«ҰЛЫ ДАЛА елі – өркениеттің бастауы»

Кеңсуат негізгі жалпы білім беретін мектебі

Тақырыбы:

«ҰЛЫ ДАЛА елі – өркениеттің бастауы»

Тарих пәні мұғалімі:А.Г.Жубатова

2016-2017 оқу жылы

Жүргізуші: Қайырлы күн, құрметті ұстаздар, оқушылар!

Ғылымның сырын ұғына

Шығыңдар білім шыңына

Ұқыптылық пен зеректік

Жеткізер сіздердей өренді

Жеңістің биік шыңына деп бақ сынасар сайыскерлерімізді қол соғып қошеметпен ортаға шақырайық! \ортаға сайыскерлер шығады\

Тұлпарымыз тұяғы асыл болаттан

Жақсылыққа әрқашанда қол артқан

Жалғасымыз бабалардың мәңгілік

Батыр етіп Алла өзі жаратқан- ұранымен «Тұлпар» тобын ортаға шақырайық.

Жүргізуші:

Мен қазақ «»қазақпын

Деп мақтанамын

Ұранға «Алаш» деген атты аламын

Сүйгенім қазақ өмірі, өзім қазақ

Мен неге қазақтықтан сақтанамын- деп «Алаш» тобын ортаға шақырайық.

Жүргізуші: Сайыскерлер , сіздерге сәттілік тілейміз!

Сайыста бақ сыналар, бап сыналар

Бас жүлдені білімді тапқыр алар

Кім білімді, кім тапқыр , шешу қиын

Қазылар алқасы болмаса нық сын алар. Дегендей сайыс бағалануы тиіс. Осының аражігін ажырататын , әділ шешімін айтатын қазылар алқасын таныстырайық.

Оқу ісінің меңгерушісі: Ш.Қ.Ихсанова

Психолог: Н.М.Ихсанова

Тарих пәні мұғалімі: М.Балғынбаев

«Сәлем -сөздің анасы» дегендей сайысқа қатысушы топтардың бір бірімен сәлемдесуіне кезек берейік.

І кезең: «ӨТКЕЛ» \ әр топқа 10 сұрақтан беріледі, тез жауап беруі тиіс\

Көңілін халқының таптың бүгін

Емес қой мынау бізе жат күн бүгін

Бір бірлеп сұрақ қойып бақ сынайық

Байқайық оқушылардың тапқырлығын

І топ : «Тапқырлар» тобына сұрақтар:

1.Шыңғыс хан тұсындағы заңдар жинағы? \ Ясы\

2. Алғашқы құралдарды адам неден жасады? \тастан\

3. Абылайдың шын аты? \Әбілмансұр\

4.Жеке меншік қалыптасқан дәуір \қола\

5. Елбасымыз Н.ә.Назарбаев дүниеге келді қай жылы, қай жерде \ 1940ж . Алматы. Шамалған\

6. Қазақстанның екінші астанасы болған қала ? \Алматы\

7. Бумын қаған қай мемлекеттің басшысы ? \Батыс түрік қағанатының\

8.ҚР Тудың авторын ата? \Шәкен Ниязбеков\

9. Жеті жарғының авторы? \ Тәуке\

10. Ұлттық валютамыз – теңге айналымға енді \ 1993ж 15 қараша\

ІІ топ: «Алаш» тобына сұрақтар:

1.Ежелгі адамдардың еңбек құралдарын жасауда ең алғаш қолданған металл түрі \мыс\

2.Елбасымыздың мамандығы \ инженер металлург\

3. Мемлекеттік рәміздер қашан бекітілді?\ 1992ж 4 маусым\

4. ҚР Елтаңбасының авторы: \Шота Уалиханов, Жандарбек Мәлібеков\

5.Ертедегі адамдардың маймылдар мен жануарлардан басты айырмашалағы неде?\еңбек құралдарын жасай білуі\

6. Шыңғыс ханның шын есімі ?\Темүжін\

7. «Алтын адам» қай тайпаның жәдігері? \сақ\

8. Қазақстан тәуелсіздігін қай жылы алды? \1991ж 16 желтоқсан\

9.Бәйтеректің биіктігі \97м\

10.Тұңғыш қазақ ғарышкерін ата\ Т.Әубәкіров\

ІІ тур: «АСУ»

Тақырыбы:«ЕЖЕЛГІ ӨРКЕНИЕТТЕР»\ алғашқы тайпалық мемлекеттердің тарихына қатысты сұрақтар беріледі\

Қазақстан аумағында б.з.б.Імыңжылдықта тайпалық бірлестіктер- алғашқы мемлекеттер өмір сүрді. Олар қазақ халқының негізін қалаған тайпалар сақ, үйсін, ғұн, қаңлы.Ұлы Дала Елінде адамзат өркениетінің бастауы осы кезеңнен бастау алады.

ЕЖЕЛГІ ӨРКЕНИЕТ

САҚ

ҒҰН

ҚАҢЛЫ

ҮЙСІН

Тапсырма: Суретпен жұмыс

1.«Томирис – cақтардың ұлы патшайымы»

Томирис патшайым б.з.б. 570-520 жылдары өмір сүрген. Парсы патшасы Кирмен сақ жерінің тәуелсіздігі үшін ерлікпен шайқасқан. Сол соғыста Кир патша ұлы қазақ жеріндегі Талас даласында ажал құшады.Тұмар патшайым арғы ата бабабалырымыздың рухын биіктеткен ұлы тұлға.

2. Аттила \Еділ\ б.з.б. 400-453жылдары ғұн империясын билеген.Ол патша баласы болғандықтан Рим қаласында оқыған. Аттила бозбала кезінде әскер құрамында болып, шайқастарда ерлігімен көзге түскен. Кейін ол дарынды қолбасшы болып, б.з.б. 434-442жылдары мемлекеттік басқарған. Аттила тұсында ғұндарЕуропаға жорық жасап оны бағындырды. 452 жылы Каталаун жазығында римдіктердің біріккен әскеріне қарсы үлкен қырғын шайқас болады. Осы шайқаста біріккен одақтастар әскерін Аттила басқарған ғұндар тас талқан етіп жеңеді. 453 жылы Еуропаны дүбірлеткен Еділ бабамыз кенеттен қайтыс болады. Ол ғұндарды әлемнге танытқан ұлы тарихи тұлға. Еуропа елдерінің өзі оның батырлығына, кеменгерлігін мойындап, бас иген.Еуропа мемлекеттері УІғасырда Аттила бейнесі бейнеленген алтын, күміс ақшалар шығарған.

3. Бумын қаған.

ҰЛЫ ТҰЛҒАЛАР

Томирис патшайым

Томирис патшайым

Аттила

Аттила

Бумын қаған

ІІІ тур: «БЕЛЕС» \Қазақ жерінде дүниеге келген Ұлы даланың ғұлама даналары туралы сұрақтар беріледі \

ҰЛЫ ДАНАЛАР

4.Әбу Райхан Бируни

3.Қожа Ахмет Йассауи

2.Жүсіп Баласағұни

1.Әл Фараби

1. Бұл ғұлама Оңтүстік Қазақстан жерінде дүниеге келген, ғылымның барлық саласына ғылыми еңбек жазған.Ол еңбектерін араб тілінде жазған.150-ге жуық еңбегі бар.Әлемнің екінші Аристотельі деп атаған.Бұл кім?

2. Ол қазақ жерінде сопылық ілімді таратушы миссионер, Арыстан бабты пір тұтқан.Оған арнап Орта Азияның билеушісі Әмір Темір кесене тұрғызды.Бұл кесене қазақ хандарының пантеоны.

3. Дүниенің геоцентрлік жүйесін Коперниктен 500 жыл бұрын және денелердіңжерге тартылысын Галилей мен Ньютоннан 600 бұрын айтып кеткен ғұлама. Шығыс медицинасының негізін қалаған ғұлама

4. Ол өзінің еңбегін «Арабша, тәжікше кітаптар көп. Бұл біздің тіліміздегі тұңғыш даналық жинақ». Бұл еңбегі «Құт негізі білік» деп аталады. Ол ғұлама кім?

ІУ тур: «БЕКЕТ»\Орта ғасырлық қала мәдениетіне байланысты сұрақтар беріледі\

МЕНІ ТАНЫ

Бұл қала Сырдария өзенінің бойында орналасқан. Ертеде қыпшақ мемлекетінің астанасы болған.Бұл қалада сауда саттық жақсы дамыған. Қаланың базарында күніне 500-дей түйеге артқан тауарлар сатылған

Бұл қаланың негізі іргетасы Імыңжылдықта қаланған. Сол кезеңде гүлденген, сауда , әкімшілік орталығы болған. Бұл қалада ғұлама діндар Қ.А.Йасауидің кесенесі орналасқан

Бұл қала қазіргі Оңтүстік Қазақстан жерінде орналасқан.Ол кезде Фараб, Тарбанд деп аталған. ІХ Х ғасырларда гүлденген ірі қала ғылым орталығына айналды. Археологиялық қазба жұмысы кезінде 15 т бидай сақталған қамба табылды.

УІ тур: «МӘРЕ» \қазақ жеріндегі тарихи мәдени ескерткіштер- кесене, мазарлар

МӘДЕНИЕТ

2.АРЫСТАНБАБ

1.АЙША БИБІ

4.КӨККЕСЕНЕ

3.ҚОЖА АХМЕТ ЙАССАУИ

УІІ . «Егер де мен ...» Оқушыларға шығармашылық тапсырма беріледі.

ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЖҰМЫС

ТЕХНИКА

ДЕНСАУЛЫҚ

БІЛІМ

Қорытынды сөз. \Қазылар алқасы жеңіске жеткен топты анықтап, марапатқа ұсынады.\