Ыбырай Алтынсарин. "Өзен"

Пәні:

Әдебиет

Сыныбы:

5 - сынып

Сабақтың тақырыбы:

Ыбырай Алтынсарин «Өзен»

Құзыреттілікке жеткізетін сабақтың мақсат-міндеттері:

Ақпараттық құзыреттілік – ақпарат көздері арқылы ақынның өмірі мен шығармашылығы туралы түсініктерін кеңейте отырып, өлеңнің тақырыбы мен идеясын меңгерту;

Коммуникативтік құзыреттілік – оқушылардың көркем оқу шеберлігін, ой-өрістерін дамыту, поэзиялық шығармаларды талдау дағдыларын қалыптастыру;

Проблеманы шешу құзыреттілігі – Ыбырай шығармасы арқылы табиғат бейнесін көркем сөз арқылы жеткізуге дағдыландыру.

Сабақтың түрі:

Жаңа материалды хабарлау

Сабақтың әдісі:

Көрнекілік әдісі, сөздік, көркемдеп оқу әдісі;

Көрнекілігі:

Оқулық, слайд, суреттер, т.б.

Пәнаралық байланыс:

География , қазақ тілі;

Сабақта қолданылатын педагогикалық технологиялар:

СТО, АКТ, дамыта оқыту стратегиясы;

Сабақтың барысы:

Мұғалімнің қызметі

Оқушының қызметі

Күтілетін нәтиже

І. Ұйымдастыру бөлімі:

–Амандасу

–Оқушыларды түгендеу

–Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару

–Сынып тазалығын қадағалау

–Сәлемдесу

–Оқу-құралдарын дайындап, зейіндерін сабаққа аудару

–Сынып тазалыған сақтау

Қоңырауға дейін сабаққа кіріп, сабақтарына дайындалады.

ІІІ. Жаңа материалды меңгертуді ұйымдастыру:

ІҮ. Жаңа материалды бекіту:

А. Мұғалімнің көмегімен;

Ә. Оқушының өз бетімен жұмыстануы;

-Оқушылар суретте не бейнеленген?

-Табиғат

-Ендеше, бүгінгі жаңа сабағымыз табиғат лирикасына жазылған Ыбырай Алтынсариннің «Өзен» өлеңі.

Ыбырай Алтынсарин 1841 жылы 20 қазанда қазіргі Қостанай облысында туып, 1889 жылы 30 шілдеде қайтыс болған. Ыбырай әкесі Алтынсары ерте қайтыс болып, атасы Балқожаның тәрбиесінде өседі. 1864 жылы 8 қаңтарда мектеп ашып, онда өзі мұғалім болады. Қазақ шәкірттеріне арнап оқулықтар жазады. «Қазақ хрестоматиясының» авторы – Алтынсариннің қаламынан туған аудармалар, өлеңдер, әңгімелер, мысалдар, ертегілер оқырман жүрегіне жол тауып жатыр.Ыбырай Алтынсариннің көрнекті шығармалары «Кел балалар оқылық», «Өнер білім бар жұрттар», «Асан мен Үсен», «Бай баласы мен жарлы баласы», «Әдептілік» т.б.

Ендеше балалар «Өзен» өлеңін мәнерлеп оқылық...

Сөздікпен жұмыс

Өксіген – шөлдеген.

Қынарда – жағасында, маңында.

Жай – орын, қоныс.

Жанабында – жанында.

Дерт – ауру.

-Балалар, Қазақстанда қандай өзендер бар? Картадан кім көрсете алады?

-Өзіміздің жергілікті жерімізде қандай өзендер бар?

-Өзен табиғатта, адам өмірінде қандай игілікке жарап жатыр?

ІІ.Топтық тапсырмалар:

1-топ. Өлең құрылысына қарай талдау.

Таулардан өзен ағар сарқыраған,

Айнадай сәуле беріп жарқыраған.

Жел соқса, ыстық соқса, бір қалыпта

Аралап тау мен тасты арқыраған.

2-топ. Табиғатқа байланысты мақал-мәтелдер жазу.

ІІІ. Топтастыру. Ыбырай Алтынсариннің қандай шығармаларын білесіңдер?

Бекіту сұрақтары:

Өксіген – шөлдеген.

Қынарда – жағасында, маңында.

Жай – орын, қоныс.

Жанабында – жанында.

Дерт – ауру.

-Жайық, Сырдария, т.б.

Таулардан өзен ағар сарқыраған,

Айнадай сәуле беріп жарқыраған.

Жел соқса, ыстық соқса, бір қалыпта

Аралап тау мен тасты арқыраған.

Тармақ саны: 4

Бунақ саны: 3

Буын саны: 11

Ұйқас түрі: қара өлең

* Дария басы – бұлақ.

* Жердің көркі орман, тоғай, бұлағы,

Елдің көркі қала, қыстақ, тұрағы.

* Таза болса – табиғат,

Аман болар – адамзат.

* Тау бұлағымен сәнді,

Көл құрағымен сәнді.

* Орманға сен қалай қарасаң,

Орман да саған солай қарайды.

Кел, балалар оқылық! Өзен

Ы.Алтынсарин шығармалары

Дүние қалай етсең табылады?

Берілген сурет арқылы оқушылар жаңа материалдың тақырыбын ашады.

Оқушылар «Өзен» өлеңінің мазмұнына сай сөздікпен жұмыс жүргізеді.

Берілген сұрақтарға жауап беру арқылы оқушылар ойын ашық жеткізе білуге, көркем сөйлеуге дағдыланады.

Топтық тапсырмалар арқылы «Өзен» шығармасын өлең құрылысына талдау жасайды.

Оқушылар табиғатқа байланысты мақал-мәтелдер жазады.

Тотастыру стртегиясы арқылы оқушылар бастауыштағы білімдерін еске түсіре отырып толтырады.

Ү. Қорытынды: Үйге тапсырма:

Бағалау:

Үйге тапсырма:

1. Ы.Алтынсарин жайлы ақпарат жинау;

2. «Өзен» өлеңін жаттау;

3. Өздерің шомылған, көрген өзенді бейнелеп жазу.

Үйге тапсырма:

1. Ы.Алтынсарин жайлы ақпарат жинау;

2. «Өзен» өлеңін жаттау;

3. Өздерің шомылған, көрген өзенді бейнелеп жазу.

Үйге берілген тапсырма бойынша оқушылар өз беттерімен жұмыстануға дағдыланады.