыайтып беру
Қорытындылау
• Қобыз аспабы қалай пайда болды?
• Киелі қобыз аспабы жөнінде ғалымдар не дейді?
• Қобыз аспабының киесі қандай?
• Қобыз өнерін дамытқан ұлы күйшілер кімдер?
1.
Үйге тапсырма
• Киелі аспан – қобыз – зерттеу жұмысы
• Қорқыт – күй атасы – мәнжазба жазу
• Егеменді Қазақстан – Н.Алғашбаев (жаттап алу)
Оқушы білімін бағалау
Оқушылардың біліміне қарай бағалау