Сабақтың тақырыбы: Кірме сөздер
Сабақтың мақсаты: Басқа тілден енген сөздер туралы түсінік беру;
Оқушылардың ойлау қабілеттерін, сөздік қорларын дамыту, жүйелі сөйлей білуге баулу;
Тілді құрметтеуге тәрбиелеу, оқушылар бойындағы адамгершілік құндылықтарды жетілдіру.
Жалпылама лексика туралы түсінік беру. Оқушылардың ойлау қабілетін сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негезгі әселелерге аса көңіл бөлуге үйрету;
Міндеттері:
- Практикалық білім дәрежелерін одан әрі дамыту;
- Оқушылардың ой-өрісін, сауаттылығын, тілін дамыту;
- Өзіне деген жауапкершілігін арттыру, еңбексүйгіштікке баулу.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Құралдар: сөздік қор мен сөздік құрамға қатысты сызба, кірме сөздерге арналған кесте, суреттер.
Әдіс-тәсілдер: жеке, жұптық, топтық, «Тақырыптық түйінді сөздер» әдісі
Оқыту нәтижесі: Қазақ тіліндегі кірме сөздердің мағынасын ажырата алады.
Сабақ кезеңдері
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушылардың іс-әрекеті
1.Ұйымдастыру кезеңі:
Психологиялық дайындық.
Оқушылардың ойын сабаққа бұру үшін сабақты жақсы тілектермен бастаймыз
Оқушы сабаққа өзінің жақсы тілектерін білдіреді
- Сабақ жақсы өтсін
- Жақсы көңіл-күй тілеймін
(ОЖТ,АКТ)
Білу
Жыл мезгілдерін суреттеп жазу.
Жыл мезгілдерін суреттеп жазғанын оқиды, талқылайды.
1) Қазақ тіліндегі сөздер қолданылу өрісі жағынан әр түрлі болып келеді.
2) Сөздік құрам сөздік қорға қарағанда кең, ауқымды болады.
3) Сөздік қор сөздік құрамның ішіне енеді.
4) Сөздік құрамға енетін сөздердің сипаты әр түрлі болады.
Оқушылар өз ойларын айтады.
Оқушы өз жауабымен бөліседі.
(ОЖЕСО, СТО)
Түсіну
«Сұрақ-жауап» әдісі
Араб, парсы тілінен енген сөздер: адам, әлем, ғылым, қоғам, мектеп, білім, тарих, әдебиет, мәдениет, пән, тәрбие, емле, т.б.
Монғол тілінен енген сөздер:
А) ел билеуге байланысты сөздер: ұлыс, нөкер, жасақ, аймақ, жарлық, т.б.
Ә) жер-су атаулары: Тарбағатай, Нарынқол, Нұра, Баянауыл, Зайсан, Қордай, Алтай, т.б.
Орыс тілінен енген сөздер:
А) Қазан төңкерісіне дейін енген сөздер: болыс, сот, жәшік, кереует, бөтелке, кәмпит, сөмке, тұрба, т.б.
Ә) кеңестік дәуірде кірген термин сөздер: телефон, телеграф, автомобиль, т.б.
Сұраққа жауап береді.
(жеке ойланады, талқылайды)
Кірме сөздердің қазақ тіліндегі синонимдерін табу
Кірме сөздер
Кірме сөздердің қазақ тіліндегі синонимдері
Пұл
Ақша, қаржы
Шайыр
Суырып салма ақын
Сарбаз
Жасақшы қол, әскер, жауынгер
Ғибрат
Үлгі, өнеге
Ғұлама
Ғалым, оқымысты
Пешене
Жазмыш, тағдыр
Оқушылар өз ойларын айтады.
Оқушы өз жауабымен бөліседі.
(ОЖЕСО, СТО)
Қолдану
«Көршіңе әңгімелеп бер» әдісі
173-жаттығу. 76-бет.
174-жаттығу.
«Көршіңе әңгімелеп бер» әдісі
- Мәтінді түсініп оқу.
- Араб, парсы тілдерінен енген сөздерді тауып жазу.
1.Мәтіннен басқа тілден енген сөздерді теріп жазу.
2. Өздері білетін жұлдыз аттарын жазу.
ТжДБО, СТО,ОүБОБ
Талдау
«Көршіңе әңгімелеп бер» әдісі бойынша мәтінмен жұмыс жасау.
Мына кірме сөздерді қатыстырып сөйлем құраңдар: білім, адам, құн, талап, сабақ, Толағай, самауыр, телефон.
176-жаттығу.
Сергіту сәті: Сергіту сәтін орындайды
«Саяхат»
«Көршіңе әңгімелеп бер» әдісі
«Жұлдыз жорамалға сенеміз бе?» деген тақырыпта пікірталас ұйымдастыру.
ТжДБО,СТО,ОүБОБ
Сергіту сәтін орындайды
Синтез (жинақтау)
«Сұраққа жауап» әдісі
1.Лексика
2.Тұрақты тіркестер
3.Мақал-мәтел
4.Табу
5.Эвфемизм
6.Синоним
7.Омоним
8.Көнерген сөздер
9.Жаңа сөздер
«Сұраққа жауап» әдісін пайдалану. Оқушылар сұрақтарға жауап береді, талқылайды? Өз ойларын айтады.
Ойын «Бұл қай ереже?»
10
10
10
20
20
20
30
30
30
Бағалау
Кері байланыс.
Серіктесіңізбен талқылаңыз:
3 үйренген жаңа нәрсе туралы:
Не оңай болды?
Не қиын болды?
Не білгіңіз келеді?
Сұрақтарға жауап жазады.
Үйге тапсырма
Жыл мезгілдерін суреттеп жазу. Өздеріне ұнаған.
Тапсырманы күнделіктеріне жазады.
