Ашық тәрбие сағаты: «Денсаулық әліппесі»

                     Ашық тәрбие сағаты: «Денсаулық   әліппесі»


Мақсаты: 
Білімділігі:Оқушыларға  адам  денсаулығының қымбаттылығын,  өмір сүру  үшін  қажеттілігін, тамақтану сауаттылығының  бес  негізін; 
- Тамақтану тәртібін, тамақтану мәдениетін «Салауатты өмір» салтын  түсіндіру;  
Дамытушылығы: Ойлау қабілетін,  ой-өрісін,  ұсақ қол моторикасын  дамыту; 
Тәрбиелігі:Жеке  бас тазалығын  сақтау,  салауатты  өмір салтын  ұстануды  қалыптастыру.

 Көрнекіліктер: 
- Ақпараттық мәліметтер слайдтар арқылы ; 
- Кеңестер слайдтар арқылы; 
- "Дұрыс тамақтану пирамидасы" 
- Жарнамалар; 
- Бейнеролик

Сабақ  барысы
Ұйымдастыру  кезеңі : 

Сабақтың  тақырыбы  мен  мақсатын  хабарлау
Тақырыбы:Денсаулық  әліппесі
Мақсаты: Оқушылардың жақсы денсаулығының, жан - жақты дамуының кепілдігі - тиімді және үйлесімді тамақтану болып  саналатынын  түсіндіру; 

І. Кіріспе бөлім. 
Тәрбиеші: 
«Білер  қазақ баласы,  сәлем сөздің  анасы »-дегендей  алдымен сәлемдесіп алайықшы.
Тәрбиеші: «Қайырлы  күн   балалар!»
                    «Қайырлы  күн қонақтар !»
Тәрбиеші;
- Бүгінгі тәрбие сабағымыз  ерекше болмақ.
- Балалар, сендерге Данышпан атай хат арқылы жұмбақ жіберіпті. Егер сол жұмбақтың шешуін тапсаңдар, өмірдегі басты байлықтың не екенін түсінесіңдер және бүгінгі шарамыздың да  тақырыбы  сол жұмбақтың жауабымен тығыз байланысты. 
-Олай  болса  мен  жұмбақты  оқиын,  ал сендер  мұқият  тыңдаңдар.

Оны күткен адамдар, 
Ұзақ өмір сүреді. 
Қадірін білген жарандар, 
Байлық осы деседі. (денсаулық) 

- Ендеше,  қанекей  бәріміз  бір-бірімізге  жақсы тілекер тілейікші: 
-Аспанымыз ашық болсын! 
-Күніміз жарық болсын!
-Деніміз сау болсын! 
-Балалар күліп жүрсін! 
-Жарайсыңдар, балалар  орындарына  жайғасыңдар.
Бүгінгі  сабақтың тақырыбы  «Денсаулық   әліппесі » -деп аталады.
-Балалар  адамға  су, ауа, ас қалай қажет болса,  ұйқы да сондай қажет.Дені сау бала тәулігіне 10 сағат ұйықтау керек. Ал  ең  алдымен  деніміз  сау болу үшін, жеке бас гигиенасын сақтап,  денемізді  шынықтырып,  дұрыс тамақтану  керек.
Тамақтану  барысында  тәуліктік кесте  (азанғы  ас,  түскі  ас,  сәскелік  ас,  кешкі  ас ) деп  белгілеп, және  ас мәзірі  әртүрлі  болғаны  дұрыс.
Ағзаның  қалыпты өсуіне  нәруыздар,  майлар,  көмірсулар,   дәрумендер   мен микроэлементтердің  көп пайдасы   бар. Олар азық-түліктің   әр түрінде   болады.Біз жануар тектес  азық түліктер –ет,  балық,  жұмыртқа,   ірімшік,  сары май  жейміз,  сүт  ішеміз.  Сонымен бірге  нан, жарма,  көкөніс,  жеміс,  өсімдік  майын, саңырауқұлақтарды  пайдаланамыз.  Бұлар –өсімдік тектес  азық-түліктер.Ең маңызды  тағам құрамында  кальций мен нәруыздардың  көзі  болу  керек. Және  адам   күніне  1-1,5 л. сұйықтық  бірақ газдалған  емес  жеміс немесе  көкөніс  шырынын  ішу  керек .
Сонымен қатар, тамақтану ережелерін де сақтауымыз қажет
Бүгінгі сабағымызда  осылар туралы толығырақ білетін боламыз. 

Бейне баян
Жеміс  пенен  көкөніс 
Нан  менен, сүт,  ет  керек
Витамин –тағам  нәр берер
Оларды  жесең әл берер  –деп ендігі кезекте  бейне баянға  назар аударсаңыздар
Бейне баян

-Балалар, бейне баянда  не туралы айтылған екен? (дұрыс тамақтанбау салдарынан неше түрлі аурулардың пайда болуы, дертке шалдығу мәселері.) 
-Олай болса, дұрыс тамақтану ережелері туралы, айтып беру үшін бүгінгі  қонағымыз  дәрігер  Оспанова  Оразкүл ханымның   кеңесіне назар аударсақ. 
II.Дәрігер: 
-Сәлеметсіздер ме балалар! Мен сіздерге дұрыс тамақтануды   ұйымдастыру  үшін "Дұрыс тамақтану пирамидасымен" таныстырамын. 
Ол мынадай 4 деңгейден тұрады: 
1-деңгейі-бидай өнімдері:нан, жарма бұйымдары, макарондардан тұрады. Көмірсулар, дәрумендер мен минералды заттарға бай. Бұл тағамдардың тәуліктік калориясы 40% болады. Күніне 1,5 кг. 
2-деңгейі — жемістер мен көкөністерден тұрады. Бізге мол дәрумендер мен минералдық заттарды береді. Ағзамыздың қартаюын тоқтатады. Калориясы 35 % немесе күніне 400гр. 
3-деңгейі — ет, балық, бұршақ өнімдері, жаңғақтар, жұмыртқа және сүт өнімдері. Бұл өнімдер ақуыз, дәрумендер, темір, және т.б. пайдалы компоненттердің көзі. Бұл тағамдардың майлылығы төмен болғандығы пайдалы. Олардың күнделікті калориясы 20% болу керек. 
4-деңгейі — жануарлар майы мен өсімдік майы бар тағамдар, тәттілер, құрамында майлылығы жоғары өнімдер (соустар, колбаса, майлы ет, тәтті тоқаштар), қант, құрамында қанттың мол мөлшері бар өнімдер(тәтті сусындар, сироптар, кондитерлік тағамдар) кіреді. Күнделікті тұтыну мөлшері 5% аспау керек. 
Денсаулығымызды сақтау үшін және дұрыс тамақтану үшін осы пирамиданың барлық деңгейлеріндегі тамақтарды көрсетілген мөлшермен пайдалану керек. 
Өзімізге ұнамаған тамақ түрлерін алып тастауға болмайды. Егер нан жемесек, «В» дәрумені мен басқа да пайдалы заттарды ағзамыз ала алмайды. 
-Ал, балалар, күніне неше рет тамақтану керек сендер білесіңдер ме? 
оқушы: 
Ең тиімдісі 4 рет тамақтану: 
Таңертең –құнарлы тамақ, 
Түске дейінгі-жеңіл тамақ, 
Түс кезіндегі-күшті тамақ, 
Және кешкі -жеңіл тамақ. 
Дәрігер : 
-Оқушының тамағы үйлесімді болуы керек. Тамақ құрамында мынадай негізгі қоректік заттар болады. Олар: ақуыз, майлар, көмірсу. Олар мына  қарым-қатынаста болу керек: 1 бөлік май, 1 бөлік ақуыз, 4 бөлік көмірсулар. 

III.Дұрыс  тамақтану  ережесі  дегеніміз  не? (Суреттер  арқылы оқушымен  жұмыс  )
1.Тамақ ішер алдында қолынды сабынмен  жу  
2.Тамақтану кестесі (таңғы ас,  түскі ас,  сәскелік ас, кешкі  ас )
3.Тамақты асықпай  кішкентай бөліктен,  аузыңды  жауып жақсылап шайнап же.
 4.Дастархан  басында сөйлеп,  кітап оқуға болмайды.
5.Асқазанды   артық тамақпен ауырлатпа.
6.Тәттіні,  тұзды  және ащы  тамақты  көп жеме.  
7.Әр түрлі  тәсілмен  дайындалған тамақтың   ағзамызға  пайдасы мол.
8.Маңайыңдағыларға  астарының  дәмді болуына  тілек білдіруді  ұмытпау.  
Ас дайындаған адамға  алғыс  білдіру.

VI. Ойын:  Азық-түліктерді  жина 
Қайсысы  жануартектес,  қайсысы  өсімдіктектес  азықтүлік  екенін   ажыратып   екі корзинаға  салу.
IV.Пайдасыз тағамдар туралы  әңгіме
(Слайд  арқылы  пайдалы  немесе  пайдасыз  және адам өміріне қауіп туғызатын  тағамдардың   суретін көрсетемін.)
Тәрбиеші:
Адамдардың табиғатсыз күні жоқ,
Мұны айтуға  табиғаттың тілі жоқ.- деп енді  «кім тапқыр » бөліміне  тоқтап  жұмбақтар шешіп  табиғи  дәрумендерді  табайық!
V.Жұмбақтар шешу.
1. Бойы бір қарыс
    Сақалы екі қарыс. (Жүгері)
2.Іші  сұлу,сырты  түкті  (шабдалы)
3.Өсірер тың дала
   Көшірер қамбаға
   Айналар ұнға  да 
   Айналар нанға да  .   (Бидай)
4.Жаңбыр одан өтпейді,  қабат-қабат
   тоны бар   түймелеуге жетпейді. (орамжапырақ)
5.Үстіне тігіп  көк шатыр 
   Астында қызыл  дәу жатыр. (қызылша)
6.Әрі   қызыл әрі тәтті
   Татқан жанды  таңырқатты (алма)
7.Әр желінің асты  толған көк қоян 
    Жаз  болғанда  көк қоянды  жеп қоям  (қияр)
8.Жерде  жатып желіндейді
    Күз   түскенше желінбейді   (қауын)
9.Ызақор   бұғып жатыр 
    Сақалы шығып жатыр  (сәбіз) 
10.Шекер  ме екен бал ма екен 
     Салбыраған тал ма екен
     Атын тауып дәл айтатын 
     Бала сірә бар ма екен   (жүзім)
11.Түбі толған қомалақ  (картоп)
Тәрбиеші:
-Балалар   деніміз сау  болу үшін   бізге  не жеу  керек  екен?
-Дәрумен.
-Ал дәрумендерді  жемес бұрын не істеу керек?
-Жуып жеу керек
 -Ия,  балалар   дұрыс айтасыңдар. 
Адам  дұрыс жетілуі  үшін   ас құрамында қажетті дәрумендер мен минералдар болуы  шарт.
Ендеше :
Би болады  әрқашанда   қыз  барда, 
Жылуынан  жібір тіпті  мұздар да.
Мың бұралып билегенде  кім жетер, 
Биші әсем,  сұлу  қыздарға-дей  отырып  ендігі кезекте    ортада дәрумендер  биін  тамашалайық
Би:  «Дәрумендер  биі »
Барлығың да дәмдісіңдер, 
Шырқап айтар әнімсіңдер.
Көз  тоймайтын  кереметке
Дастарханның  сәнісіңдер-дей отырып  дәрумендерді  ортаға  шақырайық  
Әр дәруменнің   ағзамызда өзіндік  маңызы бар. Ал оның  маңызы қандай? Оны өздері  айтсың.
А дәрумені: -Мен  балалардың бой өсіру және дамуы үшін қажетпін.
В дәрумені. Мен көздің көруін жақсартып, көздің  шаршауын басамын.
С дәрумені:Адам ағзасының қорғаныс  күшін  күшейтемін.
Д дәрумені: Кішкентайлардың   сүйегі  мен  тісін қатайтамын.
 Е дәрумені: Ағзаға оттегі тасымалдап  улы заттарды  залалсыздандырамын.
К дәрумені:-Қанды  ұйытып  қанның  ағуын тоқтамын.
Тәрбиеші:
 -Міне балалар, біз дәрумендер  арқылы  көп нәрсе білдік. Солай ма?
-Ия.
-Дұрыс айтасыңдар, балалар.

Тәрбиеші:
-Олай  болса,
Мезгілсіз жүріп күн бойы, 
Мерзіммен тамақ ішпесе, 
Қыдырып келдің бе,
Болдың ба сыныпта.
Тамақтану алдында,
Қол жууды ұмытпа!
 -деп енді балалардың тақпақтарын  тыңдайық.

VIII. Тақпақтар
1. оқушы
Кештетпей уақыттан, Төрт рет тамақтан.
Жалқаулықты қуатын, Артады қуатың.
Осындай ереже, Түрлентер өмірді.
Тәрбие беріп ол, Көтерер көңілді.
2.оқушы:
Сүт пен ірімшік, Қаймақ бар, айран бар.
Бұлармен дос болмай, Аласың қайдан нәр?
Сиырға алғыс айт, Ол саған осындай.
Сан түрлі ас берген, Ең жақын досыңдай!
3.  оқушы:
Ботқаны дайындар, Әр түрлі жармадан.
Диқандар дән егіп, Еңбегін арнаған.
Нан – тағам әл берер, Қуаттың қайнары.
Ер жетіп өсуге, Бұл тағам пайдалы!
4. оқушы:
Көп сусын ішесің, Күн ысып, жаз болса.
Пайдасы жоқ оның, Ішінде газ болса.
Шырын мен таза су, Асыңды қортады.
“Химия” қосылса, Асқазан “қорқады”.
5.  оқушы:
Ата-ана құрметті, Жеп көрер кім етті.
Мен өсіп келемін,  Балық бер тауық бер. 
Күніне  бір мәрте, Бұларды тауып бер.
6. оқушы :
Ас-адамның арқауы, 
Аспен күш артады.
Тағам іш жағымды,
Тазартар  жаныңды.
-Жарайсыңдар,   балалар орындарына  жайғаса қойыңдар.
IX.Қорытынды бөлім. 
-Бүгінгі сабақ ұнады ма?
- Нендей маңызды  ақпарат   алдыңдар? (Дұрыс тамақтану пирамидасы  мен   дұрыс тамақтану   ережесі  туралы )
-Қандай азық-түлік туралы сөз қозғадық? (пайдалы және пайдасыз азық-түліктер жайлы )
-Қандай  азық-түлік жеуге жарамды ? (Пайдалы  азық-түліктер)
Тәрбиеші: Шығыста: сау дене, азат ақыл, адал көңіл үшеуімен бақытты болады өмір деген нақыл сөз бар. Елбасы «2001 - 2005 жылдар аралығында дене тәрбиесі, спорт түрлерін дамыту» туралы Заңға қол қойды. Бұл – үкіметіміздің ұрпақ денсаулығын нығайтуға қатты көңіл бөліп отырғанның айғағы. Олай болса, өз  денсаулығымызды  күтуде  күресе  білейік.