Ашық сабақ натюрморт және композиция

Сабақтың тақырыбы:                           Натюрморт және композиция (Заттың өзіне қарап жазу)

Оқушының білімі мен

қабілеттілігін жетілдіру

мақсаты:                                                   1.  Натюрморт туралы түсінік беру.

                                                                     2. Натюрмортты құрастыруды үйрету.

                                                                     3. Композиция туралы жалпы мағлұматтар беру.

                                                                     4. Натюрмортпен композицияны байланыстыра білу.

Тәрбиелік мақсаты:                                  Оқушылардың байқағыштық пен есте сақтағыштық

                                                                      қабілеттерін заттың өзіне қарап сурет салдыру арқылы

                                                                      қалыптастыру.

                                                                      Композицияны шығармашылық жұмыста дұрыс

                                                                      пайдалануды үйрету.

Сабақтың көрнекі құралдары:                    Натюрмот жанрында сурет салған суретшілер

                                                                      шығармаларының репродукциялары, суреттер,

                                                                      иллюстрацилар, фотосуреттер, кезеңімен салынған

                                                                      көрнекіліктер, слайттар муляж жеміс-жидектер.

Жабдық:                                                     Тақта, бор тақтаға сызылған нобайлар.

Сабақ беру әдісі:                                        Әңгімелесу, көрсету, бақылау, қатесін түзету. Жалпы

                                                                      сыныппен және жеке оқушымен жұмыс істеу.

Сабақ барысы:                            I Ұйымдастыру сәті.

1. Құрал-жабдықтарды дайындау

2. Бар ынтасын қойып тыңдау

II Үйге берілген тапсырманы тексеру.

1. Анималистік жанр дегеніміз не?
2. Батальды жанр деп нені атаймыз?
3. Афангардизм дегеніміз не?
4. Гохуа дегеніміз не?

III Жаңа тақырыпты түсіндіру.

IY. Тапсырмаларды орындау.

1. Жаңа сабақты қортындылау.

VI. Галерияға саяхат, бағалау

VII. Үйге тапсырма.

                                         Жаңа сабақ бойынша мәлімдеме жасау

Алдымен «Натюрморт» дегеніміз не?» дегенге тоқталатын болсақ: «Натюрморт» сөзі француз сөзінен алынған термин. «Өлі табиғат» немесе, «Тыныш қозғалмайтын зат» деген мағына береді. Натюрморт алғаш рет XYI-ғасырдың басында Голландияда пайда болған, содан көптеген елдерде тарап әсіресе XYIII-ғасырдың ортасында бейнелеу өнеріндегі көп тараған жанрға айналған. Натюрнмортты немесе басқа да заттардан құралған суретті салған кезде оның мағыналы құрылымының өзегі болатын-композицияны білуіміз шарт.

   Онсыз ешқандай қызықты, әсерлі сурет салу мүнкін емес. Композицияны латынның «ойлап шығару» немесе «құрастыру» деген сөзінен шыққан. Дәлірек айтар, болсақ  композиция-суретшінің, бейнелегелі отырған натюрморттың немесе картинкасын дұрыс әсерлі құрылуы, ондағы заттарды, кейіпкерлерді белгілі бір ретпен ыңғайластырып орналастыру болып табылады.

     Сурет салуды меңгеруді тірі модельден емес «өлі», қозғалмайтын модельден- натюрморттан бастаған жақсы.

Натюрморттың композициялық центрі- ойластырылған тақырыпқа сәйкес не ең үлкен, немесе ең ашық немесе мейлінше әсерлі зат болуға тиіс.

Натюрмортты қойғанда заттар үлесімділік теңестірілгендік сезілетіндей, ештенені алғың, қозғалтқаң немесе қосқын, келмейтіндей етіп топтастырылуы тиіс. Натюрмортта фон елеулі роль атқарады. Натюрмортты қоюдағы заттарды топтастыруды тағы бір ережесі- салыстырмалы түрде алғанда көзбен көруге мейлінше ауыр, ірі заттар артқа таман; неғұрлым жеңіл заттар оның алдында тұруға тиіс, ең алдыңғы план мүлде бос, ашық болуға керек. 

    Парақта заттың өзінің негізгі абристері белгіленіп болған кезде жарықтың, жартылай тонның, көлеңкенің үлкен жазықтығын оңай белгілеп көрсете отырып, жарықпен көлеңкені жүргіземіз. Мүсінші сияқты, бізде алдымен жалпы массаны жасаймыз. Содан соң ең жарық (блик) және ең қара жерді анықтап алып, форманы «соғып жасай» және оны түрлі детальдармен байыта отырып, осы екі шектін арасына біртіндеп жартылай тондардың бүкіл алуан түрлерін саламыз.    

    Сурет салуды керсінше емес, төменнен жоғарыға қарай жүргізген жақсы.

    Натюрморт оқу постановкасы ретінде таптырмайды. Біз нотюрморт пен композицияға тоқталдық.

     Енді практикалық жұмысымыздағы құмыра мен жеміс- жидектерден тұратын оқу постановкасына оралайық.

     Оқушыларға түсінікті болу үшін суретті үш түрлі форматта салуға болады: а) тігінен орналасқан форматқа б)квадратқа орналасқан форматқа в)көлдененің орналасқанформатқа. Оқушыға түсінікті болу үшін мұғалім тақтаға мысал келтіріп, жаңағы құмыра мен жеміс- жейдектін суретін үш түрлі көрініске салып көрсетуіміз керек. Бұл оқушылардың композияциялық құрастыру қабілетін арттыру болып табылады.

V. Жаңа сабақты қортындылау.

1. Натюрморт дегеніміз не, натюрморт қандай мағына білдіреді?

2. Композиция дегеніміз не, қай елдің сөзінен шыққн?

3.Натюрморт қай ғасырда, қай елде пайда болған?

4. Натюрморт жанры бейнелеу өнерінің қай түрлеріне жатады?

VI. Галерияға саяхат, бағалау.

VII. Үйге тапсырма