Саба?ты? та?ырыбы Термин с?здер
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: о?ушыларды? термин с?здер туралы білімдерін ке?ейту, жа?а та?ырыпты жатты?у ж?мыстары мен ?осымша тапсырмалар ар?ылы бекіту, сараптау;
Дамытушылы?: о?ушыларды? термин с?здерді ажыратуы ар?ылы ?исынды ойлауларын дамыту, де?гейлік тапсырма беру ар?ылы лексикалы? талдау жасау да?дыларын дамыту, ойлау ?абілетін арттыру.
Т?рбиелік: орындалатын тапсырмалар ар?ылы бір-бірін ты?дау?а, сыйлау?а т?рбиелеу;
Саба?ты? типі аралас
Саба?ты? т?рі топпен ж?мыс
Саба?ты? ?діс-т?сілі: т?сіндіру, с?ра?-жауап, жатты?у ж?мыстары,ойындар
Саба?ты? к?рнекілігі: термин с?здер жазыл?ан слайдтар, интербелсенді та?та, ?лестірме ?а?аздар
П?наралы? байланыс: ?аза? ?дебиеті, тарих,
Саба?ты? жоспары:
I ?йымдастыру кезе?і
Топ?а б?лу
II ?й тапсырмасын тексеру
Сурет ар?ылы ж?мыс
ІІІ ?ткен та?ырыпты бекіту
«Ми?а шабуыл»
ІV Білімді саналы да белсенді ме?геруге о?ушыларды дайындау кезе?і
- С?зж?мба?
- Сергіту с?ті
V Жа?а білімді жан-жа?ты ме?геру
- О?улы?пен ж?мыс
- 3 топ?а тапсырма:
1-топ. «Венн диаграммасы»
2-топ. «Ойлан, тап!»
3-топ. «Ішіне-сыртына» стратегиясы
VІ Жа?а білімді бекіту
3 минутты? эссе
VІІ ?йге тапсырма беру. Ба?алау.
Саба?ты? барысы:
I ?йымдастыру кезе?і
1. О?ушылармен с?лемдесу;
2. О?ушыларды? саба??а ?атысын тексеру ;
3. С?здерді? ?р?айсысын ?иып, оларды араластырып, балалар?а тарату, сол ?иы?тарды ??растыру, топ ??ру; Топтарды? аттары-«Ойшылдар», «Тап?ырлар», «Ал?ырлар».
Топ басшысына ба?алау пара?ы ?сынылады.?р о?ушы?а к?к, сары, ?ызыл т?сті ?има ?а?аздар таратылады, сол ?има ?а?аздар ар?ылы ?р о?ушы тапсырманы немесе саба?ты т?сіну де?гейін к?рсетеді:
К?к-б?рі т?сінікті,
Сары-ма?ан к?мек керек,
?ызыл-м?лдем т?сінбедім
II ?й тапсырмасын тексеру:
196 -жатты?у.
- Суреттер топтамасында?ы 6-суретте бейнеленген ыдыс т?рлеріні? аттарын атап шы?у, олар ?андай жа?дайда ?олданылатынын айту
- «?аза?ты? ?лтты? т?рмысты? б?йымдары» та?ырыбында эссе жазу
- К?сіби с?здер туралы т?сінік.
ІІІ ?ткен та?ырыпты бекіту:
«Ми?а шабуыл» ?дісі бойынша о?ушылар?а ?ткен саба?тар бойынша с?ра?тар ?ойылады, ?р топты? жауабына ?пай ?осылады.
- Лексика нені зерттейді?
- К?сіби с?здер деген не?
- Диалект с?здер деген не?
- Кірме с?здер деген не?
- Жа?а с?здер я?ни неологизм деген не?
- К?нерген с?здер деген не?
ІV Білімді саналы да белсенді ме?геруге о?ушыларды дайындау кезе?і :
- С?зж?мба?
- Сергіту с?ті
«Адас?ан с?здер» ойыны
?аза? тілі, ?дебиет, тарих п?ндеріне ?атысы с?здер ?р жерге шашыра??ы т?рде ілінеді, 3 топты? о?ушылары ?з тобына топтастырады. Ойын жылдамды??а арнал?анды?тан, б?л ойында тапсыпрманы тез орында?ан топты? ба?асы жо?ары ?ойылады.
М??алім:
- Сонымен, балалар, термин с?здер дегеніміз - ?ылым, техника, ?ндіріс ж?не т.б. саласында?ы арнаулы ??ымдар мен зат атауларын білдіретін с?здер екенін білдік.
Терминдер жеке бір ??ымды білдіретін бол?анды?тан, бір ма?ыналы болып келеді. Терминдерді? ма?ынасы ?р?ашан т?ра?ты болады.
?аза? тіліндегі термин с?здер екі т?рлі жолмен жасалады.
1. Бас?а тілден енген с?зге ?аза? тілінен балама табу:
1)жергілікті ж?не к?не с?здер алын?ан: кеден –таможня, егемен –суверенитет, ?мбебап – универсал, кешен – комплекс, ?арыш – космос.
2)тілімізде бар с?здерді біріктіру ар?ылы термин жаса?ан: отбасы – семья, ?уежай –аэропорт, т?л??жат- паспорт, м?ражай – музей, елта?ба – герб, ?н?ран – гимн.
2. Тілімізге орыс тілі ар?ылы кеоген, ?аза?ша баламалары жо? интернационалды? терминдер. Мысалы: математика терминдері: квадрат, куб, коэффициент т.б. химия терминдері: аммиак, азон, дром, гидрат,т.б. антоним, дисфемизм, диалект, т.б.
Термин с?здерді ?з орнымен д?рыс ?олданып с?йлеу ?рі білімділікті, ?рі тілді? м?дениеттілігін танытады.
?р о?ушы?а жасыл, сары, ?ызыл т?сті кеспе ?а?аздар таратылады. Балалар жа?а та?ырып бойынша
V Жа?а білімді жан-жа?ты ме?геру:
- О?улы?пен ж?мыс
М?тінді о?у
1-топ:
Кітапты жауып, м?тіннен т?сінгендерін жазады.
2-топ:
М?тінді к?шіріп жазып, термин с?здерді белгілеу.
3-топ:
Доппен ойнайтын та?ы ?андай сорт т?рлерін білесі?дер? Оларда ?андай термин с?здер бар?
- 3 топ?а тапсырма:
Тап?ырлар?а «Венн диаграммасы»
К?сіби с?здер мен кірме с?здерді жазып, орта? ?асиетін табу.
Ойшылдар?а «Ойлан, тап» ?дісі
?рт?рлі п?ндерге диалект с?здер берілген, солар ?ай п?нге жататынын топтастыру.
А.Байт?рсыновты? о?улы?тары, ма?алалары, ?аза? тіліні? грамматика саласыны? ?алыптасуына негіз болды. ?алым морфология мен синтаксис салаларын арнайы зерттеп, о?ушылар?а т?сінікті, же?іл тілмен жеткізуге тырысты. Осы е?бектер ар?ылы с?з тіркесі, с?йлем, бастауыш, баяндауыш, зат есім, етістік, толы?тауыш, т.б. атаулар ?алыптасып, т?ра?талды.
Тарих (?дебиет)
Халы? фольклоры мен поэзиясыны? негізі сол тайпалар шы?ар?ан ертегі, а?ыз, ма?ал-м?телдерде жатыр. Батырларды? Отаншылды? сезімі, батырлы? эпостар, жастарды? адал махаббаты, алма?айып та?дыры жырлан?ан лиро-эпикалы? дастандар ?азіргі ?аза? ?дебиетіні? ?з алдына мол м?расы болып саналады.
?аза? тілі (математика)
Кесінділерді ?лшеу ?шін ?рт?рлі ?лшеу ??ралдары ?олданылады. Осындай е? ?арапайым ??ралды? бірі-б?лік сызы?тары т?сірілген сыз?ыш.
Ал?ырлар?а «Ішіне-сыртына» стратегиясы
К?сіби с?здер мен термин с?здерді жазу
VІ Саба?ты бекіту:
3 минутты? эссе
- Б?гін сізді? ойы?ызша не ма?ызды болды?
- ?ай с?ра? есі?ізде жа?сы са?талды?
- Сізге б?гін не т?сініксіз болды?
?орытындылау:
Сонымен, балалар, б?гін саба?б?рімізгет?сініктіболды деп ойлаймын. Саба??а ?атысып отыр?андары?ыз ?шін рахмет!
VІІ ?йге тапсырма беру:
1. Термин с?здер туралы т?сінік.
2. Ата – аналары?мен??гімелесіп,оларды?істейтін
Ба?алау: Жина?ан ?пайларын ?арап ба?алау.
