А. ??нанбаев "Ескендір"

Саба?ты? та?ырыбы: Абай ??нанбаевты? «Ескендір» дастаны
Саба?ты? ма?саты:

білімділік : Абай ??нанбаевты? ?мірі мен шы?армаларына то?тала отырып, поэмалары туралы т?сінік беру, «Ескендір» дастанын о?у, талдау, идеясын ашу;

дамытушылы?: о?ушыларды? теориялы? білімін тере?дету, с?йлеу м?дениетін жетілдіру, с?здік ?орын, д?ниетанымын байыту, ?зіндік ойын айту, т?йін жасай білу да?дысын дамыту;

т?рбиелік: о?ушыларды ?атыгездік пен мансап?орлы?тан жирендіру, ізгілікке, имандылы??а т?рбиелеу, ?ылым, білімді насихаттау.
Саба?ты? типі: жа?а білімді ме?герту
Саба?ты? ?дісі: с?ра? - жауап, т?сіндіру, талдап о?у, іздендіру, сатылай кешенді талдау, эссе.
Саба?ты? к?рнекілігі: интерактивті та?тадан презентациялы? слайдтар, аудио
П?наралы? байланыс: тарих, музыка, кино ?нері
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і
а) с?лемдесу
?) о?ушыларды? саба??а ?атысын т?гендеу.
ІІ. ?й тапсырмасын тексеру
«6 НЕЛІКТЕН» стратегиясы
1. Неліктен Ыбырай?а атасы Бал?ожа «?міт еткен к?зімні? н?ры,балам»,- деп ?ле? арнады?
2. Неліктен Ыбырайды педагог, а?артушы деп атаймыз?

3. Неліктен Ыбырай «?аза? хрестоматиясы» о?у-??ралын жазу?а кірісті?
4. Неліктен Ыбырай орыс а?ын-жазушыларыны? туындыларын аударды?

5. Неліктен Ыбырайды? ??гімелеріні? негізгі та?ырыбы – е?бекті с?ю ж?не ?адірлеу болды?
6. Неліктен Ыбырай ??гімелері «Мейірімді бала», «Ба?ша а?аштары», «Атымтай Жомарт» деп аталды?

ІІІ. Жа?а саба?

??нанбай, Зере, ?лжан

1845жыл, Семей, Араб, парсы,

Шы??ыс тауы

Абай орыс тілі

Лирик а?ын

Аудармашы

Композитор 45 ?ара с?з

Поэмалары

“Мас??т”

“?зім ??гімесі” (ая?талма?ан)

“Ескендір”

Ескендір З?л?арнайын, Александр Македонский

(патшалы? ??р?ан мезгілі б. з. б. 336 – 323)

?лемге аты м?ш??р ?олбасшыларды? бірі. «Жал?ыз ?ана ?аза? арасында емес б?кіл Шы?ыс ?лемінде Ескендір З?л?арнайын деп аталып кеткен кісі – македониялы?тарды? ?йгілі ?олбасшысы Александр Македонский. Александр шын м?нінде Филипп патшаны? ?лы, «Македонский» деген ?осымша есімі, ал Шы?ыс халы?тарыны? арасында осы ?олбасшыны? ?ос м?йізі бар екен деген ла?ап тарап кеткен. Сонды?тан ол Зу-ль-Карнейн («?ос м?йізді») аталыпты. Осы З?л?арнайын, я?ни Македонский патша да ?аза? даласын жаулап алу?а ??мар бол?ан к?рінеді. Ол ?ол астында?ы жауынгерлерге ?ара?анда ?лденеше есе к?п ?скері бар Дарий патшаны к?йрете же?ген со? ?зі жаулап ал?ан жерлерді? к?бінде ?ала т?р?ызады. Оны? к?л-тал?ан етіп жойып жіберген ?аласыны? бірі – Кир ?аласы.

Шы?арманы? композициялы? ??рылысы

1. Сюжетті? басталуы.

2. Сюжеттік байланыс.

3. Шиеленісуі.

4. Шары?тау шегі.

5. Шешімі.

?) «Ескендір» дастанын м?нерлеп о?у.
б) «СКТ» (сатылай кешенді талдау) технологиясы бойынша талдау ж?ргізу.

«Ескендір» дастаны
1. Авторы – Абай ??нанбаев
2. Та?ырыбы – Шы?ыста Ескендір, орыс пен Европа елдеріні? атауынша Александр Македонский туралы а?ызды ?мір шынды?ына жа?ындатып ?зінше тол?а?ан.
3. Жанр т?рі – поэма (дастан)
4. Негізгі идеясы – ізгілік пен бейбітшілікті, ?ылым мен білімді, я?ни рухани биіктікті д?ріптеу. З?лымды? пен ?атыгездікті, мансап?орлы?ты ?шкерелеу.
5. Шума? саны – 42
6. Тарма? саны – 168
7. Буын саны – 3 буна?ты
8. ?й?ас т?рі – ?ара ?ле? ?й?асы (ааба)
9. Шы?арманы? композициялы? ??рылысы:
9. 1. Сюжетті? басталуы. Филипп патша ?айтыс бол?ан со? Ескендірді? та??а отыруы. ?скер жиып к?рші елдерді жаулауы.
9. 2. Сюжеттік байланыс. Елсіз ш?лге тап болуы. ?лдім - талдым дегенде м?лдір б?ла??а кездесуі.
9. 3. Шиеленісуі. Алтын ?ор?ан. «Б?л – ??дай?а бастайтын ?а?па» деп ашпай ?оюы. ?а?паны? ар жа?ынан ал?ан сый.
9. 4. Шары?тау шегі. Ал?аш сыйды? ?у с?йек екенін біліп ашу?а булы?у. Аристотельді? а?ылы. Таразы?а т?скен ?у с?йек.
9. 5. Шешімі. Хакім Аристотельді? жауабы: Жеміт к?з жер ж?зіне тоймаса да,
?лсе тояр к?зіне ??м ??йыл?анда.
10. Шы?арма кейіпкерлері
Абай дастанында ?ділдік, данышпанды?, жауызды?тар с?з болады. Біра? м?нда?ы ?діл де, данышпан да, философ та Ескендір емес, Аристотель. Дастанда екі образ бар. Бірі - Ескендір, екіншісі - Аристотель. К?леміні? ша?ынды?ына ?арамастан, дастанны? идеясына с?йкес, екеуі де к?ркем жасал?ан образдар.
Абай Аристотель есімін ??рметпен айтады, «а?ылы мол», «жеке - дара», «хакім адам» деп ба?алайды.
Ал Ескендір болса, д?ріптелмей, сыналады. «Ма?тан с?йгіш, ?ыз?анша?, ?анішер, тойымсыз, ?а?арлы, ?зімшіл, то?тау к?рмей ?скен жан, да??ой, долы, кекшіл, есер» деп суреттеледі.
11. ?деби теориялы? ??ымдар
Те?еу – дарияны? суындай ?андар а?ты;
таспадай бейне ары?тан шы??ан ??лап.
Эпитет – сар дала, м?лдір б?ла?, алтын ?ор?ан, ?у ?мір, жеміт к?з, к?пір к?з.
12. Т?сіндірме с?здік
Жеміт – ?ана?атсыз, тойымсыз, обыр
Араны ашылды – тойымсыз, аш?ара?, ?ана?ат т?тпау, ??ны?у
Да??ой – елірме, есер, желікбас
Долы – ыза кернеген, булы?па, ыза?ор
Ант ?ру – айт?анына т?рмайтын т?рлаусыз о?ба?ан
К?пір – м?сылман дінінен бас?а діндегілер, ??дайсыз, дінсіз
13. Шы?арманы? негізгі т?йіні, т?рбиелік м?ні
Со??ы 4 шума?ты о?у. Жауызды??а жетелейтін н?рсе к?ншілдік, тойымсызды?, мансап?орлы?. Осындай жаман ?деттерден са? болу. Иманды болу?а, ?ана?атшыл болу?а ?ндеу.

Салыстыра сипатта?дар

Ескендір

Аристотель

?андай адам?

Саба?ты талдау

Нені ?йренді??

?сынысы? ...

Пікірі?...

?йге:

Поэманы? мазм?нын айту;

Данышпан, шаhар, ?аскер, араны ?лкен с?здеріні? ма?ынасын ашу.

Ба?алау

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«А. ??нанбаев "Ескендір" »

Сабақтың тақырыбы: Абай Құнанбаевтың «Ескендір» дастаны
Сабақтың мақсаты:

білімділік : Абай Құнанбаевтың өмірі мен шығармаларына тоқтала отырып, поэмалары туралы түсінік беру, «Ескендір» дастанын оқу, талдау, идеясын ашу;

дамытушылық: оқушылардың теориялық білімін тереңдету, сөйлеу мәдениетін жетілдіру, сөздік қорын, дүниетанымын байыту, өзіндік ойын айту, түйін жасай білу дағдысын дамыту;

тәрбиелік: оқушыларды қатыгездік пен мансапқорлықтан жирендіру, ізгілікке, имандылыққа тәрбиелеу, ғылым, білімді насихаттау.
Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту
Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап, түсіндіру, талдап оқу, іздендіру, сатылай кешенді талдау, эссе.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақтадан презентациялық слайдтар, аудио
Пәнаралық байланыс: тарих, музыка, кино өнері
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
а) сәлемдесу
ә) оқушылардың сабаққа қатысын түгендеу.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
«6 НЕЛІКТЕН» стратегиясы
1. Неліктен Ыбырайға атасы Балғожа «Үміт еткен көзімнің нұры,балам»,- деп өлең арнады?
2. Неліктен Ыбырайды педагог, ағартушы деп атаймыз?

3. Неліктен Ыбырай «Қазақ хрестоматиясы» оқу-құралын жазуға кірісті?
4. Неліктен Ыбырай орыс ақын-жазушыларының туындыларын аударды?

5. Неліктен Ыбырайдың әңгімелерінің негізгі тақырыбы – еңбекті сүю және қадірлеу болды?
6. Неліктен Ыбырай әңгімелері «Мейірімді бала», «Бақша ағаштары», «Атымтай Жомарт» деп аталды?

ІІІ. Жаңа сабақ

Құнанбай, Зере, Ұлжан

1845жыл, Семей, Араб, парсы,

Шыңғыс тауы

Абай орыс тілі

Лирик ақын

Аудармашы

Композитор 45 қара сөз

Поэмалары

“Масғұт”

“Әзім әңгімесі” (аяқталмаған)

“Ескендір”

Ескендір Зұлқарнайын, Александр Македонский

(патшалық құрған мезгілі б. з. б. 336 – 323)

Әлемге аты мәшһүр қолбасшылардың бірі. «Жалғыз ғана қазақ арасында емес бүкіл Шығыс әлемінде Ескендір Зұлқарнайын деп аталып кеткен кісі – македониялықтардың әйгілі қолбасшысы Александр Македонский. Александр шын мәнінде Филипп патшаның ұлы, «Македонский» деген қосымша есімі, ал Шығыс халықтарының арасында осы қолбасшының қос мүйізі бар екен деген лақап тарап кеткен. Сондықтан ол Зу-ль-Карнейн («Қос мүйізді») аталыпты. Осы Зұлқарнайын, яғни Македонский патша да қазақ даласын жаулап алуға құмар болған көрінеді. Ол қол астындағы жауынгерлерге қарағанда әлденеше есе көп әскері бар Дарий патшаны күйрете жеңген соң өзі жаулап алған жерлердің көбінде қала тұрғызады. Оның күл-талқан етіп жойып жіберген қаласының бірі – Кир қаласы.

Шығарманың композициялық құрылысы

1. Сюжеттің басталуы.

2. Сюжеттік байланыс.

3. Шиеленісуі.

4. Шарықтау шегі.

5. Шешімі.

ә) «Ескендір» дастанын мәнерлеп оқу.
б) «СКТ» (сатылай кешенді талдау) технологиясы бойынша талдау жүргізу.

«Ескендір» дастаны
1. Авторы – Абай Құнанбаев
2. Тақырыбы – Шығыста Ескендір, орыс пен Европа елдерінің атауынша Александр Македонский туралы аңызды өмір шындығына жақындатып өзінше толғаған.
3. Жанр түрі – поэма (дастан)
4. Негізгі идеясы – ізгілік пен бейбітшілікті, ғылым мен білімді, яғни рухани биіктікті дәріптеу. Зұлымдық пен қатыгездікті, мансапқорлықты әшкерелеу.
5. Шумақ саны – 42
6. Тармақ саны – 168
7. Буын саны – 3 бунақты
8. Ұйқас түрі – қара өлең ұйқасы (ааба)
9. Шығарманың композициялық құрылысы:
9. 1. Сюжеттің басталуы. Филипп патша қайтыс болған соң Ескендірдің таққа отыруы. Әскер жиып көрші елдерді жаулауы.
9. 2. Сюжеттік байланыс. Елсіз шөлге тап болуы. Өлдім - талдым дегенде мөлдір бұлаққа кездесуі.
9. 3. Шиеленісуі. Алтын қорған. «Бұл – Құдайға бастайтын қақпа» деп ашпай қоюы. Қақпаның ар жағынан алған сый.
9. 4. Шарықтау шегі. Алғаш сыйдың қу сүйек екенін біліп ашуға булығу. Аристотельдің ақылы. Таразыға түскен қу сүйек.
9. 5. Шешімі. Хакім Аристотельдің жауабы: Жеміт көз жер жүзіне тоймаса да,
Өлсе тояр көзіне құм құйылғанда.
10. Шығарма кейіпкерлері
Абай дастанында әділдік, данышпандық, жауыздықтар сөз болады. Бірақ мұндағы әділ де, данышпан да, философ та Ескендір емес, Аристотель. Дастанда екі образ бар. Бірі - Ескендір, екіншісі - Аристотель. Көлемінің шағындығына қарамастан, дастанның идеясына сәйкес, екеуі де көркем жасалған образдар.
Абай Аристотель есімін құрметпен айтады, «ақылы мол», «жеке - дара», «хакім адам» деп бағалайды.
Ал Ескендір болса, дәріптелмей, сыналады. «Мақтан сүйгіш, қызғаншақ, қанішер, тойымсыз, қаһарлы, өзімшіл, тоқтау көрмей өскен жан, даңғой, долы, кекшіл, есер» деп суреттеледі.
11. Әдеби теориялық ұғымдар
Теңеу – дарияның суындай қандар ақты;
таспадай бейне арықтан шыққан құлап.
Эпитет – сар дала, мөлдір бұлақ, алтын қорған, қу өмір, жеміт көз, кәпір көз.
12. Түсіндірме сөздік
Жеміт – қанағатсыз, тойымсыз, обыр
Араны ашылды – тойымсыз, ашқарақ, қанағат тұтпау, құнығу
Даңғой – елірме, есер, желікбас
Долы – ыза кернеген, булықпа, ызақор
Ант ұру – айтқанына тұрмайтын тұрлаусыз оңбаған
Кәпір – мұсылман дінінен басқа діндегілер, құдайсыз, дінсіз
13. Шығарманың негізгі түйіні, тәрбиелік мәні
Соңғы 4 шумақты оқу. Жауыздыққа жетелейтін нәрсе күншілдік, тойымсыздық, мансапқорлық. Осындай жаман әдеттерден сақ болу. Иманды болуға, қанағатшыл болуға үндеу.