Материалы и инструменты: Бумага белая А-4, акварель, ластик, простой карандаш, тетрадь
План урока. 1
Организационный момент
Вводная беседа учителя
Физкультминутка
Практическая работа.
Итог урока.
Ход урока.
1.Организационный момент.
2. Вводная беседа учителя
Записать тему урока в тетрадь
Термин «натюрморт» происходит от французского nature morte - «мертвая природа».
Натюрморт является одним из жанров изобразительного искусства, в основе которого лежит изображение неодушевленных предметов.
Мир вещей в натюрморте всегда призван раскрыть их объективное своеобразие, неповторимые качества, красоту.
Этапы работы над натюрмортом. Графика.
Первый этап.
Композиционное размещение рисунка на листе. Если вся постановка имеет большую протяженность в вертикальном направлении, то лист бумаги располагаем большей стороной по вертикали. Если натюрморт имеет одинаковую протяженность по вертикали и по горизонтали, целесообразно сделать несколько вариантов композиционного решения, размещая изображение в разных форматах, и наиболее выразительный вариант перенести на основной лист.
На этом этапе необходимо выделить композиционный центр, т.е. главный предмет в смысловом отношении. Остальные предметы натюрморта должны быть подчинены композиционному центру.
Начиная работу на основном листе, намечаем общую форму, в которую вписывается силуэт всего натюрморта, уточняем соотношения общих масс предметов и их пропорций.
Второй этап.
Линейно-пространственное построение форм предметов с учетом их перспективного сокращения. При построении предметов постановки необходимо исходить из характера их форм и конструкций, учитывать изменения их форм в перспективе и пропорциональные соотношения предметов между собой и каждого предмета отдельно. На этом этапе следует прорисовывать как видимые, так и невидимые части предметов.
Третий этап. Выявление объемности предметов с помощью светотени. Передача объемности предметов, выявление пространственных планов и степени освещенности достигается, как нам уже известно, при помощи тона и различных по нажиму линий. Когда все предметы постановки прорисованы, приступают к прокладке светотени, легко намечая основные большие плоскости света, полутона и тени. Легким штрихом намечают падающие тени. Определив основные тональные отношения , приступаем к дальнейшей лепке формы предметов тоном. В процессе этой работы необходимо выявить не только объем, но и разность фактур. Для передачи пластики предметов штрих следует класть по форме. Необходимо обращать внимание на передачу пространственных планов. Предметы на переднем плане требуют более тщательной прорисовки, нежели предметы, лежащие на дальнем плане. Необходимо учесть, что фон играет вспомогательную роль и способствует выявлению характера предметов натюрморта, поэтому не стоит его тщательно прорабатывать. В процессе работы над рисунком натюрморта для достижения цельности необходимо постоянно сравнивать предметы друг с другом, соблюдать тональные отношения между предметами и фоном.
Задачи, которые ставятся при рисовании натюрморта с натуры: 1. Определение пропорций; 2. Взаимное расположение предметов в пространстве; 3. Линейно-конструктивное построение с учетом законов перспективы; 4. Лепка светотенью объемной формы каждого предмета; 5. Передача тоновых отношений между предметами натюрморта; 6. Тональное и композиционное обобщение рисунка.
Этапы работы над натюрмортом. Живопись (записать в тетрадь)
Важно продумать, как лучше расположить натюрморт на листе бумаги — в вертикальном или горизонтальном положении . Целесообразно сделать несколько вариантов композиционного решения, разместив изображение в разных форматах. Наиболее выразительное композиционное решение переносят на основной лист. При рисовании натюрморта необходимо выделить его композиционный центр, т. е. главный в смысловом отношении предмет. Остальные предметы постановки являются второстепенными и подчинены композиционному центру. Очень важно скомпоновать всю группу предметов так, чтобы лист бумаги был заполнен равномерно. Рисунок не должен упираться в края листа, но и не должен «плавать» на нем. Удачным будет такое композиционное размещение, в котором изображение умещается на листе целиком и не возникает желания сдвинуть рисунок в ту или иную сторону.
3. Физкультминутка.
1. И.п.: о.в., руки вперед. Одновременные движения рук вперед-назад.
2. И.п.: о.с., правую руку вперед, левую назад. Попеременная смена положения рук.
3. И.п.: стойка ноги врозь, руки в стороны. Слегка приседая, правую руку вперед, левую назад, затем наоборот. Каждое упражнение комплекса выполнить 4 раза в медленном темпе в течение 1 мин.
Упражнения выполняются плавно, неторопливо. Следить за осанкой, выразительностью движений.
4. Практическая работа.
Нарисовать натюрморт
Итог урока. Организация выставки детских работ.
5 сынып
Сабақтың тақырыбы: Живопись өнері
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Живопись өнерімен және оның түрлерімен, мән-мағынасымен танысу.
Тәрбиелігі: Бейнелі көркем етіп сурет салуға, мазмұнына көңіл бөліп, тиянақты сурет салуға тәрбиелеу.
Дамытушылығы: Живопись жанрларын ажырата білу қабілетін дамыту.
Сабақтың түрі: аралас Типі: жаңа сабақ
Әдісі: Сұрақ –жауап, түсіндіру, сарамандық жұмыс жасау
Көрнекілігі: интерактивті тақтадан живопись өнеріне байланысты слайдтар
Оқушылар практикалық жұмыстарын өз-өздерін бағалау арқылы мольбертке іледі.
«Сиқырлы сандық» ойыны.
Ойын мазмұны: Сандық ішін үй тапсырмасы бойынша сұрақтар жазылған суреттер салынады. Оқушылар ретімен алып жауап береді де, тақтаға іліп қояды
Сұрақтар:
Бейнелеу өнерінің түрлерін ата.
Қазақтың тұңғыш суретшісі кім?
Графика дегеніміз не?
Графика түрлерін ата.
Автопортрет дегеніміз не?
Қазақтың тұңғыш суретші қызы кім?
Линолеумге салынған сурет не деп аталады?
Литография дегеніміз не?
Белгілі бір әңгіме, өлең, ертегі мазмұнына салынған сурет?
Ксилография дегеніміз не?
( Үй тапсырмасын сұрау барысында тақтадағы суреттерден жаңа сабақтың тақырыбын ашу)
ІІІ .Жаңа сабақ
-Тақтада ненің суреттері ілінген?
-Портрет, пейзаж, натюрморт.
-Осы суреттер бейнелеу өнерінің қай түріне жатады?
-Живопись өнері түріне .
-Олай болса, балалар біздер бүгін бастауышта живопись өнерінен алыңған білімдерімізді әрі қарай жалғастырып ,живопись өнеріне тоқталамыз.
Живопись бейнелеу өнерінің кең дамыған түрі болып саналады. Көркем шығармалар сан құбылмалы бояулардың үндестігі арқылы көз тартады. Живопистің графикадан айырмашылығы осында. Суретшілер өнердің ұшы -қиырсыз осы саласына өздері сүйген әуен тақырыптарды таңдап алады. Біреулері портрет жазғанды ұнатады, екіншілері пейзажды, үшіншілері тарихи, соғыс немесе тұрмыстық көріністерді бейнелеуге құштар.
Живопись дегеніміз – орыстың «живой писать» деген сөзінен алынған, яғни көріністермен нәрселерді өмірдің өзіндегідей жанды етіп жазу. Қазақша живопись өнерін кескіндеме дейміз. Қазақстанда кескіндеме өнері 20 –жылдан бастап дами бастады. Бұл оған дейін Қазақстанда бейнелеу өнері болмады деген ұғымды туғызбау керек. Қазақ халқының қолөнер түрлері, оның ішінде мың құбылған ою -өрнек өнері , ши тоқу, алаша, сырмақ сыру және т.б. өнер түрлері ұлттық өнер мақсатына айналып басқа елдерге де танымал болған. Кескіндеме бейнелеу өнерінің негізгі түріне жатады. Кескіндеме өнерінің жанрларына тоқталатын болсақ, «жанр» -француз сөзі «түр» немесе «тек» деген мағынаны білдіреді. Живопись мынадай жанрларға бөлінеді:
1.Натюрморт
2.Пейзаж
3.Портрет
4.Тақырыптық картина.
Натюрморт-француз сөзі. «өлі табиғат» деген ұғымды білдіреді, яғни жансыз заттарды бейнелеу. Натюрморт алғаш рет Х V ІІ ғ басында Голландияда пайда болды. Натюрмортта жеміс-жидектер, ыдыс-аяқтар, оқу –құралдары т.б. заттар бейнеленеді.
Пейзаж- француз сөзі, «табиғатты бейнелеу» деген ұғымды білдіреді. Пейзаж дербес жанр ретінде Қытайда , Жапонияда және басқа Шығыс елдерінде , сондай-ақ Европада дамыған. Пейзажда табиғаттың өмірде бар нақты көрінісі бейнеленсе, енді біреулері суретшінің қиялынан туады.
Портрет- «адамдарды бейнелеу» .Бұл жанр басқа жанрлардан бұрын дамыды. Портрет жанры ежелгі Египетте, Римде кеңінен дамыған. Қазақстан қылқалам шеберлері арасында портрет жанрында өзіндік қолтаңбасымен көзге түскен Ә.Қастеев. Ә.Қастеев «Ана» образын ерекше сомдаған. Келбеттік бейнеде ана нұры ажарлана түседі. Алысқа қадалған көзжанарынан терең философиялық ойды байқауға болады. Ә.Қастеевтің бұл туындысы Қазақстан бейнелеу өнері қорынан орын алған.
Тақырыптық картина – бұл белгілі бір тақырыпқа салынған сурет. Мысалы, «Ұлыстың ұлы күні-Наурыз», «Мен Тәуелсіз елімді бейнелеймін», «1 маусым –Балаларды қорғау күні» , «Мен нашақорлықсыз өмірді таңдаймын» т.б. тақырыпқа салынған суреттер тақырыптық картинаға жатады.
Техникалық орындалу жағынан живопись мынадай бөлімдерге бөлінеді: майлы бояумен орындалатын живопись, темпера, фреска, мозайка, витраж, акварель, гуашь, пастель. Біздер көбінесе сабақта осы аталған техниканың ішінде гуашь, акварель, пастельді қолданамыз.
ІV. Сарамандық жұмыс.
Натюрморт жанрын бейнелеу.
(Вазадағы жеміс-жидектер салынады)
Натюрморттың орындалу кезеңдері:
1.Салынатын натюрморттың нұсқасы қойылады.
2.Қағазға орналастыру жолдары түсіндіріледі.
3.Қойылған заттың сыртқы кескінін қағазға белгілеп аламыз.
4. Сурет қойылған заттардың суретінің симметриясы сызылған жүргізуден басталуы керек.
5.Әр заттың сыртқы орамасы қандай геометриялық денелердің сыртқы пішініне ұқсайтындығына талдау жүргіземіз.
6. Артық сызықтарды өшіреміз , суретті әр заттың түсіне сәйкестендіріп жарық көлеңкесін ажыратып боямыз. (Оқушылардың жұмыстарын аралап тексеріп, артық кемшіліктерін айту)
V. Бекіту
Білемін Үйренді Білгім келеді.
(Тақтаға балалар өздері жазады)
VІ. Бағалау.
жаңа сабақ бойынша оқушыларды бағалау)
VІІ. Қорытынды.
-Живопись дегеніміз не?
-Живописьтің қандай жанрлары бар?
-Натюрморт дегеніміз не?
-Пейзажда не бейнеленеді?
-Портрет дегеніміз не?
-Тақырыптық картинада қандай суреттер салынады?
-Живописьтің орындалу техникасы қандай?
VІІІ. Үйге тапсырма:
Живопись жанрын оқу
Сынып тапсырмасын аяқтау
Қазақстанның пейзаж жанрымен айналысатын суретшілерін анықтау.
