"Р" дыбысын қою

Сабақтың тақырыбы:  «Р» дыбысын қою.

Сабақтың мақсаты:

Р дыбысын еліктеу, механикалық тәсілдер арқылы анық, дұрыс айтуға үйрету. Фонематикалық қабылдауын дамыту, ойын тапсырмалар арқылы ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Сабақтың түрі: жеке

Сабақтың көрнекілігі: «Р» дыбысының артикуляциясы, артикуляциялық жаттығулар, айна, зонд (мақталы таяқша), сандықша, түрлі суреттер.

Сабақ барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі.

• Психологиялық дайындық

Амандасу

Күн жарығын алақанға салайық,

Жүрегіме басып ұстап қалайық.

Сондай жарық, мейірімді көңілмен,

Сабағымызды бастайық.

•    біз бүгінгі сабағымызға келген сиқырлы пойыздың тапсырмаларын орындап,  вагондарды ашамыз.

І   тапсырма: 

• Қай әріп екенін айтшы?

Райхан да өлең жаттады
Раушан да өлең жаттады
Қай әріптен басталған
Екеуінің аттары?     («Р»)

ІІ. Дайындық кезең.

Р дыбысының артикуляциясы:

Алдымен «Р» дыбысының артикуляциясына назар аударамыз.

- ерін аздап дөңгеленіп тұрады

- жоғарғы төменгі тістер арасы алшақ келеді

- тілдің ұшы қатты таңдайға көтеріледі

- тіл мен таңдай арасында ауа толқыны еркін өтеді.

- тілдің шет жақтары азу тістерге жабысып тұрады.

- жұмсақ таңдай көтеріңкі жұтқыншақтың артқы қабырғасына

жабысып, ауаның мұрын қуысына өту жағын жауып тұрады.

- дауыс шымылдықтары қатайып, бір-біріне жақындап, діріл арқылы дыбыс шығады.

- ауа ағысы дем шығару сәтте ауыз қуысына толып, қатайып тұрған тіл ұшын қозғалтып дірілдетеді.

ІІІ. Негізгі бөлім.

ІІ Вагон.

1. Артикулияциялық жаттығулар:

«Күрекше» - жалпақ тілді ауыз қуысынан шығарып, төменгі ерінге салып, 10-15 секунд ұстап тұру керек.

«Кесе» – ауыз кең ашық, жалпақ тілді жоғары тіске қарай көтеріп, 10-15 секунд ұстап тұру керек. Бірақ тіл тіске тимеуі керек.

 «Ат шауып келеді» - ауызды кең ашып, тілді таңдайға жабыстырып, баяу, жылдам қағу керек.Тіл асты желбезегін созу. 10-15 рет қайталау қажет.

«Саңырауқұлақ» - ауызды кең ашып, тіл ұшын таңдайға жапыстырып ұстап тұру керек.

 «Тәтті тосап» - жалпақ тілімен жоғары ерінді жалап, ауыз қуысынына тереңірек кіргізіп ұстау. 10-15 рет қайталау керек.

«Сылақшы» - ауыз кең ашық, тілдің ұшымен қатты таңдайды сылау. Бағытын өзгерте отырып, 10-15 рет қайталау керек.

Сергіту сәті:

Жатыр еді сұр күшік,

Өте берді бір мысық.

Күшік оған: «ЫРР»-деді,

Мысық тұрып: «БРР»-деді.

ІІІ Вагон.

1. Тыныс алу жаттығулары:

• «Алақанды жылыту» - қолымыздың ара қашықтығы 10-15 см алдымызда, аузымыздан жылы дем шығарып, алақанымызға үрлейміз.
• Мұрын ұшына мақта қойып, оны үрлеу.
• Оқушыға тандаған әр түстегі батпырауықты үрлету.

ІV Вагон

1. Еліктеу арқылы «Р» дыбысын қою:

• «Мотоцикл айдау» - тілді жоғарғы тіске қарай көтеріп, «Дррррың-дррррың» деп айтқызу.
• «Мотор» - тілді қатты таңдайға жабыстырып, мұрынмен тез тыныс алып, тілдің ұшына үрлеу.
• «Барабан» - Д-Д-Д  деп айтқызу арқылы тіл ұшын зондпен оңға-солға қозғау.

ІV.  Сабақты бекіту.

• Сиқырлы сандық ішінен бір суретті қолға алып, сөздегі дыбыс санына қарай сонша рет Р дыбысын қайталау (ара, радио, сиыр)

Мысалы: Радио - 5 рет.

• Дәптермен жұмыс. «Р» әрпін көркем жазу. 

V. Сабақты қорытындылау.

• Жарайсың, Әмина! Сен барлық тапсырмаларды жақсы орындадың!
• Біз бүгін қай дыбысты айтуды үйрендік?
• Қандай тапсырмалар орындадық?

VІ. Үйге тапсырма.  «Алфавиттік жұмбақтарды  шеш».

Қарда бар,                                      Дәптерде бар,

Мұзда жоқ                                      Кітапта жоқ.

Жарда бар,                                     Пәтерде бар,

Құзда жоқ.           (Р)                     Үйде жоқ.        (Р)