К?ні:
Саба?ты? та?ырыбы: Киелі аспап - ?обыз
Саба?ты? ма?саты:
А) білімділік:
Киелі аспап ?обыз ар?ылы ?аза? хал?ыны? тарихын, музыкалы? м?дениетін, ?лтты? музыкасын насихаттай отырып, ?лтты? ?нерді о?ушыларды? бойына сі?іру, музыкалы? білімін жетілдіру.
?) дамытушылы?: Музыкалы? ?абілетін, іскер - да?дысын, д?ниетанымын байыту
Б) т?рбиелік: Рухани адамгершілікке, ?лемдік этикетке, ?лтты? рухта т?рбиелеу. ?семдікке, музыканы т?сіне білуге баулу.
Саба?ты? типі: Білік пен да?дыны ?алыптастыру
Саба?ты? т?рі: Д?ст?рлі емес
Саба?ты? ?дістері: Т?сіндіру, талдау, ой ?оз?ау, ты?дау, салыстыру, с?ра? - жауап
Саба?ты? формасы: Жеке, топты?
Саба?ты? к?рнекілігі: проектр, слайд, та?ырыпты? к?рнекіліктер
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру б?лімі:
О?ушылармен музыка тілімен амандасу, т?гендеу, саба??а дайынды?ын тексеру.
О?ушыларды екі топ?а б?лу (жасырын суреттер ар?ылы)
1) ?обызшылар
2) Домбырашылар
ІІ. ?й тапсырмасын тексеру кезе?і
Саба?ты? та?ырыбын ашу ма?сатында с?ра?тар?а жауап беру.
1) Арфа тектес аспаптар ?алай пайда болды?
2) Арфа аспабыны? ?нін ?андай ??діретті к?шке бала?ан?
3) Жетіген аспабы туралы ?андай а?ыз са?тал?ан?
4) ?ытайды? цинь аспабыны? ?рбір ішегі нені білдіреді?
5) ?урай аспабын ?алай жаса?ан?
Жауап берген о?ушыларды? ?оржынына скрипка кілтін беру. (музыка жіберу)
ІV. Ма?сат ?ою кезе?і
?ор?ыт ?ІІІ - ІХ ?асырларда ??мыр кешкен о?ыз - ?ыпша? тайпаларыны? ?лы ойшылы, алда?ы к?нді болжа?ан к?ріпкелі ж?не шебер к?йшісі бол?ан. ?ор?ыт - ?обыз аспабыны? ??діретін таныт?ан ?лы к?йші. Ол ?обызды тек ба?сы - балгер мен кезбе дуаналарды? ?олында ж?ретін жай ??рал есебінде емес, на?ыз халы?ты? музыка аспабы ретінде таныта білді.
Б?гінгі бізді? саба?ымызды? та?ырыбы: Киелі аспап - ?обыз.(?обыз аспабыны? шы?у тарихы ж?нінде айтылады)
?. Жа?а материалды т?сіндіру
?обыз – ыс?ышпен ойналатын ішекті музыкалы? аспап. Мойны имек келетін б?л аспап сол ?ол сауса?тары тырна?тарыны? сыртын ішекке тигізу ар?ылы ойналады. Аспапты? шана?ы терімен ?апталып, ыс?ыштары мен ішектері жыл?ыны? ?ылынан жасалады. Ертеде ?обызды ба?сылар ??діретті к?ш ретінде пайдалан?ан. Б?гінде ?обыз аспабында ойнау шеберлігіні? к?рделенуіне байланысты т?рт ішекті ?обыз да пайда болды. Б?л ?обызды? ішектері сымнан жасалады.
Киелі ?обыз аспабы ж?нінде ?алымдар не дейді?
?обыз – та??аларлы? пішінді ж?не ?ажайып сазды, бай тембрлі аспап.
Біреулер оны ??с даусына ??сатады: «Оны? даусы аспапты? шегін атты? жалынан керілген ?ылдан тартыл?ан еспе ыс?ышпен ?йкелегенде а??уды? ?ніне ??сас дауыс шы?ады» – дейді (П. Паллас).
Енді біреулер ?обыз ?нін адам даусына ??сатады (Б. Сарыбаев)
Ащы, зарлы, ?ксікті ?н шы?арады деген де пікір айтады (И. Гмелин).
?обыз аспабы оркестрдегі скрипка аспабыны? атасы болып саналады. Б?л жайлы батысты? ?алымдар Слави Дончев, Вернер Бачман, ?аза?ты? белгілі ?нер зерттеушісі, профессор ?сия М?хамбетова д?лелдеді
?обыз аспабыны? киесі ?андай?
1. ?обыз аспабын ба?сылар адам емдеу ?шін пайдалан?ан.
2. ХV - XVII ?асырларда жыраулар ?обыз аспабымен ?за? жырларды орында?ан. Жырау ?обызды киелі аспап ретінде батырлар мен жауынгерлерді? рухын к?теріп жыр орындауда ??діретті к?ш береді деп сенген. Сонымен бірге ?обыз жыраулар?а болаша?ты болжап, істі? ж?нін н?с?ауда мол ?серін тигізетін бол?ан.
?обыз ?нерін дамыт?ан ?лы к?йшілер
o ?ор?ыт ата
o Ы?ылас
o Жаппас ?аламбаев
o Д?улет Мы?тыбаев
?обыз ?аза? хал?ыны? ?лтты? ма?танышы. Ол ?азіргі кезде ?лтымызды? символы есебінде сый к?делерге ?сынылатын ??ндылы?ымызды? бірегейі.
?обыз аспабыны? жасалуы бейнеролик
Ы?ылас “Айрауы?ты? ащы к?йі”
Б?л ?уелде Тайла? деген батырды? сыбыз?ыда тарт?ан к?йі екен. К?йді? шы?у тарихы былайша сыр шертеді. Тайла? батырлы?ымен ?атар шебер сыбыз?ышы бол?ан адам екен. Батырды? ?артай?ан ша?ында жау бір ?йір жыл?ысын айдап ?кетеді. Тайла?ты? Секер ж?не Бара? атты егіз ?лы малды ?айтарма? болып жауды? артынан ?уады. Шай?аста Бара? жау ?олынан каза табады. Ал, Секер жауды же?іп, малды ?айырады. Секерді? ?аза бол?ан Бара?ты ат алдына ??геріп алып келе жат?анын к?рген сексендегі ?арт батыр сыбыз?ысын алып ?ай?ылы сарын тартады.
Музыка ты?дау:
1. Ы?ылас «Айрауы?ты? ащы к?йі»
2. ?ор?ыт «?обыз туралы сарын» А, Т?жібаеваны? орындауында клип ты?дау.
Сергіту с?ті:
- Ыр?а?ты? жатты?улар жасату.
?н ?йрену: « ?аза?тай ел ?айда» ?ніне талдау жасау, ?йрену.
Шы?армашылы? тапсырма
Екі топ?а домбыра, ?обыз аспаптарыны? суретін беру, аспаптарды? ма?ынасын ашу, ?ле? шы?ару.
?орытындылау: Б?гінгі саба?ымызды ?орытындылай келетін болса?, б?гінгі ашы? саба?ымызды? та?ырыбы ?андай?
- Киелі аспап-?обыз.
?обыз аспабы ?алай пайда болды?
• Киелі ?обыз аспабы ж?нінде ?алымдар не дейді?
• ?обыз аспабыны? киесі ?андай?
• ?обыз ?нерін дамыт?ан ?лы к?йшілер кімдер?
?йге тапсырма
• Киелі аспап - ?обыз т?сінгенін айту
• ?обыз аспабыны? суретін салу
• ?обыз с?зіне с?зж?мба? ??рау
• ?аза?тай ел ?айда ?нін (жаттап алу)
О?ушы білімін ба?алау
О?ушыларды? біліміне ?арай ба?алау, смайликтер беру
