-Міне, балалар, бір-бірімізге денсаулы? тілеп, жа?сылы? жасаса?, ол ?зімізге жа?сылы? болып оралады екен.
3. Жа?а саба?.
1-ші тапсырма
Адам бойында?ы жа?сы-жаман ?асиеттерді топтастыры?дар.
-Сендер ?алай ойлайсы?дар? Жар?ырап т?р?ан к?нге ?андай баланы жат?ызу?а болады?
-Ал, мына б?лт?а ?андай баланы жат?ызу?а болады?
-Олай болса, мына та?тада жа?сы ж?не жаман ?асиеттер жазыл?ан с?здер берілген. Сол с?здерден жа?сы ж?не жаман ?асиеттерді б?ліп алып, к?нні? шуа?ы мен б?лттан жау?ан жа?бырды к?рсетейік.
?депті, шыншыл, еріншек, ?тірікші, т?ртіпті, білімді, ??ыпты, мейірімді, таза ж?реді, тіл алмайды, нашар о?иды, ?десіз.
2-ші тапсырма
?депті бала туралы та?па?тар айты?дар.
4-ші тапсырма
Жаман ?дет туралы ?андай ма?ал білесі?дер?
-Міне, балалар, б?л жерден бізді? білгеніміз кісі сыйлы? жасаса рахмет, біреуді ренжітсе? міндетті т?рде кешірім с?рау керек екен. Біреуді? затын ешуа?ытта да р??сатсыз алмау керек екен, бір рет р??сатсыз алса? со?ан ?деттеніп кетесі? де, біртіндеп ол ?детті бойы?а сі?іресі?. Т?бі ол сені ?лкен ?рлы??а жетелейді. Ал ?здері? білесі?дер «?рлы?- т?бі ?орлы?» екенін, ?рлы? жасаса? за? алдында жауап беруге тура келеді.
5-ші тапсырма
Музыкалы? ?зіліс
-Балалар, б?ріміз ?осылып хормен ?н орындайы?
-?андай ?н айтамыз?
-Олай болса И.Н?сіпбаев а?амызды? «Жас д?уірді? т?легіміз» ?нін б?ріміз орындайы?.
Жас д?уірді? т?легіміз
С?зі: Е:?тетілеуов
?ні: И.Н?сіпбаев
6-шы тапсырма
-Ойын : «Жал?асын тап»
- Балалар, мен, ма?алды? бірінші жолын о?имын, сендер жал?асын табасы?дар.
-??ыптыны? тоны тозбас
(??ыпсызды? ісі о?бас)
-?дептілік белгісі
(Иіліп с?лем бергені)
-С?лем т?зелмей,
(?лем т?зелмейді)
-А?а ?депті болса
(іні ?депті)
-?депті бала ата-анасын ма?татар
(?депсіз бала ата-анасын ?а?сатар)
-Ана ?депті болса
(?ызы ?депті)
- ?лкендерді? алдынан. (кесіп ?туге болмайды.)
- Кішкене баланы...(жылату?а болмайды.)
- ??старды.....(ату?а болмайды.)
- ?ыз баланы....(ренжітуге болмайды.)
- Саба?тан......(кешігуге болмайды.)
- Сыныпта......(ай?айлау?а болмайды.)
«Не істеу керек?» (б?л да сол сия?ты ж?ргізіледі)
7-ші тапсырма
Си?ырлы с?здер айты?дар.
-С?леметсіз бе?
-Аман-есенсіз бе?
-Армысы?!
-Айналайын!
-?ркені? ?ссін!
-К?п жаса!
-Дені? сау болсын!
-Спортпен дос бол
-Рахмет!
-?айырлы та?!
-Кеш жары?!
-Кешірі?із!
-Сау болы?ыз!
-Ал, балалар, ?здері? айт?ан си?ырлы с?здерден не пайда болды?
Суреттегі кім? Оны? жа?сы-жаман ?дет туралы ?андай ?ле?ін білесі??
-Абай ??нанбаев ?аза?ты? ?лы а?ыны.
«Адам болам десе?із»
-?ылым таппай ма?танба,
Орын таппай баптанба
??марланып шаттанба,
Ойнап бос?а к?луге,
Бес н?рседен ?ашы? бол,
Бес н?рсеге асы? бол
Адам болам десе?із.
?сек, ?тірік, ма?танша?
Еріншек, бекер мал шашпа?-
Бес д?шпаны? білсе?із.
Талап, е?бек, тере? ой,
?ана?ат, рахым ойлап ?ой-
Бес асыл іс к?нсе?із.
Адам болам десе?із.
Бес асыл іс бес д?шпан іс
Талап ?сек
Е?бек ?тірік
Тере? ой Ма?танша?
?ана?ат Еріншек
Рахым Мал шашпа?
-Б?л тапсырма да д?рыс.
9-шы тапсырма
Сурет бойынша автобуста?ы о?и?а сахналап бері?дер
Айн?р мен Айжан ?аланы? ортасында?ы бес ?абатты биік ?йде т?рады. Екеуі де екінші сыныпта о?иды. Бір мектепте о?итынды?тан жолдары да бір. Б?гін автобусты? алды??ы орынды?ына жай?ас?ан екеуі мектепке келе жатты. Бір аялдамадан со? алды??ы есіктен ?олында?ы с?мкесі ?зер к?теріп бір ?жей кірді. Айн?р ?жейді к?ре сала ?тірік ?йы?тап ?алды. Айжан ?жейді? ?асына келіп:
- ?же, мына орын?а отыры?ыз, – деді. Екі аялдамадан кейін ?жей орнынан т?рып, т?суге ы??айланды да, с?мкесінен екі алма алып, Айжан?а ?сынды.
- М?, ?ал?ам, ала ?ой.
- О, не дегені?із, рахмет, ?же!
- Алманы орны? ?шін беріп т?р?аным жо?. ?дептілігі?е с?йінген ал?ысым ?ой, – деді ?жей Айжан?а к?лімдей ?арап. Айжан алманы жеп келе жатып, т??ірегіне к??ілдене ?арайды. Айн?р ?олында?ы алманы бірер тістегені болмаса, т?тас жеп ?ою?а ?ысылып келеді. К?п ?замай екінші алманы Айн?р?а берді. Айн?р болса, ?ялмай алманы алды.
10-шы тапсырма
Мына ?ріптерден адам бойында?ы жа?сы жаман ?асиеттерге байланысты с?здерді тауып жаз.
Ал, енді сендер б?гінгі т?рбие са?атында?ы к?рсеткен ?нерлері? мен білімдері?ді мен «?депті бала» атты медальдарымен марапаттаймын. ( медальдар тарату)
-?дептілік, т?рбиелілік-асыл ?асиеттер. Адамдарды бір-бірінен осындай жа?сы ?асиеттері ар?ылы ба?алайды.
?аза?ты? мынадай жа?сы ма?алы бар. «Жа?сы бала ата-анасыны? есіктегі басын т?рге, жаман бала т?рдегі басын есікке с?йрейді» деген халы? на?ылын естері?де ?ста?дар.
Мен сендерді б?гінгі т?рбие са?атынан ?йренген, білгендері?ді ?мірде пайдаланып, ?депті, жа?сы адам болады деп сенемін.
-Біз Отанны? балдыр?ан ?лдарымыз,
?дептілік, батылды? ?ранымыз.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Оқушыларды адамгершілікке, қарапайымдылыққа, кішіпейілділікке, әдептілікке, еңбексүйгіштікке, өз халқының салт-дәстүрін үйрене отырып, жаман әдеттерден аулақ болуға үйрету.
Адам бойындағы ұнамды, ұнамсыз қылықтарды ажырата отырып, әдеп
әліппесін бойына дарыту, тіл байлығын, таным белсенділігін арттыру.
Көрнекілігі: суреттер, сызбалар, нақыл сөздер жазылған плакаттар.
Сабақ барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
-Сәлеметсіңдер ме!
Көңіл-күйлерің қалай?
Психологиялық дайындық.
-Балалар, бүгін бізде тәрбие сағаты. Біздің тәрбие сағатымызға қонақтар қатысып отыр. Бүгінгі тәрбие сағатымызды жақсы көңіл-күймен өткізу үшін, біз бір-бірімізге жақсы тілектер тілейік. «Жүректен жүрекке» ойыны
-Денің сау болсын!
-Ұқыпты бол!
-Батыл бол!
-Кішіпейіл бол!
-Ізетті бол!
-Әдепті бол!
-Ақылды бол!
-Білімді бол!
-Сүйкімді бол!
-Қазақтың баласы бол!
-Отаныңның баласы бол!
-Еліңе қорған бол!
-Арманшыл бол!
-Әжеңнің шуағы бол!
-Атаңның ұрпағы бол!
–Өнерлі бол!
-Биші бол!
-Әнші бол!
-Өнерің өрге жүзсін!
-Нұр жаусын!
-Міне, балалар, бір-бірімізге денсаулық тілеп, жақсылық жасасақ, ол өзімізге жақсылық болып оралады екен.
3. Жаңа сабақ.
1-ші тапсырма
Адам бойындағы жақсы-жаман қасиеттерді топтастырыңдар.
-Сендер қалай ойлайсыңдар? Жарқырап тұрған күнге қандай баланы жатқызуға болады?
-Ал, мына бұлтқа қандай баланы жатқызуға болады?
-Олай болса, мына тақтада жақсы және жаман қасиеттер жазылған сөздер берілген. Сол сөздерден жақсы және жаман қасиеттерді бөліп алып, күннің шуағы мен бұлттан жауған жаңбырды көрсетейік.
Әдепті, шыншыл, еріншек, өтірікші, тәртіпті, білімді, ұқыпты, мейірімді, таза жүреді, тіл алмайды, нашар оқиды, әдесіз.
2-ші тапсырма
Әдепті бала туралы тақпақтар айтыңдар.
Кім үлкенді сыйласа, Диляра
Кім үлкенді тыңдаса,
Сыйлы болмақ өзі де,
Үлкен болған кезінде.
Сыйла үлкен кісіні, Зарина
Қамқорға ал кішіні
Сақтап көше тәртібін,
Бағдаршамның ал тілін.
Әдет қыл бұл ісіңді,
Тазалап жүр тісіңді.
-Айтқан тілді аламын, Алдияр
Айтқан жерге барамын.
Мен әдепті,
Мен әдепті баламын!
Сыйластықты іздеген,
Әдеп сақтар ізгі өрен.
Сыпайылық белгісі,
Үлкендерге «сіз» деген.
Атам менің әрқашан, Жандос
Кішіпейіл бол деген.
Ата сөзі санамда,
Мақтанбауды жөн көрем.
Жақсылықтан үйреніп, Сабина
Боламыз біз жақсы адам.
Жамандықтан жиреніп,
Үлгі аламыз жақсыдан.
Әдептілік дегенің, Салтанат
Әрқашан да керегің.
Әсемпаздық дегенің,
Әуре сарсаң әлегің.
Әдептілік – адамдардың өзара жақсы қарым-қатынасының, жүріс-тұрысының ережесі. Осы әдептілік ережесін сақтау керек.
Әдепсіз балаға тән қасиеттерді бойына жинаған балалар қандай болады екен, осы жайлы сынып оқушыларына сөз берейік.
3 –ші тапсырма
Өздерің білетін тыйым сөздерді айтыңдар.
-Ал, енді балалар, өздерің білетін тыйым сөздерді айтыңдаршы?
-Қандай тыйым сөздерді білесіңдер?
-Аталарың, әжелерің айта ма?
Әкені ренжітпе.
Босағада отырма.
Босағаны керме.
Үйге қарай жүгірме.
Бүйіріңді таянба.
Бетіңді баспа.
Бас киіміңді аяғыңа киме.
Бос бесікті тербетпе.
Білмесең айтпа.
Бейуақытта жылама,ұйықтама.
Баланы басқа ұрма.
Баланы алдама.
Бетіңе сызба.
Баланы шошытпа.
Бөтен үйге рұқсатсыз кірме.
Басыңды шайқама.
Досыңды өкпелетпе.
Дөрекі сөйлеме.
Дастарханды аттама.
Үлкеннің алдын кесіп өтпе.
Үлкеннің сөзін бөлме.
-Дұрыс. Сендер екінші тапсырманы да дұрыс орындадыңдар. Тыйым сөздерді жақсы біледі екенсіңдер.
4-ші тапсырма
Жаман әдет туралы қандай мақал білесіңдер?
-Жаман әдет туралы мақал білетін болсаңдар айта қойыңдаршы?
-Ұрлық – түбі қорлық. Жандос
-Ұрымен жақын болсаң, ұятқа қаласың. Зарина
-Әдепті бала ата-анасын мақтатар, -Әдепсіз бала ата-анасын қақсатар. Диляра
-Әдептіліктің белгісі – иіліп сәлем бергені Алдияр
-Міне, балалар, бұл жерден біздің білгеніміз кісі сыйлық жасаса рахмет, біреуді ренжітсең міндетті түрде кешірім сұрау керек екен. Біреудің затын ешуақытта да рұқсатсыз алмау керек екен, бір рет рұқсатсыз алсаң соған әдеттеніп кетесің де, біртіндеп ол әдетті бойыңа сіңіресің. Түбі ол сені үлкен ұрлыққа жетелейді. Ал өздерің білесіңдер «Ұрлық- түбі қорлық» екенін, ұрлық жасасаң заң алдында жауап беруге тура келеді.
5-ші тапсырма
Музыкалық үзіліс
-Балалар , бәріміз қосылып хормен ән орындайық
-Қандай ән айтамыз?
-Олай болса И.Нүсіпбаев ағамыздың «Жас дәуірдің түлегіміз» әнін бәріміз орындайық.
Жас дәуірдің түлегіміз
Сөзі: Е:Өтетілеуов
Әні: И.Нүсіпбаев
-Бау-бақша белдер,
Орман тау көлдер-
Көрікті шексіз даламыз.
Дәулеті тасқан,
Сәулеті асқан-
Көңілді ауыл, қаламыз.
Қайырмасы:
Жадырап күндей,-
Жайнаған гүлдей
Бақытты біздер баламыз.
Өзіміз туған
Көбелек қуған
Өлкеде өсіп, толамыз
Жалықпай оқып,
Көңілге тоқып
Білімді адам боламыз
Қайырмасы:
-Дұрыс , балалар , сендер бұл тапсырманы өте жақсы орындадыңдар. Әнді жақсы айттыңдар.
6-шы тапсырма
-Ойын : «Жалғасын тап»
- Балалар, мен , мақалдың бірінші жолын оқимын, сендер жалғасын табасыңдар.
-Ұқыптының тоны тозбас
(ұқыпсыздың ісі оңбас)
-Әдептілік белгісі
(Иіліп сәлем бергені)
-Сәлем түзелмей,
(Әлем түзелмейді)
-Аға әдепті болса
(іні әдепті)
-Әдепті бала ата-анасын мақтатар
(Әдепсіз бала ата-анасын қақсатар)
-Ана әдепті болса
(қызы әдепті)
- Үлкендердің алдынан...... (кесіп өтуге болмайды.) - Кішкене баланы................(жылатуға болмайды.) - Құстарды ...........................(атуға болмайды.) - Қыз баланы........................(ренжітуге болмайды.) - Сабақтан.............................(кешігуге болмайды.) - Сыныпта.............................(айғайлауға болмайды.) «Не істеу керек?» (бұл да сол сияқты жүргізіледі) - Үлкен кісіні.......................(сыйлау керек.) - Үлкеннің тілін...................(алу керек..) - Үлкендерге..........................(сәлем беру керек.) - Кішілерді..............................(қамқорлау керек.) - Оқу құралдарын.................. (күтіп ұстау керек.)
7-ші тапсырма
Сиқырлы сөздер айтыңдар.
-Сәлеметсіз бе?
-Аман-есенсіз бе?
-Армысың!
-Айналайын!
-Өркенің өссін!
-Көп жаса!
-Денің сау болсын!
-Спортпен дос бол
-Рахмет!
-Қайырлы таң!
-Кеш жарық!
-Кешіріңіз!
-Сау болыңыз!
-Ал, балалар, өздерің айтқан сиқырлы сөздерден не пайда болды?
-Дұрыс, өздерің айтқан сиқырлы сөздерден көңілімізді көтеретін әдемі гүл шықты.
Бұл тапсырманы да дұрыс орындадыңдар.
8-ші тапсырма
Суреттегі кім? Оның жақсы-жаман әдет туралы қандай өлеңін білесің?
-Абай Құнанбаев қазақтың ұлы ақыны.
«Адам болам десеңіз»
-Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба
Құмарланып шаттанба,
Ойнап босқа күлуге,
Бес нәрседен қашық бол,
Бес нәрсеге асық бол
Адам болам десеңіз.
Өсек, өтірік, мақтаншақ
Еріншек, бекер мал шашпақ-
Бес дұшпаның білсеңіз.
Талап, еңбек, терең ой,
Қанағат, рахым ойлап қой-
Бес асыл іс көнсеңіз.
Адам болам десеңіз.
Бес асыл іс бес дұшпан іс
Талап Өсек
Еңбек Өтірік
Терең ой Мақтаншақ
Қанағат Еріншек
Рахым Мал шашпақ
-Бұл тапсырма да дұрыс.
9-шы тапсырма
Сурет бойынша автобустағы оқиға сахналап беріңдер
Айнұр мен Айжан қаланың ортасындағы бес қабатты биік үйде тұрады. Екеуі де екінші сыныпта оқиды. Бір мектепте оқитындықтан жолдары да бір. Бүгін автобустың алдыңғы орындығына жайғасқан екеуі мектепке келе жатты. Бір аялдамадан соң алдыңғы есіктен қолындағы сөмкесі әзер көтеріп бір әжей кірді. Айнұр әжейді көре сала өтірік ұйықтап қалды. Айжан әжейдің қасына келіп:
- Әже, мына орынға отырыңыз, – деді. Екі аялдамадан кейін әжей орнынан тұрып, түсуге ыңғайланды да, сөмкесінен екі алма алып, Айжанға ұсынды.
- Мә, қалқам, ала ғой.
- О, не дегеніңіз, рахмет, әже!
- Алманы орның үшін беріп тұрғаным жоқ. Әдептілігіңе сүйінген алғысым ғой, – деді әжей Айжанға күлімдей қарап. Айжан алманы жеп келе жатып, төңірегіне көңілдене қарайды. Айнұр қолындағы алманы бірер тістегені болмаса, тұтас жеп қоюға қысылып келеді. Көп ұзамай екінші алманы Айнұрға берді. Айнұр болса, ұялмай алманы алды.
10-шы тапсырма
Мына әріптерден адам бойындағы жақсы жаман қасиеттерге байланысты сөздерді тауып жаз. Лдаа, қлаас, зөміішл, кеттен, ітітпәрт, зіспітртә, ытпықұ, зсыпықұ Жауаптары: Адал, салақ, өзімшіл, тентек, тәртіпті, тәртіпсіз, ұқыпты, ұқыпсыз
Ән: «Түсінісу»
Қорытынды: Міне,балалар,біз бүгінгі тәрбие сағатында тапсырмаларды дұрыс орындап биік таудың шыңына шықтық.
Ал, енді сендер бүгінгі тәрбие сағатындағы көрсеткен өнерлерің мен білімдеріңді мен «Әдепті бала» атты медальдарымен марапаттаймын. ( медальдар тарату)
-Әдептілік, тәрбиелілік-асыл қасиеттер. Адамдарды бір-бірінен осындай жақсы қасиеттері арқылы бағалайды.
Қазақтың мынадай жақсы мақалы бар. «Жақсы бала ата-анасының есіктегі басын төрге, жаман бала төрдегі басын есікке сүйрейді» деген халық нақылын естеріңде ұстаңдар.
Мен сендерді бүгінгі тәрбие сағатынан үйренген, білгендеріңді өмірде пайдаланып , әдепті, жақсы адам болады деп сенемін.
