Математика- ?ылымдар патшасы

7 - сынып

Математика пәні мұғалімі

Серік Рабиға Серікқызы

“ ...Адамзат үшін ХХІ ғасыр жаңа технологиялардың ғасыры болмақ, ал осы жаңа технологияларды жүзеге асырып, өмірге енгізу, игеру және жетілдіру - бүгінгі мектеп оқушылары сіздердің еншілеріңіз” Н.Назарбаев

“ Табиғат - математика тілімен сөйлейді. Бұл тілдің әріптері -дөңгелектер, үшбұрыштар және басқа математикалық фигуралар ″

Г.Галилей

«Математик болу үшін ақын жанды болу керек»

С. Ковалевская

Ақыл-ойды тәртіпке келтіретін

МАТЕМАТИКА,

сондықтан оны оқу керек.

(Ломоносов)

Математика -

ақыл-ой гимнастикасы

Қиын есеп оңай-ақ шығар,

Миды егер шынықтырсаң.

Жеңімпаздар алға озар,

Математиканы болса ұғар.

Ғалымдардың патшасы атанғансың,

Евклид, Пифагордан бата алғансың

Төзбейтін өтірікке, жалғандыққа

Жасықтан емессің сен, қаталдансың

«Ақыл-ойды тәртіпке» келтіретін

Нағыз пән – математика атанғансың !

• Математика ғылымдардың патшасы деп Мойындатқан бар ғылым жер шарында Сол қағида тағы да дәлелденбек Бүгінгі кеш бағдарлы жоспарында
• Математика, математика қандай қиын Оқымасаң ешбір түйін Ал өмірде тек соның көмегімен Орындалар заңдылық байлам дүйім.

•                 Математика-бар ілім басы,
•               Математика- ғылым патшасы.                          
•                 Математика-өмір тірегі,
•                 Математика-шәкірт жүрегі. 
•         Сенсіз дүкенге бара алмаймыз,
•         Сенсіз үйлерді сала  алмаймыз!
•         Сенсіз уақытты біле алмаймыз,
•         Сенсіз тарихты жаза  алмаймыз, 

Математика туралы қанатты сөздер

-Сан- математика ғылымының іргетасы.

Орынбек Жәутіков.

-Барлық пәндерді жақсы оқығандардан математик шығады.

Мыңбай Исқақов.

-Бүгінгі математика-өндіріс құралы.

Өмірзақ Сұлтанғазин.

-Киіз қазықта да математика бар.

Меңдібай Құрманұлы Сәтбаев.

-Қиғаш заң да математикаға қажет.

Асқар Жұмаділдаев.

-ТІЛДІҢ ДЕ ӨЗ МАТЕМАТИКАСЫ БАР. ҚАЛДЫБАЙ БЕКТАЕВ. -АРА ТІЛІНДЕ ДЕ ҮЛКЕН МАТЕМАТИКА ЖАТЫР. А.ЖЕҢСІКБАЕВ. -ТАБИҒАТТАҒЫ ӨЗГЕРІС-ҚҰБЫЛЫСТАРДЫ ТЕКСЕРГЕНДЕ МАТЕМАТИКА-НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ БІРІ. ӘЛІМХАН ЕРМЕКОВ. -ІЗ КЕСУДЕ-ГРАФТАР ТЕОРИЯСЫ ЖАТЫР. БЕГАЛЫ ЖАҢБЫРБАЕВ. -ҚҰМЫРСҚА ТІЛІНДЕ ИНФОРМАЦИЯ БАР. ОНЫ ТҮСІНУ БІЗДІҢ МІНДЕТІМІЗ. ЖАУЫНБАЙ ҚАРАЕВ. -КӨКЕЙГЕ ҚОНҒАН МАТЕМАТИКА ТАБЫСЫ ТҮБІНДЕ ӨМІРДЕН ӨЗ ОРНЫН ТАБАДЫ. МҰХТАРБАЙ ӨТЕЛБАЕВ. ҚОРЫТЫНДЫ. «ҒЫЛЫМҒА КЕРЕГІ ДАРЫН, ДАРЫНҒА КЕРЕГІ-ҒЫЛЫМ» АКАДЕМИК М.ӨТЕЛБАЕВ  

Бұл сан абсалюттік символы. Шексіздік белгісі және жаратылмаған әлемнің саны болып табылады. Бұл барлық заттардың бастамасы. Графикалық жоба бойынша сақина немесе дөңгелек ретінде белгіленеді.

Бір санын қазақ халқының ұғымында Алла жалғыз, Алладан басқа тәңір жоқ. Қай тілде болсын бірлік сөзінің түпкі түбірі саналады. Адам өмірін басқаратын, әр пенде ұмтылатын сан болып есептеледі.

Даос ілімін ұстанғандар үшін жасампаздық саны. Қандай да бір құбылыстың, тіршіліктің, әлем жаратылысының бастауын білдіреді. Даостық ұғымда да қазақ халқының түсінігімен сәйкес «бірлік тынысы» дегенді білдіреді, сонымен қатар «рух үйі», «барлық тіршіліктің ортасы» мағынасын аңғартады. 1 саны шыршамен теңестіріледі. Баяу болса да басқалардан биік, көркем болып өсіп, ұзақ жыл сақталып, кез келгеннің көзіне жоғарыдан, алыстан-ақ ілінеді.

Күні-түні демалмайтын екеу:

Процессор екілік санау жүйесінде жұмыс істейді. Екілік санау жүйесі 0 және 1 санынан ғана тұрады.

Мысалы А әрпінің Asc II коды 65-ге тең, екілік санау жүйесінде былай 1000001 болып көрсетеледі.

Екілік санау жүйесіндегі қосу кестесі

0

0

+

1

0

+

=

1

+

0

=

1

1

=

10

Үш қасиет

Үш қуат

Ақыл

Сабыр

Ақыл

Тіл

Ұят

Жүрек

Үш жүз

Ұлы жүз

Кіші жүз

Орта жүз

Төрт кітап

Табиғаттағы төрт құбылыс

Таурат

Құран

ауа

от

су

Забур

жер

Інжіл

Төрт асыл

Иман

Мейір

Намаз

Ашу

Жеті саны

Жеті

жұт

Жеті

жетім

Жеті

қат көк

Жеті

ата

Жеті

қазына

Ата,

әке,

бала,

немере,

шөбере,

шөпшек,

немене

Ай,

Меркурий

(Ғұтрад),

Шолпан

(Зуһра),

Күн,

Марс

(Миррих

немесе

Қызыл

жұлдыз),

Юпитер

(Мүштари),

Сатурн

(Зұхал).

құрғақшылық,

жұт

(мал

қырылу),

өрт,

оба (ауру),

соғыс,

топан су,

зілзала

(жер сілкіну)

Жерде

өлшеу

жоқ, аспандай

тіреуіш

жоқ,

таста

тамыр

жоқ,

тасбақада

талақ

жоқ,

Аллаһта

бауыр жоқ,

жылқыда өт жоқ

Жүйрік ат,

қыран бүркіт,

құмай тазы,

берен мылтық,

қанды ауыз

қақпан,

майланғыш

ау, өткір

кездік

Туған күнді табу.

— туған жылыңның соңғы екі цифрын 20000ға көбейт;

— туған айыңды 200ге көбейт;

— туған күніңді 2ге көбейт;

— көбетінділердің нәтижелерін қосып, шыққан нәтижені айт.

Жауабы: шыққан нәтижені 2ге бөл. Алған жауабыңның алдыңғы 2 цифры туған жылдың соңғы 2 цифрын береді, ортасындағы 2 цифр туған айды көрсетеді, соңғы 2 цифр туған күнді береді.

Бейнеленбейтін өнер туындысы, бұл тек сандармен және математикалық формулалармен жүзеге асады. Оны алғаш 2008 жылы Портланде тұрғыны Сиенна Моррис енгізген.

Мақал-мәтелдерді білеміз бе?

...еу түгел болса,

Төбедегі келеді.

Ерінген ... Істейді.

Білгенің ... ...,

Білмегенің ... тоғыз.

Бесік баласы ... түлейді.

Еңбегің егіз болса,

Байлығың ... болады.

Ердің сөзі ...еу,

Ердің көгі – ...еу.

... атасын білмеген,

Жетімдіктің белгісі.

... ... мүшең сау болса,

Қара басың ханмен тең.

Байырғы қазақ өлшемдерінен.

- Халық арасында жылқыға байланысты қандай қашықтықты, уақытты, қалыңдықты білдіретін өлшемдік мәні бар сөздер жиі айтылады?

( «ат шаптырым жер», «бие сауым уақыт», «екі елі қазы»)

- Ағылшынның дюйм ( голландша – үлкен саусақ ) өлшемі қазақ халқының байырғы қандай өлшеміне сәйкес келеді?

( «бармақ» )

- Сұқ саусақтың еніне тең ұзындық бірлігі ( шамамен 2 см ). Қазы майының қалыңдығы, ою-өрнектің мөлшері, т.б. .. өлшенген.

(Елі)

- Иық деңгейіне сәйкес кере созылған екі қол ұшының арасына тең ұзындық бірлігі?

(Құлаш)

Қасиетті сандар.

- Үш із,Үш мақсат,Үш алыс.

Үш із: бала, байлық, бақыт – білім.

Үш алыс: жер мен көк, жас пен кәрі, жақсы мен жаманның арасы.

Үш мақсат: Саудагер мақсаты – ұту, жол мұраты – жету, дау мұраты – біту.

- Төрт тұлға, Төрт құбыла, Төрт күнә.

Төрт тұлға: от, су, жел, жер.

Төрт құбыла: Шығыс, батыс, оңтүстік, солтүстік.

Төрт күнә: Аллаға күмән келтіру, нақақтан қан төгу, ата-анаға тіл тигізу, өтірік куә болу.

- Бес қару,Бес өсиет,Бес қатер.

Бес қару: садақ, мылтық, найза, қылыш, айбалта.

Бес өсиет: топасқа сенбе, жауға иілме, әрқашан сақ жүр, аш үйге қонба, жарлыдан сый алма.

Бес қатер: от, жау, борыш, ауру, сөз.

- "Жеті" сөзімен байланысты халқымызда қандай сөздер бар?

(жеті қазына, жеті күн, жеті жұрт, жеті жоқ, жеті жұт, жеті ғалам, жеті қат көк, жеті ғашық )

- Жеті қазына, Жеті ата, Жеті жетім .

Жеті қазына: ер жігіт, сұлу әйел, берен мылтық, , ақыл, білім, жүйрік ат, қыран бүркіт, жүйрік тазы.

Жеті ата: әке, бала, немере, шөбере, шөпшек, немене, туажат.

Жеті жетім: Тыңдамаған сөз жетім, Киюсіз тозған бөз жетім, Иесіз қалған жер жетім, Басшысы жоқ ел жетім, Аққу-қазсыз көл жетім, Жерінен айырылған ер жетім, Замандасы қалмаса – Бәрінен де сол жетім.

- Халқымыздың қасиет тұтатын тағы да бір саны - қырық. "Қырық" сөзімен байланысты қандай ырым,дәстүр,сенімдерді білесіңдер?

(Нәрестенің мойны бекіп, қырық күн толғанда "Қырықынан шығару“

деген ырымы бар. Өлген адамның "Қырқын беру" дәстүрі де бар.

Халқымыз келген қонақты "Қырықтың  бірі - қыдыр" деп қарсы алу

т.б.

сенімдер, ырымдар "қырық" сөзімен байланысты.)

Жұмбақтар шешейік

X

1 .

Айқасқан 2 таяқ, тұрады жоқты сұрап

циркуль

2.

Шекер жейтін аққұтан

Бір қазыққа байланды

Аузына тістеп шекерін

Ол қазықты айналды.

жүз-100

3.

Қандай санның атының жазылуында қанша әріп болса, соншалық цифр бар?

Дәреже

4.

Бірдей санды бірнеше рет,

Көбейтуден тұрады.

Егер оны ықшамдасаң,

Қандай атау болады.

Паралель түзулер

5.

Егіз тұған қос жүйрік,

Жарыса шауып терлейді.

Бірін-бірі көрмейді,

Бір мәреге келмейді.

Натурал сан

6.

Нәрселерді санағанда,

Керек ол бізге ауадай.

Айтындаршы бұл қандай сан

Жан-жағына қарамай.

Жыл,

12ай,

52апта,

7күн

7 .

12 бұтағы бар алып емен,

52 шыбық тарап, өсіп өнген.

Шыбық сайын 7-ден жапырағы

Бар ма еді, сондай ағаш көзің көрген.

.

Ұ Р Ш Ы Б

З У Ү Т

IV. Адасқан әріптерден сөз құрау.

Берілген әріптерден математикалық терминдер құраңдар

А Н С  

У К Б 

Л Е С У Ә

К И Р Ь Л У Ц

Н У К Я И Ф Ц

А П Р Е Л Ь Л Л А