?лтты? ??ндылы?ты д?ріптейік
Е? алдымен, «?лтты? ??ндылы?» деген с?зге то?талсам, кез-келген ?лтты? ?з ??ндылы?тары болады. Мені?ше, ??ндылы??а білім ортасы, салт-д?ст?р, ?лтты? ойындар т?рбие мен тіл м?дениеті т.б. жатады. Міне, осы н?рселерді д?ріптейтін болса?, «М??гілік Ел» болуымыз?а бірден-бір жол ашатын ??рал.
1. Отан-отбасынан басталады.
2. Дін мен тіл
3. ?лтты? д?ст?р
Отбасы-?о?амды? институт, мемлекет ішіндегі «мемлекет», бала т?рбиесіні? бастау-б?ла?ы, адам капиталыны? ??рушы факторы екені аны?. «?л ?сіре отырып, жерді?, елді? иесі, ?ыз ?сіріп, ?лтты т?рбиелейтін» дана хал?ымызды отбасы м?селесін ?р?ашан бірінші орын?а ?ой?ан. «?яда не к?рсе, ?ш?анда соны ілер», дейді халы? даналы?ы. Сонды?тан д?рыс т?рбие ?л мен ?ызды? болаша?та ?рпа? саба?тасты?ын жал?астырып, ?о?ам?а пайдалы азамат болып ?алыптасу ?ажеттігінен туындайды. Алайда, со??ы уа?ытта ?аза? отбасыларында т?лім-т?рбие ??лдырап бара жат?ан сия?ты. Ажырасу, ішкілікке салыну, материалды? жа?дайды? т?мендеуі, жал?ызбасты аналарды? к?беюі, ?кені сыйламауы,
ата-аналарды? ?араусыз ?алуы - м?ны? барлы?ы ?аза? отбасында?ы типтік проблемалар.
«Ел болам десе?, бесігі?ді т?зе» демекші ел болу ?шін отбасында?ы осы м?селелерді шешуіміз ?ажет!
Отбасы - т?рбиені? ?а?пасы,
Т?рбие - адамды?ты? ?а?пасы.
Азаматты? с?лулы?ы, парасатты? пайымы,
Б?рінен де ?ымбат-?ымбат отбасы.
Біз былтыр т?уелсіз ?аза?станны? е? жас мерекесі-?аза?стан Республикасыны? Т???ыш Президенті к?нін екінші м?рте атап ?ттік.
Ал Елбасы Н?рс?лтан Назарбаевты? 14 желто?санда?ы Жолдауы бізді? Президентімізді? болаша?ты? ?амында?ы шынайы халы?ты? к?шбасшы?а айнал?анын айшы?тады. ?йткені, «?аза?стан-2050» Стратегиясы-?алыптас?ан мемлекетті? жа?а саяси ба?ыты» атты ау?ымды ?рі та?дыршешті ??жатты? халы? назарына ?сынылып, толы? ?олдау табуы ешбір ?лшемге сыймайтын к?регендікті? ?лгісі дер едік.
?азіргі заман тарихына ?уатты ?рлеу ?осатын Жолдау «М??гілік Ел» аталатын жа?а ?аза?станны? жар?ын к?ндерін к?з алдымыз?а ш?б?сіз нанымдылы?пен елестетеді, бойымыз?а сенім ?айнарын ??яды. ?рине, алдымызда ауыр сындар т?р. Болаша?ты? кілті-к?п?лтты хал?ымызды? бірлігінде, жарасымды тірлігінде. Б?л орайда, ?аза?стан хал?ы Ассамблеясы м?дениеттер ?ндесуіні? бірегей еуразиялы? ?лгісі болды. Елбасыны? «Бірлігі бар ел озады. Б?л-тарих за?ы. Тек бірлесіп ?ана, б?кіл халы?ты? к?ш-жігерін біріктіріп ?ана біз ал?а баса аламыз» деуі сонды?тан.
«?аза?стан жолы-2050» бір ма?сат, бір м?дде, бір болаша?» атты Президент
Н. Назарбаевты? биыл?ы жыл?ы Жолдауын тарихи ма?ызы бар ??жат дер едім. Б?л Жолдауда?ы ма?ызды идея –бізді? ?о?амымызды? басты ??ндылы?ын насихаттайтын, ата-бабаларымызды? сан мы? жылдан бергі асыл арманы «М??гілік Ел» ?лтты? идеясы еді. Орта? ма?сат-б?л «М??гілік Ел», ел т?уелсіздігін ны?айту. Орта? ?ызы?ушылы?-б?л «М??гілік Ел» г?лденуі , бізді? ота? ?йіміз.-?аза?стан Республикасыны? к?ркеюі, бірлікке ж?мыл?ан халы? ?шін ерекше ма?ызы бар. Б?л ??жат ел рухын к?теретін, болаша??а тікелей ба?ыт-ба?дар беріп, ма?сат-міндертерді ай?ындап, оны орындайтын ба?дарламаларды? темір?азы?ына айналатыны с?зсіз. Елбасы Жолдауда ?аза?станны? ?лемдегі б?скеге ?абілетті 30 елді? ?атарына ?осылу жолында?ы на?ты жоспарын баяндады.
Жолдауда?ы білім саласына к?рсетілетін ?ам?орлы?, м??алімдерді? м?ртебесін к?теріп, елді? ?л-ау?атын арттыру м?селелері техникалы? ж?не к?сіптік білім беру саласы ?ызметкерлерін ?уантты. ?аза?станда?ы білім беру ж?йесін дамыту, жа??ырту ар?ылы елімізде ?абылдан?ан стратегиялы? ма?ызы бар ба?дарламаларды ж?зеге асыратын болаша? мамандарды дайындау, ?лтты? мектебімізді? беделін биіктеу ?шін алдымызда?ы ?ш жылда мектеп жетіспеушілігін жойып, 2020 жыл?а дейін барлы? 3 жастан 6 жас?а дейінгі балаларды 100% мектепке дейінгі мекемелермен ?амту жоспары на?тыланды.
Елбасыны? жыл сайын?ы жолдауларында жастар?а ?ам?орлы? еш?ашан назардан тыс ?ал?ан емес. Сонды?тан да, бізді? студенттер биыл?ы Жолдауды жо?ары ?ызы?ушылы?пен ?абылдады. ?кіметке 2016 жылды? 1 ?а?тарынан бастап стипендия м?лшерін 25 пайыз?а арттыруды ?амтамасыз етуді тапсырды. ?лгерімі жо?ары студенттер мен о?ушылар?а ?олдау к?рсетуді? тиімді ж?йесін ??ру ?ажеттілігін айтты. Елбасы болаша?та денсаулы? саласы ?ызметкерлеріні? жала?ысын 28 пайыз?а, білім саласы ?ызметкерлеріні? жала?ысын 29 пайыз?а , ?леуметтік ?амсыздандыру саласы мамандарыны? айлы? к?лемін 40 пайыз?а арттыру жоспарымен таныстырды.
Елбасы Жолдауы-елімізді? бірлігін ны?айтып, ?ркениеттілігімізді д?лелдеп, болаша??а ны? ?адам жасау?а ж?мылдыратын ??жат. Сонды?тан, Жолдауды ?олдай отырып, тиісті тапсырмаларды ты??ылы?ты ат?аруымыз б?гінгі к?нні? басты талабы деп ойлаймын. Бізді? ма?сатымыз, Президент Жолдауын елге насихаттап, ?рбір е?бек ?жымына, ?арапайым халы??а егжей-тегжейлі т?сіндіру ар?ылы м?реге жетуге м?лтіксіз орындауды? ай?ын жолына на?ты ?лес ?осу. ?сіресе, Елбасымызды? ?азіргі кезе?дегі білім беру ж?йесіні? басты ба?дары тере? білім, к?сіби іскерлік деген пікірі ойдан шы?ты. Б?л алда?ы к?ндерге зор ?мітпен ?арау?а м?мкіндік беріп отыр.
ІІ. М??гілік елді? Тілі де болар-М??гілік!
Тіліммен к?ркем с?з ?рнегін ?ремін,
Ба?ымды ?он?ан басы?нан сені? к?ремін,
Заманы ту?ан тіліммен т?рмын ?уанып,
М??гілік Елді? Тілімен м??гі достасып.
М??гілік Ел, М??гілік Тіл, М??гі к?й,
М??гі ??мыр, М??гі досты? – М??гі сый.
?олда?аным, М??гілікті? бастауы,
Ты?дарым да М??гі елді? дастаны.
М??гілік Елді?, Тілі де болар – М??гілік
Тілімен т?леп, заман т?рар жа??ырып.
Тіліммен ?стім, тіліммен ?сіп-?немін,
Дамыта берем, жер жа?анды та? ?ылып.
Дінсіз ?лт, ?лтсыз дін болмайды, демекші дін ?р ?лтты? психологиясымен, тарихымен, д?ст?рімен ты?ыз байланыста болады, ?лт дінді ?зіні? ерекшелігі т?р?ысынан санадан ?ткізеді. Дін де ?лтты? м?дениетке, психология?а ?з ізін салады. Сонды?тан, д?ст?рлі дін адамны? сана-сезімі мен д?ниетанымына е? жа?ын, е? т?сінікті ететін, оны? адами, м?дени ?асиеттерін, таби?ат танымына т?тастай бір ??ндылы??а айналдырады. ?з ?лты?ны? патриоты болу ?шін, ?з діні?ні? патриоты бол демекпін.
Мемлекеттік тілді? м?ртебесін арттыру, барлы? ?лттар мен ?лыстарды? тілін, м?дениетін ж?не салт-д?ст?рін дамыту?а барынша жа?дай жасау, ?аза? тілі б?гінде ?ылым мен білімні?, интернетті? тіліне айнала бастады. ?аза? тілін ?лтты? ?йыт?ысы ету. М??гілік елімізді?, М??гілік тіліне айналдыру турасында айт?ан ойлары мен жоспарлары баршамыз?а тере? ой тастады.
Ана тілімізді? таби?и болмысы, ?адыр-?асиеті б?л келтірілген ?анатты с?здер сипаттамасымен ?ана шектелмесе керек. Ана тілімізді? ат?аратын барша ?о?амды?-?леуметтік ?ызметтеріні? ішінде шо?ты?ы биік т?р?ан, аса елеулі та?ы бір ?ызметі-оны? ?лтты? м?дениетімізді? негізі, ?йыт?ысы болу ?ызметі. Осы?ан орай, ??гімемізді? негізгі ма?саты «Ел м?дениеті тілден басталады» деген ?анатты с?зді? тіл ??діретіне ?атысты м?н–жайын ай?ындай т?суге байланысты.
?рбір халы?ты? ?з ана тілі бар. Ол – жеке адамны? ойлап тап?ан туындысы емес, барша ?лт?а орта?, соны? т?л перзенті. Сонды?тан да болар, ана тіліні? барша болмысы, тіпті оны? ?рбір дыбысы мен жал?ау-ж?рна?ы сол ?лтты? ?рбір шынайы азаматына танымал, м?дени-?леуметтік ?мірде ?зіндік м?ні бар киелі ??ым.
Ана тілін ?ркім-а? ?олданады, біра? ол жеке адамны? ?ара?ан басы ?шін жасал?ан д?ние емес. ?детте, б?л саул?а лингвистика ?ылымыны?
«Ана тілі –этносты? ?ауымдасты? м?шелеріні? ?зара т?сініп, байланыс жасау?а ?ажетті ?атынас ??ралы» деген жауабы дайын т?ратыны белгілі.
Бізді? елімізде ?лтаралы? татулы?ты?, досты?ты?, сонымен бірге, конфессияаралы? келісімні? де берік негізі ?аланды. ?р этносты? ?скеле? ?рпа?ы ??тты мекеніне балайтын т?уелсіз ?аза?станны? тарихын, м?дениетін білуімен бірге, ?з ?лтыны? ??ндылы?тарын да еркін ме?геріп ?седі. М?ндай м?мкіндік ?лемні? ?ай елінде жасалып отыр? Алда б?л –?аза?станды ?з Отаным деп санайтын ?р азаматына, ?р этносты? ?кіліне ?лкен жауапкершілік. Сол себептен бізді? басты ма?сатымыз-ішкі т?ра?тылы?ты са?тап, экономикалы? ?ркендеуді дамыта беру, сонымен бірге, т?уелсіз Отанымыз-?аза?станны? ?ркендей беруіне адал ?ызмет ететін саналы ?рпа? т?рбиелеу. Барша ?аза?станды?тар ?шін е? басты ??ндылы?-?лтаралы? татулы?!
