-Оқушылар бүгін бізде ерекше күн. Бүгін біздің сабағымызға қонақтар қатысып отыр. Сондықтан өз білімімізді көрсетейік.
(Әр орындалған тапсырма үшін оқушыларға жұлдызшалар беріліп отырады. Сабақ соңында жұлдызшалар саналып қорытынды шығарылады).
- Балалар бүгінгі сабағымыз ерекше сабақ болмақ. Біз осы қаламыздың ішіне саяхатқа шығамыз.
- Ендеше сапарымызды бастайық!
III. Өткен сабақты пысықтау
1-«Мәңгілік алауы».
1) -Мәңгілік алауына бару үшін Оспанхан Әубәкіровтың «Сүт қалай ұйықтады?» ертегісі бойынша түсінгендерін айтады.
2) Ұйқының жақсы және жаман қасиеттерін табу.
IV. Мақсат қою
2. «Н. Жантөрин атындағы драма театр»
Театрға кіру үшін оқушылар сөзжұмбақ шешулері керек.
1. Қосмекенділерге не жатады?(бақа)
2. Ақ алтын деп нені атайды? (мақта)
3. Жылқы атасы кім? (Қамбар ата)
4. Ас атасы-? (нан)
5. Өмірге сәби келді деген сөзде «Өмір» сөзін басқа қай сөзбен алмастыруға болады? (дүние)
6. Ақ көйлекті көк желек
Ораманда орны бір бөлек.? (қайың)
7. Қыстап қалатын құс? (сауысқан)
8.Адам қажеттіліктерінің бірі? (Су)
-Балалар сөзжұмбақтан қандай сөз шықты?
- «Амандасу»
- Балалар қалай ойлайсыңдар бүгінгі біздің сабағымыз не жайлы болмақ?
-Нені оқып білетін боламыз?
-Дұрыс айтасыңдар бүгін біз амандасу салты жайлы сөз қозғаймыз.Дұрыс-қарым-қатынас жасап қазақ халқының салт-дәстүрін ұстауға үйренеміз.Білгенімізді ортаға саламыз, білмегенімізді үйренеміз.
-Сендердің ойларыңша адамдар не үшін сәлемдеседі?
- Сәлемдесудің қандай түрлерін білесіңдер?
Оқушылар өз ойларын білдіреді.
V. Жаңа сабақ
3. «Ақтау ойын-сауық кешені»
Ойын-сауық кешеніне кіру үшін мәтінмен жұмыс жасалады.
Амандасу салты
Сәлем арабтың «тыныштық», «бейбітшілік» мағынасындағы ассалам сөзінен шыққан.
Тегінде әдеп, адамшылық амандасудан басталады. Сәлемдесудің мәні- ең алдымен беипе-бет ұшырасқан сәттегі үнсіздікті жою. Өздерінің аман-есен дидарласып тұрғанына қуану, ниеттерінің ақ, адал, таза екенін білдіру.
Мұсылман халқында амандасу «Ассалаумағалейкүм» деген сөзден басталады. Ол «Сізге Алланың нұры жаусын» деген сөз екен. Жасы кішу адам жасы үлкен адамға қос қолын ұсынып, алдымен сәлем берелді. Ал сәлем алушы «Уағалейкүмассалам» деп оң қолын береді. Ол Алланың нұры сізге де жаусын» дегені екен. Осылай қол беріп амандасққаннан кейін амандасушылар мына сияқты хол-жағдай сұрасқан:
- Денсаулығыныз жақсы ма?
- Үй іші мал-жаныңыз аман ба?
Ал екіншісі:
- «Деніміз сау.
- Құдайға шүкір» немесе «Мал басы аман»,- деп жауап қатқан.
Сыртта жүргенде қария адам не жасы үлкен кісі өтіп бара жатса, жасы кіші адам оған әдейі бұрылып барып амандасуға тиісті. Амандасып болғаннан соң жасы кіші адам: «Жолыңыз болсын,қария!»- дейді. Ал қария: «Сенің де жолың болсын!»- деп жауап береді.
Көріспегеніне біраз уақыт болған құрдас, жолдас, ағайын-туыстар қауышып амандасады. Олар әуелі қос қолдап амандасып, содан соң құшақтарын жайып барып бір-бірімен төс қағыстырып, оңға бір, солға бір кеуде түйістіріп амандасқан. Осылай қауышып амандасу ер-азаматтар үшін ұлттық амандасудың ең құрметті түріне жатады. Жастардың амандасу түрлері «Сәлеметсіз бе?», «Амансыз ба?» түрінде болып келеді.
Ауыл адамдарында алыстан келген ағайынға жиналып барып амандасу немесе алыс сапарға жүргелі жатқан адамға «Жол болсын!» деп тілек айту дәстүр болған. «Алыстан келген алты жасар балаға алпыстағы шал барып сәлем береді» деген халық сөзі соның дәлелі болса керек
Ауыл аралап жүрген жастар жолы үлкен қарияның үйіне кірмей кетсе, оларды «Амандасуға да жарамады» деп сөккен. Бұл тәрбие негізгі амандасудан басталады дегенді білдіреді.
(«Қазақ халқының ұлттық мәдениеті» кітабынан).
- Мәтінді оқу 3 қатарға мәтін жазылған парақшалар таратамын. Парақшадағы мәтінді өз беттеріңше оқып және мазмұнын талдаңдар.
1. Берілген мәтіннің бөлімдерін өз беттерінше оқиды.
2. Мәтіннің мазмұнын талқылайды.
3. Мәтін мазмұны бойынша көріністер көрсетеді
Сөздікпен жұмыс
Парыз-міндет
Сергіту сәті
Ал, балалар тұрайық
Алақанды ұрайық
Бір отырып, бір тұрып
Бір сергітіп алайық
4. «Мұражайға»
Мұражайға кіру үшін мәтіндегі амандасу сөзіне байланысты ,сөйлемдерді толықтыр:
Мұсылман халқында амандасу “………………………. …………………..” деген сөзден басталады.Ол“Сізге…………………………………….” деген сөз екен.Жасы кіші адам жасы үлкен адамға қос қолын ұсынып,алдымен сәлем береді.Ал сәлем алушы“……………………………….”деп оң қолын
береді.Ол“…………………………………….” дегені екен.
Сызбаны толтыр.
Амандасу түрлері
Кімдерге арналған?
Ассалаумағалейкүм!
Сәлеметсіз бе?
Сәлем!
Сәлем бердік!
Сәлеметсіңдер ме?
5. «Астана ойын-сауық кешені»
Айгүлдің ауырып сабаққа келмегеніне бір жұмадай уақыт болып еді.Оның мектепке келгеніне ерекше қуанғандардың бірі — өз құрбысы Жанар.Айгүлді көрген бетте құрбысы оның бетінен сүйіп амандасты.Осы амандасу түріне өз көзқарасыңды білдір.
Жаңа ақпарлама
Балалар, біз кинолардан, мултьфилмдерден көріп жүргеніміздей басқа елдің амандасу салтын білеміз бе?
Күншығыс елі жапондықтар бір – біріне иіліп, екі қолын қусырып,басын шұлғып, белін бүгіп жымия күледі.
Гректер «қуаныңыз» деп сәлемдессе, тибеттіктерде тіпті қызық, бір- бірімен амандасқанда оң қолымен бас киімін алып, сол қолымен құлағының артын ұстап, тілдерін шығарады.
Ауғандар алдымен қолын маңдайына тигізіп, иба жасап, иіліп сәлем береді.Бұл «Басымыз аман болсын» дегені.
Ертедегі қытайлар өз қолын қысып амандасқан. Қазір «Бүгін тамақтандыңыз ба? Қарныңыз тоқ па?» деп сұрайды.
IV. Сабақты бекіту.
1.”Сәлем” сөзінің мәні қандай?
2.Сәлемдесу неліктен әдептілікке жатады?
3.Төс қағыстырып амандасудың мәнісі неде?
V. Сабақты қорытындылау
- Бүгінгі сабақта нені үйрендік?
- Сабақ ұнады ма?
VI. Сабақты бағалау.
Әр оқушы жинаған жұлдызшаларына сәйкес бағаланады.
VII.Үйге тапсырма.
Мәтінді түсініп оқу. Амандасуға қатысты қызықты деректер іздестіру.
