Мероприятие по математики

8

Atamyrat etrabyndaky 32–nji orta mekdebiň matematika mugallymy

Aýsoltan Tairowanyň Garaşsyzlygyň şanly şanly 26 ýyllyk

baýramçylygyna bagyşlap 5-nji synp okuwçylary bilen

„Garaşsyzlyk–arzuw edip ýetenim,

bu gün toý toýlaýar eziz Watanym!“ diýen

temada geçjek ertirliginiň

meýilnamasy.

Türkmenistan – toýly mekan

Barha ösýär öňe bakan

Agzybirdir ili bekän

Garaşsyzlyk bagt getirdi.

Köpeltmekden bölmekden

Sanlardan kök almakdan

Okuwçylaryň baryna

Gyzgyn salam gönderýär

Janly matematika.

Tanaýandyr hemmeler

Şahyr Omar Haýýamy

Oň düzen kalendary

Haýran etdi eýýamy.

Hasap bilen döredi

Uly öňe gidişler.

„Wostoklary“ uçurdy

Uly öňe gidişler.

Muhammet Al–Horezmi

Algebrany ýazypdyr

Nasreddin Tusi bolsa

Tablisalar düzüpdir.

1. Matematika ylmy barada aýdylan sözler.

: „Matematika–ähli ylymlaryň açarydyr!“

: „Matematika– bu akylyň maşkydyr!“

„Tebigaty öwrenmekde matematika iň oňat ýeke–täk

girişdir!“

: „Sifrler dünýäni dolandyrmaýarlar, emma olar

dünýäni nähili dolandyrmagyny görkezýärler „

2. Sanlar. Okaýarlar okuwçylar topary.

-o-

Tıgre meňzeş

Tegelek nul men

„hasap sagady

Duşýaryn men zol

Dostlarym barka

Sana goşulyan

Dostlarym ýokka

Hiç kimem däl men

-1-

Ýekeje özüm

Çykyp şa ýola

Ertirden bäri

Garaşýan nula

Hul dostum şu gün

Gezmäge geljek

Gelse begenip

Menä 10 boljak

-2-

Irden alňasap

Barýarkam işe

Dyzym agyrtdym

Büdüräp daşa

Eý, siz bezzatlar

Ýörelýän ýola

Hiç haçan kerpiç

Zyňmaly dälä

-3-

Burnum şahly goç

Ýetip gelýär giç

Diýseler gorkma

Ol mendirin üç

-4-

Sapaga jogap

Bermekçi bolup

Özümi synap

Görmekçi bolup

Ençe gün bäri

Göterýän elim

Ozaldan bäşlik

Alypdym telim

-5-

Dost tutsaňyz

Siz meni eger

Islendik ýerde

Kömegim deger

-6-

Akrobatika

Men örän ökde

Kelläm aşakda

Aýagym gökde

-7-

Iki elim

Uzadyp öňe

Maşk edýän ynha

Serediň maňa

Sizede hökman

Maşk etmek gerek

Şeýtseňiz dostlar

Sagdyn bor ýürek

-8-

Gar adam bilen

Biz dogan ekiz

Ol-a gar adam

Men bolsa sekiz

-9-

Ozal altydym

Ýerimden galdym

Ihdi men ynha

Dokuza döndüm

3. Aýdym. Mugallym. Ýerine ýetirýärler Redžepowa Jennet

4. Ýedi amalyň dawasy. Okaýarlar okuwçylar topary.

Bölmek:

Bir seretseň durkuma

Drob ýaly dyrkum bar

Hem iki nokat

Üýtgäp dürli görküm bar

Dawa jenjel bolanda

Men hemişe bardyryn

Manat bolsun pul bolsun

Paýlamaga zoduryn

Alyp baryjy:

Çydap bilmän dereje

Böküp çykdy ornuna

Indi gezek meňki diýip

Kakyberdi garnyna

Dereje:

Ulaldýan diýip öwünme

Men hemişe bardyryn

Ulaltmaly bolanda,

Men hemmeden zorduryn

Kök almak:

Meniň adym radikal

Kök almak hem diýýärler

Kölege men sanlara

Sizden artyk söýýärin

Şonuň üçin ýanymda

Öwünmäň siz gomparyp

Kök alaýsam baryňdan

Galarsaňyz sompa

Alyp baryjy:

Şey diýdi-de ýylgyryp

Ol sözüni soňlady

Ýaş hasapçy sypdyrman

Ol sözleri diňledi

Hasapçy:

Diňledim men baryňyz

Aýdanlaryňyz derekli

Her ylymda her işde

Ýediňizem gerekli.

5. Aýdym. Türkmenistan . Ýerine ýetirýär Atamuradowa Bagdagül we

Akmedowa Oguljan.

6. Bäşleriň dawasy. Okaýarlar okuwçylar topary.

Erteki däl, wakany Günleriň ajap güni,

Hakykatdan alýarys Bu şat bäşler üýüşdi

Bäşleriň dawasyna Özara jedelleşip

Içgin nazar salýarys Şeýle sözler diýişdi.

Doganlaryň atlary. Birlik:

Birlik, Ikilik, Üşlik Birlik çykdy ortara.

Galan iki hem Gerekliniň biri men.

Dörtlük, arzyly bäşlik Ýaşlary gorkuzmakda

Ökdesi men piri men.

Meni ýoldaş edeniň.

Diňmez sesi – sezasy,

Ençe gün, ençe gije,

Bolmaz onuň mazasy.

Awtor:

Diýip aýdan mahaly, Meni görüp durkalar,

Ikilik orta çykdy. Hiç kim saňa seretmez.

Gahar edip birlige, Kineli aýdan sözüň,

Juda gazaply bakdy. Ýüregimde ýer etmez

Awtor:

Saklap bilmän gülkisin, Nädip gülmän duraýyn,

Üçlük gurup söz aldy. Biraz göwne degýärsiň.

Ikilige seredip. Nirede meni görseň,

Joşup jakyrdap güldi. Derrew başyň egýärsiň.

Çünki ýaşlaň barysy,

Meni senden eý görýär.

Dogrymy diýsem käsi,

Hut dogany deý görýär,

Awtor: Dörtlük:

Ardynjyrap dörtlik hem, Isleýäni men olaň

Gezegini bermedi. Okuwçylaň jany men

Öz-özünden göwni hoş, Olaň gündeliginde,

Gözi hiç zat görmedi Soltany men, hany men.

Göwünleri galkynýar,

Meni gören mahaly.

Hemişe hemme üçin,

Men iň gymmat bahaly.

Awtor: Bäşlik:

Olaň gepin diňleýip, Siziň gürrleriňiz,

Hoş boldy güle-güle. Asla maňa ýakanok.

Aşakdaky sözleri, Meni ele salanlar,

Bäşlik getirdi dile. Size gülip bakanok.

Dörtlik inim, sarpaň bar,

Käşge senem kän bolsaň.

Olaň gündeliginde,

Soltan bolsaň, han bolsaň

Menä okuwçylaryň,

Altyn ýaly geregi.

Damarda gan ýöredýän.

Päkizeje ýüregi,

Maňa hemdem boljaklar

Zähmeti kän çekmeli

Tertip-düzgün tarapdan

Awtor: Rüstem bolup çykmaly

Diýip Bäşlik aýdanda Bular baryp turuzyp

Üçler gahar etdiler Itekleşip durdular

Gelip ýaňky bäşligiň Bir-biriniň elinde

Ýakasyndan tutdular Tutaklaşyp durdylar

Awtor:

Bir akylly okuwçy

Niredendir geldi-de

Doganlara ýüzlenip

Şeýle diýdi güldi-de

Akylly okuwçy:

Birlik, senä görünme, Akyllyja oglanjyk,

Gum bol çykarman demi. Uludan demin alyp.

Hiç haçanam bolmarsyň. Dörtlik bilen bäşligi,

Okuwçylaň hemdemi. Gitdi öňüne salyp.

Ikilik, senem bar git Köp ýöräp hem az ýöräp,

Aramyzda görünme. Bossanlyga ýetdiler.

Saňa bizde orun ýok, Şol ýerde duşlemegi

Üstümize sürünme. Birden karar etdiler.

Üşlik, senem gaýdyber, Beýleki üç doganlar,

Aramyzda ornuň pes. Yzan- çuwan böküşip

Dörtlik,Bäşlikler barka. Zarynlap agladylar,

Geregi şo, bize bes. Gözde ýaşyn dödüşip.

7. Sahna. Ýerine ýetirýärler okuwçylar topary.

8. Aýdym. Şelpeli durna. Ýerine ýetirýärler Berdiýewa, Kullarowa, Haýytowa.

9. Käbir geometriki figuralaryň şekilleriniň kesgitlemesiniň goşguda beýany.

Okaýarlar okuwçylar topary.

Tanaň gönüburçlugy,

Ini, boýy ikiden,

Dört burçy bar 90- lyk

Hiç bozulmaz berk beden.

Iki diagonaly,

Bir nokatda kesişer,

Kesişme nokadynda,

Deň bölünip ýetişer.

Gönüburçluk bozular.

Burçlaryny ýiteltseň

Meýdanyn hasaplaňda

Inin, boýna köpeltseň

Meýdanynyň birligi,

Kwadratlar ölçegi

Artyp ulalyberse

Ar gektar bolar çeni

Perimetr jem bolar.

Dört tarapy – daşy bar.

Mellek ýer, uçastoklar.

Durmuşda görnüşi bar.

1. gradus.

Ahli burçlarynyň jemi.

Dörtburçluklar içinden.

Tanaň ýalňyşman ony.

A

B C

Bir gönide ýatmaýan,

Üç nokat ara boşluk.

Birikdir kesim bilen,

Alynýandyr üçburçluk.

Şol üç nokat depesi,

Kesimlerem tarapy,

Belgisi kiçi görnüş,

Depedäki üç harpy.

Gyzlar! Hä!

Geliň sowal–jogap aýdyşalyň! Geliň!

Oglanlar:

Kwadratlyň içinde

Çyzyp uly– kiçisin.

Üçburçlukdan ýerleşdi,

Sanap biliň näçeken?

Oglanlar! – Hawwa.

Bizä bildik! –Näçe eken?

Sanap–sanap kem goýman,

Jemini 16 etdik.

Oglanlar! – Hawwa.

Bizde-de bir sowal bar!

Hany , aýdyň eşdeli.

Gyzlar Iki ogul, iki ata

Bir agtyk cykdy cete.

Alty sany almany

Paýladylar deň sany.

Hersi aldy ikiden,

Dogrumuka şu ýeten?

Oglanlar.

Iki ogul, iki ata

Bary bolar üç adam.

Alty sany almany,

Paýlanyňda deň—deňden

Ekbetde ikiden ýeter.

Oglanlaryň sowaly.

Islendik bir nokatdan,

Deň daşlaşan barymyz.

Şol nokatdan bölseňiz,

Aýa meňzeş ýarymyz.

Hany indi pikirlen,

Gördüňizmi kömelek.

Sellesini ýada sal,

Onuň ady töwerek.

Gyzlar.

Bir aýagy demirden,

Bir aýagy kömürden.

Ölçär, biçer, çyzgy çyzar.

Eger adyn bilseňiz,

Hany aýdyň, oglanlar.

Oglanlar.

Okuwçylaň ýanynda,

Mydam gerek guraldyr.

Hemmeler bilýär gyzlar,

Onuň ady sirkuldyr.

10. Sahna. Ýerine ýetirýärler okuwçylar topary.

11.Aýdym. Redžepowa Jennet Atamuradowa Bagdagül