Шәкәрім шығармалары мен Абай шығармаларындағы үндестік

10-сынып

Қазақ әдебиеті

____________________

«Шәкәрім шығармалары мен Абай шығармаларының үндестігі» 

Сабақтың білімділігі: Шәкәрім реализмі – Абай реализмінің заңды жалғасы екендігін, яғни Шәкәрім Абай Құнанбаевтың реалистік дәстүрін, стилін әрі қарай жалғастырушы екенін жан-жақты салыстыра отырып, оқушыға байқату, ұқтыру, түсіндіру, қортындылау. 
Тәрбиелігі: Гуманистік, адамгершілік, еңбек, имандылық тәрбиесін беру. 
Шығармашылығы: Абай, Шәкәрім шығармашылығын сүйіп оқуға, қадірлеуге, асыл мұрасындай есте сақтауға баулу. 
Сабақтың көрнекілігі: 
1. Абай портреті 
2. Шәкәрім портреті 
3. Абай шығармаларының жинағы 
4. Шәкәрім шығармаларының жинағы 
5. Абай, Шәкәрім өлеңдерінен үзінділерді жазылған сөздер (таблицалар) 
6. Қазақстан картасы – Семей 
7. Магнитофон. Әндер. Абай, Шәкәрім әндерінің касетасы 
8. Видиокасета. Теледидар. «Абай ұрпағының қасіреті». Мәриям Мұхаммеджанова баяндайды. Абай туралы 
9. Абай және Шәкәрім ата – тегі жайлы схема 
10. Шығыс ақындары шығармаларының жиынтығы 
11. Орыс ақындары А.Пушкин, Ю.Лермонтов, И.Крылов, Л.Толстой портреттері. 
12. Сөзжұмбақ. «Шәкәрім Құдайбердіұлы», «Абай Құнанбаев» 
Оқушылар шығармашылығы. 
Пәнаралық байланыс: Ән, география, тарих. 
Сабақтың әдісі: Сын тұрғысынан ойлау. 
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру, сабақ мақсатымен таныстыру. Сыныпты 3 топқа бөлу. 
ІІ. Жаңа сабақ: 
«Абай дәстүрі мен Шәкәрім» 

Әсемпаз болма әрнеге

Әсемпаз болма әрнеге,

Өнерпаз болсаң, арқалан.

Сен де - бір кірпіш, дүниеге

Кетігін тап та, бар қалан!

Қайрат пен ақыл жол табар

Қашқанға да, қуғанға.

Әділет, шапқат кімде бар,

Сол жарасар туғанға.

Бастапқы екеу соңғысыз

Біте қалса қазаққа,

Алдың - жалын, артың - мұз,

Барар едің қай жаққа?

Пайданы көрсең бас ұрып,

Мақтанды іздеп, қайғы алма.

Мініңді ұрлап жасырып,

Майданға түспей бәйгі алма

Өзіңде бармен көзге ұрып,

Артылам деме өзгеден.

Күндестігін қоздырып,

Азапқа қалма езбеден.

Ақырын жүріп, анық бас,

Еңбегің кетпес далаға.

Ұстазтық қылған жалықпас

Үйретуден балаға.

Көлеңке басын ұзартып,

Алысты көзден жасырса;

Күнді уақыт қызартып,

Көкжиектен асырса;

Күңгірт көңілім сырласар

Сұрғылт тартқан бейуаққа,

Төмен қарап мұңдасар,

Ой жіберіп әр жаққа.

Өткен өмір - қу соқпақ,

Қыдырады талайды.

Кім алдады, кім тоқпақ

Салды, соны санайды,

Нені тапсаң, оны тап,

Жарамайды керекке.

Өңкей уды жиып ап,

Себеді сорлы жүрекке.

Адасқан күшік секілді

Ұлып жұртқа қайтқан ой

Өкінді, жолың бекінді,

Әуре болма, оны қой.

Ермен шықты, ит қылып,

Бидай шашқан егінге.

Жай жүргенді үерд қылып,

Тыныш өлсеңші тегінде.

Адамдық борышың

Адамдық борышың

Халқыңа еңбек қыл.

Ақ жолдан айнымай

Ар сақта, оны бiл.

Талаптан да бiлiм мен өнер үйрен,

Бiлiмсiз, Өнерсiз, Болады ақыл тұл.

Мақтанға салынба

Мансаптың тағы үшiн.

Нәпсiңе билетпе

Басыңның бағы үшiн.

Өмiрiңдi сарп қыл өлгенiңше,

Жоба тап,

Жол көрсет,

Келешек қамы үшiн.

Қайтадан қайрылып

Қауымға келмейсiң.

Барыңды,

Нәрiңдi Тiрлiкте бергейсiң.

Ғибрат алар артыңа iз қалдырсаң –

Шын бақыт‚

Осыны ұқ,

Мәңгiлiк өлмейсiң!