Т?скиізді ісмер-шеберлер т?сті жіптермен кестелеу ар?ылы жасайды. К?бінесе, кестеге ?са? монша?тар мен алтын зерлі жіп ?олданылады. Т?скиізге сан ?илы ?сімдік ?рнектері с?н береді. Та?ы бір ерекшелік, ?р б?йымны? ?зіне ?ана т?н ою-?рнегі болады. Мысалы, кілем-т?сеніштерге салынатын ?рнек еш?ашан киімдерше салынбайды.
Сырма?
Сырма?тар ?р т?ске боял?ан киіздерден ?иып алын?ан оюларды бір т?сті ?а?аз бетіне жапсыру т?сілімен біріктіре отырып сырылады. Тігістерде арнайы иіріліген ?демі жуан жіптермен жасырады.
Ши кілем
Шу то?у ?шін арнайы ?амыстан дайындал?ан ши ?ажет. Ж?ннен иірілген т?сті жіптермен геометриялы? ?рнек сала отырып, ши шыбы?тары бір-біріне жал?анып то?ылады. Сонда ши т?зімді, ?рі ?демі болып шы?ады.
Текемет
Текемет к?рделі сатылардан т?ратын пісіру ?дісімен жасалады. Жуылып, т?тілген ж?нді жайып, оны? ?стіне бас?а т?стерге боял?ан ж?ннен ?рнек салады. Содан кейін оны сулап, пісіріп, бастыру?а кіріседі. Текемет бастыру т?сілі де ?рпа?тан ?рпа??а беріліп келеді. Киіз баса отырып, ?ыз-келіншектер ?н шыр?ап, ?зіл-к?лкілерімен б?л р?сімді той-думан?а айналдыр?ан.
О?ушыны? е?бегі, м??алімні? к?мегі
Т?скиіз бейнесін саламыз
Суреттермен ж?мыс
?І. Т?сінгендерін тексеру. Текемет дегеніміз не? Сырма? дегеніміз не?
Просмотр содержимого документа
«?аза? кілемдері ?алай жасалады?»
2 А, Ә сыныптары 01-03. 02.16ж. ІІІ тоқсан
Тақырыбы: Қазақ кілемдері қалай жасалады?
Мақсаты:. Қазақтың кілемдері қалай жасалатынын таныстырып үйрету; есте сақтау, ойлау қабілеттерін дамыту; қиялдай білуге баулу..
Көрнекілігі: Сурет түрлері.
Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа әзірлік.
ІІ. Өткенді пысықтау. Киіз үйдің негізгі бөліктерін атап беру? Қандай ағаштардан жасалады?
ІІІ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың тақырыбын, мақсатын қою.
ІҮ. Жаңа сабақ.
Тұскиіз
Тұскиізді ісмер-шеберлер түсті жіптермен кестелеу арқылы жасайды. Көбінесе, кестеге ұсақ моншақтар мен алтын зерлі жіп қолданылады. Тұскиізге сан қилы өсімдік өрнектері сән береді. Тағы бір ерекшелік, әр бұйымның өзіне ғана тән ою-өрнегі болады. Мысалы, кілем-төсеніштерге салынатын өрнек ешқашан киімдерше салынбайды.
Сырмақ
Сырмақтар әр түске боялған киіздерден қиып алынған оюларды бір түсті қағаз бетіне жапсыру тәсілімен біріктіре отырып сырылады. Тігістерде арнайы иіріліген әдемі жуан жіптермен жасырады.
Ши кілем
Шу тоқу үшін арнайы қамыстан дайындалған ши қажет. Жүннен иірілген түсті жіптермен геометриялық өрнек сала отырып, ши шыбықтары бір-біріне жалғанып тоқылады. Сонда ши төзімді, әрі әдемі болып шығады.
Текемет
Текемет күрделі сатылардан тұратын пісіру әдісімен жасалады. Жуылып, түтілген жүнді жайып, оның үстіне басқа түстерге боялған жүннен өрнек салады. Содан кейін оны сулап, пісіріп, бастыруға кіріседі. Текемет бастыру тәсілі де ұрпақтан ұрпаққа беріліп келеді. Киіз баса отырып, қыз-келіншектер ән шырқап, әзіл-күлкілерімен бұл рәсімді той-думанға айналдырған.
Оқушының еңбегі, мұғалімнің көмегі
Түскиіз бейнесін саламыз
Суреттермен жұмыс
ҮІ. Түсінгендерін тексеру. Текемет дегеніміз не? Сырмақ дегеніміз не?
ҮІІ. Қорытындылау Бүгінгі сабақта қандай қазақтың кілемдерімен таныстық?