Қамбар батыр жыры

Күні: 28.09.2017

Қазақ әдебиеті

9 – сынып

Сабақ тақырыбы:

«Қамбар батыр » жыры

Мақсаты :

А) Білімділік

Ә)Дамытушылық

Б) Тәрбиелік

А) оқушыларға жыр туралы толық мағлұмат беру , ой - пікірлерін қалыптастыру ;

Ә) Шығарма мазмұны бойынша оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауын, саралауын дамыту.

Б) Туған жерге, Отанға , адал жарға деген сүйіспеншілігін арттыру.

Жақын адамдарын қадірлеуді , құрметтеуді бойларына дарыту .

Сілтеме:

1. Әдебиет оқулығы 9- сынып

2. «Қамбар батыр» жыры кітабы. «Алтын сандық»

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

1. Топпен жұмыс жасап, өз үлесін тигізу .

2. Сыни тұрғадан ойлау стратегиялар арқылы оқушылардың жыр туралы ойы мен пікірін білу .

3 . Халық ауыз әдебиетінің батырлар жыры туралы дастанын оқып танысады.

4. Жырдағы көркемдегіш тәсілдерді біледі, кейіпкерлер бейнесін ашады, құрылысына талдайды.

Негізгі идеялар:

Батырлық жырдың мәнін ашып, оқушыларға патриотизм қасиетін ұғындыру, елін, жерін сүюге тәрбиелеу, ел қорғаған батырларды дәріптеу

Сабақта қолданылатын материалдар:

1. Жырдың мазмұны бойынша кітап

2. Слайдтар

3. Үлестірмелі материалдар

Оқыту әдістері:

Жаңа әдістер

АКТ

СТО

Кесте толтыру, сұрақтарға жауап беру, салыстыру, ВЕНН диаграммасы

1. Диалог

2. Жеке жұмыс

3.Жұптық жұмыс

4. Топтық жұмыс

Дерек көздері:

1. «Қамбар батыр » жыры кітабы. «Алтын сандық»

2.Интернет желісінен алынған материалдар

3. «Қазақ тілі мен әдебиеті» журналдары

Кезеңдері , уақыт

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

І. Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу (1 мин)

1. Кезекшімен сұхбат. 2. Бүгінгі сабақта бір- біріне жақсы сөздер айтқызу .

1. Жақсы тілектер мен сөздер айтады .

ІІ. Үй тапсырмасы

1. Жыр мазмұнын оқу

2. Жырдағы кейіпкерлерге талдау жасау .

3. Үзінді жаттау

Оқушылар үйдегі дайындық -тарын осы топтық жұмыста көрсетеді .

ІІІ. Жаңа тақырып (20 мин)

І. Қызығушылығын арттыру .

Миға шабуыл

1.Әзімбай қандай жарлық щығарды?

Назім неліктен таңдау жасамады?

Назым Қамбармен қалай кездесті?

Ағалары неге қарсы болды?

Алшыораз неліктен Назымның Қамбарға қосылуын жақтады?

Қамбар елін қалай асырады? Қандай кәсіппен айналысты?

Неіліктен ол Назымға сөз айтудан бас тартты?

Қараман кім?

Келмембет Әзімбайға қандай шаруамен келді?

Қамбар Қараманды қалай жеңді?

Оқушылар жыр мазмұны бойынша сұраққа жауап береді

ІІ. Мағынаны ашу.

Жыр мазмұны бойынша жоспар құру

Кейіпкерлер образын ашу

1.Қамбар образы

2. Назым образы

Жырды композициялық құрылысына талдау

1.Оқиғаның басталуы

2.Дамуы

3.Шиеленісуі

4.Шарықтау шегі

5.Шешімі

Жырдың көркемдік ерекшелігі

Символ,

Теңеу

Эпитет

Әр топ өздеріне тиісті тапсрыманы орындауға арнайы уақыт беріледі . Топ мүшелері өз ойларын ортаға сала отырып, сыни тұрғыда жауап беруге тырысады .

Талдау, жинақтау

ВЕНН диаграммасын құру .

Қамбар Қараман

Қамбар Назым .

ВЕНН диагрммасын құра отырып, дәлелдейді.

ІV. Қорытындылау

Кері байланыс (сұрақ-жауап)

Инсерт әдісі

Сұрақтарға жауап беру арқылы бүгінгі сабақта алған білімін қайталап, қорытынды жасайды.

V. Үйге тапсырмасын беру

« Қамбар батыр » - жыры халқымыздың адал да , асқақ батырлық жыры .

Оқушылар үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып, шығарманың мақсатымен танысады .

VI . Бағалау

Соңғы бес минут атты бағалау туралы түсіндіреді Оқушылардың өздері жинаған балдары бойына,бағалау жүргізу .

Бір оқушы сабақта не ұққандығы туралы айтады. Ал қалған оқушылар сұрақ қояды.

VIІ. Рефлексия

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын жазу үшін стикерлер тарату

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын стикерлерге жазу

Уақыты:

Қазақ әдебиеті

5 – сынып

Сабақ тақырыбы:

Шешендік сөздер. Тайкелтірдің төрелігі

Мақсаты :

А) Білімділік

Ә)Дамытушылық

Б) Тәрбиелік

А) оқушыларға шешендік сөздер туралы толық мағлұмат беру , ой - пікірлерін қалыптастыру ;

Ә) Шығарма мазмұны бойынша оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауын, саралауын дамыту.

Б) Туған жерге, Отанға , адал жарға деген сүйіспеншілігін арттыру.

Жақын адамдарын қадірлеуді , құрметтеуді бойларына дарыту .

Сілтеме:

1. Әдебиет оқулығы 5- сынып

2. « Шешендік сөздер » С. Негимов

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

1. Топпен жұмыс жасап, өз үлесін тигізу .

2. Сыни тұрғадан ойлау стратегиялар арқылы оқушылардың жыр туралы ойы мен пікірін білу .

3 . Халық ауыз әдебиетінің шешендік сөздер туралы оқып танысады.

4. Шешендік сөздегі халықтың сөз саптауын танып біледі.

Негізгі идеялар:

Оқушылар шешендік сөздің қадір – қасиетін танып түсінеді .

Әрбір сөзді көркем , нақты , дәл , орынды сөйлей білуге үйренеді.

Сабақта қолданылатын материалдар:

1. Топтастыру.

2. Слайдтар

3. Үлестірмелі материалдар.

4. Постер құруға қажетті заттар

5. Бағалау парақшалары

6. 5- сынып Электрондық оқулығы .

Оқыту әдістері:

Жаңа әдістер

АКТ

СТО

Кесте толтыру, сұрақтарға жауап беру, салыстыру, ВЕНН диаграммасы

1. Диалог

2. Жеке жұмыс

3.Жұптық жұмыс

4. Топтық жұмыс

Дерек көздері:

1. « Шешендік сөздер» С. Негимов

2.Интернет желісінен алынған материалдар

3. «Қазақ тілі мен әдебиеті» журналдары

Кезеңдері , уақыт

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

І. Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу (1 мин) 8.50-8.51

1. Кезекшімен сұхбат. 2. Бүгінгі сабақта бір- біріне жақсы сөздер айтқызу .

1. Жақсы тілектер мен сөздер айтады .

ІІ.Топқа бөлу

- Балалар, қазақтың атақты би- шешендерін білесіңіздер .

Оқушылардың табуы бойын- ша топтарға бөлінеді . І Топ. «Төле би » ІІ.Топ. « Қазыбек би» ІІІ Топ. « Әйтеке би»

ІІІ. Үй тапсырмасы

1.Үй тапсырмасына «Сұратқан хан ақымақ па , сұраған сен ақымақ па ?» деген Жиренше туралы аңызды оқу.

2.Осы аңызға байланысты көрініс дайындау .

3. Жиренше мен Қарашаш туралы мәлімет тауып келу.

Оқушылар үйдегі дайындықтарын осы топтық жұмыста көрсетеді .

ІІІ. Жаңа тақырып (20 мин) 9.00-9.20

І. Қызығушылығын арттыру .

Шешен адам қандай болады деп ойлайсыңдар

Оқушылар өз пікірлерін айтады .

ІІ. Мағынаны ашу.

Қазақ ауыз әдебиетінің бір саласы – шешендік сөздер. Шешендік сөздер – елге белгілі адамдардың қайсыбір оқиғаға байланысты айтқан тапқыр сөздері. Ол сөздер мәйекті, өткір болғандықтан елге тез тарап, ауыздан – ауызға көшіп сақталып отырған. Шешендік сөздер әдетте екі адамның белгілі бір талас мәселені шешудегі сөз жарысында туып, елге жайылып кетеді. Ондай дауды негізінен билер шешіп отырған. Сондықтан да шешендік сөздерді айтушылар көбіне билер мен шешендер болып келеді. Тайкелтірдің төрелігі

Төле би Тайкелтірдің болашағын болжайды. Төле би атқосшы жігітін шақырып:

-Қонақ үйдегі екі кісіні таласып жүрген ертұрманымен осында әкелші!

-Иә, балам Тайкелтір, осы ертұрманға мына екеуі талас. Бұлар тоқтарлық бітім айтып екеуінде риза етші! –дейді Төле би.

Тайкелтір кереге ілулі тұрған Төле бидің қамшысын қолына алып, ортадағы ерге жақындап барып қамшымен тартып жібередіде есік алдында тұрған Төле бидің жігітіне ерді береді. Дауласып жүрген екі кісі ердің Төле бидің атқозшысына берілгеніне ризалығын білдірді..

Оқушылар дәптерге конспект түрінде жазып алады.

ІІІ.Жигсо әдісі . Оқушылар мәтінді оқып , келесі топқа сұрақ дайындап отрады .

ІV. Оқулықпен жұмыс. Мәтіндегі шешендік сөздер мен сөз тіркестерін көшіріп жазу .

V. ВЕНН диаграммасын құру .

Жиренше Тайкелтір

ВЕНН диагрммасын құра отырып, дәлелдейді.

VІ. Көрініс дайындап көрсету .

Көріністің қойылымы туралы талдау жасау .

Оқушылар өздерінің дайындығынан кейін көріністерін қояды .

ІV. Қорытындылау

(5 мин) 9.20-9.25

Кері байланыс (сұрақ-жауап)

1. Сұрақ.

2. сұрақ

Сұрақтарға жауап беру арқылы бүгінгі сабақта алған білімін қайталап, қорытынды жасайды.

V. Үйге тапсырмасын беру (2 мин) 9.25-9.27

Осы шешендік сөзді келесі сабақта мазмұндау .

Шешендер туралы ізденіп келу .

Оқушылар үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып, шығарманың мақсатымен танысады .

VI . Бағалау (5 мин) 9.27-9.32

Соңғы бес минут атты бағалау туралы түсіндіреді Оқушылардың өздері жинаған балдары бойына,бағалау жүргізу .

Бір оқушы сабақта не ұққандығы туралы айтады. Ал қалған оқушылар сұрақ қояды.

VIІ. Рефлексия

(3 мин) 9.32-9. 35

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын жазу үшін стикерлер тарату

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын стикерлерге жазу

ПӘНІ: Қазақ әдебиеті

Күні: 10.09.2017

МЕКТЕП: №175 гимназия

Сабақтың тақырыбы: Жыраулар поэзиясы

Жиембет жыраудың «Еңсегей бойлы Ер Есім» толғауының тақырыбы мен идеясы

МҰҒАЛІМ: Абдикадырова А.Т.

СЫНЫП: 7 Ғ

ОҚУШЫ САНЫ: 27

КЕЛМЕГЕНДЕР:

Сабақ қамтитын оқу мақсаттары

Негізгі мақсат

7.1.1.1-Жыраулар поэзиясы туралы қысқаша түсінік беру. Жырау, жыршы сөздерінің мағынасын түсіндіру.Қазақтың жырауы ,биі,әскербасы батырының бірі Жиембет шығармашылығымен танысу. «Еңсегей бойлы Ер Есім» толғауның сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау

7.2.2.1-толғаудағы автор бейнесін анықтау

7.1.4.1-толғаудағы кейіпкер бейнесін ашу

Күтілетін нәтиже

Оқушылардың барлығы:

1.Жыраулар поэзиясы және Жиембет жырау туралы мәлімет алады.Жырау мен жыршының айырмашылығын біледі.Толғау мазмұнымен танысады.

2.Екпін, ырғақ, пауза, көтеріңкі дауысты сақтай отырып, шығарманы мәнерлеп оқи алады

Оқушылардың көбісі:

1.Толғаудағы автор бейнесін ашып, талдайды

2.Толғаудағы кейіпкер бейнесін ашып, талдайды

Оқушылардың кейбірі:

1 .Толғаудың сюжетін талдап, тақырыбы мен идеясын ашады, қорытынды шығарады

Сабақтың түрі

Жаңа сабақты меңгерту

Бағалау критерийі

1. Өлең үзіндісін мәнерлеп дұрыс оқиды.

2.Үзіндідегі кейіпкер бейнесіне талдау жасап, кейіпкер образын (Есім хан) анықтайды.

3. Шығармадағы автор бейнесін( Жиембеттің өзі) талдап, ашады.

4.Толғаудың тақырыбы мен идеясын ашады.

Тілдік мақсаттар

Жырау, жыршы, ақын, толғау, хан, би, батыр

Алдыңғы тақырып

Орхон-Енисей ескерткіштері .Күлтегін жыры

Сабақта қамтылатын білім беру құндылықтары

Ашықтық, ынтымақтастық, өзіне және айналадағы адамдарға құрмет, өмір бойы оқу

Пәнаралық байланыс

Қазақстан тарихы

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Іс-шаралар

Ресурстар

Сабақтың басы

2 минут

5 минут

1.Ұйымдастыру кезеңі

Сыныпты түгендеп, сабаққа дайындығын тексеру

Үй тапсырмасын тексеру

Оқулықтағы (40-42 бет) тапсырмасы

2. «Миға шабуыл» кезеңі.

Фазл әдісі

Оқушыларға өткен тақырып бойынша сұрақтар мен жауаптары жазылған фазл таратылады, олар дұрысжауапты тауып, құрайды.

1.Үлкен жазу неше жолдан және қатардан тұрады? (428жол,53 қатар)

2.Күлтегін жырының басты идеясы ?

Түркі халқын ауызбіршілікке,сыртқы жауға қарсы ұйымдасып күресуге, ел бірлігін нығайту ,ежелгі ата-баба жолын , салт-дәстүрін берік ұстану.

3.Орхон ескерткіштерін алғаш кім тапты?

Орыс ғалымы Н.М.Ядринцев

4.Онгин ескерткіштері кімге арналған?

Күлтегін мен Білге қағанның әке-шешесіне қойылған ескерткіш

5.Ежелгі дәуір әдебиеті қанша кезеңге бөлінеді?

3 кезеңнен тұрады:

1. 6-9 ғ көне түркі әдеби ескерткіші

1. 10-12 ғ Ислам дәуірі әдебиеті

2. 13-15 ғ Алтын орда әдебиеті

6.Күлтегін жырын қазақ тіліне аударған кім?

Мырзатай Жолдасбеков

7. Тастағы жазудың құпиясын ашқан кім? Ең алдымен оқыған сөздері?

Дания ғалымы Вильгельм Томсен, «түркі» және «тәңірі» сөздері

Жаңа сабаққа эпиграф (өткен сабақпен байланыстыру)

Ортаға тарихшы және әдебиетші 4 оқушы шығып:

Көне түркі жазуы мен Жыраулар поэзиясы туралы айтады

Қазақ елінің сол кездегі тарихы мен әдебиетіне шолу жасайды

1.оқушы тарихын

2.оқушы әдебиетін

Қима қағаздар

Фазл бөлшектері

Сабақтың ортасы

8 минут

5 минут

5 минут

10 минут

Бағалау

2 минут

1. «Мағынаны тану» кезеңі.

«Ойлан ,бірік, бөліс» әдісі

Оқылым.

Дескриптор: Оқушылар оқулықтағы мәліметті оқып, ой бөліседі, талдайды.

Проблемалық сұрақтары:

1.Жыраулар поэзиясы қай жылдарды қамтиды?

2.Негізгі тақырыбы қандай?

3.Жырау, жыршы деген кім?

4.Слайдпен Жиембет жырауды таныстыру

Жиембет Бартоғашұлы ((1570-1575) жылдар шамасында туып, 1643 жылы дүниеден қайтқан). Қазақтың аса талантты жырауы, биі әрі жеңімпаз батыры. Ол Кіші жүздің Байұлы тайпасының Тана руынан шыкқан. Жиембеттің жас шағы қазіргі Батыс Қазақстан аймағының Өзен, Жем, Арал аралығындағы ауылдарда өткен. 16 жасынан хандар, билер, батырлар жанында жүріп, ел билігіне араласады. Өсе келе ол Есім ханның беделді биі әрі батыры дөрежесіне көтеріледі. Талай ұрыс, шайқастарға катысып, ерлік көрсетеді. Ханның жауынгер жасағын баскарып, жеңімпаз қолбасшы болады. Ол сонымен бірге Еңсегей бойлы Ер Есімнің кіші жүз еліндегі ең бір беделді бас биі ретінде танылады. Жиембет әсіресе 1620 жылғы Есімханның ойрат-қалмақтармен соғысы кезінде ерекше ерлік, тапқырлық көрсетіп, шапқыншы жауды ойсырата жеңіп, бетін кайтарады.^[1]. Жиембет жыраудың ересен ерлігі мен әділ де алғыр билік қызметі былай жазылған: "...Ол Есім ханның кіші жүздегі ел басқарушы биі, қолбасшы батыры болған. Қалмақтарға қарсы 1620-27 жылдарғы жорықтарға қатысып ұйымдастырушылық қабілетімен, ерлігімен көзге түскен". Сөйтіп ол үлкен абырой, беделге ие болады. Жиембет бидің Есім ханмен бұл достық қарым-қатынасы ұзаққа бармайды. Екеуінің арасында ел аралық бітімгерлік, жер дауы, жесір дауы кезінде келіспеушілік өрістей береді. Бетің бар, жүзің бар демей, турасын кесіп айтатын қайсарөжет би Есім ханның кейбір озбыр жөн-жосықсыз іс-әрекеттеріне қарсы шығады. Оның бұл мінезі ханға да жаға бермейді. Сөйтіп хан мен бидің арасы суи бастайды. Жиембет ханнан іргені аулақтатып, қол астындағы елге өзінше билік жүргізе бастайды. Мұны білген хан оның соңына түсіп, куғынға салады. Сонда бір кездесуде Жиембет жырау Есім ханға былай депті:

Толғауды мәнерлеп оқу .Мазмұны бойынша жұмыс

Дескриптор: Екпін, ырғақ, пауза, көтеріңкі дауысты сақтай отырып, шығарманы мәнерлеп оқи алады

Еңсегей бойлы Ер Есім!
Есім сені есірткен,
Есілде менің кеңесім.
Ел білгеннен Есім хан,
Қолыңда болдым сүйесін,
Қолтығыңа болдым демесін.

Теріп алу және тұжырым кестесі Жұптық жұмыс

Дескриптор:

Автор бейнесі мен кейіпкер бейнесін ашу

«Балық қаңқасы» әдісі Жеке жұмыс

Дескриптор:

1. Толғаудың сюжетін талдап, қорытынды шығарады

2. «Қаңқаның басында» мәтінде қарастырылатын проблема белгіленеді

3. Жоғарғы «қосымша бұтақтарына» проблеманың себебі белгіленеді,

төменгі «сүйекшелерінде» оқу барысында себепті нақтылайтын дәйектер жазылады.

1. Балықтың «құйрығында» қорытынды жазылады

Бағалау парақшасы

Қазақ әдебиеті оқулығы

Слайд

сурет

2 минут

Сабақтың аяғы

Кері байланыс кезеңі

Оқу мазмұнына байланысты «Ойды аяқта» әдісі

Үй тапсырмасы:Жиембет жырау толғауынан үзіндіні жаттау.

Саралау – көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілетті оқушыларыңызға қандай жоспар құрған болар едіңіз?

Бағалау – оқушылардың не үйренгенін қалай анықтауды жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланысқа сілтеме

Денсаулық және қауіпсіздік

АКТ сілтемелері

Құндылықтар сілтемесі

Жұптар бірі-біріне қолдау көрсетеді

Оқуды қадағалау

Сұрақ - жауап

Топтық бағалау

Сыныпты топтарға бөлу

Топпен жұмыс істеу дағдылары. (бір-біріне құрмет)

Рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқыту мақсаттары шынайы болды ма? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма? Мен өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Төменде берілген бос орынды өз сабағыңызға рефлексия жүргізу үшін пайдаланыңыз. Сабағыңызға қатысты деген сол жақта келтірілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Қорытынды бағалау

Ең жақсы өткен екі дүниені атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты)

1:

2:

Қандай екі дүние сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізуші еді? (оқытуға және үйренуге қатысты)

1:

2:

Осы сабақтың барысында мүмкін барлық сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағыма қажет болуы қандай ақпаратты білдім?

САБАҚ:

Жиембет жырау. «Еңсегей бойлы ер Есім» толғауы

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің есімі:

СЫНЫП: 7

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар: 0

Сабақ негізделген оқу

мақсаты (мақсаттары)

көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтау. (Т/Ж3)

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

• Оқулықта берілген тапсырмаларды орындайды. Тақырыпты меңгереді.

Оқушылардың басым бөлігі:

• Тақырыптың маңызы туралы дәлелдеп айтып бере алады.

Кейбір оқушылар:

• Білімді сыныптастарына түсіндіріп оқулықтан тыс ресурстар қоса алады.

Бағалау критерийі

Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады.

Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады.

Тілдік құзіреттілік

көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтері

Ресурстар

Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар  және  әртүрлі  заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия.

Пәнаралық байланыс

Музыка, қазақ тілі.

Алдыңғы тақырып

Мәңгілік ел – мәңгілік мұрат!

Жоспарланған

уақыт

Жоспарланған жаттығулар (төменде

жоспарланған жаттығулармен қатар,

ескертпелерді жазыңыз)

Ресурстар

Басталуы 5 минут

Топқа бөлу 2 минут

Себетпен конфет әкелу. Оқушыларға себеттен конфет алуларын сұраймын. Конфеттің түрлеріне қарай 3 топқа бөлініп отырады.

Психологиялық ахуал қалыптастыру:

3 минут

«Қызыл гүлім-ай» би

1-топ «Сары кәмпиттер»

2-топ «Көк кәмпиттер»

3-топ «Қызыл кәмпиттер»

Ортасы 20 минут

Білу және түсіну 10 минут

Топтарға тапсырма:

(Мәтін бөліктерін тарату)

Оқулықтағы тапсырмаларды топтарға бөлу

Жиембет Бартоғашұлы ((1570-1575) жылдар шамасында туып, 1643 жылы дүниеден қайтқан). Қазақтың аса талантты жырауы, биі әрі жеңімпаз батыры. Ол Кіші жүздің Байұлы тайпасының Тана руынан шыкқан. Жиембеттің жас шағы қазіргі Батыс Қазақстан аймағының Өзен, Жем, Арал аралығындағы ауылдарда өткен. 16 жасынан хандар, билер, батырларжанында жүріп, ел билігіне араласады. Өсе келе ол Есім ханның беделді биі әрі батыры дөрежесіне көтеріледі. Талай ұрыс, шайқастарға катысып, ерлік көрсетеді. Ханның жауынгер жасағын баскарып, жеңімпаз қолбасшы болады. Ол сонымен бірге Еңсегей бойлы Ер Есімнің кіші жүз еліндегі ең бір беделді бас биі ретінде танылады. Жиембет әсіресе 1620 жылғы Есімханның ойрат-қалмақтармен соғысы кезінде ерекше ерлік, тапқырлық көрсетіп, шапқыншы жауды ойсырата жеңіп, бетін кайтарады.^[1]. Жиембет жыраудың ересен ерлігі мен әділ де алғыр билік қызметі былай жазылған: "...Ол Есім ханның кіші жүздегі ел басқарушы биі, қолбасшы батыры болған. Қалмақтарға қарсы 1620-27 жылдарғы жорықтарға қатысып ұйымдастырушылық қабілетімен, ерлігімен көзге түскен". Сөйтіп ол үлкен абырой, беделге ие болады. Жиембет бидің Есім ханмен бұл достық қарым-қатынасы ұзаққа бармайды. Екеуінің арасында ел аралық бітімгерлік, жер дауы, жесір дауы кезінде келіспеушілік өрістей береді. Бетің бар, жүзің бар демей, турасын кесіп айтатын қайсарөжет би Есім ханның кейбір озбыр жөн-жосықсыз іс-әрекеттеріне қарсы шығады. Оның бұл мінезі ханға да жаға бермейді. Сөйтіп хан мен бидің арасы суи бастайды. Жиембет ханнан іргені аулақтатып, қол астындағы елге өзінше билік жүргізе бастайды. Мұны білген хан оның соңына түсіп, куғынға салады. Сонда бір кездесуде Жиембет жырау Есім ханға былай депті:

Еңсегей бойлы Ер Есім!
Есім сені есірткен,
Есілде менің кеңесім.
Ел білгеннен Есім хан,
Қолыңда болдым сүйесін,
Қолтығыңа болдым демесін.

Қолдану 8 минут «Интервью» әдісі

Жалпыға арналған тапсырма:

Оқушылар тақырып аясында сұрақтар құрастырады. Сұрақтар тақтаға ілінеді. Оқушылар бір-бірінің сұрақтарына жауап береді.

«Әлемді шарлау» әдісі арқылы түсіндіріледі.

«Интервью» әдісі

Оқушылар өз оайларын стикерлерге жазып жабыстырады.

Сергіту сәті

2 минут

«Қыдырып қайтайық!»

би билеу

«Қыдырып қайтайық!» биі

Аяқталуы 20 минут

Синтез

Екі түрлі түсініктеме күнделігі.

Оқушылардан дәптердің бетін (не таратылып берген парақты) ортасынан вертикаль сызықпен бөлу сұралады. Мәтінді оқу барысында олар:

Оқушылар кестемен жұмыс жасайды

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қосымша

көмек көрсетуді қалай

жоспарлайсыз? Сіз

қабілеті жоғары

оқушыларға тапсырманы

күрделендіруді қалай

жоспарлайсыз?

Бағалау - Оқушылардың

үйренгенін тексеруді

қалай жоспарлайсыз?

Пəнаралық байланыс

Қауіпсіздік жəне еңбекті

қорғау ережелері

АКТ-мен байланыс

Құндылықтардағы

байланыс

Рефлексия

Сабақ / оқу

мақсаттары

шынайы ма?

Бүгін оқушылар

не білді?

Сыныптағы ахуал

қандай болды?

Мен жоспарлаған

саралау шаралары

тиімді болды ма?

Мен берілген

уақыт ішінде

үлгердім бе? Мен

өз жоспарыма

қандай түзетулер

енгіздім жəне

неліктен?

«Менің көңіл-күйім баспалдағы»

Оқушылар стикерлерге өз есімдерін жазып (немесе смайликтің суретін салып) тақтада салынған баспалдақтардың біріне жабыстырады. Баспалдақтар «Керемет!», «Өзіме сенімдімін!», «Жақсы», «Жаман емес», «Маған көмек керек!», «Білмеймін», «Нашар» деп аталады.

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды

жетілдіруге көмектесетін не білдім?

САБАҚ: 3- сабақ

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 7

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Орхон-Енисей ескерткіштері

«Күлтегін» жыры

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары

Б/С1 Кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру.

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар: кейіпкерлердің іс-әрекетін, автордың берген мінездемесі шығармадан таба алады

Оқушылардың көбісі: кеәіпккерлердің іс-әрекеті мен автор берген мінездемені салыстырады

Оқушылардың кейбірі: шығарманың тарихи және көркемдік құндылығына баға береді

Бағалау критерийлері

• Кейіпкерлер іс-әрекеті мен автор берген мінездемені шығармадан табады

• Автордың мінездемесін кейіпкерлердің шығармадағы іс-әрекетімен салыстырады

• Шығарманың тарихи құндылығына баға береді

• Шығарманың көркемдік құндылығына баға береді

Тілдік мақсаттар

Пән лексикасы және терминология: Күлтегін, Білге қаған, Йолығ тегін, Табғаштықтар, ел, тәуелсіз, күрес т.с.с

Мәтін талдау барысында қолданылатын тіркестер: Менің ойымша...;Салыстыра қарғанда...; Өмірмен байланыстыратын болсам...; Бұл оймен келісемін/ келіспеймін, себебі...

Сабақтың түрі

Аралас сабақ

Жоспар

Жоспарланатын уақыт

Дереккөздер

Сабақтың басы

Қызығушылықты ояту

Әлия мен Арман өте тәртіпті. Үсті-бастарын таза ұстайды. Ата-анасының «бояуларға тиіспеңдер» деген сөзіне үлкен мән береді және оларға тиіспейді. Алия әрқашан інісіне ата-анасының айтқан сөзін есіне салып отырады.

Берік атасын өте жақсы көреді. Әрқашан атасының айтқан ақылын есінде ұстайды. Берік өте тәртіпті әрі ақылды. Атасы да немересін өте жақсы көреді. Атасы сөзге шешен болғандықтан, Берікке тәрбиелік мәні зор әңгімелерді жиі айтады.

Оқушылар екі мәліметті салыстырады. (Мұғалім қажет болған жағдайда бағыттаушы сұрақ қоя алады)

1. Сурет пен астында жазылған мәліметті салыстырыңыздар. Не байқадыңыздар?

2. Берілген екі мәліметтің қайсысының құндылығы жоғары деп ойлайсыздар? Неге?

3. Сіз таңдаған мәліметтің тарихи құндылығы басым ба әлде көркемдік құндылығы басым ба?

Оқушылар пікірі тыңдалады және берген жауаптарын негізге ала отырып, сабақтың мақсатына болжам жасайды.

1. Қалай ойлайсыздар, бүгін біз «Күлтегін» шығармасы бойынша қандай жұмыс жасаймыз?

Оқушылардың жауабы тыңдалады және сабақтың мақсаты мен жетістік критерийі таныстырылады.

Күлтегін

Білге қаған

Тоңұқұқ

Халық және ел билеушілері

Кейіпкерлер бойынша 4- топқа бөлінеді

Сабақтың ортасы

Мағынаны тану

«Жұптас, бөліс, топтастыр» әдісі

ЖЖ/Т

Әр топқа шығарма бойынша жеке кейіпкерлер беріледі.

Күлтегін – 1-топ

Білге қаған – 2-топ

Тоңұқұқ – 3-топ

Халық және ел билеушілері - 4- топ

Тапсырма1

Оқушылар алдымен жұпта автордың кейіпкерлерге мінездеме берген тұсын шығармадан анықтайды. (Мұғалім уақытты белгілейді және оны қадағалайды) Анықтаған мәліметтерін топта топтастырады. Топтастыруда төменгі кестені толтырады. Кестені тірек сөздер арқылы толтырады. . (Мұғалім уақытты белгілейді және оны қадағалайды)

Бағалау критерийі:

Жұпаралық бағалау жүзеге асады.

Тапсырма2

«Түйіскен оқиғалар тізбегі» әдісі .

Оқушылар кестеде қолданған тірек сөздерін «Оқиғалар тізбегіне салады және топ алдында қорғайды. Автор берген мінездеме мен кейіпкерлердің іс-әрекетінің түйіскен тұсын анықтайды, сол арқылы шығарманың тарихи және көркемдік құндылығына баға береді. ( Қажет болған жағдайда мұғалім бағыттаушы сұрақтар қояды)

Автор берген мінездеме

Түйіскен тұсы

Кейіпкер іс-әрекеті

1. Автор берген мінездеме мен кейіпкер іс-әрекеті қай жерде түйіседі (сәйкес) ? Неге?

2. Автор берегн мінездеме мен кейіпкер іс-әрекеттері қай жерде түйіспейді? Неге?

3. Автор берген мінездеме мен кейіпкер іс-әрекетінің түйіскен тұсынан шығарманың қандай тарихи және көркемдік құндылығын анықтай алдыңыз?

4. Сіз анықтаған құндылықтар оқырманға қалай әсер етеді?

Бағалау. Өзін –өзі бағалау. Оқушы кестені «+» не «-» арқылы белгілеп шығады. «-» қойған тұсына оқушы кері байланыс жасайды.

1. «-» неге бұл критерийді орындай алмадыңыз?

2. «-» белгісін «+» жеткізу үшін не істейсіз?

Сабақтың соңы

Кері байланыс.

Үйге тапсырма: «Күлтегін» шығармасының тіліне назар аудара отырып, оқып келу. Шығармада қолданылған көркемдеуіш құралдарын анықтайды.

Ауызша кері байланыс

Қосымша ақпарат

Дифференциация – Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?

Бағалау – Оқушылардың ақпаратты қаншалықты меңгергенін қалай тексересіз?

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік ережелері

АКТ-мен байланыс
Құндылықтармен байланыс (тәрбиелік элемент)

Дифференциацияны берілетін тапсырма, күтілетін нәтиже, қолдау көрсету, бөлінетін уақыт, қолданылатын дереккөздер арқылы жүзеге асыруға болады.

Дифференциация сабақтың кез келген бөлімінде қолданылады.

Бұл бөлімді оқушылардың сабақ барысында алған білімдерін бағалау үшін қолданылатын әдіс-тәсілдеріңізді жазу үшін пайдаланыңыз.

Сабақ жоспарын құру үшін сізге өзге пән мұғалімдерінің көмегі керек пе?

Берілген тапсырмалардың қайсыбірі оқушылардың қауіпсіздігіне немесе денсаулығына қауіп төндіре ме?

Оқушылар сабақ барысында өздерінің АКТ дағдыларын дамыта ала ма?

Осы сабақ барысында НЗМ құндылықтарын дамытуға қандай мүмкіндік бар?

Ойлану

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары жүзеге асырымды болды ма?

Бүгін оқушылар нені үйренді? Сыныптағы оқу атмосферасы қандай болды? Дифференциацияны жүзеге асыру қолымнан келді ме? Мен жоспарланғануақытымды ұстандым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Төменде берілген бөлімді осы сабақ туралы ойларыңызды жазу үшін пайдаланыңыз. Сол жақ бағанда берілген сабағыңызға қатысты ең маңызды сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы баға

Сәтті өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Қандай екі нәрсе сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақ барысында сынып немесе жеке оқушылар туралы менің келесі сабағыма дайындалу үшін қажет болуы мүмкін қандай ақпарат алдым?

Кезеңдері

Қазақ әдебиеті

8 - сынып

Сабақ тақырыбы:

Төлен Әбдіков «Қонақтар» әңгімесі

Мақсаты :

А) Білімділік

Ә)Дамытушылық

Б) Тәрбиелік

А) Автордың өмірі мен шығармашылығы туралы және «Қонақтар» әңгімесінің мазмұнын ашу .

Ә) оқушылардың ойларын анық , дәл ойынша оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауын, саралауын дамыту.

Б) Жастардың ата – ана алдындағы парызы , борышы туралы жете түсінуі және құрметтеуге , қадірлей білуге үйрету .

Сілтеме:

1. Әдебиет оқулығы 8 сынып

2. Төлен Әбдіков шығармалар жиынтығы .

3.Қазақ әдебиеті энциклопедиялық кітабы .т.б .

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

1. Топпен жұмыс жасап, сабақта өз үлесін тигізу . .

2. Сыни тұрғадан ойлау стратегиялар арқылы оқушылардың жазушы шығармасы туралы ойы мен пікірін білу .

3.

Сарыөзектің тағдыры туралы тарихи шындықты , Найман – Ана туралы аңызды білу .

Негізгі идеялар:

Адам баласының туған жерге, Отанға, анаға деген ыстық ықыласын, аңыз бен шындықты ойларында тұрақтандыру .

Сабақта қолданылатын материалдар:

1. Портрет, сурет,

2. Слайдттар

3. Үлестірмелі материалдар

4. Постер құруға қажетті заттар

5. Бағалау парақшалары

Оқыту әдістері:

Жаңа әдістер

АКТ

СТО

Кесте толтыру, сұрақтарға жауап беру, салыстыру, ВЕНН диаграммасы

1. Диалог

2. Жеке жұмыс

3.Жұптық жұмыс

4. Топтық жұмыс

Дерек көздері:

Сарыөзек , Ана – Бейіт туралы аңыз

Жұмыс дәптері 8- сынып бет...................

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

І. Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу (1 мин) 8.50-8.51

1. Кезекшімен сұхбат. 2. Бүгінгі сабақта бір- біріне жақсы сөздер айтқызу .

1. Әнұран айту .

2. Жақсы тілектер мен сөздер айтады .

Топқа бөлу

Сыныптан «Зере», «Ұлжан», «Ұлпан», «Домалақ ана», есімдерін бұрын- соңды білетіндігін сұрау.

Осы оқушылардың өздерінің айтуы бойынша топтарға бөлінеді .

ІІІ. Жаңа тақырып (20 мин) 9.00-9.20

І. Қызығушылығын арттыру . Презентация Ахмет Иассауи, Қарахан, мазары Айша бибі , Домалақ – Ана мазарын көрсете отырып, жинақтау - қолдану әдісі арқылы сабақтың тақырыбын анықтау .

Ахмет Иассауи, Қарахан, Айша бибі мазары , Домалақ – Ана бейітін интерактивті тақтадан көріп, жаңа тақырыптың атын табады .

ІІ. Мағынаны ашу.

Жазушының өмірі мен шығарма-

шылығы туралы Глоссари кестесін құруға тапсырма беру .

Оқушылар Ш. Айтматовтың өмірі мен шығармашылығы жайында глоссари кестесін құрады. Топтың бір мүшесі сөйлейді .

ІІІ. Найман –Ана бейітінің тарихын сипаттайтын – психологиялық романнан үзінді екенін, «Мәңгүрт, садизим» сөздерге тоқталу. Әңгімені қысқаша мазмұндай кету. ІV. Оқулықпен жұмыс . Топ бойынша әңгіменің бетін оқып шығуға бөліп беру .Және жоспарлау керектігі айтылады .

Оқушылар мәтінмен танысып , мәнерлеп оқиды . Сөздік жұмысын жасайды .

Оқушылар мәтінмен танысыды.

Мәтіннің мазмұнын оқушылар бір – біріне айтады . Түсінгенін жоспарлап шығады.

V. Джигсо әдісі : оқылған шығарманың композициялық жоспарын әр топтың оқыған бөлімдерінен тауып , жинақтап шығару .

Оқушылар мәтінмен жұмыс жасай отырып, талдау жасайды.

Оқушылар өздерінің оқыған мәтіндерің жоспарын тауып құрастырады .

V. ВЕНН диагарммасын құрғызу Алдыңғы тақырыппен, яғни Р. Ғамзатовтың «Менің дағыстаным» атты әңгімедегі ана мен Найман – Ананы салыстыру. .

ВЕНН диагрммасын құра отырып, дәлелдейді.

ІV. Қорытындылау

(5 мин) 9.20-9.25

Кері байланыс (сұрақ-жауап)

1. Сұрақ .

2. сұрақ

3. сұрақ

4.сұрақ

5. сұрақ

Сұрақтарға жауап беру арқылы бүгінгі сабақта алған білімін қайталап, қорытынды жасайды.

V. Үйге тапсырмасын беру (2 мин) 9.25-9.27

1.Найман – Ана бейіті туралы интернеттік желіден деректер

жинақ келу . 2. Шығарманы толығымен оқып , композициялық жоспар құру .

Үй тапсырмасын білу, түртіп

жазып алу .

VI. Бағалау (5 мин) 9.27-9.32

Соңғы бес минут атты бағалау туралы түсіндіреді .

Бағалау критериі: 1.Эссе жазуы 2.Глоссари кестесі 3.Мазмұндау . 4.Джиксо тапсырмасы .5.Кері байланыс.

Бір оқушы сабақта не ұққандығы туралы айтады. Ал қалған оқушылар сұрақ қояды.

VII. Рефлексия

(3 мин ) 9.32-9.35

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын жазу үшін стикерлер тарату

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын стикерлерге жазу

Уақыты:

Қазақ әдебиеті

5- сынып

Тексерген:

Сабақ тақырыбы:

Шешендік сөздер

Жалпы мақсат:

Шешендік сөздер туралы біледі, шығу тарихын, түйінін түсінеді, басқа ауыз әдебиеті түрлерінен ерекшелігін ажыратады;

Қазақтың сөз өнерін құрметтеп, шешен адамдар жайлы мағлұмат алады,халқымыздың сөз өнерінің мәнін түсініп, өмірмен байланыстыру, ауызша сөйлеу дағдыларын, сыни ойлауын дамыту;

1. Қазақ әдебиеті

2. Мұғалімге арналған көмекші құрал

3. Ғаламтор беттері

Оқу нәтижесі:

Халық ауыз әдебиетінің бір түрі шешендік сөздер туралы біледі;

Үш би туралы мағлұмат алады;

Шешендік өнердің мәнін түсінеді;

Халқымыздың сөз өнерін бағалап, үлгі тұтады;

Негізгі идеялар:

Сын тұрғысынан ойланып, ойын еркін жеткізу;

Сабаққа белсене қатысып, өз білімдерін көрсету , нәтижесі бойынша бағалау, сабаққа кері байланыс жасап, ой қорыту

Сабақта қолданылатын материалдар:

BLUB TREE

интерактивті тақта

слайд

Оқыту әдістері:

Жаңа әдістер

Сұрақ- жауап, диалог, АКТ, СТО, Топтастыру

Дерек көздері

Газет-журнал, оқулық, ғаламтор беттері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу (5 мин)

«Шаттық шеңбері» арқылы сыныпта психологиялық ахуалды қалыптастыру

Ортаға шығып «Шаттық шеңберін» жасау

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау ( 5 мин )

Блоб ағашын қолдана отырып үй тапсырмасына дайындық дәрежесін білу

Ойтолғауды оқытып, бағалау жүргізу

Үй тапсырмасын оқиды, ойларымен бөліседі,ортаға салады

ІІІ.Қызығушылықты ояту (10 мин)

Шешендік өнер туралы алғашқы түсініктерін білу, мақсатында постер құрып, оны қорғау

Түрткі сұрақтар

Шешендік өнер жайлы не білеміз?

Шешен адам деп қандай адамды айтамыз?

Кімдерді мысалға келтіруге болады?

Әлемнің қандай шешендерін білесің?

Тыңдайды, жазады

Мағынаны тану

5 минут

Шешендік сөз тарихы жайлы слайд бойынша мәлімет беріп, таныстыру

Қазақ ауыз әдебиетінің ерекше бір жанры - шешендік өнер. Шешендік сөздер - ғасырлар бойы халық сынынан екшеленіп өткен құнды мұра, асыл қазына. Шешендік өнерге ерте замандардан-ақ, үлкен мән берілген. Ежелгі грек, рим елдерінде шешендік өнерді "риторика" деген атпен жеке пән ретінде оқыған. Дүние жүзіне әйгілі ерте заман шешендері Пратогор, Демоссфен, Цицерон, Квинтилиан сияқты өз заманының мемлекет қайраткерлері, ел аузына қараған ойшылдары болған.

Қазақтың шешендік сөз тарихы Майқы би мен Аяз билерден басталып (XII-XIII ғғ.), Жиренше шешен, Асан қайғы (XIV-XV ғғ.) есімдерімен қатысты калыптасып, өркендей түсті. Шалгез, Бұхар (XV-XVIII ғғ.), Шортанбай, Дулат, Мұрат, Төле, Қаз дауысты Қазыбек, Әйтекелерге жалғасты. Шешендік өнерінің кеңінен дамып биіктеген кезеңі - XV-XVIII ғғ. 

Өз бетімен орындайды

Қорыту

5минут

Топтастыру әдісімен жаңа тақырыпты пысықтау

Өз бетінше орындайды

Бекіту

5 минут

Бекіту сұрақтары?

1. Шешендік сөздер дегеніміз не?

2. Шешендік өнер грекше қалай аталған?

3. Ұлттық шешендік өнердің өкілдері кімдер?

4. Шешен кісінің сөз сапасы қандай болуы керек

Сабақты қорытады

Үй тапсырмасы

Тайкелтірдің төрелігі және Байдалы бидің көңіл айтуы оқу

Күнделікке жазады

Бағалау 2 мин

Баллдық жүйе бойынша бағалау

Күн. қою

Бағалау

Фишка бойынша бағалау

Күнделікке қою

Уақыты: 25.12.15

Қазақ әдебиеті

5- сынып

Сабақ тақырыбы:

Шығарма «Менің атым –Махамбет»

Жалпы мақсат:

Тақырыпқа сай шығарма жазу, мазмұнын ашу, дәлелдеор мен мысалдар келтіре отырып, Махамбеттің өмірбаяны мен шығармашылығына тоқталу

Оқушылардың ойын жүйелі жеткізіп, сөзджік қорын молайтуға, сөз өнерін құрметтеп, түсінуге, көркем тілде сөйлеуге дағдыландыру

1. Қазақ әдебиеті

2. Мұғалімге арналған көмекші құрал

3. Ғаламтор беттері

Оқу нәтижесі:

Шығармаға қойылатын талаптарды біледі

Тақырыпқа сай шығарма жазады

Өз ойымен бөліседі

Негізгі идеялар:

Сын тұрғысынан ойланып, ойын еркін жеткізу;

Сабаққа белсене қатысып, өз білімдерін көрсету , нәтижесі бойынша бағалау, сабаққа кері байланыс жасап, ой қорыту

Сабақта қолданылатын материалдар:

BLUB TREE

интерактивті тақта

слайд

Оқыту әдістері:

Жаңа әдістер

Сұрақ- жауап, диалог, АКТ, СТО, Топтастыру

Дерек көздері

Газет-журнал, оқулық, ғаламтор беттері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу (5 мин)

«Шаттық шеңбері» арқылы сыныпта психологиялық ахуалды қалыптастыру

Ортаға шығып «Шаттық шеңберін» жасау

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

Үй тапсырмасының орындалуын ауызша сұрау

Ауызша жауап береді

ІІІ.Қызығушылықты ояту (10 мин)

Шығарма тақырыбына байланысты сұрақтар қою

1.М.Өтемісұлы кім? Қашан ,қай жерде дүниеге келді?

2.Шығармаларының тақырыбы қандай?

3.Махамбеттің «Соғыс» «Қызғыш құс» өлеңдерінде қандай оқиға баяндалады? Кім туралы?

Тыңдайды, жазады

Мағынаны тану

5 минут

Шығарма жазуды бастау

Өз бетімен орындайды

Қорыту

5минут

Шығарманы аяқтау, дәптерлерін жинап алу

Өз бетінше орындайды

Үй тапсырмасы

Қайталау

Күнделікке жазады

Бағалау 2 мин

Баллдық жүйе бойынша бағалау

Күн. қою

Бағалау

Фишка бойынша бағалау

Күнделікке қою

Кезеңдері

Қазақ әдебиеті

3 – сынып

Сабақ тақырыбы:

Тіл және сөйлеу

Мақсаты :

А) Білімділік

Ә)Дамытушылық

Б) Тәрбиелік

А) оқушыларға тіл және сөйлеу туралы мағлұмат беру , ой - пікірлерін қалыптастыру ;

Ә) Ауызша , жазбаша тапсырмалар арқылы оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауын, саралауын дамыту.

Б) Туған жерге, Отанға , адал жарға деген сүйіспеншілігін арттыру.

Тілді қадірлеуге, дұрыс сөйлеуге дағдыландыру.

Сілтеме:

1. Қазақ тілі оқулығы , 3- сынып

2. Қазақ тілі әдістемелік нұсқаулық

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

1. Топпен жұмыс жасап, өз үлесін тигізу .

2. Сыни тұрғадан ойлау стратегиялар арқылы оқушылардың тіл және сөйлеу туралы ойы мен пікірін білу .

3 .Тілдің қызметін түсініп, дұрыс сөйлеу ережелерімен танысады.

4. Сөйлеу әдебі , сөзді орынды қолдану , мағынасын түсіну.

Негізгі идеялар:

Тіл дамытуға арналған ауызша және жазбаша жаттығу жұмыстарын орындап, сөзді мағынасына сай дұрыс қолдануға, орынды жұмсауға үйреніп, танысады.

Сабақта қолданылатын материалдар:

1. Тақырып бойынша сурет,

2. Кесте

3. Үлестірмелі материалдар

4. Постер құруға қажетті заттар

5. Бағалау парақшалары

Оқыту әдістері:

Жаңа әдістер

АКТ

СТО

Кесте толтыру, сұрақтарға жауап беру, салыстыру, ВЕНН диаграммасы

1. Диалог

2. Жеке жұмыс

3.Жұптық жұмыс

4. Топтық жұмыс

Дерек көздері:

1. Қосымша әдістемелік нұсқаулар

2.Интернет желісінен алынған материалдар

3. «Қазақ тілі мен әдебиеті» журналдары

Кезеңдері , уақыт

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

І. Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу (1 мин)

1. Кезекшімен сұхбат. 2. Бүгінгі сабақта бір- біріне жақсы сөздер айтқызу .

1. Жақсы тілектер мен сөздер айтады .

ІІ.Топқа бөлу 3 минут

Стикердің түстеріне байланысты сыныпты 4 топқа бөліп, орындарына орналастыру.

Оқушылардың табуы бойын- ша топтарға бөлінеді . І Топ. Қызыл ІІ Топ. Жасыл ІІІ Топ. Сары ІV .Топ Көк

ІІІ. Үй тапсырмасы

10 минут

1. Жазғы демалыс жайлы ауызша сұхбат

2. Демалыста оқыған көркем әдебиет туралы сұрау

Оқушылар үйдегі дайындық -тарын осы топтық жұмыста көрсетеді .

ІІІ. Жаңа тақырып (20 мин)

І. Қызығушылығын арттыру .

Постер құру .

Тақырыпқа сай ойларымен бөлісу

Оқушылар өз ойларын постерге түсіре отырып, тіл және сөйлеу туралы өз идеяларымен бөліседі .

ІІ. Мағынаны ашу.

1-жаттығу

Сурет бойынша ауызша пікір-талас

2-жаттығу

Сөздерді салыстырып оқу , екі түрлі мағынада сөйлеу құрау

3-жаттығу

Тірек сөздерге қатысты сөздер тауып жазу

Әр топ өздеріне тиісті сұраққа жауап беруге арнайы уақыт беріледі . Топ мүшелері өз ойларын ортаға сала отырып, сыни тұрғыда жауап беруге тырысады .

ІV. Қорытындылау

(5 мин)

ВЕНН диаграммасын құру .

Тіл Сөйлеу

Тіл мен сөйлеудің ерекшелігі мен ұқсастығын айтып ой бөліседі.

V. Үйге тапсырмасын беру (2 мин) 9.25-9.27

7- жаттығу

Суреттегі тірек сөзді пайдаланып , ол затты сипаттап жаз

Оқушылар үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып, шығарманың мақсатымен танысады .

VI . Бағалау (5 мин)

Оқушылардың өздері жинаған балдары бойына,бағалау жүргізу .

Бір оқушы сабақта не ұққандығы туралы айтады. Ал қалған оқушылар сұрақ қояды.

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын жазу үшін стикерлер тарату

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын стикерлерге жазу

VIІ. Рефлексия

(3 мин) 9.32-9. 35

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын жазу үшін стикерлер тарату

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын стикерлерге жазу

Пәні :қазақ әдебиеті

Сабақтың тақырыбы:

Сыныбы: 6 Күні: Сабақ реті: №

Абай Құнанбайұлы. «Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ», «Құлақтан кіріп бойды алар», «Әсемпаз болма әрнеге» өлеңдері

Мақсаты

Абай Құнанбайұлы туралы білгенін тиянақтай отырып, түсініп оқуға ,түсінгенін әңгімелеуге, ойын толық жеткізе білуге үйренеді,тапсырманы топпен орындауға дағдыланады. Олеңдерін оқып, мәнін түсіндіру, тақырыбы мен идеясын ашу, СКт жасау, өмірмен байланыстыру

Жалпы мақсат

Тақырыпты түсінін оқи білуге баулу. Тілін, сөздік қорларын дамыту арқылы сабаққа деген қызығушылығын арттыру

Күтілетін нәтиже

Сыни тұрғыдан ойлау арқылы жаңа білімді ұштай біледі.

Топта жұмыс жасауға қалыптасады

Қолданылатын әдіс-тәсілдер

Миға шабуыл, жуан ,жіңішке сұрақтар

Қолданылатын ресурстар

Флипчарт, маркерлер, портреттер, тақта, стикерлер, ноутбук

Ұйымдастыру кезеңі

Амандасу , түгендеу,

Үй тапсырмасын сұрау

10 минуттық тест жұмысын жаздыру

Оқушылар сабаққа дайындығын көрсетеді

Сабақ кезеңдері

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білу

Қызығушылық

тарын ояту

Миға шабуыл

Бала Абай туралы оқу. «Ассоциация» әдісі (дәптерлеріне жазып отыру, түртіп алу.) Шартты белгілермен жұмыс. «v»- білемін, «+» - жаңалық, «-»- білмеймін, «?»- толығырақ білгісі келеді.

Абай туралы не білеміз? тақырыбына сұхбаттасу

Слайдта берілген сұрақтарға жауап беру, топпен тапсырманы орындау

Оқушы берген тапсырманы орындау

Түсіну

1 топ Өлеңді мәнерлеп оқу

2 топ Мазмұнын қара сөзбен айту

3 топ Мазмұны бойынша сурет салу

Өткен тақырыпты толық меңгеріп жаңа тақырыпқа қадам

Әр топқа тапсырма беру

Оқушылардың мұндағы мақсаты берілген тапсырмаларды дұрыс түсіне отырып мағанасын ашу, түсіні білу

Топпен жұмыс жасау

Қолдану

Өлеңдегі ссөз тіркестерін тауып, сөйлем құрау . орынды қолдануын қадағалау

Сөз тіркестерін табуға бағыт беру

Сөйлемдер құрайды

Сергіту сәті

«Балапандар биі» атты жаттығу жасау

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Интербелсеңді тақтадағы бейнероиктегідей жаттығулар жасайды.

Талдау

1. Абай атамыздың суреттеуіндегі аттың сыны сөз өнері болғанда, суреттегі ат бейнесі өнердің қай түріне жатады?
2. Өнердің басқа қандай түрін білесіңдер?
3. «Ат - ер қанаты» деген қанатты сөздің шығуы неліктен деп ойлайсыңдар?
4. Жылқы малы туралы қандай ән, би, күй аттарын білесіңдер?
5. Ат жайлы қандай мақал - мәтелдер білеміз?
Өлеңнің түйіні: «Шапса жүйрік, мінсе берік, жуан, жуас. Разы емен осындай ат мінбесем»

Тақырыптың мағанасы мен идеясын талдау үшін жуан және жіңішке сұрақтар қоямын

Берілген тапсырманы уақытылы орындау, сұрақтарға нақты жауап беру керек.Тапсырмаларын бір –біріне көрсету арқылы ой бөліседі, тақырыптың мағанасын аша отырып өзара топпен талалдайды

Жинақтау

Сатылай кешенді талдау

1. Авторы: Абай Құнанбайұлы 1845 - 1904 жылдар аралығында Шығыс Қазақстан облысында өмір сүрген, ақын, аудармашы, жазба әдебиеттің негізін салушы.
2. Тақырыбы: «Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ»
3. Жанр түрі: Лирика
4. Идеясы: ер қанаты жақсы атты суреттеу
5. Шумақ саны: 7
6. Тармақ саны: 28
7. Бунақ саны: 3
8. Буын саны: 11
9. Ұйқас түрі: қара өлең
10. Әдеби - теориялық ұғымдар
10. 1 Троп - сөзді құбылту
а) омоним - көсем, ер, ат
ә) эпитет – қой мойынды, салқы төсті, шақпақ етті, қамыс құлақ, бөкен қабақ, қоян жақ, теке мұрын, бота тірсек,
б) теңеу - шоқпардай, тояттаған бүркіттей, жалпақ тақтайдай,

Талдау жасату , иеориялық білімдерін толықтыру

Оқушылар талдап , ортаға салады, ізденеді , талдайды.

Бағалау

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Білу

Түсіну

Қолдану

Талдау

Жинақтау

Бағалау бойынша бағалау жүргізу

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Өзін өзі топпен бағалайды

Рефлексия

Стикерлерді толтыру

Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру