Просмотр содержимого документа
«Кешірімділік - к??іл ке?дігі»
Кешірімділік – көңіл кеңдігі
Мақсаты: Кешірімділіктің адам бойындағы жақсы қасиет екенін түсіндіру. Айнала қоршаған адамдарға кешіріммен, түсінісушілікпен, ізгілікпен қарауға үйрету.
Міндеттері:
«Кешірім», «кешірімділік» туралы түсіндіру;
Айнала қоршаған адамдарға кешіріммен қарауға дағдыландыру;
Кешірімділікке тәрбиелеу.
Шаттық шеңбері
Мұғалім балалармен еркін қарым-қатынас жасау мақсатында шеңбер құрып, барлығы бірге Т.Молдағалиевтің «Адам» өлеңін хормен айтады.
Адам күліп қарсы алады таң нұрын,
Адам жырлап жөнелтеді әр күнін.
Сәл қайғырса, ол ұғына түседі,
Дүниенің кеңдігі мен тарлығын.
Әңгімелесу
Оқулықтағы «Ойланайық, пікірлесейік» айдарында берілген сұрақтар арқылы мұғалім оқушылардың берілген тақырып төңірегінде өзіндік пікірлерін білдіре алу іскерлігіне үйрету мақсатында төмендегі сұрақтарды қояды:
«Кешірімді болу» дегенді қалай түсінесіңдер?
Өкпелеп, ренжігенде өздеріңді қалай сезінесіңдер?
Сол сәтте өздеріңе назар аударып көрдіңдер ме?
Сені қандай жағдай өкпелетіп, ренжітеді?
Басқаларға деген өкпе-назыңның себебіне үңіліп көрдің бе?
«Ойланайық, пікірлесейік» айдарындағы сұрақтар арқылы мұғалім оқушылардың адамдармен, айнала ортамен қарым-қатынастарының қалай екендігін, «кешірім», «кешірімділік» туралы пікірлерін тыңдап, әр оқушының жеке пікірлеріне назар аударады.
Оқу ақпараты
Балалар әңгімелесу әдістемелік тәсілі арқылы өз көзқарастарын білдірген соң, мұғалім оқулықтағы жаңа ақпаратқа назар аудартады. Оқушылар берілген ақпаратты тек қана оқып, оны қабылдап қоймайды, сонымен бірге әңгімелесу әдісіндегі өз шешімдері мен ойларының дұрыстығын, тіпті болмағанда оның басқа нұсқалардың ішіндегі артықшылығын логикалық түрде түсінеді. Жаңа ақпараттағы мәтінге қарап оқушы өз жауабын тереңірек қарастыра бастайды.
Оқулықта берілген ақпаратты мұғалім оқып береді.
Адамдар арасындағы жағымды қарым-қатынасқа өкпе, реніш нұқсан келтіріп, өзара түсінбеушілік туғызады. Сол себепті өкпе, ренішке бой алдырмай, адамдарға түсіністікпен, ізгілікпен, құрметпен қарауға ұмтылу керек.
Өкпе, реніш – адамның көңіл күйіне, денсаулығына кері әсер етеді. Айналаңа ылғи өкпелеп, ренішпен қарау, риза болмау түрлі ауруларға шалдықтырады.
Мәтінмен жұмыс
Мұғалім жаңа ақпаратпен таныстырғаннан соң, оқушылардың пікірлерін нақтылап, толықтыру, адам өміріне «өкпе», «реніштің» тигізетін залалдарын түсіндіру мақсатында оқулықтағы «Оқып үйренейік» айдарында берілген Мұқағали Мақатаевтың «Күндестік құрысын» өлеңіненберілген үзіндімен таныстырады. Берілген сұрақтарға жауап береді.
Адамдар арасындағы ренішті тууына не себеп болады?
Күндестік, бақталастық деген сөздерді қалай түсінесіңдер?
Күншіл, қызғаншақ адамдарға қандай кеңес берер едіңдер?
Адам адамға тек қуаныш сыйлауы керек деген пікірмен келісесің бе?
Дәйексөз
Сабақта берілген ақпараттар мен жаңа білімді түйіндеу мақсатында Лютердің төмендегі «Сүйегі жоқ балық болмайтыны сияқты, кемшілігі жоқ адам да болмайды» деген қанатты сөзі қолданылады. Мұғалім дәйексөздің мағынасын оқушылармен бірге талқылап, мағынасын түсіндіріп береді.
Өзіммен өзім
Мұғалім оқушыларға өкпе, реніштің зиянын ұғындыру мақсатында «Өзіммен өзім» әдістемелік тәсілін төмендегідей мазмұнда ұйымдастыруына болады:
Көздеріңді жұмып, манаураған қалыпқа келіңдер.
Демдеріңді ішке алып, сыртқа шығарыңдар және сонан соң аз үзіліс жасаңдар.
Енді, ойша өз іштеріңдегі бүгінгі реніш-өкпелеріңе болашақтан көз тастап көріңдер. Мейлі бір жылдан, бес жылдан, он жылдан кейін болсын. Ал енді қазіргі жағдайларыңнан қандай айырмашылық байқайсыңдар. Не сезініп тұрсыңдар?
Мұғалім сөйлеп тұрған кезде классикалық музыканы қатар қолдануына болады.
Тапсырма
Оқушыларға адам өміріндегі «кешірім», «кешірімділіктің» мәні мен маңызын оның тікелей адамға немесе айнала қоршаған ортаға тигізетін әсерін ұғындыру мақсатында оқулықта берілген тапсырма орындалады.
Берілген өлең жолдарын оқыңдар. Ондағы ой тұжырымдарды көзқарас – себеп – мысал – қорытындылау әдісін пайдаланып, өз пікірлеріңді айтыңдар.
Ә.Рудаки
М.Мақатаев
Д.Байрон
Тапсырманы орындау барысында оқушылардың жауаптары төмендегідей жүйеде өрбуі тиіс:
Көзқарас: Оқушы өз көзқарасын айтады.
Себебі: Оқушы өзінің бұлай ойлау себептерін көрсетеді.
Мысал. Оқушы мысал келтіреді.
Жалпылау. Оқушы өз дәлелін келтіріп, қорытады.
Мұғалім тапсырманы орындауда оқушылардың назарын авторлары жасаған ой қорытындысына өз тараптарынан өзіндік көзқарастары мен ұстанымдарын ортаға салғызуға мүмкіндік туғызуы тиіс.
Түйіндеме
Оқулықта тақырыпты түйіндеп, қорытындылау мақсатында «Назар аударайық» айдарында төмендегідей ақпарат берілген:
мейірімділік
ақылдылық
ізгілік
Кешірімділік рахымдылық
адамгершілік
азаматтық
ақкөңілділік
Берілген ақпарат сабақта берілген «кешірімділік» құндылығы туралы түйінді ой болып табылады. Мұғалім қарастырылып отырған мәселені оқушылардың меңгерген білімдерімен, алынған жауаптарымен байланыстыра қарау мақсатын көздеуі тиіс.
Жүректен жүрекке
Мұғалім оқушылардың өз-өзіне деген сенімдерін нығайтып, бойларындағы сенімсіздік, алаңдаушылықты сейілту мақсатында жүректен – жүрекке шеңберін төмендегідей ұйымдастыруына болады.
Мұғалім балаларды шеңберге жинап, оқушылардың демін ішіне алып, сыртқа шығаруына және сонан соң аз үзіліс жасауын сұрайды. Содан кейін барлық оқушы жайдары, көңілді қалыпты сақтай отырып хормен мына сөйлемдерді қайталайды.
мейірімділік 
ақылдылық 
ізгілік
Кешірімділік рахымдылық
