В?зих Исхаков “Ми?ал ??м малай.”
баш?орт теле ??м ???би?те у?ытыусы?ы
Тимер?алина Ф?йм? Малик ?ы?ыны?
Ишембай ?ала?ы
11-се урта д?й?м белем бире? м?кт?бе
У?ытыусы эшм?к?рлегене? масаты:у?ыусылар?ы баш?орт теленд? аралашыр?а, белем алыр?а, ?телг?нд?рг? таянып тыу?ан ер, тыу?ан ил тура?ында ??йл?ше?, уны я?лау, ?а?лау к?р?клеген у?ыусылар?а т?ш?нд?р??; ветерандарыбы??а ?ы?ы??ыныу уятыу;у?ыусылар?ы? интелектуаль ш?хес булып ??е?ен т?ьимин ите?.
Д?рес тибы:б?йл?нешле телм?р ??тере? д?ресе.
К?т?лг?н ш?хси предмет ??м метапредмет ????мт?л?ре:
Ш?хси ??еш ким?ле: белем алыу ?с?н т?рл? сы?ана?тар ?улланыу;ижади –э?л?не? эше мен?н ш???лл?не?;телм?р м???ни?тен камиллаштырыу?а ынтылышты ??тере?.
Метепредмет ким?ле:т?рл? формала бирелг?н м??л?м?тте ?уллана беле?; ал?ан белемде системалаштырыу;баш?алар?ы ты?ла?;?? фекере?де я?лай беле?; баш?орт хал?ыны? батыр улдары ??м ?ы??ары тура?ында белемде тулыландырыу; ??-??е?? ба?а бире??е тормош?а ашырыу?ы дауам ите?.
Предметты ??л?штере? ким?ле: тасуири, ете?, шыма у?ыр?а ?лг?ше?;текст, китап мен?н эш ите? алымдарын ?йр?не??е дауам ите?, к?р?кле материал туплау;б?йл?нешле телм?р ??тере?.
Тема
В?зих Исхаков “Ми?ал ??м малай.”
Ма?сат
В?зих Исхаков ижады мен?н ?ы??аса таныштырыу.
“Ми?ал ??м малай” хик?й?не? й?км?тке?е мен?н танышыу. Тасуири у?ыу к?некм?л?рен ??тере?. У?ыусылар?ы? телм?рен ??м фекерл?? ?е???ен ??тере?.??йл?? телм?рен, фекерл?? ??л?тен, анализлау, синтезлау к?некм?л?рен ??тере?.
Баланы ш?хес итеп ??тере?, кешелек сифаттары т?рби?л??.
Тыу?ан ер?е? ???ерен белерг?,?у?ышта ?атнаш?ан батыр?арыбы??ы ??м ветерандарыбы??ы и?к? алыр?а,уны? мен?н ?орурлана беле? хист?рен т?рби?л??.
Планлаштырыл?ан ????мт?
Хик?й?не? й?км?тке?ен а?лау, ?? теле?де, ?? иле?де х?рм?т ите?, ?у?ышта ?атнаш?ан батыр?арыбы??ы ??м ветерандарыбы??ы и?к? алыу ??м улар?а ?арап ?орурланыу.
Предмет –ара б?йл?неш
Рус теле, Баш?ортостан тарихы.
-Ресурстар
- т?п
- ??т?м?
Хажин В.И., Вилданов ?.Х. 5 класс ?с?н д?реслек, карточкалар,китап, йыр «Урал», ?у?ыш тура?ында китаптар к?рг??м??е, интерактив та?та презентация,компьютор, ветеран.
Эште ойоштороу т?р??ре
Фронталь, индивидуаль,т?рк?мл?п, парлап эшл??.
?тк?ре? технология?ы
??р этапты? ?йр?те? ??м ??тере? биремд?ре
У?ытыусы эшм?к?рлеге
У?ыусылар эшм?к?рлеге
Iэтап
Ойоштороу.
Психологик комфорт булдырыу.
Ма?сат:белем алыу?а мотивлаштырыу.
Iэтап.
Ойоштороу
-?аумы?ы?ы? балалар.
а)-К?йефт?реге? нисек?
б)Д?ресебе??е и? ярат?ан ши?ырыбы? мен?н башлап еб?р?йек.
В)Ни ?с?н бе? ту?ан телебе??е ?йр?н?бе? ?
-? х??ер, к????ребе??е йомоп, баш?орт халы? йырын ты?лап кит?бе?.
Урал тауы буйында торабы? ик?н тип к?? алдына килтер?йек.Тир?-я? тып-тын. Бейек тау?ар мен?н уратып алын?ан. Унда нинд?й ген? а?астар ??м?г?н, а?астарында ?оштар?ы??айрауын, эрг?л? ген? сылтырап а??ан йыл?а тауышын ты?лайбы?, ял ит?бе?. Тау эрг??ед?, яланда малай?ар шау- шыу килеп футбол уйнай?ар.Улар?ы? к??елле тауыштары ишетел?.
? ?ояш ??ене? йылы нур?ары мен?н бе??е ирк?л?й.
К????ребе??е асты? ??м ?ояштан, саф ?ауанан ??ебе?г? к?с, ил?ам алайы?, ? инде й?г?р?п, ?икереп ?аулы?ыбы??ы ны?ытайы?.
-Балалар был ши?ыр юлдары ?е?г? танышмы?
- Балалар «Урал» тиг?с,?е??е? к?? алды?ы??а ним? килеп ба?а?
I этап
Ойоштороу
а)-?ояшлы ирт? ке?ек!
б) Донъяла и? матур ил,
Ул мине? тыу?ан илем.
Донъяла и?- и? матур тел,
Ул мине? тыу?ан телем».
в)Бе??е? телебе? шундай мо?ло, ?ола??а ятышлы, уны яратмау м?мкин т?гел.
У?ыусылар у?айлы итеп ултыралар.?крен ген? к????рен йомалар.
-Был баш?орт хал?ыны? борон?о йыры «Урал» да йырлана.
-Урал тау?ары;
- А?и?ел йыл?а?ы ;
-яландар;
-?ыр?ар;
- а?астар;
- баш?орт батыр?ары.
II этап
Актуалл?штере?
Ма?сат алда?ы д?рест?ге белемд?р?е и6к? т?ш?р??
?йг? эште тикшере? (?с вариантта т??дим ителг?н эш т?р??ре).
1.«Мин ?о?ла?ан кеше » тема?ына мини-инша я?ыу.
2. Р.Ни?м?ти « Е?е?сел?рг? дан» йырын бер к?плетен куплетты яттан я?ыу.
3. Батыр?ар тура?ында 3 м???л ятлап киле?.
II этап
Актуалл?штере?
Я?ы теманы ??л?штере? барышында был т?рк?мд?? эшен? я?ынан ?йл?неп ?айтыла.
II этап
Актуалл?штере?
?йг? эште тикшере?.
1-се т?рк?м «Ижади т?рк?м»д? «Мин ?о?лан?ан кеше »тема?ына я?ыл?ан иншалар?ы бер-бере?ен? ?ыс?ырып у?ып, и? о?та инша я?ыусыны билд?л?й??р.
2-се т?рк?м Р.Ни?м?ти « Е?е?сел?рг? дан» йырын тасуири итеп у?ып к?р??т?л?р, 1-се куплетты яттан я?алар,китапты асып эшт?рен тикшер?л?р, бер-бере?ен? ба?а ?уялар.
3-с? т?рк?мд?ге у?ыусылар у?ытыусы мен?н берлект? ?й эшен тикшер?л?р.
(Ш?хси, рефлексив, универсаль у?ытыу эшс?нлеген формалаштырыу)??ба?а.
III этап
У?ыу м?сь?л??ен ?уйыу
Беренсе стадия. Са?ырыу.
Я?ы теманы ?йр?не?г? са?ырыу.
III этап
У?ыу м?сь?л??ен ?уйыу
Экранда батыр?арыбы??ы? фото-??р?тт?ре сы?а.
Экранда кемд? кемд?р?еи к
- ?.
Т?рк?мд?р?? эш.
Бер т?рк?м та?тала, ?ал?андары урындарында эшл?й??р.
Мини-журналдар?а ба?а ?уйыла.
Бына ?е?г? текст бирел?. Бе? ни? эшл?рг? тейешбе??.
Баш?орт кавалерия дивизия?ыны? командиры____.
Ике м?рт?б? Советтар Союзы геройы,летчик____.
Ул250 г? я?ын осош я?а?ан. Ул 1942 йылдан алып фронта була. ?с ?ы?ыл йондо? ордены мен?н наградлан?ан.
Гвардия рядовое ____.Ул 1943 йылды? февраленд? Чернушка ауылында ??ене? к?кр?ге мен?н дошмандар амбразура?ын ?апла?ан.
Ошондай батырлы?ты ___ ?абатла?ан.
Баш?орт хал?ыны? данлы?лы улдары___,____,____,___
Проблемалы ?орау тыуа.
Текст ??т?нд? эшл?г?нд? нинд?й ауырлы? тыу?ы?
-Б?й?к Ватан ?у?ышында ?атнаш?ан, ут - ?ыу кисеп, тыу?ан ерен ?а?лап е?е? яула?ан ир –егетт?р ген? ме?
-Д?р?? балалар, дошманды ?ыйратыу?а ?атын-?ы??ар индерг?н ?л?шт? ?ур булды.
Ир - егетт?р мен?н берг? е?е? яула?ан ?атын- ?ы??ар?ы? бере?е.
-Б?г?н бе??? ?уна?та кем килг?н ик?н?
-Эйе,Ишембай ?ала?ында й?ш??се, бе??е? ветеран- х?рм?тле Ма?инур Р?хм?тулла ?ы?ы!
-Х??ер ?алдат и?т?леге
битт?рен асайы?.
-Х?рм?тле Ма?инур Р?хм?тулла ?ы?ы! ??еп килг?н й?ш быуын?а х?терг? ?ал?ан бер нис? ва?и?а тура?ында ??йл?п ?т??ге??се?
Экранда ветераныбы??ы? ?аил? фото- ??р?тт?ре, ипт?шт?ре мен?н аралаш?ан хаттар?ан ???кт?р,осрашыу- фото ??р?тт?ре, ?.б.)
У?ыусылыр?ы? ветераныбы??а ?орау?ары:
Ветераныбы??а у?ыусылыр?ы? тел?к ?????ре: (т?рк?мл?п эш)
III этап
У?ыусылыр батыр?арыбы??ы? исемд?рен та?та?а сы?ып я?алар.
( Мини?али Шайморатов, Мини?али ??б?й?уллин, Муса Г?р?ев, Салауат Юлаев, Александр Матросов, Ша?ит Хо?айбер?ин, Генерал Кусемов, Ма?инур Р?хм?тулла ?ы?ы).
-Н?кт?л?р урынына батыр?ар?ы? исемд?рен я?ыр?а тейешбе?.
-Ма?инур Р?хм?тулла ?ы?ы кем ик?нен белм?нек.
-Бе?г? шуны асы?лар?а к?р?к.
-Ю?, ир - егетт?р мен?н берг? фашистар?а ?аршы ?лемесле к?р?шт?р?? ?атын – ?ы??ар ?а бул?ан.
-Ма?инур Р?хм?тулла ?ы?ы.
1.Был ми?алдар?ы ?е?г? ним?
?с?н бир?ел?р?
2. ?у?ыш?а китк?нд? ?е?г? нис? й?ш ине?
3.Нис?нсе йылда ?у?ыштан ?айтты?ы??
1 т?рк?м- Донья?а й?м биреп й?ш??еге? ?с?н ?ур р?хм?т!
2 т?рк?м- Бе? ?е??е? алды?ы??а баш эй?бе?.
3 т?рк?м - ?е?г? ?оростай ?аулы?, б?хетле ?артлы?, о?он ??мер тел?йбе?.
( Предмет –ара б?йл?неш)
(Коммуникатив универсаль у?ытыу эшс?нлеген формалаштырыу)
Батыр?арыбы? тура?ында ауы?-тел ижадында ла, ???би?тт? л? бик к?п ???р??р ижад ителг?н.
Бе? б?г?н В.Исхаковты? «Ми?ал ??м малай» хик?й??ене? й?км?тке?е мен?н танышабы?,анализ я?айбы?.
Д?реслект?н В. Исхаковты?“Ми?ал ??м малай” хикий??ен табабы?. Д?реслек 287-се б.
Прогнозлау
-? х??ер экранда?ы танышаса? хик?й?не? исемен? ихтибар итеге?. Нисек уйлай?ы?ы?. Был хик?й? ним? тура?ында ик?н?
У?ытыусыны? ?лг?л? у?ыуы.
Был хик?й? батыр?ар тура?ында.
(Танып беле? универсаль у?ытыу эшс?нлеген формалаштырыу)
IV этап
???лек ??т?нд? эш.
Ма?сат: таныш булма?ан я?ы ?????р?е? м???н?л?рен и?т? ?алдырыу
IV этап
???лек ??т?нд? эш.
Я?ы ?????ре там?алау.
“+”_- бел?м.
«-»- белм?йем.
«!»- белерг? тел?йем.
А?латмалы ???лект?н я?ы ?????р?е? м???н??ен табыу, ???б?л?неш т????.
(Т?рк?мл?п эшл??)
I т?рк?м- Ш?хес
II т?рк?м- ?омарт?ы
III т?рк?м- Археологик ?омарт?ы
-Ошо ?????р?е ?е? телм?реге??? ?уллана?ы?ы?мы?
Д?фт?р?? эш.
Число теманы я?ыу.
IV этап
???лек ??т?нд? эш.
?????р?е у?ыу м???н??ен а?латмалы ???лект?н табыу, ???б?л?неш т????.
1.Ш?хес - й?м?и?тт?ге айырым бер кеше. Тарихи ш?хес. Ш?хес азатлы?ы. Ш?хси-билд?ле бер ш?хеск? ?ара?ан, ш?хеск? м?н?с?б?тле. Ш?хси архив. Ш?хси беренселек, ш?хси миллек, ш?хси фекер.
2.?омарт?ы- борондан ?ал?ан и?т?лекле н?м?; мира?.
.Археологик ?омарт?ы. ???би ?омарт?ы, ата- бабанан ?ал?ан ?омарт?ы, ?омарт?ылар?ы ?а?лау.
(Танып беле? универсаль у?ытыу эшс?нлеген формалаштырыу)
физминут
физминут
физминут
Vэтап
у?ыу м?сь?л??ен этаплап сисе?:
тексты у?ыу к?некм?л?рен ??тере? ??т?нд? эшл???е формалаштырыу
Vэтап
У?ыу м?сь?л??ен этаплап сисе?:
тексты у?ыу.
V этап
У?ыу м?сь?л??ен этаплап сисе?:
- У?ыусылар сылбырлап у?ып сы?алар.
-Хик?й?не? и? о?ша?ан урынын у?ып сы?ыу.
VII этап
???р?е а?лау?арын тикшере?.
Ма?сат телм?р к?некм?л?рен ??тере? ??т?нд? эшл???е формлаштырыу.
VII этап
Текст у?ыр алдынан ??р т?рк?мг? карточка таратыла.
???рг? анализ я?ау.
1т?рк?м –Хик?й?се ни ?с?н малай мен?н ??йл?ш??
2. т?рк?м - Батырлы? ?с?н ми?алды кемг? бир?л?р?
3. т?рк?м –Ми?ал та??ан малай, хик?й?сене? х?терен? кемд?р?е т?ш?р??
4.т?рк?м – Хик?й?се ни ?с?н малай?ан: “Х??ер уны ?ин та?ып й?р?рг? булды?мы?” - тип ?орай.
VII этап
???рг? анализ я?ау.
?орау?ар?а яуап алына.(карточка буйынса)
- Олатайымды?ы, к????ре ялтырап китте, у?аса булманы, онотор?а ха?ыбы? ю?. ???б?йл?нешт?рен нисек а?лай?ы?ы?? Русса?а т?ржим? ит.
Партала фразеологик ???лект?р ята. Уны ?улланып ???б?йл?нешт?р?е? м???н??ен асы?ла.
(Универсаль у?ытыу эшс?нлеген формалаштырыу)
VIII этап
Йом?а?лау
VIII этап
Йом?а?лау
Синквейн
Исем- ?у?ыш.
Ике сифат-?ур?ыныс, ф?жи??ле.
?с?ылым- булды,тел?м?йем,?аршымын.
VIII этап
Йом?а?лау
Бе? ?у?ыш?а ?аршы.
Бе? тыныслы? я?лы.
Тыныс ?ауа.
IXэтап
?йг? эш бире?.
IXэтап
?йг? эш бире?.
IXэтап ??ба?а
Кемд?р был д?рест? «5» к? яуап бир?ел?р тип уйлай?
Кем бер а? тырышыр?а к?р?к тип уйлай?
Консультанттар мини – журналдар?ы тапшыра.
-?е? ?й?? нинд?й эш эшл?р?еге?.
?йг? эш бире?.
1.Т?рк?м- «Мине? олатайым ветеран» тема?ына мини-инша я?ыу
2.Т?рк?м- Сюжет буйынса ??р?т т?ш?р?рг?.
3.Т?рк?м- Б?й?к ватан ?у?ышында ?атнаш?ан,й?нен,т?нен аяма?ан Ишембай ?ала?ында, й?ки районында й?ш?г?н ветераныбы? тура?ында белешм? ??ерл?.
(Рефликсив, ш?хси универсаль у?ытыу эшс?нлеген формалаштырыу)
