Көктем келді. Тышқан інінен тұмсығын шығарды. Қарап тұрса, бұл жерден түлкі өзіне жол салып алыпты. Жақсы інді тастап кетуге қимады, ал өзенге суға барып тұруға қорқынышты болды.
Солай тұрғанда, інінен Борсық та оянды. “Борсық, Борсық! Қалай істесем екен”- деп ақыл сұрады. -“ Сен өзенге түлкіден алысырақ өз жолыңды салып ал” деді .
“ Ізіңді биссектриса бойынша сал! “. “Биссектриса дегеніміз не?”-деп сұрады Тышқан. “ Биссектриса дегеніміз бұрыштың төбесінен шығып, оны қаққа бөлетін сәулені айтады” – деді Борсық. Деді де қайтадан ұйқыға кетті.
Тышқан Борсықтың айтқанын есінде сақтап қалды, алайда жол салуға қорқады. Кенеттен інінен жыланның басын шығарғанын көріп қалды. “Жылан, жылан маған өзенге дейін жол салып берші, тек биссектриса бойынша”-деп өтінді. Жылан Тышқанды жеп қойғысы келіп еді , алайда биссектриса дегеніміз не екенін білгісі келді.
“ Биссектриса дегеніміз бұрыштың төбесінен шығып, оны қаққа бөлетін сәулені айтады” . “Түсінікті” –деді де жылан мынадай жол салып берді.
“ Жылан, мынауың ирек жол ғой, мен бұл жолмен жүрсем Түлкі мені ұстап алады . Биссектриса сәуле ғой!” – деп айқайлады Тышқан. Бірақ Жылан ізін суытып кеткен болатын.
Тышқан ренжіп отырса, Қоян жүгіріп келе жатыр екен. “ Қоян, Қоян! Өзенге дейін жол салып берші! Тек биссектриса бойынша!” - ”Биссектриса дегеніміз не?” “ Бұрыштың төбесінен шығып, оны қаққа бөлетін сәулені айтады. Жылан түсінбей ирек жол салып берді. Ал маған түзу жол қажет, сәуле сияқты.”
“ Түсінікті!”-деді де қоян бір секіріп өзен жаққа секеңдеп кете барды. “Қоян сенің жолың іннен басталмайды, мен жолға жеткенше түлкі ұстап алады . Биссектриса бұрыштың төбесінен шығады ғой”. Бұл кезде қоян да ізін суытып кеткен болатын.
Тышқан одан бетер қамықты. Бір кезде жердің астынан Көртышқан шықты. “Көртышқан, Көртышқан! Маған биссектриса бойынша өзенге дейін жол салып берші! “ Көртышқан да ініне кіріп кетпекші болып еді биссектрисаның не екенін білгісі келді.
“ Биссектриса дегеніміз бұрыштың төбесінен шығып, оны қаққа бөлетін сәулені айтады” –деп қайталады Тышқан. Жылан маған ирек жол, ал Қоян іннен бастамады.” “Түсінікті”-деді де Көртышқан өзенге қарай жөнелді.
Көртышқан жолды қаққа бөле алмады, оның салған жолы Түлкінің жолына жақындап кетті. “ Көртышқан , мен бұл жолмен жүруге қорқамын”-деп айқайлады Тышқан. Алайда Көртышқан да жоқ болды.
Тышқан қатты ренжіді. Бұл кезде Борсық інінен қайтадан шыққан болатын. “Борсық, көмектес! Жылан маған ирек жол салды. Қоян іннен бастамады. Көртышқанның салған жолы түлкінің жолына жақындап кетті”-деді.
“ Жақсы, бәрібір өзенге жуынуға барамын, күзден бері жуынбап едім. Саған жолды дәл биссектриса бойынша салып берейін”-деді. Айтты да дегенін орындады. Осындай жол салынды. Енді бұл жолмен өзенге бару тіпті де қорқынышты емес еді!
СОҢЫ
А
С
О
В
А
С
О
В
10
0
10
20
30
40
50
60
70
80
100
110
120
130
140
160
150
170
180
C
M
B
F
90
D
О
AOE= 180°
AOD= 150°
AOB= 50°
AOF=25°
AOC= 90°
AOM= 122°
шығу
10
0
10
20
30
40
50
60
70
80
100
110
120
130
140
160
150
170
180
C
M
B
F
90
D
О
ЛучOF- биссектрисаAOB
Луч … - биссектриса…
Луч … - биссектриса…
ЛучOC- биссектрисаAOE
ЛучOD- биссектрисаEOM
Биссектрисы: ОВ, О D , ОС.
∠1=∠2=∠3=∠4
В
С
А
D
2
3
1
4
О
Е
Қай сәулелер бұрыштың биссектрисасы болып табылады ?