Тема урока: Древний Восток. Повторение

Тема:     Борынгы К?нчыгыш.  Кабатлау.

Максат:1. “Борынгы К?нчыгыш” темасы буенча алган белемн?рне 

                     тулыландыру; тарихи а?латмаларны бер системага салу;

                     с?злек запасын баету; укучыларда борынгы К?нчыгыш

                     д??л?тл?рен? карата кызыксыну уяту.

                2.  Укучыларны? индивидуаль ??м т?ркемн?рд? эшл??

                     к?некм?л?рен ?стер?; ?з эшч?нлекл?рен рациональ

                             планлаштыруга ?йр?т?; карта бел?н эшл?? к?некм?л?рен

                     ?стер?.

                3. Узара ярд?мл?ш? бел?н бер-бере?не х?рм?т ит? хисл?ре

                    т?рбиял??; укучыларда ?хлаклылык  сыйфатлары т?рбиял??.

?и?азлау: д?реслек,  РФ Конституциясе, Р.Ф?хреддин “Н?сыйх?т”,

                   карта ”Борынгы К?нчыгыш”, карточкалар, компьютер, серле

                   тартма.

                                             Д?рес планы.

I. Оештыру ?леше.

1)Психологик у?ай хал?т булдыру.

- Ис?нмесез, х?ерле ирт? укучылар! Барыгызгада к?т?ренке к?ефл?р телим. Б?генге к?негез файдалы ??м к??елле узсын!

II. Актуальл?штер?. Максатны х?б?р ит?.

  - Кадерле укучылар! Б?ген без сезне? бел?н   Россия тарихыны? 13-16 гасыр башына  с?ях?т ясарбыз. Безне? максат Россия тарихы  буенчаа ?йр?нг?нн?рне тулыландыру, ныгыту.  С?ях?т барышында бик к?п урыннарда булырбыз, тукталышлар ясарбыз. ? х?зер д?рес планы бел?н танышып китик. (1 слайд)

1. Патша законнары тукталышы.

2. Р?семн?р галереясы тукталышы.

3. Уен тукталышы.

4. Серле тартма тукталышы.

5. Тарихи алан тукталышы.

6. Йомгаклау.

- С?ях?тк? бару ?чен без билетлар алырга тиеш булабыз, ? а?а ия булу ?чен  сорауларга ?авап бирерг? кир?к була.

1) Укучылар,  беренче д??л?тл?р кайсы ?лк?л?рд? барлыкка килг?н? Картадан да к?рс?теп ?тик ?ле. (?йе, Мисырда, Елгааара ?лк?д?, ?индстанда, Кытайда)

2)? ни ?чен н?къ мен? шушы ?лк?л?рд? барлыкка килг?нн?р со? алар? (Бик д?рес, зур, и? к?п сулы елгалар шушында аккан.(Нил, Евфрат, Тигр, ?инд, Ганг, Хуанхэ, Янцзы).Картадан к?рс?т?.

3.Д??л?тл?р т?з? ?чен су ниг? кир?к со??( ?ир эшк?ртерг? шартлар булган, к?нк?реш алып барырга и? беренче су кир?к, товар алмашу ?чен су юллары у?айлы булган).

4.Укучылар, ? д??л?тл?р ?зл?ре моннан нич? еллар элек барлыкка килг?н? (Моннан 5 ме? еллар элек барлыкка килг?н)

5.Д??л?тл?р бел?н кемн?р идар? итк?н?( патшалар идар? итк?н, хакимиятне ул атасыннан варис итеп алган.)              

6. Н?ти??:  -Дим?к, укучылар Борынгы К?нчыгышта  д??л?тл?р нинди ?ирл?рд? барлыкка килг?нн?р?( игенчелек т?п ш?гыльг? ?верелг?н ?ирл?рд? барлыкка килг?н. И? беренче патшалыклар Нил елгасы ?з?ненд? ??м Тигр бел?н Евфрат елгалары буйларында барлыкка  килг?н). Сорауларга ?авап биреп сез билетларга ия булдыгыз, с?ях?тк? р?хим итегез.

I. Укучылар, с?ях?тебезне? беренче маршруты:  патша законнары.

- Укучылар, бу нинди багана? Болары кемн?р?

- ?йе, укучылар, бу законнар язылган таш багана, аны? биеклеге 2 метрдан артык булган. Б?тен багана ч?йязма тамгалар бел?н каплап алынган. Монысы законнар язылган таш багананы? ?ске ?леше.

       Аны? ?ске ?лешенд? кояш алласы Шамаш т?хетт? утыра, ? аны? каршында Хаммурапи басып тора. Хаммурапи законнары безне? к?нн?рг? кад?р тулысынча килеп ?итк?н. Ул 247 законны ?з эчен? ала ??м кешелек тарихында и? борынгы тулы законнар ?ыентыгы булып тора.Укучылар, безне? РФ  Т?п законы ничек атала? ?йе, Конституция дип атала.12 декабрь РФ  Конституциясе к?не булып санала.                       

- Н?ти??:  дим?к, укучылар Хаммурапи законнары безне? к?нн?рг?ч? сакланып килг?н и? борынгы законнар.Ул ?з эчен? 247 законны ала.     

II. Алдагы тукталыш :     “Р?семн?р галереясе”. (2 слайд)

-Укучылар, сезне? каршыгызда 4 р?сем. Аларны? берсен? д? исем бирелм?г?н. Безг?, укучылар, ?леге р?семн?рне исемл?рг? ??м алар турында белг?нн?ребезне с?йл?п бирерг? кир?к.

1) а.невскийБ?ек Кытай стенасы.(Укучылар с?йл?ве)

Д?рес, биек таулар, калкулыклар, тигезлекл?р ??м елга ?з?нн?ре буйлап ме? чакрымнарга сузылган Б?ек Кытай стенасы б?ген д? ис?н ?ле.

 2) пересвет ??м челеби Сугыш арбасы. (Укучылар с?йл?ве)

 Арба бик кыймм?т торган.Шу?а к?р? бары тик акс?якл?р ген? арбачы була алганнар.Сугыш алар ?чен баю чыганагы булган.

                3)угра елгасы Мисыр пирамидалары.(Укучылар с?йл?ве)

?леге корылмаларны “д?нья мог?изалары” дип атаганнар.Чыннан да, бер тимер эш коралы булмаган заманда шундый биналар т?з?не бары тик мог?иза дип кен? атап була.

4)Кытай акыл иясе Конфуций. (укучылар с?йл?ве) (3 слайд)

- ?йе, укучылар, Конфуций да ?лк?нн?рг? х?рм?тне к?т?реп  чыккан. Без сезне? бел?н ?хлак д?ресл?ренд? д? бу темага с?йл?ш?л?р алып бардык. ?лк?нн?р, ?ти-?ни, ?би-бабай безне? ?чен  и? кадерле кешел?р. Без алар бел?н т?мле телле, ягымлы булырга тиеш. ?д?плелек,кешелеклелек, тыйнаклык, матур с?йл?ш? ??м башкаларны х?рм?т ит? бел? кебек ?хлакый сыйфатлар безне?  ??рберебезд? булырга тиеш. ?хлаклы, т?рбияле бала  турында  ?зебезне? татар м?гъриф?тчесе  Р.Ф?хреддин болай дип язган: “ Холкы г?з?л бала - б?тен гаил?се ?чен олуг байлык в? б?хеттер алтыннан да кыймм?тле в? эн?ед?н д? кадерле байлыктыр, мондый балалар – кард?ш- кабил? ?чен ген? т?гел, б?лки б?тен милл?т ?чен в? б?тен халкы ?чен мактаныч”.  Кечкен?д?н ?к шушы сыйфатларны ?зебезд? т?рбиял?рг? тырышырга кир?к. “Балачакта алынган т?рбияне  со?ыннан д?нья  халкы да ?зг?рт? алмас”, -дип яза б?ек м?гъриф?тче Риза Ф?хреддин.

Физкультминут. -Укучылар, ардыгызмы? Бераз гына ял итеп алыйк.

III. С?ях?тебезне д?вам ит?без, кил?се тукталыш: Уен тукталышы.

                                 (“Бары бер ??мл?”) (4слайд)

- Укучылар, сезг? темалар бирел?. Шушы темаларга туры килг?н ??мл?л?р уйларга тиеш буласыз ??м ??мл?л?рне д?фт?рл?рг? язып куябыз.

1. Русьта Батый яулары.

2. Рус ?ирл?рене? К?нбатыш илбасарллары бел?н к?р?ше.

3. Рус ??м Алтын Урда.

4. Куликово сугышы.

5 Алтын Урданы? таркалуы.

6. Б?ек князь хакимиятене? к?ч?юе.

IV. Серле тартма тукталышы.  Илл?рг? туры килг?н  с?зл?рне ??м предметларны д?рес итеп аерырга кир?к.

V. Тарихи алан тукталышы. Сораулар конверт бел?н бирел?.

 1 т?ркем – тарихи ш?хесл?р.(И.Калита)

 2 т?ркем – с?нгать, культура.(

VI. Йомгаклау. Тест биремн?ре эшл??.

1. Ассирия башкаласы, “арысланнар ?не”, “канлы ш???р” дип аталган ш???р:

     1) Сидон

     2) Ниневия

     3) Иерусалим

     4) Вавилон

2. С?зл?рг? а?латма бирерг?:

Фиргавен –

Сфинкс –

Зиккурат –

Каста –

3. Кайсысы д?рес т?гел?

     1) Тигр ??м Евфрат

     2) Янцзы ??м Хуанхэ

     3) Нил ??м Иордан

     4) ?инд ??м Ганг

4. Кытайда  язу тактасы ясау ?чен кулланылган агач:

   1) кипарис

   2) пальма

   3) бамбук

   4) папирус

5. Туры китерерг?:

      1) Мисыр                                  А) алфавит

      2) Елгаара ?лк?                         Б) иероглифлар

      3) Финикия                               В) ч?йсыман язу

       1-                     2-                    3-

6. Бу илл?рд?ге к?ренекле корылмаларны атагыз:

     Мисыр -   _______________________________________

     Вавилон-     _____________________________________

     Израиль -   _____________________________________

     Кытай-    _______________________________________

?авапларны экранга чыгарып  тикшер?. Билгел?р кую. (5 слайд)

- Укучылар,  б?ген без  борынгы К?нчыгышта с?ях?тт?  булдык. Аны? к?п кен? ?зенч?лекл?рен тагын да ?зл?штердек, кайберл?рен кабатладык, ныгыттык.

                  VII.?й эше. К?нчыгыш темасына багышланган и?ади эш:

                  1 вариант -  р?сем ясый; 2 вариант - хик?я яза.