?.Аманжолов ?з ?мірін ?ле?мен ?рген ?аза?ты? ?р талантты а?ыны, ?иын да к?рделі заманда туып, адалды? пен а?ынды?ты т?мар етіп, батыл ойлы, шыншыл да сырлы, дауылды поэзиясымен ХХІ ?асыр ?рпа?тарыны? ж?регінде тере? із ?алдыр?ан ?асым Аманжоловты? ?мірі мен ?ле?іне то?таламыз.
2) Слайд ар?ылы ?мірін ты?дау, а?ын жайлы естеліктер к?ру.
?.Аманжолов 1911 жылы 10 ?азанда ?ара?анды облысы ?ара?аралы ауданында ?ызыл ауылында ту?ан. ?кесі сол жерде ?айтыс болады. ?ке-шешеден ерте айырыл?ан ?асым жо?шылы?,жетімдікті с?би кезінен басынан ?ткеріп,?ой-?озы ба?ады,тезек тереді,кісі есігінде телміреді.Болаша? а?ынны? ?ажырлы, ?айратты,тік мінезді,найза?айдай ?ткір тілді болып ?суіне ?сер етті.Ал?ашында ауыл молдасынан білім алады,кейін а?асыны? к?мегімен Семейдегі интернатта ауысып, онда ?ш жыл т?рбиеленеді.Одан кейін Семейдегі мал д?рігерлік техникумын о?ып бітіреді.Оралда?ы пединститутты,Ленинградта?ы орман шаруашылы?ы институтарына т?скенмен,денсаулы?ыны? сыр беруіне байланысты о?уын жал?астыра алмай, газеттерде редакторлы?, кейін театрда ?ызмет жаса?ан.А?ын 1941-46 жылдар арасында майдан?а ілігіп, «?анды ?ыр?ын,?ып-?ызыл ?ртті? ішінде» болды. ?ртістік, ?ншілік ?нерге бейім а?ын домбыра, к?йсанды?,мандолина сия?ты аспаптарды жа?сы ойнап, ?зіні? бір?атар ?ле?деріне ?н де шы?ар?ан сазгер бол?ан.
Ол бар бол?аны 44 жасында ?зілді.Со?ыс кезінде к?п ?ле?дері жо?ал?ан,?ндері де нота?а т?спей ?ал?ан.Кейін бар м?расын жина?тап бастыр?анда, 3 том кітап болып басылып шы?ты.(1955-57)
Сабақтың көрнекілігі: ақын портреті, қанатты сөздер, тірек-схема, слайд көрсетілімдері, естеліктер.
Пәнаралық байланыс: тарих,музыка
І. Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушыларды шеңберге шақырып, жағымды ахуал қалыптастыру, тренинг жүргізу «Жақсы тілектер» деп аталады. Орнымызда тұрып топтасу «Бәйшешек, қызғалдақ, райхан, қалампыр »
- Жақсы балалар, орындарыңа жайғаса қойыңдар.
Балалар орындарына жайғасады. Бағалау қағазы, құралдар таратылады.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:
- Біз өткен сабақта кімнің, қандай шығармаларымен таныстық?
Қ.Аманжолов өз өмірін өлеңмен өрген қазақтың өр талантты ақыны, қиын да күрделі заманда туып, адалдық пен ақындықты тұмар етіп, батыл ойлы, шыншыл да сырлы, дауылды поэзиясымен ХХІ ғасыр ұрпақтарының жүрегінде терең із қалдырған Қасым Аманжоловтың өмірі мен өлеңіне тоқталамыз.
2) Слайд арқылы өмірін тыңдау, ақын жайлы естеліктер көру.
Қ.Аманжолов 1911 жылы 10 қазанда Қарағанды облысы Қарақаралы ауданында Қызыл ауылында туған. Әкесі сол жерде қайтыс болады. Әке-шешеден ерте айырылған Қасым жоқшылық,жетімдікті сәби кезінен басынан өткеріп,қой-қозы бағады,тезек тереді,кісі есігінде телміреді.Болашақ ақынның қажырлы, қайратты,тік мінезді,найзағайдай өткір тілді болып өсуіне әсер етті.Алғашында ауыл молдасынан білім алады,кейін ағасының көмегімен Семейдегі интернатта ауысып, онда үш жыл тәрбиеленеді.Одан кейін Семейдегі мал дәрігерлік техникумын оқып бітіреді.Оралдағы пединститутты,Ленинградтағы орман шаруашылығы институтарына түскенмен,денсаулығының сыр беруіне байланысты оқуын жалғастыра алмай, газеттерде редакторлық, кейін театрда қызмет жасаған.Ақын 1941-46 жылдар арасында майданға ілігіп, «қанды қырғын,қып-қызыл өрттің ішінде» болды. Әртістік, әншілік өнерге бейім ақын домбыра, күйсандық,мандолина сияқты аспаптарды жақсы ойнап, өзінің бірқатар өлеңдеріне ән де шығарған сазгер болған.
Ол бар болғаны 44 жасында үзілді.Соғыс кезінде көп өлеңдері жоғалған,әндері де нотаға түспей қалған.Кейін бар мұрасын жинақтап бастырғанда, 3 том кітап болып басылып шықты.(1955-57)
Мағынаны тану кезеңі
3 ) Өлеңді төрт тақырыпшаға бөліп, оқушыларға таратып беру.
Жигсо әдісін пайдалану.
. І тақырыпша « Жалындаған ақын »
. ІІ тақырыпша «Бақытты келер ұрпақ»
ІІІ тақырыпша «Қазақтың ерке бұланы»
ІҮ тақырыпша «Адал жанның сырласы»
Оқушылар топта жыр шумақтарын талқылап, түсінгендерін ортаға салады.Өлең шумақтарындағы негізгі ойларды топтап жазып, мазмұнын ашу.
1. Өлеңді мәнерлеп оқу .
2 Сөздік қоржыны (дәптермен жұмыс)
Жасық - жігерсіз, былжыр, тартымсыз, әлсіз.
Көрік – ұста дүкенінде көмірді үрлеп,темірді қыздыру үшін теріден жасалған үрлеуші.
Тымырсық – сыр ашпайтын,сөйлемейтін.
Торқа – ең қымбат жібек мата.
5) Ой толғау кезеңі
1-топқа тапсырма.
«Ақынға хат» Оқушылар Қасым атаға хат жазады. Топта талқылайды.Автор орындығында оқиды. Бір ұсыныс, бір тілек айту.
Дарынды баламен жұмыс.(Бинураға тапсырма )
Ақынның өлеңдегі көңіл - күйін талдау:
1) қайғы,мұң
2) шаттық, қуану
3) берік, сенім, үміт
4) асқақ арман, өршіл мақсат
өсиет, өнеге
Осы тірек сөздерге байланысты ақын көңіл күйін білдіретін өлең жолдарын тауып оқу, түсінік беру.
2-топқа тапсырма. Өлеңді құрылысына қарай талдайды.
Тақырыбы
Авторы
Шумағы
Тармағы
Бунақ
Буыны
Ұйқасы (а,а,б,а түріндегі қара өлең ұйқасы )
Дарынды баламен жұмыс(Нұргүлге тапсырма . Ақынға бір екі шумақ өлең шығарып көр.)
3- топтың тапсырмасы
РАФТ әдісі бойынша шығармашылық жұмыс
Роль – Қасым
Аудитория – Жастарға
Формат - Өсиет
Тақырып – Сен неткен бақытты едің, келер ұрпақ
2- минут жеке ойланамыз, ойымызды тиянақтап дәптерге түсіру.
Жұпта бөлісіңдер.Сыныпқа өз идеяларыңды айтыңдар.
4-топтың жұмысы – Ақын бейнесін талдау. Топтастыру ватманға.
Өмір бар жерде өлім де болады.Бұл табиғи құбылыс.Ал біз, табиғатқа қарсы тұра алмаймыз. Сабағымыз ақынның өмірі жайлы болғандықтан «Өмір» атты ұғымды бүгінгі сабағымызбен байланыстырып сиқырлы қалпақтар жалғастырады.
Ойлаудың алты түрлі әдісі «Сиқырлы қалпақтар»
Ақ қалпақ - оң фактор
Өмір ол қуаныш,шаттық.Әр адамзат өмірге келгеніне қуанышты болар.Өмірің мәнді болу үшін ерінбей еңбектену шарт.
Қызыл - зерттелген материалдарды жекелей бағамдау.Көңіл күй, сезім,әсерді білдіру / эссе түрінде/
Қара - теріс салдарды.
Өмір тек қуаныш пен шаттықтан тұрмайды.Өмірдің қиын тұстары да кездесіп жатады.
Сары - тақырып бойынша оң атаулыны жинақтау.
Жасыл - зерттелген нәтижелерін шығармашылық түрінде ұсыну / өлең , тақпақ, қойылым, сурет салу арқылы/
Көк - оқу матриалы ыңғайымен, жалпы ойларды, идеяларды, тұжырымдарды қалыптастыру.
Қорытынды: Қасым өмірді сүйген ақын.Майданда от кешкен, тұрмыс тауқыметін тартып,дертті болған ақын еш мойымайды, күйзелмейді.Сөзі тозған жоқ, өлеңі ескірген жоқ, уақытпен үндесе алмай жатқан жоқ. Қасым сол баяғы Қасым күйінде қала береді. Тахауи Ахтанов айтқандай «Ақынның адал, шыншыл мінезі өзімен бірге өлген жоқ, тамаша өлеңдерінде жүр» деген. Қасымды өртке тиген дауылдай өлеңдерімен бірге арамызда жүр деп сезінеміз.
Бағалау : Оқушылар бағалау парағындағы баға қорларын оқиды.
