4. Дауысты дыбыс тілді? ?атысына ?арай нешеге б?лінеді?
5. Дауысты дыбыс жа?ты? ?атысына ?арай нешеге б?лінеді?
6. Дауысты дыбыс ерінні? ?атысына ?арай нешеге б?лінеді?
7. Дауыссыз дыбыс нешеге б?лінеді?
8. Буын дегеніміз не?
9. Буынны? т?рлерін ата?дар.
ІV Жа?а саба?
Тасымал
С?зді? жол?а сыйма?ан бір я бірнеше буынын келесі жол?а тасымалдау?а болады.
С?зді? жол?а сыйма?ан б?лігін екінші жол?а тасымалдау буын жігінен жасалады. Мысалы: са – ба?, мек – теп, та?ер – те?-гі, та?-ерте?гі Мына сия?ты санаулы с?здерде тасымал дауыстыдан басталады: жу – ын, ?и – ыр, ти – ын, бу – ын, жи – ын
Мына т?мендегі с?з т?рлерін тасымалдау?а болмайды.
1. Бір буынды с?здерді тасымалдау?а болмайды. Мысалы: от, кел, ет, ?арт т. б.
2. С?зді? бір ?рпін келесі жол?а тасымалдау?а немесе жолды? со?ына ?алдыру?а болмайды. Сондай – а? ата, аю, кею, сия, ?ия с?здеріндегі и, а, я, ю ?ріптерін тасымалдау?а болмайды.
3. А. ??нанбаев, М. Ж?мабаев деген сия?ты ?ыс?артылып жазыл?ан атын оны? фамилиясынан б?ліп тасымалдау?а болмайды.
4. ?ыс?артылып жазыл?ан ?лшем атауларын (км, кг, г, м, см, мм т. б.) алдында?ы санынан б?ліп тасымалдау?а болмайды: 10 кг, 25 км.
5. Бас ?ріптері ж?не бас ?ріп пен с?зді? бас?а буыны ар?ылы ?ыс?ар?ан с?здер тасымалданбайды. Мысалы: А?Ш; ТМД,?азМ?У, АлМ?У т. б.
V. Жа?а саба?ты бекіту
Семантикалы? карта
алма
к?к
нан
мектеп
А?Ш
?аза?
1км
жа?а
??с
2кг
Тасымалдау?а болатын с?здер
Тасымал жасау?а болмайтын с?здер
VІ. Кітаппен, д?птермен ж?мыс
1) Тасымалданбайтын с?здерді ішіне, тасымалданатын с?здерді сыртына жазу керек.
Мол, о?ушы,кітап, ?ала, аю, мал, саба?,А?Ш
Ішіне Сыртына
Км, он, балалар, даналы?, см, ТМД, ет, ?арт, сурет, ?алым
Ішіне Сыртына
2) Адас?ан ?ріптер
Осы ?ріптерді пайдаланып тасымал жасау?а болмайтын с?здер ??рау.
о, ж, ?, л, а, ж, н, м, к, с б, с, м, л, ?, о, н, к, г, т
3) Эссе жазу Тасымал жасау?а болмайтын с?здерді ?атыстырып с?йлем ??рау.
4. Дауысты дыбыс тілдің қатысына қарай нешеге бөлінеді?
5. Дауысты дыбыс жақтың қатысына қарай нешеге бөлінеді?
6. Дауысты дыбыс еріннің қатысына қарай нешеге бөлінеді?
7. Дауыссыз дыбыс нешеге бөлінеді?
8. Буын дегеніміз не?
9. Буынның түрлерін атаңдар.
ІV Жаңа сабақ
Тасымал
Сөздің жолға сыймаған бір я бірнеше буынын келесі жолға тасымалдауға болады.
Сөздің жолға сыймаған бөлігін екінші жолға тасымалдау буын жігінен жасалады. Мысалы: са – бақ, мек – теп, таңер – тең-гі, таң-ертеңгі Мына сияқты санаулы сөздерде тасымал дауыстыдан басталады: жу – ын, қи – ыр, ти – ын, бу – ын, жи – ын
Мына төмендегі сөз түрлерін тасымалдауға болмайды.
1. Бір буынды сөздерді тасымалдауға болмайды. Мысалы: от, кел, ет, қарт т. б.
2. Сөздің бір әрпін келесі жолға тасымалдауға немесе жолдың соңына қалдыруға болмайды. Сондай – ақ ата, аю, кею, сия, қия сөздеріндегі и, а, я, ю әріптерін тасымалдауға болмайды.
3. А. Құнанбаев, М. Жұмабаев деген сияқты қысқартылып жазылған атын оның фамилиясынан бөліп тасымалдауға болмайды.
4. Қысқартылып жазылған өлшем атауларын (км, кг, г, м, см, мм т. б.) алдындағы санынан бөліп тасымалдауға болмайды: 10 кг, 25 км.
5. Бас әріптері және бас әріп пен сөздің басқа буыны арқылы қысқарған сөздер тасымалданбайды. Мысалы: АҚШ; ТМД,ҚазМҰУ, АлМҰУ т. б.
V. Жаңа сабақты бекіту
Семантикалық карта
алма
көк
нан
мектеп
АҚШ
қазақ
1км
жаңа
құс
2кг
Тасымалдауға болатын сөздер
Тасымал жасауға болмайтын сөздер
VІ. Кітаппен, дәптермен жұмыс
1) Тасымалданбайтын сөздерді ішіне, тасымалданатын сөздерді сыртына жазу керек.
Мол, оқушы,кітап, қала, аю, мал, сабақ,АҚШ
Ішіне Сыртына
Км, он, балалар, даналық, см, ТМД, ет, қарт, сурет, ғалым
Ішіне Сыртына
2) Адасқан әріптер
Осы әріптерді пайдаланып тасымал жасауға болмайтын сөздер құрау.
о, ж, қ, л, а, ж, н, м, к, с б, с, м, л, ұ, о, н, к, г, т
3) Эссе жазу Тасымал жасауға болмайтын сөздерді қатыстырып сөйлем құрау.
Тақырыбы: «Көктем келді»
4) «Сыңарын тап» ойыны
Тасымал жасауға болмайтын сөздермен қос сөз жасаңдар.
Ішіне Сыртына
, ж, қ, л, а, ж, н, м, к, с б, с, м, л, ұ, о, н, к, г, т
