Зерттеу ж?мысы ««?аза?ты? т?л дыбыстарын ?лтты? аспаптармен ?ндестіру ар?ылы ерте сауаттылы?ты дамыту»»
Зерттеу ж?мысы ««?аза?ты? т?л дыбыстарын ?лтты? аспаптармен ?ндестіру ар?ылы ерте сауаттылы?ты дамыту»»
?ызылорда ?аласы
МК?К «Алпамыс» балаба?шасы
?уез жетекшісі:
Т?рымбетова А?тол?ай ?лібек?ызы
«?АЗА?ТЫ? Т?Л ДЫБЫСТАРЫН ?ЛТТЫ? АСПАПТАРМЕН ?НДЕСТІРУ АР?ЫЛЫ ЕРТЕ САУАТТЫЛЫ?ТЫ ДАМЫТУ»
(?ылыми жоба)
Сын т?р?ысынан ойлау - б?л кез-келген мазм?нды сынау емес, оны зерттеу, ба?ылау, талдау, ?рт?рлі стратегиялар ар?ылы ?зіні? ойлау негіздерін сыни т?р?ыда дамыту. Жа?а технологияны? ар?асында т?рбиеленушіні? белсенділігі артып, жан-жа?ты талдау?а, ойын ашы? айту?а, о?у мен жазу ар?ылы сын т?р?ысынан ойлау?а ?йренеді. Осындай ж?мыстарды? н?тижесінде б?гінгі к?н талабына сай сауатты, білімді т?рбиеленушілерді т?рбиелеуге болады. Ол ?шін т?рбиеші к?п ізденіп, к?п о?ып, ізденіс ?стінде болу керек. Дарынды бала т?рбиелеп шы?ару – дарынды педагогты? ?олында.
Б?гінгі ?ол?а ал?ан ?ылыми жобамны? та?ырыбы шы?армашылы? саласы бойынша «?аза?ты? т?л дыбыстарын ?лтты? аспаптармен ?ндестіру ар?ылы ерте сауаттылы?ты дамыту» деп аталады.
Музыка ?лемі – адамзат м?дениетіні? байлы?ы ішіндегі м?хиттай шексіз ?ажап д?ние. Онда адамны? ас?а? та асыл ойлары, арман-ма?саты, ?уаныш-?ай?ысы, я?ни ?р т?рлі сезім иірімдері бейнеленеді. ?аншама ?асырлар бойы жина?тал?ан музыкалы? ?азына – б?л ?шы-?иыры жо?, аса ??нды м?ра. Міне, осы ??ныдыл?ты? ?р халы??а т?н ерекше ?уезділігі, таби?и болмысы болады. Хал?ымызды? сазды ?уенін жеткізуде ?лтты? аспаптарымыз айры?ша р?л ат?арады. Біз, мектепке дейінгі мекемені? ?уез жетекшілері б?л т?р?ыда осынау ?азынамызды бал?ындар санасына сі?іріп, оларды ?нге баули отырып ?аза?ы ?лтты? болмысымызды, салт-санамызды ??рметтеуге ша?ыруды ма?сат етуіміз ?ажет.
Б?л ма?сат?а жету жолында баланы ?н айту?а да?дыландырмас б?рын, оны? алфавиттегі ?р дыбысты айта білуі, ?сіресе ?аза?ты? т?л дыбыстарын аны?тап айтуына м?н беру ?ажет. Бізге б?л т?р?ыда ?лтты? аспаптарымызды? к?мегі ?ажет.
Жалпы мектепке дейінгі ?йымдарда ?йретілетін 24 ?ріпті? ішіндегі ?аза?ты? т?л дыбыстарын ?зімізді? ?лтты? аспаптармен ?ндесуі туралы зерттеу ж?мысын бастадым. Оларды? ішінде: ?,?,?,?,?,?,?,І ?ріптері бар. Осы ?ріптерді мен ?лтты? аспаптармен с?йемелдеу ар?ылы ?ндестіріп к?рдім.
Осы ж?мысты іс ж?зінде тексеру ?шін ересек топ т?рбиеленушілерімен ж?мыс ж?ргізіп к?рдім. ?йымдастырыл?ан о?у іс – ?рекеттерінде кейбір т?рбиеленушілермен ?аза?ты? т?л дыбыстарын ?йретуде ?иынды?тар туындады.
Б??ан д?лел ретінде 5 жасар ?ызым Г?ліммен ?ткізген т?жірибе н?тижесін алса? болады. Г?лім балаба?шадан ?йге берілген тапсырмаларды орындау барысында /та?па? жаттау, ?н ?йрену/ мен оны? «?» ?рпін «Н» ?рпіне айналдырып алатынын бай?адым. Г?лімге т?сіндіріп, тілі?ді тіске тіремей, керісінше тілі?ді тама?ы?а ?арай к?теріп дыбыста деп ?йретіп к?рдім. Н?тиже берді. Осы «?» ?рпіні? дыбысталуын толы?тыру ?шін мен музыкалы? аспап ?обызбен с?йемелдеп, о?ан ілесуін ?тіндім. К?нделікті с?здік ?орынан «?» ?рпіні? дыбысталып ж?ргенін к?ріп, н?тиже бергенін бай?адым.
?обызда – ?аза??а т?н ?о?ыр ?н бар. Міне, ?лтты? музыкалы? аспап к?мбірлеген к?й т?гіп ?ана ?оймай, мектеп жасына дейінгі балаларды? т?л дыбысты таза айтуына да?дыландырады. Б??ан ?з т?жірибемнен к?з жеткіздім. Негізінен «?» ?атарда?ы к?п дыбысты? бірі емес, ?аза? тілін ?лемдік тілдерден, тіпті, туыс т?ркі тілдерінен де даралап, ?зіндік сипатын к?рсететін ерекше дыбыс. Сонды?тан оны? дыбысталуына бала?айлар ерте жастан да?дылан?аны ж?н.
Б?гінгі к?нге дейін мен жетекшілік ететін ІІ с?билер тобы мен орта??ы топ т?рбиеленушілеріне музыка о?у іс – ?рекетінде ?ндер ?йретумен ?атар ?лтты? аспаптарды таныстыру, ?уенді та?па?тар, сергітулер сия?ты б?лімдерді пайдаланып ж?рдім. Одан бергі уа?ытта инновациялы? жа?а технологияларды пайдалану ар?ылы электронды сергіту ж?мыстарын ?ол?а алып, т?рбиеленушілерді? танымын ке?ейтпекпін.
?ткен жылды? ?ырк?йек айында «О?у мен жазу ар?ылы сын т?р?ысынан ойлауды дамыту» жобасы бойынша ?аза?стан О?у Ассоциациясы ?йымдастыр?ан семинарда болып, сол методиканы? шы?армашылы? саласы бойынша ?ыр – сырын тану ?шін ?зіме осы та?ырыпты та?дадым.
Сол себепті ?н-?уез о?у іс-?рекетінде барлы? т?рбиеленушілерге сауат ашу б?лімін байланыстыра отырып, балалармен ?лтты? ?ріптерді д?ріптеу ма?сатында ?лтты? аспаптарды с?йемелдеу ар?ылы ж?мыс жасаудамын.
Мемлекет басшысы Н?рс?лтан Назарбаев айтпа?шы, «Б?л бой жарыстыратын заман емес, ой жарыстыратын заман». Сонды?тан мектепке дейінгі мекеме педагогтары ?рбір с?бимен жеке ж?мыс жасап, оны? бойында?ы ?арым-?абілетін дер кезінде аны?тап, сауатты болып шы?уына барынша жа?дай жасау ?ажет. Жа?а технологиялар ?асырында, баланы т?рбиелеуде инновациялы? м?мкіндіктерді пайдаланып ?ана ?оймай, ?зімізді? ?лтты? ??ндылы?тарымызды? да ке? м?мкіндіктерін тыс ?алдырмау?а е?бектену керек. Бал?ындар рухани асыл м?раларымыз – ?лтты? музыкалы? аспаптарды? ?алай аталатынын біліп, оны? ?алай дыбысталатынын сезініп, т?рін ажыратумен ?атар, ?рбіріні? ?зіне т?н ?уезді ?нін ж?регімен сезінуге ы?пал етуді? ?зі - ?уез жетекшісіні? шеберлігі. Ал мен б?л ж?мыстарды басты ма?сатым екенін ??ына отырып, аталмыш жобамда ?аза?ты? т?л дыбыстарын музыкалы? аспаптарды? к?мегімен ?йрету ?дісін жан-жа?ты жетілдіруге ж?мыс жасаудамын.
Мысалы, музыка о?у іс – ?рекеті бірнеше б?лімдерден т?рады. Соны? бірі дауыс жатты?уы. Дауыс жатты?уын ?лтты? аспаптарды байланыстыра отырып ?ндете орындаймыз. О?у іс – ?рекетінде ?тілетін ?лтты? ?ріппен ?ндесетін аспапты пайдалана отырып былай дауыс жатты?уын жасаймыз. ?обыз аспабымен с?йемелдей отырып, «?ол?а ?обыз аламыз» - деп ыр?ата ?ндетіп, айтып алып, ?рі ?арай «?», «?», «?» деп ?ріпті созып ая?таймыз. /кестеде к?рсетілді/
Келесі о?у іс – ?рекетіні? дауыс жатты?уын жасатуда ?лтты? ?ріптер мен аспаптарды т?рлендіріп отырамын.
Осы ?дісті пайдалануда я?ни ?лтты? аспаптармен с?йемелдеу ар?ылы дауыс жатты?уларын ж?ргізген кезде, т?рбиеленушілер ?лтты? ?ріптерді тез жаттау?а м?мкіндік алады.
?азір мектепке дейінгі білім беру ?йымдарында ?ол?а алу?а болатын ж?мыстарды? та?ы бірін таныстыруды? реті келіп т?р. Б?л ж?мысымыз балаба?шамызда?ы ересек топтармен сауат ашу ж?не музыка о?у іс – ?рекетін байланыстыра отырып ж?ргізіледі.
«О?у мен Жазу ар?ылы сын т?р?ысынан ойлауды дамыту» технологиясы бойынша ерте жастан о?ыту?а ?зірлеуде балаба?ша т?рбиеленушілеріне ?аза?ты? 42 ?рпін музыка?а ?осып ?йретуді ж?н к?рдім. Б?л ?уенді алфавитті мен «?уенді ?ріптер» деп атадым. Ал енді сіздерді? назарлары?ыз?а «?уенді ?ріптерімізді?» орындалуын ересек топ т?рбиеленушілеріні? орындауында ?сынамын.
?рбір бала?ай мектеп партасына отыр?анда, ал?аш ?олына ?ліппе кітабын ?стап, ?аза?ты? 42 ?ріпін жеке-жеке ?йрене бастайды. ?ріптен с?з ??растырады, онан с?йлем ?рбітеді. Солай баланы? жазу шеберлігі, ой ??рау шеберлігі ?алыптаса бастайды. Дегенмен, бал?ындар ?ріптерді балаба?шадан-а? ?йреніп, жаттауына мол м?мкіндік бар. Соны? бір тиімді ?лгісін, мен жа?а атап ?ттім. Бала?айларды? орындауында?ы ?ннен м?ны бай?а?ан да шы?арсыздар.
Т?рбиеленушілерді? басым б?лігі балаба?шада ?йымдастырыл?ан шы?армашылы? ж?мыстар?а белсене аралас?анымен, негізгі сауат ашу, о?у –жа?ынан жа?сы н?тиже к?рсете алмайды. Демек, Музыканы? ??діреті ар?ылы, ?лтты? аспаптарды? белгісіз бір к?ші бала?айларды ы?ылдап ?н салу?а, ?ріптерді, ?аза?ты? т?л дыбыстарын д?рыс айта білуге ба?ыттап, да?дыландырады. Бір с?збен айт?анда, ерте сауатын ашу?а септігін тигізбек.
«О?у мен Жазу ар?ылы сын т?р?ысынан Ойлауды Дамыту» технологиясы бойынша ерте жастан о?ыту?а ?зірлеуде балаба?ша т?рбиеленушілеріне ?аза?ты? ?лтты? ?ріптерін ?лтты? аспаптармен ?ндестіре отырып, алда?ы уа?ытта жа?а заман талабына сай жа?а технологияларды пайдалану ар?ылы ж?зеге асырамын деп ойлаймын.
Шетел зерттеушісі Э.Вульфсон ?з е?бектеріні? бірінде «?нні? ?аза? ?мірінде алатын зор ма?ызын бас?а халы?тан кездестіру екі талай. ?аза?тар тіпті жай саба?ты да балалар?а ?н к?мегімен о?ытады» деген. Демек, ?алым ?аза? музыкасыны? ??діретін танып-біліп барып, осындай т?жырым?а келді. Расында, сыбыз?ыда?ы сал?ын саз, ?обызда?ы ?о?ыр к?й, домбыраны? ??діреттті к?мбіріні? ма?ызын тек ?уезділігімен ?абылдап ?ана ?оймай, о?ан ?рпа? санасын жа?артып, ой-?рісін жетілдіре т?сер т?рбие ??ралы ретінде ?арау керек.
Мен б?л жоба ар?ылы хал?ымызды? сазды аспаптары ар?ылы т?л дыбыстарды ?йретуді? м?мкіндігін жеткіздім. Ж?не б?л ж?мысты алда?ы уа?ытта да зерттеу нысанасынан шы?армай, ізденісімді жал?астыра т?семін.
?лтты? ??ндылы?тарымызды д?ріптеу ар?ылы баланы? сауатын ерте жастан дамыту?а бетб?рыс жасап, ізденіс н?тижесін жемісті пайдалана білу ар?ылы ?тарымыз к?п демекпін.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Зерттеу ж?мысы ««?аза?ты? т?л дыбыстарын ?лтты? аспаптармен ?ндестіру ар?ылы ерте сауаттылы?ты дамыту»» »
Қызылорда қаласы
МКҚК «Алпамыс» балабақшасы
Әуез жетекшісі:
Тұрымбетова Ақтолғай Әлібекқызы
«ҚАЗАҚТЫҢ ТӨЛ ДЫБЫСТАРЫН ҰЛТТЫҚ АСПАПТАРМЕН ҮНДЕСТІРУ АРҚЫЛЫ ЕРТЕ САУАТТЫЛЫҚТЫ ДАМЫТУ»
ғылыми жоба
Сын тұрғысынан ойлау - бұл кез-келген мазмұнды сынау емес, оны зерттеу, бақылау, талдау, әртүрлі стратегиялар арқылы өзінің ойлау негіздерін сыни тұрғыда дамыту. Жаңа технологияның арқасында тәрбиеленушінің белсенділігі артып, жан-жақты талдауға, ойын ашық айтуға, оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауға үйренеді. Осындай жұмыстардың нәтижесінде бүгінгі күн талабына сай сауатты, білімді тәрбиеленушілерді тәрбиелеуге болады. Ол үшін тәрбиеші көп ізденіп, көп оқып, ізденіс үстінде болу керек. Дарынды бала тәрбиелеп шығару – дарынды педагогтың қолында.
Бүгінгі қолға алған ғылыми жобамның тақырыбы шығармашылық саласы бойынша «Қазақтың төл дыбыстарын ұлттық аспаптармен үндестіру арқылы ерте сауаттылықты дамыту» деп аталады.
Музыка әлемі – адамзат мәдениетінің байлығы ішіндегі мұхиттай шексіз ғажап дүние. Онда адамның асқақ та асыл ойлары, арман-мақсаты, қуаныш-қайғысы, яғни әр түрлі сезім иірімдері бейнеленеді. Қаншама ғасырлар бойы жинақталған музыкалық қазына – бұл ұшы-қиыры жоқ, аса құнды мұра. Міне, осы құныдылқтың әр халыққа тән ерекше әуезділігі, табиғи болмысы болады. Халқымыздың сазды әуенін жеткізуде ұлттық аспаптарымыз айрықша рөл атқарады. Біз, мектепке дейінгі мекеменің әуез жетекшілері бұл тұрғыда осынау қазынамызды балғындар санасына сіңіріп, оларды әнге баули отырып қазақы ұлттық болмысымызды, салт-санамызды құрметтеуге шақыруды мақсат етуіміз қажет.
Бұл мақсатқа жету жолында баланы ән айтуға дағдыландырмас бұрын, оның алфавиттегі әр дыбысты айта білуі, әсіресе қазақтың төл дыбыстарын анықтап айтуына мән беру қажет. Бізге бұл тұрғыда ұлттық аспаптарымыздың көмегі қажет.
Жалпы мектепке дейінгі ұйымдарда үйретілетін 24 әріптің ішіндегі қазақтың төл дыбыстарын өзіміздің ұлттық аспаптармен үндесуі туралы зерттеу жұмысын бастадым. Олардың ішінде: Ә,Ғ,Қ,Ң,Ө,Ұ,Ү,І әріптері бар. Осы әріптерді мен ұлттық аспаптармен сүйемелдеу арқылы үндестіріп көрдім.
Ә
Ғ
Ң
Қ
Ө
Ұ
Ү
І
Мысалы, «Ү» әрпі қазақтың ұлттық аспабы сыбызғының үнімен үндеседі. Ал, «Ұ», «Ө» әріптері сазсырнайдың үнімен үндеседі. «Ғ» әрпі – шаңқобыздың үніне сәйкестенсе, «Қ» әрпі – тұяқ аспабының үнімен, «Ң» әрпі – қоңыр үнді қобыздың үніне тең келеді.
Осы жұмысты іс жүзінде тексеру үшін ересек топ тәрбиеленушілерімен жұмыс жүргізіп көрдім. Ұйымдастырылған оқу іс – әрекеттерінде кейбір тәрбиеленушілермен қазақтың төл дыбыстарын үйретуде қиындықтар туындады.
Бұған дәлел ретінде 5 жасар қызым Гүліммен өткізген тәжірибе нәтижесін алсақ болады. Гүлім балабақшадан үйге берілген тапсырмаларды орындау барысында /тақпақ жаттау, ән үйрену/ мен оның «Ң» әрпін «Н» әрпіне айналдырып алатынын байқадым. Гүлімге түсіндіріп, тіліңді тіске тіремей, керісінше тіліңді тамағыңа қарай көтеріп дыбыста деп үйретіп көрдім. Нәтиже берді. Осы «Ң» әрпінің дыбысталуын толықтыру үшін мен музыкалық аспап қобызбен сүйемелдеп, оған ілесуін өтіндім. Күнделікті сөздік қорынан «Ң» әрпінің дыбысталып жүргенін көріп, нәтиже бергенін байқадым.
Қобызда – қазаққа тән қоңыр үн бар. Міне, ұлттық музыкалық аспап күмбірлеген күй төгіп қана қоймай, мектеп жасына дейінгі балалардың төл дыбысты таза айтуына дағдыландырады. Бұған өз тәжірибемнен көз жеткіздім. Негізінен «ң» қатардағы көп дыбыстың бірі емес, қазақ тілін әлемдік тілдерден, тіпті, туыс түркі тілдерінен де даралап, өзіндік сипатын көрсететін ерекше дыбыс. Сондықтан оның дыбысталуына балақайлар ерте жастан дағдыланғаны жөн.
Бүгінгі күнге дейін мен жетекшілік ететін ІІ сәбилер тобы мен ортаңғы топ тәрбиеленушілеріне музыка оқу іс – әрекетінде әндер үйретумен қатар ұлттық аспаптарды таныстыру, әуенді тақпақтар, сергітулер сияқты бөлімдерді пайдаланып жүрдім. Одан бергі уақытта инновациялық жаңа технологияларды пайдалану арқылы электронды сергіту жұмыстарын қолға алып, тәрбиеленушілердің танымын кеңейтпекпін.
Өткен жылдың қыркүйек айында «Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» жобасы бойынша Қазақстан Оқу Ассоциациясы ұйымдастырған семинарда болып, сол методиканың шығармашылық саласы бойынша қыр – сырын тану үшін өзіме осы тақырыпты таңдадым.
Сол себепті ән-әуез оқу іс-әрекетінде барлық тәрбиеленушілерге сауат ашу бөлімін байланыстыра отырып, балалармен ұлттық әріптерді дәріптеу мақсатында ұлттық аспаптарды сүйемелдеу арқылы жұмыс жасаудамын.
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев айтпақшы, «Бұл бой жарыстыратын заман емес, ой жарыстыратын заман». Сондықтан мектепке дейінгі мекеме педагогтары әрбір сәбимен жеке жұмыс жасап, оның бойындағы қарым-қабілетін дер кезінде анықтап, сауатты болып шығуына барынша жағдай жасау қажет. Жаңа технологиялар ғасырында, баланы тәрбиелеуде инновациялық мүмкіндіктерді пайдаланып қана қоймай, өзіміздің ұлттық құндылықтарымыздың да кең мүмкіндіктерін тыс қалдырмауға еңбектену керек. Балғындар рухани асыл мұраларымыз – ұлттық музыкалық аспаптардың қалай аталатынын біліп, оның қалай дыбысталатынын сезініп, түрін ажыратумен қатар, әрбірінің өзіне тән әуезді үнін жүрегімен сезінуге ықпал етудің өзі - әуез жетекшісінің шеберлігі. Ал мен бұл жұмыстарды басты мақсатым екенін ұғына отырып, аталмыш жобамда қазақтың төл дыбыстарын музыкалық аспаптардың көмегімен үйрету әдісін жан-жақты жетілдіруге жұмыс жасаудамын.
Мысалы, музыка оқу іс – әрекеті бірнеше бөлімдерден тұрады. Соның бірі дауыс жаттығуы. Дауыс жаттығуын ұлттық аспаптарды байланыстыра отырып әндете орындаймыз. Оқу іс – әрекетінде өтілетін ұлттық әріппен үндесетін аспапты пайдалана отырып былай дауыс жаттығуын жасаймыз. Қобыз аспабымен сүйемелдей отырып, «қолға қобыз аламыз» - деп ырғата әндетіп, айтып алып, әрі қарай «Ң», «Ң», «Ң» деп әріпті созып аяқтаймыз. /кестеде көрсетілді/
Өтілетін
әріп
Ұлттық
аспап атауы
Дауыс жаттығуы
Тәрбиеленушінің іс - әрекеті
Ң
Қолға қобыз алайық, Ң Ң Ң
Пернелерін басайық Ң Ң Ң
«Ң» әріпін алайық Ң Ң Ң
Жайлап әнге салайық Ң Ң Ң
Балалар ұлттық аспаптың аталуын біледі.
Әріптің дыбысталуын үйренеді
Әріптің қай аспаппен үндесуін айыра біледі
Музыкаға ілесу қабілті ашылады
Ө
Сазсырнайым өлеңім, ӨӨӨ
Өлең – өрнек өремін. ӨӨӨ
Өрісі кең өлеңнің ӨӨӨ
Өркені бол өренім. ӨӨӨ
Ү
Сыбызғыны үрлесем, ҮҮҮ
Табиғатпен үндесем. ҮҮҮ
Үйренуге әріпті ҮҮҮ
«Ү» дегенде үлгі сен. ҮҮҮ
Ғ
Шаңқобызды тартайық, ҒҒҒ
Ғаламда жоқ ғажайып. ҒҒҒ
Ғалым, ғарыш, ғылымды ҒҒҒ
«Ғ» әрпінен жазайық ҒҒҒ
Келесі оқу іс – әрекетінің дауыс жаттығуын жасатуда ұлттық әріптер мен аспаптарды түрлендіріп отырамын.
Осы әдісті пайдалануда яғни ұлттық аспаптармен сүйемелдеу арқылы дауыс жаттығуларын жүргізген кезде, тәрбиеленушілер ұлттық әріптерді тез жаттауға мүмкіндік алады.
Қазір мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында қолға алуға болатын жұмыстардың тағы бірін таныстырудың реті келіп тұр. Бұл жұмысымыз балабақшамыздағы ересек топтармен сауат ашу және музыка оқу іс – әрекетін байланыстыра отырып жүргізіледі.
«Оқу мен Жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» технологиясы бойынша ерте жастан оқытуға әзірлеуде балабақша тәрбиеленушілеріне қазақтың 42 әрпін музыкаға қосып үйретуді жөн көрдім. Бұл әуенді алфавитті мен «Әуенді әріптер» деп атадым. Ал енді сіздердің назарларыңызға «әуенді әріптеріміздің» орындалуын ересек топ тәрбиеленушілерінің орындауында ұсынамын.
№1 дискет 2 трэкте орналасқан «Әуенді әріптер» музыкасы. Орындайтындар: «Қуаныш», «Жауқазын» ересек топ тәрбиеленушілері.
Әрбір балақай мектеп партасына отырғанда, алғаш қолына Әліппе кітабын ұстап, қазақтың 42 әріпін жеке-жеке үйрене бастайды. Әріптен сөз құрастырады, онан сөйлем өрбітеді. Солай баланың жазу шеберлігі, ой құрау шеберлігі қалыптаса бастайды. Дегенмен, балғындар әріптерді балабақшадан-ақ үйреніп, жаттауына мол мүмкіндік бар. Соның бір тиімді үлгісін, мен жаңа атап өттім. Балақайлардың орындауындағы әннен мұны байқаған да шығарсыздар.
Тәрбиеленушілердің басым бөлігі балабақшада ұйымдастырылған шығармашылық жұмыстарға белсене араласқанымен, негізгі сауат ашу, оқу –жағынан жақсы нәтиже көрсете алмайды. Демек, Музыканың құдіреті арқылы, ұлттық аспаптардың белгісіз бір күші балақайларды ыңылдап ән салуға, әріптерді, қазақтың төл дыбыстарын дұрыс айта білуге бағыттап, дағдыландырады. Бір сөзбен айтқанда, ерте сауатын ашуға септігін тигізбек.
«Оқу мен Жазу арқылы сын тұрғысынан Ойлауды Дамыту» технологиясы бойынша ерте жастан оқытуға әзірлеуде балабақша тәрбиеленушілеріне қазақтың ұлттық әріптерін ұлттық аспаптармен үндестіре отырып, алдағы уақытта жаңа заман талабына сай жаңа технологияларды пайдалану арқылы жүзеге асырамын деп ойлаймын.
Шетел зерттеушісі Э.Вульфсон өз еңбектерінің бірінде «Әннің қазақ өмірінде алатын зор маңызын басқа халықтан кездестіру екі талай. Қазақтар тіпті жай сабақты да балаларға ән көмегімен оқытады» деген. Демек, ғалым қазақ музыкасының құдіретін танып-біліп барып, осындай тұжырымға келді. Расында, сыбызғыдағы салқын саз, қобыздағы қоңыр күй, домбыраның құдіреттті күмбірінің маңызын тек әуезділігімен қабылдап қана қоймай, оған ұрпақ санасын жаңартып, ой-өрісін жетілдіре түсер тәрбие құралы ретінде қарау керек.
Мен бұл жоба арқылы халқымыздың сазды аспаптары арқылы төл дыбыстарды үйретудің мүмкіндігін жеткіздім. Және бұл жұмысты алдағы уақытта да зерттеу нысанасынан шығармай, ізденісімді жалғастыра түсемін.
Ұлттық құндылықтарымызды дәріптеу арқылы баланың сауатын ерте жастан дамытуға бетбұрыс жасап, ізденіс нәтижесін жемісті пайдалана білу арқылы ұтарымыз көп демекпін.
